Τουρκική Εκβιαστική Απειλή

Print Friendly, PDF & Email

25 Φεβρουάριος 2018, 18:00

Του Χριστόδουλου Κ. Γιαλλουρίδη*

Από μόνη της η διπλωματία, χωρίς πολιτική βούληση των εκάστοτε κρατούντων, δηλαδή της ηγετικής πολιτικής ομάδας, δεν μπορεί να λειτουργήσει. Αποτελεί ουσιαστικά ένα μέσο, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από την ενεργό πολιτική για τη διαχείριση κρίσεων

Η Κυπριακή Δημοκρατία διαθέτει πλούτο, όπως είναι οι υδρογονάνθρακες, που βρίσκεται προδήλως στα θαλάσσια βάθη της κρατικής της κυριαρχίας, δηλαδή στην Αποκλειστική Οικονομική της Ζώνη. Με δεδομένη την κυριαρχία χορηγήθηκε άδεια σε εταιρείες ξένων χωρών, όπως εν προκειμένω στην ιταλική ΕΝΙ, να προβούν σε διερευνητικές γεωτρήσεις κατ’ εντολήν της Κυπριακής Δημοκρατίας, προκειμένου να διαπιστωθεί κατά πόσον υπάρχει ικανή ποσότητα υδρογονανθράκων ή άλλου ορυκτού πλούτου.

Η Τουρκία παρεμπόδισε παρανόμως και με προβολή απειλής τη νομιμοποιημένη αδειοδοτημένη από την Κυπριακή Δημοκρατία ιταλική εταιρεία ΕΝΙ, να προχωρήσει στις προγραμματισμένες διερευνητικές ενέργειές της. Προέβαλε η Άγκυρα την απειλή της σύγκρουσης κατά τρόπον επιθετικό, διακυβεύοντας την ειρήνη στην περιοχή, σε περίπτωση που το ιταλικό ερευνητικό σκάφος προσέγγιζε τον στόχο «Σουπιά». Κατ’ αυτόν τον τρόπο υποχρέωσε την ιταλική πλευρά να αλλάξει πορεία και να μην εκτελέσει την αποστολή που της ανετέθη.

Η τουρκική ηγεσία επεδίωξε και επιδιώκει να καταδείξει προς πάσα κατεύθυνση πως η περιοχή τελεί υπό τον έλεγχό της, πως είναι κοντολογίς ο κυρίαρχος παράγων, που επιβάλλει, παρανόμως μεν, υλοποιεί δε, την πολιτική του βούληση. A posteriori αντέδρασε η Κυπριακή Δημοκρατία άνευ αποτελέσματος, ως αναμενόταν, προσφεύγοντας στα ευρωπαϊκά όργανα και τα διεθνή φόρα, όπως συνηθίζει σε αντίστοιχες περιπτώσεις. Αυτές της οι ενέργειες δεν έχουν καμία ανταπόκριση στην τουρκική προκλητικότητα, παραμένοντας μόνο διακηρύξεις άνευ ουσίας και πολιτικού αποτελέσματος.

Πέραν τούτων, πρέπει να ληφθεί υπόψη το γεγονός πως οι Ευρωπαίοι, όπως και κάθε κράτος, ασκούν πολιτικές συμφερόντων και γι’ αυτό επιλέγουν να συμπαθούν τους εν δικαίω ευρισκομένους και να συμμαχούν με αυτούς, με τους οποίους έχουν συγκλίνουσες στρατηγικές επιδιώξεις σε ένα πλέγμα οικονομικών και λοιπών αλληλεξαρτήσεων, όπως εν προκειμένω συμβαίνει κατά κόρον με την Τουρκία.

Πρόκειται για μιαν αδήριτη πραγματικότητα της διεθνούς πολιτικής, την οποία εμείς οι Έλληνες αρνούμεθα να δούμε. Προσφεύγουμε στην Ευρώπη για να μας στηρίξει και να μας βοηθήσει απέναντι στην Τουρκία. Λησμονούμε ή αποφεύγουμε να κατανοήσουμε πως η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει δυνατότητες ένοπλης παρέμβασης σε οποιοδήποτε χώρο και ούτε και επιθυμεί να συγκρουστεί με την Τουρκία, με την οποία τα ευρωπαϊκά κράτη έχουν τεράστια συμφέροντα.

Επομένως, οι πιο πάνω χειρισμοί εντάσσονται σε παραδοσιακές πολιτικές αντιλήψεις και πρακτικές Κύπρου και Ελλάδος, όπου κυνηγάμε ασκόπως τους διεθνείς θεσμούς συλλέγοντας ψηφίσματα άνευ αντικρίσματος. Η σωρεία ψηφισμάτων του ΟΗΕ που συνέλεξε η Κυπριακή Δημοκρατία αναφορικά προς την τουρκική εισβολή του 1974, που παρέμειναν άνευ αποτελέσματος, μαρτυρεί του λόγου το αληθές, δηλαδή το γεγονός πως η προσφυγή από μόνη της στους διεθνείς οργανισμούς δεν αρκεί για να αποκαταστήσει τη διεθνή δικαιοταξία.

Η διεθνής πολιτική περιλαμβάνει έννοιες πολύ σημαντικές και με πρακτικές εφαρμογές διαχρονικά στην ιστορία των κρατών από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι σήμερα, στις οποίες κορυφαίες είναι εκείνες της αποτροπής και της ανάσχεσης, που εντάσσονται στη ρεαλιστική σχολή σκέψης των διεθνών σχέσεων. Αποτροπή σημαίνει την πρόβλεψη του επερχόμενου και την οικοδόμηση εκείνων των θεσμών και πολιτικών προϋποθέσεων, που καθιστούν τον εμπλεκόμενο σε θέση να παρεμποδίσει την έλευση του αρνητικού γεγονότος εις βάρος του.

Η ανάσχεση συνίσταται στην ικανότητα της κρατικής οντότητας, προβάλλοντας δύναμη τη συγκεκριμένη στιγμή της αντιπαράθεσης, να υποχρεώσει την άλλη πλευρά σε αποφυγή συνέχισης της επιθετικής δράσης. Η διπλωματία είναι ικανή να δημιουργήσει εκείνες τις ευνοϊκές προϋποθέσεις, που διευκολύνουν τη συνεργασία και την ειρηνική συνύπαρξη των κρατών, σε ορισμένες δε περιπτώσεις είναι σε θέση να λειτουργήσει κατευναστικά σε διαδικασίες πορείας σύγκρουσης και διευθέτησης διαφορών.

Από μόνη της η διπλωματία, χωρίς πολιτική βούληση των εκάστοτε κρατούντων, δηλαδή της ηγετικής πολιτικής ομάδας, δεν μπορεί να λειτουργήσει. Αποτελεί ουσιαστικά ένα μέσο, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από την ενεργό πολιτική για τη διαχείριση κρίσεων. Μια αποτελεσματική και αξιόπιστη διπλωματία και εξωτερική πολιτική προϋποθέτει ισχυρή άμυνα. Η άμυνα είναι ουσιαστικά το σύστημα εκείνο που οργανώνει για την κρατική οντότητα την προβολή αποτρεπτικής ισχύος και εμπέδωσης συνθηκών ειρήνης, κυρίως όμως διαφύλαξης της ακεραιότητας της κρατικής οντότητας και της ασφάλειας του συνόλου της κοινωνίας.

Κράτη, που επιθυμούν να συνεχίσουν να υφίστανται στον σημερινό κόσμο, όπου τα πράγματα ακολουθούν το σύνδρομο του bellum omnium contra omnes, οφείλουν να είναι σε θέση, όπως θα έλεγε και ο Παναγιώτης Κονδύλης, προβολής ίσης ισχύος, μόνοι και μετά συμμάχων, έτσι ώστε να καταστήσουν δυνατή και αξιόπιστη την αποτροπή τους, πράγμα άκρως απαραίτητο για τη διαφύλαξη της ελευθερίας και της εθνικής αξιοπρέπειάς τους.

Το επεισόδιο που δημιουργεί η Άγκυρα στην ΑΟΖ της Κύπρου, όπου προβάλλεται πολιτική τουρκικής ισχύος, θέτει την Κυπριακή Δημοκρατία σε ένα ζωτικής, υπαρξιακής υφής δίλημμα, δηλαδή να υποχωρήσει και να καταστεί όμηρος της τουρκικής στρατηγικής στην περιοχή μετατρεπόμενη σε «φινλανδοποιημένη» ζώνη ή και σε προτεκτοράτο ή να αντιδράσει αρνούμενη τις υποδείξεις του ηγεμόνα και να υποστεί ενδεχομένως τις συνέπειες της άρνησής της. Όλη η ιστορία παραπέμπει στην παραδοσιακή αντίληψη της διεθνούς πολιτικής, που υπογραμμίζει πως οι βηματισμοί των κρατών πρέπει να γίνονται υπολογίζοντας, στο πλαίσιο μιας στρατηγικής, τους στόχους, τα μέσα και τις συνέπειες.

*ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ Κ. ΓΙΑΛΛΟΥΡΙΔΗΣ
Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής,
Διευθυντής Κέντρου Ανατολικών Σπουδών
Για τον Πολιτισμό και την Επικοινωνία,
Πάντειο Πανεπιστήμιο

ΠΗΓΗ:http://www.sigmalive.com/simerini/politics/490982/tourkiki-ekviastiki-apeili