Μια Συμφωνία με Ασάφειες

Print Friendly, PDF & Email

του Μιχάλη Παπαδόπουλου

11 Δεκ 2016

Η ΕΚ ΤΩΝ ΥΣΤΕΡΩΝ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΜΙΑΣ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ

Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης είναι αναγκασμένος να αντιμετωπίσει τις συνέπειες μιας κακής συμφωνίας που έκανε ως εκπρόσωπος της ελληνοκυπριακής κοινότητας. Εμείς θα είμαστε αναγκασμένοι να ζήσουμε τις συνέπειες και αυτό κάνει την ποιοτική διαφορά

«Η συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας σε διάσκεψη για το Κυπριακό είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να διασφαλιστεί η συνέχεια και η μετεξέλιξή της»

Το Κυπριακό, από το βράδυ του δείπνου ανάμεσα στους δύο ηγέτες και τη συμφωνία που επετεύχθη, κινείται στον αστερισμό της διεθνούς διάσκεψης, με πάμπολλα ερωτήματα, ασάφειες και αμφιλογίες να συνθέτουν το υπό διαμόρφωσιν σκηνικό.

Πρόκειται για Πενταμερή Διάσκεψη, όπως δηλώνει η τ/κ πλευρά, ή για Πολυμερή, όπως επιχειρεί να υποβάλει η ε/κ πλευρά; Τι σημαίνουν όλοι αυτοί οι όροι; Και ποιοι θα συμμετέχουν σ’ αυτήν και με ποιο ρόλο; Έπειτα, τι θα γίνει με την Κυπριακή Δημοκρατία; Θα συμμετάσχει, και ποια μορφή θα έχει η συμμετοχή της; Και τι σημαίνει ενδεχόμενη συμμετοχή της και, ακόμη περισσότερο, ενδεχόμενη μη συμμετοχή της για την τελική μορφή λύσης του Κυπριακού;

Σε όλα αυτά τα ερωτήματα απαντά, με διεισδυτικότητα και σαφήνεια, ο διεθνολόγος Γιώργος Κέντας, επισημαίνοντας ότι η συμφωνία της 1ης Δεκεμβρίου είναι αρκετά ασαφής, δημιουργώντας ερωτήματα για την περαιτέρω σύνθεση της διάσκεψης και τον ενδεχόμενο ρόλο άλλων μερών, ενώ αναγκάζει την πλευρά μας να αποδυθεί σ’ ένα πολυεπίπεδο διπλωματικό «ράλι», προκειμένου να αποκρούσει τις παρενέργειες μιας λανθασμένης κίνησης.

Ποια η διαφορά μεταξύ Πολυμερούς και Πενταμερούς Διάσκεψης για το Κυπριακό;

Αυτοί οι δύο όροι, «Πενταμερής» και «Πολυμερής», έχουν επινοηθεί εδώ και αρκετά χρόνια, προκειμένου να περιγράψουν την προσδοκώμενη σύνθεση μιας τελικής διάσκεψης για το κυπριακό πρόβλημα. Στο πλαίσιο των συνομιλιών, η ελληνοκυπριακή κοινότητα υποστήριζε παραδοσιακά ότι η διεθνής πτυχή του Κυπριακού, δηλαδή ζητήματα που αφορούν την ασφάλεια, τις εγγυήσεις, τον εποικισμό, καθώς και άλλα ζητήματα που προκύπτουν από την παράνομη στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας στην Κύπρο και την παράνομη κατοχή, θα πρέπει να αντιμετωπιστούν στο πλαίσιο μιας διεθνούς διάσκεψης. Ένας από τους βασικούς όρους που έθετε η ελληνοκυπριακή κοινότητα ήταν η συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας σε μια τέτοια διάσκεψη. Όσον αφορά την καθαυτό σύνθεση μιας διεθνούς (πολυμερούς) διάσκεψης για το Κυπριακό, η ελληνοκυπριακή κοινότητα εξέφρασε κατά διαστήματα διάφορες απόψεις.

Η τουρκοκυπριακή κοινότητα υποστήριζε (και συνεχίζει να υποστηρίζει) τη σύγκληση μιας πενταμερούς διάσκεψης για την τελική διαπραγμάτευση του Κυπριακού. Σε μια τέτοια διάσκεψη θα πρέπει να συμμετάσχουν οι δύο κοινότητες και οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις (Τουρκία, Ελλάδα και Ηνωμένο Βασίλειο). Η τουρκική πλευρά θεωρεί ότι η Κυπριακή Δημοκρατία έπαψε να υπάρχει από το 1963-4 και ως εκ τούτου τα συμβαλλόμενα μέρη σε μια πενταμερή διάσκεψη θα εγκαθιδρύσουν μια νέα κατάσταση πραγμάτων, ένα νέο συνεταιρισμό δύο συνιστώντων κρατών.

Είμαστε ενώπιον πρακτικών συνεπειών

Ποιες οι επιπτώσεις από την αποδοχή σύγκλησης Πενταμερούς Διάσκεψης όπως την επιθυμούν και την επιδιώκουν οι Τούρκοι;

Έχει ήδη γίνει αποδεκτή η σύγκληση πενταμερούς διάσκεψης για το Κυπριακό. Αυτό που έχει συμφωνηθεί στο δείπνο της 1ης Δεκεμβρίου είναι ότι η διάσκεψη αυτή θα αρχίσει ως πενταμερής (“οι δύο ηγέτες συν οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις”).

Η συζήτηση για τις συνέπειες δεν είναι πια θεωρητική. Πρόκειται πια για ένα πραγματικό και πολύ πρακτικό ζήτημα, το οποίο εξελίσσεται μπροστά στα μάτια μας. Η τουρκική πλευρά πήρε αυτό που ζητούσε, δηλαδή μια σαφή συμφωνία για πενταμερή σύνθεση. Η ελληνοκυπριακή κοινότητα, από την άλλη, δεσμεύθηκε σε μια πενταμερή σύνθεση της διάσκεψης και τώρα αναζητά τρόπους να κληθούν και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη. Με έμμεσο, αλλά σαφή τρόπο έχει γίνει παραδεκτό ότι η συμφωνία Αναστασιάδη-Ακιντζί εμπεριέχει ασάφειες για την περαιτέρω σύνθεση της διάσκεψης και τον ενδεχόμενο ρόλο άλλων μερών.

Ασαφείς και γενικόλογες αναφορές

Τι συμφωνήθηκε τελικά στο δείπνο της 1ης Δεκεμβρίου όσον αφορά τη σύνθεση της διάσκεψης;

Συμφωνήθηκε ότι η σύνθεση θα είναι πενταμερής (τελεία). Προστέθηκε επιπλέον μια αναφορά για κλήση και “άλλων σχετικών μερών όπως απαιτηθεί”. Η αναφορά στο αγγλικό κείμενο είναι η εξής: “Other relevant parties shall be invited as needed”. Πρόκειται για μιαν ασαφή και γενική αναφορά, η οποία μπορεί να ερμηνευθεί με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους. Για παράδειγμα: Ποια είναι τα “άλλα σχετικά μέρη”; Ποιος θα τους καλέσει; Πρέπει να συμφωνήσουν και οι δύο κοινότητες, και οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις, όλοι μαζί; Αν διαφωνήσει ένα μέρος, τι γίνεται; Αν κληθούν άλλα μέρη τι θα κάνουν, πώς θα συμμετάσχουν;

Εσείς τι πιστεύετε;

Υπάρχουν πολλά ανοικτά ερωτήματα για το κατά πόσον θα υπάρξει συμφωνία για συμμετοχή και άλλων μερών στη διάσκεψη. Μέχρι στιγμής, υπάρχουν περιθώρια για μόνο τρία συμπεράσματα: Πρώτον, η συμφωνία για τη διάσκεψη είναι σαφής μόνον όσον αφορά το σκέλος της πενταμερούς. Δεύτερον, η συμφωνία επιδέχεται πολλές και διαφορετικές ερμηνείες. Τρίτον, είναι μια συμφωνία,που ευνοεί την τουρκική πλευρά, η οποία πήρε αυτό που ήθελε, την πενταμερή.

Η Κυπριακή Δημοκρατία δεν αναφέρεται πουθενά. Πώς θα διασφαλιστεί η συμμετοχή της, όπως δογματίζεται εδώ και καιρό;

Μάλλον τα ερωτήματα είναι περισσότερα των απαντήσεων…

«Διευκρινίσεις» που χρειάζονται… διευκρινίσεις

Ποια εκτιμάτε ότι θα είναι η σύνθεση της διάσκεψης για την Κύπρο, σύμφωνα με την ανακοίνωση των Η.Ε. μετά το δείπνο των δύο ηγετών, ένα θέμα που έχει εγείρει σειρά αμφιλογιών;

Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν ήδη δώσει την ερμηνεία τους για τη συμφωνία Αναστασιάδη-Ακιντζί. Σε συνέντευξή του στο ΡΙΚ (8/12/16), ο Ειδικός Σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα κ. Ε. Μ. Έιντε υποστήριξε ότι το μόνο «που είναι απολύτως ξεκάθαρο είναι ότι οι Τουρκοκύπριοι, οι Ελληνοκύπριοι, η Ελλάδα, η Τουρκία και το Ηνωμένο Βασίλειο θα είναι εκεί». Διευκρίνισε ότι δεν έχει αποφασιστεί «για άλλους συμμετέχοντες» κατά πόσον «θα είναι εκεί και για τον ρόλο που θα έχουν».

Όταν ρωτήθηκε «ποιος θα αποφασίσει για τη σύνθεση», ο κ. Έιντε απάντησε ότι «τα Ηνωμένα Έθνη συγκαλούν αυτήν τη διάσκεψη». Διευκρίνισε ότι θα υπάρξει συνεννόηση «με τις δύο πλευρές», αλλά φαίνεται ότι τα Ηνωμένα Έθνη θα έχουν τον τελικό ρόλο.

Το συμπέρασμα είναι απλό: Έγινε μια συμφωνία με ασάφειες. Η τουρκική πλευρά έχει επαναπαυθεί με την πενταμερή και η ελληνοκυπριακή κοινότητα τρέχει να βρει λύσεις για να συμμετάσχουν και άλλα μέρη, αλλά κυρίως η Κυπριακή Δημοκρατία.

Απαραίτητη η συμμετοχή της Κ.Δ.

Σε τι συνίσταται η συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας σε μια διεθνή διάσκεψη για την Κύπρο και ποια η σημασία της;

Να σας πω πρώτα τι λένε τα Ηνωμένα Έθνη. Στην ίδια συνέντευξη για την οποία έκανα αναφορά πιο πάνω, ο κ. Έιντε ρωτήθηκε κατά πόσον η Κυπριακή Δημοκρατία θα παραστεί στη διάσκεψη. Έδωσε μια μάλλον αινιγματική απάντηση: «Αυτό που μπορώ να πω», δήλωσε, «είναι ότι οι Συνθήκες, η Συνθήκη Εγγυήσεως, η Συνθήκη Συμμαχίας και η Συνθήκη Εγκαθίδρυσης, είναι Συνθήκες οι οποίες αποτελούνται από τέσσερα μέρη. Είναι οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις και η Κύπρος. Όταν θα γίνει κάποια αλλαγή, χρειάζονται τέσσερα στυλό, όχι τρία».

Σε αυτό το σημείο πρέπει να γίνει μια απαραίτητη διόρθωση. Ενδεχομένως ο κ. Έιντε να μην έχει μια ξεκάθαρη αντίληψη για τις Συνθήκες αυτές. Τα συμβαλλόμενα μέρη στις Συνθήκες αυτές είναι τέσσερα. Η Ελλάδα, η Τουρκία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Κυπριακή Δημοκρατία. Τις συνθήκες αυτές υπέγραψαν, εκ μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας, οι Αρχιεπίσκοπος Μακάριος και F. Kucuk. Ο Μακάριος και ο Kucuk δεν υπέγραψαν με την ιδιότητά τους ως επικεφαλής κοινοτήτων, αλλά για λογαριασμό της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οι κοινότητες δεν είναι συμβαλλόμενα μέρη στις συνθήκες αυτές. Ενήργησαν για λογαριασμό της Κυπριακής Δημοκρατίας. Όπως έχει απορία, ας δει τα κείμενα των Συνθηκών.

Επιπλέον, πρέπει να σημειωθεί ότι έκτοτε η Κυπριακή Δημοκρατία είναι συμβαλλόμενο μέρος σε σωρεία διεθνών συνθηκών, τις οποίες υπέγραψαν είτε ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας είτε ο Υπουργός Εξωτερικών είτε άλλοι αξιωματούχοι της Δημοκρατίας. Για παράδειγμα, την Πράξη Προσχώρησης της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε. το 2013 υπέγραψαν ο Πρόεδρος Τάσσος Παπαδόπουλος και ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Ιακώβου. Σημασία δεν έχει ποιος υπογράφει, αλλά ότι υπογράφει εκ μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Στη βάση των πιο πάνω, η συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας σε διάσκεψη για το Κυπριακό είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να διασφαλιστεί η συνέχεια και η μετεξέλιξή της. Πρακτικά, για να διασφαλιστεί αυτό, η κατάργηση ή τροποποίηση των Συνθηκών του 1960 μπορούν να υπογραφούν μόνον εκ μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Μέχρι στιγμής, η θέση της ελληνοκυπριακής κοινότητας στις συνομιλίες είναι ότι η Κυπριακή Δημοκρατία πρέπει να είναι συμβαλλόμενο μέρος για να καταργηθούν οι Συνθήκες Εγγυήσεως και Συμμαχίας και σε αυτήν την πράξη κατάργησης μόνο αυτή μπορεί να εκπροσωπηθεί.

Οι φόρμουλες για τη συμμετοχή της Κ.Δ.

Υπάρχουν κάποιες πληροφορίες για διάφορες φόρμουλες όσον αφορά τη συμμετοχή της Κύπρου στη διάσκεψη και την υπογραφή των συμφωνιών. Ποια είναι η άποψή σας;

Ναι. Ακούγονται διάφορα. Κατά την άποψή μου, ένα μόνο πράγμα έχει σημασία: Κατά πόσον η Κυπριακή Δημοκρατία θα είναι συμβαλλόμενο μέρος στην κατάργηση (ή αναθεώρηση) Συνθηκών για τις οποίες αναφερθήκαμε. Για παράδειγμα, αν το Ηνωμένο Βασίλειο επιστρέψει έδαφος, αυτό μπορεί να επιστραφεί μόνο στην Κυπριακή Δημοκρατία. Αυτό λέει η Συνθήκη Εγκαθίδρυσης. Αυτό και μόνο αυτό μπορεί να υπογραφτεί από την Κυπριακή Δημοκρατία και τα άλλα συμβαλλόμενα μέρη.

Αν υπογράψει ο Υπουργός Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας, εκ μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας, μαζί με τους Υπουργούς Εξωτερικών της Ελλάδας, της Τουρκίας και της Βρετανίας, δεν δημιουργείται πρόβλημα.

Υπάρχουν όμως και παγίδες. Υπάρχει μια πρόταση για υπογραφή των συμφωνιών για το Κυπριακό, συμπεριλαμβανομένων και αλλαγών των Συνθηκών, από τους κ. Αναστασιάδη και Ακιντζί, εκ μέρους της Ενωμένης Ομόσπονδης Κύπρου. Εάν γίνει κάτι τέτοιο, τότε η συνέχεια και η μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας τίθεται εν αμφιβόλω. Με αυτόν τον τρόπο θα μιλούμε μάλλον για μια ιδρυτική πράξη ενός νέου κράτους.

Με απλά λόγια, υπάρχουν σαφείς και ξεκάθαρες προϋποθέσεις για τον ουσιαστικό τρόπο συμμετοχής της Κυπριακής Δημοκρατίας στη διάσκεψη, καθώς και τις συνέπειες από τη μη συμμετοχή.

Τρέχουμε να… προλάβουμε

Θεωρείτε ότι υπάρχουν οι δυνατότητες στην πλευρά μας να ανατρέψει το υπό διαμόρφωσιν σκηνικό ενόψει Γενεύης και να πάει σε μια διεθνή διάσκεψη με λιγότερο δυσμενείς όρους – π.χ. να μπορέσει να θέσει συγκεκριμένες προϋποθέσεις για την πραγματοποίησή της, προκύπτουσες μέσα από τη διαπραγμάτευση;

Όπως έχω υποστηρίξει και επεξηγήσει, έγινε μια συμφωνία με ασάφειες. Εκ των υστέρων γίνονται κάποιες προσπάθειες για να διασφαλιστεί μια πολυμερής σύνθεση της διάσκεψης. Η τουρκική πλευρά φέρνει ενστάσεις.

Γνωρίζω ότι έχουν γίνει και γίνονται προσπάθειες εδώ και μερικές εβδομάδες για να πειστούν τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (αλλά και η Γερμανία) να παραστούν. Γίνεται προσπάθεια να παραστεί και η Ε.Ε. Οι απαντήσεις που δίνονται από τη Ρωσία και τη Γαλλία είναι θετικές, αλλά όχι σαφείς. Οι ΗΠΑ θα παραστούν, αλλά δεν έχει ξεκαθαριστεί αν θα παρακαθίσουν στη διάσκεψη, αν θα είναι συμβαλλόμενο μέρος στις συμφωνίες.

Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης είναι αναγκασμένος να αντιμετωπίσει τις συνέπειες μιας κακής συμφωνίας που έκανε ως εκπρόσωπος της ελληνοκυπριακής κοινότητας. Εμείς θα είμαστε αναγκασμένοι να ζήσουμε τις συνέπειες και αυτό κάνει την ποιοτική διαφορά.

Διαφορετική η Γενεύη από το Μπούργκενστοκ

Βλέπετε να υπάρχουν οι οποιεσδήποτε διαφορές ανάμεσα στο Μπούργκενστοκ και τη Γενεύη; Τι έγινε ακριβώς το 2004; Υπάρχει ο κίνδυνος επανάληψης παρόμοιου σεναρίου;

Πρόκειται για δύο εντελώς διαφορετικές περιπτώσεις. Η συμφωνία που έγινε στη Νέα Υόρκη τον Φεβρουάριο του 2004 και η οποία οδήγησε στο Μπούργκενστοκ τον Μάρτιο του ίδιου έτους, δεν ήταν ούτε πενταμερής ούτε πολυμερής. Αφορούσε «σε συνάντηση των δύο πλευρών» («meeting of the two sides»). Η παρουσία της Ελλάδας και της Τουρκίας εκεί είχε σκοπό την «προσφορά συνεργασίας» («to lend their collaboration»). Εκεί δεν υπογράφηκε τίποτε, δεν αποφασίστηκε τίποτε. Δόθηκε ένα σχέδιο από τον ΟΗΕ για να τεθεί σε δημοψήφισμα.

Η συμφωνία Ακιντζί-Αναστασιάδη αφορά σε συμφωνημένο οδικό χάρτη, σε ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα και σε σύγκληση πενταμερούς στις 12 Ιανουαρίου 2017. Δεν υπάρχει προηγούμενο αυτής της συμφωνίας. Το κατά πόσο θα διευρυνθεί η διάσκεψη αυτή, πώς και με ποιο στόχο παραμένει άγνωστο και αβέβαιο τη στιγμή αυτή.

Η διαδικασία επιδρά στην ουσία

Πιστεύετε ότι τα διαδικαστικά ζητήματα έχουν επίδραση στην ουσία του Κυπριακού;

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία γι’ αυτό. Το τελευταίο διάστημα, το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας και η IMR έκαναν μια σειρά από έρευνες κοινής γνώμης, οι οποίες δείχνουν ότι οι απόψεις του κόσμου για την ουσία του Κυπριακού επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τις διαδικαστικές εξελίξεις. Φαίνεται ότι έχουν παγιωθεί δύο τάσεις. Πρώτον, πέραν του 50% των πολιτών θεωρούν ότι το σχέδιο που ετοιμάζεται θα είναι χειρότερο του σχεδίου Ανάν. Δεύτερον, πέρα του 60% δεν πιστεύουν ότι είμαστε κοντά σε λύση.

Εκτιμώ ότι η αντίδραση των πολιτών είναι φυσιολογική. Παρακολουθούν να γίνονται υποχωρήσεις σε διαδικαστικά θέματα για να προχωρήσουν οι διαπραγματεύσεις και θεωρούν ότι αυτό προμηνύει και παραχωρήσεις και σε θέματα ουσίας.

Ανέκαθεν η διαδικασία που ακολουθείται στο Κυπριακό είχε επιδράσεις στην ουσία του Κυπριακού. Αυτό φαίνεται να είναι πια κοινός τόπος.

ΠΗΓΗ:http://www.sigmalive.com/simerini/politics/386807/mia-symfonia-me-asafeies

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.