Παζλ με Κυπριακό, Ευρωτουρκικά και Ενέργεια ενώπιον ΠτΔ

Print Friendly, PDF & Email

11 Μαρτίου 2018, 10:36 πμ

του   Ανδρέα Πιμπίσιη   

Το διαφαινόμενο δείπνο μεταξύ Νίκου Αναστασιάδη και Μουσταφά Ακιντζί, που θα πραγματοποιηθεί αυτή την εβδομάδα, η άφιξη των Αμερικανών στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη για έρευνες στο τεμάχιο «10» και η σύνοδος της Βάρνας για τα ευρωτουρκικά είναι τα τρία σημαντικά ζητήματα που θα κυριαρχήσουν στην πολιτική ατζέντα το επόμενο 20ήμερο.

Τρία ζητήματα τα οποία συνθέτουν ένα παζλ για δυνατούς λύτες, καθώς χρειάζεται προσοχή σε κάθε βήμα αλλά και σωστή μελέτη, μιας και είναι όλα μεταξύ τους αλληλένδετα. Για καθένα από τα ζητήματα υπάρχουν διαφορετικά δεδομένα, τα οποία η Λευκωσία έχει υπόψη της.

1. Το δείπνο των δύο ηγετών

Η πραγματοποίηση του δείπνου αυτή την εβδομάδα είναι δεδομένη. Όμως τα πράγματα δεν κινούνται σε μια ευθεία οδό όπως πολλοί θα ανέμεναν. Γιατί η πραγματοποίηση μιας κοινωνικής συνάντησης ανάμεσα σε Αναστασιάδη και Ακιντζί δεν είναι τόσο απλή υπόθεση, υπό τα σημερινά δεδομένα όσο κάποιοι θα ήλπιζαν ή θα ανέμεναν. Δεν είναι οι ίδιες συνθήκες που προϋπήρχαν όταν οι δύο ηγέτες αναζητούσαν μια επανεκκίνηση της διαδικασίας. Ούτε και βεβαίως μπορεί να συγκριθεί η παρούσα συγκυρία και κατάσταση πραγμάτων με το τι υπήρχε πριν από έναν και ενάμιση χρόνο. Γιατί καλώς ή κακώς, η επικείμενη συνάντηση Αναστασιάδη – Ακιντζί συνδέεται με τις συναντήσεις που είχαν στο παρελθόν οι δύο ηγέτες και από τις οποίες είχαν προκύψει εξελίξεις (για άλλους θετικές και για άλλους αρνητικές).

Το τι θα συζητηθεί στο δείπνο (δηλαδή η ατζέντα) είναι ένα θέμα που απασχολεί τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τους συνεργάτες του. Θέση της ελληνοκυπριακής πλευράς όπως κατ’ επανάληψη την είχε θέσει ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι πως μια συνάντηση κοινωνικού χαρακτήρα μεταξύ των δύο θα βοηθήσει στο να αναζητηθούν τρόποι συνέχισης των συνομιλιών από το σημείο που είχαν διακοπεί τον περασμένο Ιούλη στο Κραν Μοντάνα. Η ελληνοκυπριακή ατζέντα περιορίζεται σε ζητήματα που αφορούν τον διακοινοτικό διάλογο.

Είναι ωστόσο εμφανές ότι η τουρκοκυπριακή πλευρά (προκειμένου για άλλη μια φορά να ικανοποιήσει την Άγκυρα) στην ατζέντα βάζει και θέματα που δεν άπτονται του διακοινοτικού διαλόγου. Βάζει και το θέμα της ενέργειας.

Τι θα κάνει ο Νίκος Αναστασιάδης εάν ο Μουσταφά Ακιντζί προσέλθει στο δείπνο με αξίωση τη σύσταση μιας τεχνικής επιτροπής για τα θέματα της ενέργειας; Σηκώνεται και φεύγει αρνούμενος να το συζητήσει; Μένει και ξεκαθαρίζει ότι δεν το συζητά αλλά το ζήτημα μένει στην ατζέντα; Και στις τρεις περιπτώσεις υπάρχουν τα συν και τα πλην, τα οποία στο Προεδρικό τα έχουν συζητήσει και έχουν επεξεργαστεί και ανάλογα σενάρια.

Γιατί φαίνεται πως η πραγματοποίηση του δείπνου είναι το εύκολο κομμάτι του εν λόγω κεφαλαίου. Τι γίνεται όμως εάν από το δείπνο δεν προκύψει οτιδήποτε ή χειρότερα επισημοποιηθεί το αδιέξοδο; Είναι ένα ακόμα ερώτημα που απασχολεί την ελληνοκυπριακή πλευρά γιατί δεν παραγνωρίζεται το γεγονός ότι τα Ηνωμένα Έθνη, όπως έπραξαν και μετά το Κραν Μοντάνα όπως πράττουν κατά κανόνα σε ανάλογα ζητήματα, δεν θα πάρουν θέση υπέρ του ενός ή του άλλου. Θα συνεχίσουν να κινούνται «εποικοδομητικά» στη μέση των δύο θεωρώντας ότι κατ’ αυτό τον τρόπο κρατούν ανοικτό το παράθυρο.

Ένα επίσης ζήτημα, περισσότερο διαδικαστικό παρά ουσιαστικό, είναι και η σύνθεση του τραπεζιού. Θα είναι μια συνάντηση ανάμεσα στους δύο ηγέτες, ή θα υπάρχει και η παρουσία των Ηνωμένων Εθνών; Εκτιμάται πως ένας διάλογος μεταξύ Νίκου Αναστασιάδη και Μουσταφά Ακιντζί θα είναι πιο ελεύθερος και ανοικτός και μπορεί να αγγίξει όλα τα ζητήματα χωρίς να μπαίνουν κάτω ως επίσημες διατυπώσεις. Αντίθετα ένα δείπνο στην παρουσία και της ειδικής αντιπροσώπου του ΓΓ ΟΗΕ, Ελίζαμπεθ Σπέχαρ, τα δεδομένα αλλάζουν και αποκτούν μια πιο επίσημη μορφή. Κάτι που σημαίνει ότι όσα θα λεχθούν από τους δύο ηγέτες ενώπιον εκπροσώπου του ΟΗΕ αποκτούν (είτε συμφωνούν είτε όχι) ένα δεσμευτικό χαρακτήρα.

Είναι λοιπόν εμφανές ότι το να γίνει το δείπνο δεν είναι δύσκολο. Το ζήτημα είναι τι προκύπτει και κυρίως τι ακολουθεί μετά το δείπνο.

2. Πριν, κατά και μετά τη Βάρνα

Ένα από τα σενάρια που εξέτασε η Λευκωσία το προηγούμενο διάστημα ήταν το πώς συνδέει τις τουρκικές προκλήσεις στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη με τα ευρωτουρκικά και την επικείμενη σύνοδο που θα πραγματοποιηθεί στις 26 Μαρτίου στη Βάρνα της Βουλγαρίας.

Από νωρίς ακούστηκε ως μέτρο αντίδρασης να τιμωρηθεί η Άγκυρα με τη μη πραγματοποίηση της συνόδου ΕΕ-Τουρκίας. Το εύκολο κομμάτι ήταν ένα πατριωτικό βέτο στην πραγματοποίηση της συνόδου. Όμως τι συμβαίνει με τις παρενέργειες από μια ανάλογη πράξη; Τιμωρείται όντως η Τουρκία ή απλώς της προσφέρεται ένα ακόμα άλλοθι στη συνέχιση της επικίνδυνης περιφερειακής πολιτικής;

Τα δύο αυτά ερωτήματα απασχολούν τη Λευκωσία αλλά και την Αθήνα. Γιατί στην προκειμένη περίπτωση, η όποια απόφαση ή κίνηση σε σχέση με τα ευρωτουρκικά γίνεται στη βάση των πώς επηρεάζονται τα συμφέροντα και των δύο χωρών. Στην ανάλυση των δύο πλευρών λαμβάνεται πρώτα και κύρια υπόψη το γεγονός ότι ο ισχυρός πυρήνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι σαφές υπέρ της πραγματοποίησης της συνόδου της Βάρνας. Δεδομένο που η Λευκωσία δεν μπορεί να παραγνωρίσει.

Το γεγονός ότι υπάρχει αυτή η θέση από τον ισχυρό πυρήνα της ΕΕ, για συνέχιση του ευρωτουρκικού διαλόγου, η Λευκωσία το βλέπει ως θετικό παρά ως αρνητικό. Αρμόδιες πηγές ανέφεραν στον «Φ» ότι θα υπάρξει να υπάρξει «μια διασύνδεση των δικών μας επιδιώξεων με αυτό που επιθυμεί η ΕΕ». Μέσα από τη σύνοδο της Βάρνας να διασφαλιστούν ισχυρά οφέλη για την κυπριακή πλευρά. Κυρίως θα πρέπει στην όποια απόφαση, και στην οποία η Λευκωσία έχει να παίξει καταλυτικό ρόλο, να υπάρχει μια τέτοια αναφορά που θα λαμβάνει υπόψη τις μελλοντικές κινήσεις και ενέργειες από μέρους της Άγκυρας.

Η κυπριακή πλευρά δεν αποκλείει μέχρι και τη Βάρνα: α) η Τουρκία να χαμηλώσει τους τόνους να φανεί διαλλακτική και να κερδίσει αυτό που θέλει, ή β) Γνωρίζοντας ότι υπάρχει βούληση από τους ισχυρούς κύκλους της ΕΕ να πραγματοποιηθεί η σύνοδος της Βάρνας να συνεχίσει η ίδια στους ίδιους έντονους και προκλητικούς ρυθμούς προκειμένου να στείλει το μήνυμα ότι «η Κύπρος παρά το ότι αποτελεί μέρος της ΕΕ δεν μπορεί να κάνει τίποτε απολύτως σε βάρος της».

Παράλληλα η κυπριακή πλευρά, εξετάζοντας τα υπέρ και τα κατά για τη Βάρνα, δεν ήθελε και ούτε θέλει να οδηγήσει τα πράγματα κατά τρόπο που θα προκαλέσει προβλήματα στην Ελλάδα. Γιατί σε περίπτωση αρνητικών εξελίξεων (και συζητήθηκε πολύ αυτό το ενδεχόμενο) στα ευρωτουρκικά η Άγκυρα μπορεί να χρησιμοποιήσει εκ νέου το όπλο του μεταναστευτικού. Και το τίμημα σε μια τέτοια περίπτωση θα το πληρώσει και πάλι η Ελλάδα.

3. Το γεωτρύπανο… εφιάλτης

Αποτελούσε πηγή ευφορίας η παρουσία ξένων γεωτρύπανων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και εντός της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. Υπάρχει όμως κι ένα άλλο, εφιαλτικό σενάριο, το οποίο η κυπριακή πλευρά δεν φοβάται να εξετάσει.

Μελετώντας τα υπέρ και τα κατά για τη σύνοδο της Βάρνας, η κυπριακή πλευρά βάζει κάτω και τον εξής προβληματισμό: Τι κάνουμε σε περίπτωση που η Τουρκία προχωρήσει και στείλει δικό της γεωτρύπανο; Πώς αντιδρά η Λευκωσία εάν το γεωτρύπανο περιοριστεί στην περιοχή Μόρφου και τι κάνει εάν αυτό βρεθεί νοτίως της Κύπρου;

Σε καμιά περίπτωση δεν παραγνωρίζεται αυτό το ενδεχόμενο καθώς η τουρκική πλευρά κατ’ επανάληψη έχει διαμηνύσει αυτή της την πρόθεση. Το μόνο που δεν έχει ξεκαθαρίσει είναι το πότε και πώς θα κάνει αυτή την κίνηση.

Ένας λοιπόν από τους προβληματισμούς που υπάρχει είναι το τι θα γίνει σε περίπτωση που η αποστολή του τουρκικού γεωτρύπανου πραγματοποιηθεί ευθύς μετά τη σύνοδο της Βάρνας και έχοντας προηγουμένως η Άγκυρα εξασφαλίσει μια σειρά οφέλη. Γι’ αυτό και η κυπριακή Κυβέρνηση θέλει να υπάρξει μια «καλή ουρά» στα συμπεράσματα σε περίπτωση που υλοποιηθεί η τουρκική απειλή με αποστολή γεωτρύπανου.

Σε ανώτατο επίπεδο η κυπριακή Κυβέρνηση έχει εξετάσει τόσο πολιτικές όσο και νομικές αντιδράσεις, οι οποίες θα προωθούνται αναλόγως των εξελίξεων. Τα γεγονότα των επόμενων ημερών και εβδομάδων είναι αλληλένδετα μεταξύ τους και ενώ από τη μια μπορεί να υπάρξει μια θετική εξέλιξη αμέσως μετά τα δεδομένα μπορούν να ανατραπούν και να οδηγήσουν σε χειρότερες καταστάσεις.

Φτάνουν οι Αμερικανοί

Σύμφωνα με τις πληροφορίες της Λευκωσίας, οι Αμερικανοί θα βρίσκονται στο νησί μεταξύ 15 και 20 Μαρτίου προκειμένου να αρχίσει προετοιμασία για τις έρευνες στο τεμάχιο «10» στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη.

Η χρονική συγκυρία δεν είναι άσχετη με τις άλλες κινήσεις των Αμερικανών στην περιοχή. Είναι εμφανές ότι η ExxonMobil θέλει να εκμεταλλευθεί το μομέντουμ της παρουσίας Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο λόγω της άσκησης που πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Ισραήλ. Και σίγουρα το αμερικανικό Ναυτικό δεν έπλευσε στην περιοχή επειδή θα έρθουν τα γεωτρύπανα της ExxonMobil.

Η Λευκωσία φαίνεται να προβληματίζεται ιδιαιτέρως για τον τρόπο που το ρωσικό «Σπούτνικ» παρουσίασε το όλο θέμα συνδέοντας ευθέως το πρόγραμμα γεωτρήσεων στο τεμάχιο «10» με τις κινήσεις του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού.

Γεννάται και το ερώτημα εάν η προσέγγιση του εν λόγω δημοσιεύματος στόχευε στο να αναδείξει μια τεταμένη κατάσταση στην περιοχή λόγω παρουσίας των Αμερικανών (ναυτικού και εταιρειών) την ώρα που αιτία της όλης έντασης είναι η Τουρκία. Η Λευκωσία στις αναλύσεις που προβαίνει δεν παραγνωρίζει δύο βασικές παραμέτρους:

α) Τις πολύ καλές σχέσεις που έχουν αυτή την περίοδο Άγκυρα και Μόσχα, και

β) Το συνεχιζόμενο αρνητικό κλίμα στις αμερικανο-τουρκικές σχέσεις. 

ΠΗΓΗ:http://www.philenews.com/eidiseis/politiki/article/498988/pazl-me-kypriako-evrotoyrkika-kai-energia-enopion-ptd