Κυπριακό: Μετατόπιση Κινήσεων Λόγω των Τουρκικών Εκλογών

Print Friendly, PDF & Email

22.4.2018

του  Ανδρέα Πιμπίσιη 

Η απόφαση του Tούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, να επισπεύσει τις εκλογές στην Τουρκία σπρώχνει τις εξελίξεις στο Κυπριακό για αργότερα το καλοκαίρι ή το φθινόπωρο. Γιατί, ως έχουν σήμερα τα πράγματα, είναι είτε δύσκολο είτε απίθανο να τρέξουν όλα με τέτοια ταχύτητα ούτως ώστε μέσα σε λίγες εβδομάδες να βρεθούν όλοι οι εμπλεκόμενοι στο Κυπριακό γύρω από ένα τραπέζι και να συνομιλούν.

Στην Κύπρο η συνάντηση των δύο ηγετών την περασμένη Δευτέρα δεν έδειξε κάτι που να ανοίγει τον δρόμο για συνομιλίες, η Τουρκία πάει σε εκλογές και έγνοια για το Κυπριακό (ως προς το κεφάλαιο Συνομιλίες) δεν έχει, στα κατεχόμενα έχουν τις δικές τους «εκλογές» και στα Ηνωμένα Έθνη ακόμα δεν έχουν αποφασίσει τι θα κάνουν, θα περιμένουν ίσως μέσα από το ταξίδι τη Ρόζμαρι Ντι Κάρλο, ενδεχομένως εντός Μαΐου, να καθορίσουν τις επόμενες κινήσεις τους.

Βεβαίως τα Ηνωμένα Έθνη τον Ιούνιο θα έχουν την έκθεση για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ και την απόφαση για ανανέωση της θητείας της ειρηνευτικής δύναμης στην Κύπρο, αλλά και πάλι οι εξελίξεις δείχνουν πως δεν μπορεί να αποτελέσει μοχλό πίεσης για συνομιλίες τη συγκεκριμένη περίοδο. 

Η Τουρκία εστιάζει πλέον προς στις κάλπες και όλο το ενδιαφέρον του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και της κυβέρνησής του είναι στραμμένο προς το αποτέλεσμα της 24ης Ιουνίου.

Τα δεδομένα ως έχουν σήμερα και τα όσα έχουν προηγηθεί στην ευρύτερη περιοχή, με πρωταγωνιστή την Τουρκία, δείχνουν πως θέματα όπως το Κυπριακό μπαίνουν σε δεύτερη ή τρίτη μοίρα. Υπό την έννοια της διαπραγμάτευσης με στόχο τη λύση του προβλήματος. Γιατί το ότι θα συζητείται είναι δεδομένο, όπως είναι δεδομένη και η υψηλών τόνων ρητορική από τουρκικής πλευράς σ’ ό,τι αφορά Ανατολική Μεσόγειο/Κύπρο και Αιγαίο. Θα ήταν λοιπόν ουτοπιστικό να πιστεύει κανείς πως μέσα σε κλίμα έντασης και απειλών θα υπάρχει πρόθεση ή έστω διάθεση για να πάει κανείς σε συνομιλίες για να λύσει πρόβλημα. 

Σε διπλωματικούς κύκλους ήδη γίνεται παραδεκτό πως οι εκλογές στην Τουρκία αυτή την περίοδο δεν μπορούν να βοηθήσουν τις εξελίξεις στο Κυπριακό. Κυρίως δεν βοηθά εκείνους όλους οι οποίοι –σε πλήρη ευθυγράμμιση με τον Ακιντζί– θα επιχειρούσαν να μιλήσουν για παράθυρο λύσης του Κυπριακού από τώρα μέχρι και το φθινόπωρο, οπόταν είναι προγραμματισμένη η επόμενη γεώτρηση.

Στο αμέσως επόμενο διάστημα και καθώς θα πλησιάζουμε προς τις τουρκικές κάλπες της 24ης Ιουνίου θα πρέπει -αναλόγως και των μετρήσεων- να αναμένουμε σκαμπανεβάσματα στις προκλήσεις από μέρους της Τουρκίας σε διάφορες κατευθύνσεις. Σ’ ό,τι αφορά στην Κύπρο, εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, και σ’ ό,τι αφορά στην Ελλάδα, στο Αιγαίο.

Δεν πρέπει να μας διαφεύγει η αναφορά του Μουσταφά Ακιντζί, ευθύς μετά το δείπνο με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, πως εάν δεν σταματήσουν οι γεωτρήσεις (της Κυπριακής Δημοκρατίας), τότε θα κοιτάξει μαζί με την Τουρκία τις δικές τους κινήσεις.

Άρα θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι θα γίνουν κινήσεις, που μπορεί να είναι από νέα αποστολή ερευνητικού σκάφους μέχρι και τοποθέτηση γεωτρύπανου. Αναλόγως της όλης κατάστασης θα ζυγίσουν και να αποφασίσουν τι θα πράξουν. Ό,τι κι αν γίνει θα είναι πάντα ζυγισμένο, στοιχισμένο στο πώς συμφέρει την Άγκυρα και προσωπικά τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην κάλπη.

Μέσα σ’ αυτό το κλίμα, όπως το καθορίζουν οι τουρκικές ενέργειες, ακόμα και μια δεύτερη συνάντηση ανάμεσα στους δύο ηγέτες δεν θα είχε να προσθέσει κάτι καινούργιο. Η συνάντηση της περασμένης Δευτέρας ξεκαθάρισε αρκετά το σκηνικό σ’ ό,τι αφορά και στις δύο πλευρές.

Για μεν την ελληνοκυπριακή είναι εμφανές πως εάν η ίδια δεν κάνει πίσω από τη σημερινή της στάση και αν δεν υποχωρήσει ικανοποιώντας -για άλλη μια φορά- τον Μουσταφά Ακιντζί, τότε συνομιλίες δύσκολα θα επαναρχίσουν.

Για δε τουρκοκυπριακή πλευρά είναι εξίσου εμφανές ότι χωρίς την ελληνοκυπριακή υποχωρητικότητα και χωρίς κινήσεις καλής θελήσεως από μέρους του Νίκου Αναστασιάδη ο Μουσταφά Ακιντζί δεν έχει την παραμικρή διάθεση να κάνει έστω και μισό βήμα. Ούτως ή άλλως δεν είχε πριν από το δείπνο της 16ης Ιουνίου διάθεση, πόσο δε τώρα που η Τουρκία πάει σε εκλογές. Η ατζέντα του έχει να κάνει αποκλειστικά και μόνο με την εξυπηρέτηση των τουρκικών συμφερόντων, το μπλοκάρισμα του ενεργειακού προγράμματος της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Ακόμα και μια δεύτερη συνάντηση μεταξύ των δύο ηγετών να γίνει, πάλι δεν θα προσφέρει οτιδήποτε στην όλη διαδικασία. Ίσως να επιφέρει χειρότερο και πιο αρνητικό αποτέλεσμα.

Ως εκ των πραγμάτων σήμερα δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί συνάντηση και διαπραγμάτευση σε επίπεδο ηγετών.

Διαπραγματεύσεις και συνομιλίες για να γίνουν θα πρέπει να είναι στη φόρμα του Κραν Μοντάνα. Και οι συνθήκες σήμερα δεν ευνοούν κάτι ανάλογο. Δεν πρέπει επίσης να μας διαφεύγει ότι στα κατεχόμενα πάνε και σε νέες «εκλογές» για την «τοπική αυδιοίκηση». Ενώ παίζει έντονα και το σενάριο νέων πρόωρων «βουλευτικών εκλογών». Δεδομένα που επηρεάζουν τη σκέψη και τις αποφάσεις της τουρκοκυπριακής πολιτικής ηγεσίας.

Το μόνο που έβγαλε η συνάντηση Αναστασιάδη-Ακιντζί, πέραν του ότι δεν επιστρέφουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, είναι η κοινή τους θέση να στείλουν μήνυμα προς τα Ηνωμένα Έθνη ότι είναι διαθέσιμοι να δεχθούν κάποιο επισκέπτη ή απεσταλμένο.

Από πλευράς Ηνωμένων Εθνών ωστόσο δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή η διάθεσή ή ακόμα και η πρόθεση να πάρουν το παιχνίδι πάνω τους. Το επόμενο που θα έχουμε να ακούσουμε από πλευράς διεθνούς οργανισμού είναι η πιθανή επίσκεψη της νέας βοηθού Γενικής Γραμματέως, Ρόζμαρι ΝτιΚάρλο, και όχι οποιουδήποτε άλλου ατόμου.

Η νέα ΒΓΓ του ΟΗΕ, αρμόδια για πολιτικές υποθέσεις (στις οποίες συμπεριλαμβάνεται και το Κυπριακό), αναλαμβάνει επισήμως τα καθήκοντά της από την 1η Μαΐου. Δεν αποκλείεται κάποια στιγμή εντός του ερχόμενου μήνα να πραγματοποιήσει μια περιοδεία στην περιοχή. Περιοδεία η οποία θα είναι καθαρά ενημερωτικού χαρακτήρα και για να γνωριστεί με τους πρωταγωνιστές στο Κυπριακό. 

Η 71χρονη Αμερικανίδα δεν πρόκειται να αναλάβει και ρόλο απεσταλμένου του ΓΓ του ΟΗΕ στο Κυπριακό. Εκείνο που θα πράξει είναι να καταγράψει την κατάσταση πραγμάτων όπως η ίδια θα τη δει και αναλόγως να ενημερώσει τον ΓΓ του ΟΗΕ. Αυτή θα είναι η αποστολή της και τίποτε περισσότερο. 

Τα όσα έχουν λεχθεί περί διορισμού ειδικού απεσταλμένου κινούνται εκτός της σφαίρας της πραγματικότητας. Ούτως ή άλλως ο ίδιος είχε ξεκαθαρίσει προς τις δύο πλευρές πως είναι μεν στη διάθεσή τους αλλά θα επανέλθει μόνο εάν αμφότεροι του το ζητήσουν. Με απλά λόγια, ο ίδιος θα προχωρήσει σε αποφάσεις σ’ ό,τι αφορά το Κυπριακό μόνο εάν υπάρξει κοινή έκκληση από τους δύο ηγέτες για να αναλάβει τέτοια πρωτοβουλία. Και υπό τα σημερινά δεδομένα ούτε διάθεση υπάρχει ούτε και οι συνθήκες το ευνοούν. 

Εξάλλου, έχει διαφανεί πως ο διορισμός ειδικού απεσταλμένου εκλαμβάνεται από πολλούς -εντός και εκτός Κύπρου- ότι περίπου τα πράγματα μπαίνουν στην τελική ευθεία για λύση. Μια ουτοπιστική προσέγγιση η οποία υποβοηθήθηκε από τους ίδιους τους απεσταλμένους, κάποιοι εκ των οποίων ήρθαν πιστεύοντας ότι σε μερικούς μήνες θα το λύσουν και θα τελειώνουν. Πριν βεβαίως έρθουν αντιμέτωποι με την ψυχρή πραγματικότητα.

Ο Αντόνιο Γκουτέρες είναι πιο ρεαλιστής και βλέπει τα πράγματα στις σωστές τους διαστάσεις. Γι’ αυτό και αφήνει τον πρώτο λόγο στους άμεσα ενδιαφερόμενους. Διαμηνύοντας ουσιαστικά πως εναπόκειται στους ίδιους να κάνουν κινήσεις και όχι να αναλάβει ο ίδιος την πρωτοβουλία.

Η προσοχή στραμμένη στην ΟΥΝΦΙΚΥΠ

Για τα Ηνωμένα Έθνη ο Ιούνιος θα είναι ο μήνας κατά τον οποίο θα ξεκαθαρίσει το κεφάλαιο Ειρηνευτική Δύναμη στην Κύπρο. Η ανανέωση της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ θα γίνει εντός Ιουνίου και αναμένεται να συνδυαστεί με κάποιες αλλαγές στην ίδια δύναμη. Αλλαγές που δεν επηρεάζουν την επιχειρησιακή ικανότητα της ειρηνευτικής δύναμης. Είναι αλλαγές που γίνονται στο ευρύτερο πλαίσιο ανάλογων κινήσεων σ’ ό,τι αφορά τις ειρηνευτικές αποστολές του ΟΗΕ παγκοσμίως.

Το σημαντικό αποτελεί το γεγονός ότι δεν θα χρησιμοποιηθεί ο παράγοντας ανανέωσης της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ ως μοχλός πίεσης σε πολιτικό επίπεδο και σε συνάρτηση με τις συνομιλίες στο Κυπριακό.

Ενδεχομένως φέτος να είναι η πρώτη φορά εδώ και τουλάχιστον δύο δεκαετίες που δεν θα χρησιμοποιηθεί το θέμα αυτό εκβιαστικά σε σχέση με τις συνομιλίες. Εκβιασμός που στρεφόταν κυρίως προς την κατεύθυνση της ελληνοκυπριακής πλευράς. Λειτουργούσε περίπου ως απειλή να κάνει «χειρονομίες καλή θελήσεως» ή να αποδεχθεί «εποικοδομητικές προτάσεις» ώστε να μην «αντιμετωπίσει» τον κίνδυνο μείωσης ή ακόμα και αποχώρησης της ΟΥΝΦΙΚΥΠ από την Κύπρο. Με δεδομένη την απουσία συνομιλιών η όποια διασύνδεση με ΟΥΝΦΙΚΥΠ δεν θα μπορεί να υπάρξει.

Ερωτηματικό παραμένει ως προς ποια θα είναι η προσέγγιση των Ηνωμένων Εθνών σ’ ό,τι αφορά την πορεία του Κυπριακού. Εάν δηλαδή θα υπάρξει μια δεύτερη έκθεση, πέραν αυτής για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ, η οποία να αναφέρεται στο Κυπριακό.

Το ερώτημα είναι τι θα περιλαμβάνει αυτή η έκθεση πέραν του ότι δεν υπήρξαν συνομιλίες παρά μόνο μια συνάντηση των δύο ηγετών. Αλλά και γι’ αυτήν ακόμα τη συνάντηση τα Ηνωμένα Έθνη δεν έχουν επαρκή ενημέρωση για να μπορούν να συντάξουν έκθεση. Γιατί ως γνωστόν το μεγαλύτερο μέρος της συνάντησης της περασμένης Δευτέρας αναλώθηκε σε κατ’ ιδίαν συνάντηση των δύο.

Η ειδική αντιπρόσωπος Ελίζαμπεθ Σπέχαρ παρέστη μόνο στο δείπνο και δεν έχει εικόνα του τι πραγματικά έχει διαμειφθεί μεταξύ Αναστασιάδη και Ακιντζί. Εάν η έκθεση θα ετοιμαστεί με τη συνδρομή της Ρόζμαρι ΝτιΚάρλο στη βάση των όσων θα ακούσει επισκεπτόμενη την Κύπρο, την Τουρκία, την Ελλάδα, τη Βρετανία και τις Βρυξέλλες τότε μάλλον θα πρέπει να μιλάμε για αποτύπωση γενικών προθέσεων παρά της ουσίας.

http://www.philenews.com/eidiseis/politiki/article/515849/kypriako-metatopisi-kiniseon-log-ton-toyrkikon-eklogn