Αλλάζοντας τον στρατηγικό λογισμό της Τουρκίας στο Κυπριακό και η Διεθνής διάσκεψη

Print Friendly, PDF & Email

28 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017

Του Λεβών Αρακελιάν*

«Τα πάντα είναι πολύ απλά στον πόλεμο, αλλά το πιο απλό πράγμα είναι δύσκολο.» Clausewitz

Η Διεθνής Διάσκεψη για την Κύπρο βρίσκεται προ των πυλών. Φοβούμαι όμως ότι η Ελληνοκυπριακή πλευρά πρόκειται να προσέλθει σε διαπραγματεύσεις με έναν συνομιλητή, την Τουρκία, ο οποίος πιστεύει ότι δεν έχει να χάσει οτιδήποτε –και επομένως δεν έχει να δώσει οτιδήποτε– στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων. Μπορεί να γίνει κάτι προκειμένου να αλλάξει ο στρατηγικός λογισμός της Τουρκίας; Πιστεύω ότι η απάντηση είναι “ναι”.

Ας κάνουμε ένα βήμα πίσω. Όπως έχουν τα πράγματα σήμερα, φαίνεται πως η Τουρκία θεωρεί ότι βρίσκεται σε μια “κατάσταση win-win» έναντι του Κυπριακού προβλήματος.

Από τη μια, εάν το Κυπριακό πρόβλημα επιλυθεί σύμφωνα με τις τουρκικές «προδιαγραφές» – όπως είναι η θεσμοθέτηση της ικανότητας της Τουρκοκυπριακής Κοινότητας να παραλύει την Κυπριακή πολιτεία μέσω του εργαλείου του βέτο και η συνέχιση, με οποιανδήποτε μορφή, των τουρκικών εγγυήσεων, της παρουσίας των τουρκικών στρατευμάτων και της παρουσίας της πλειοψηφίας των Τούρκων εποίκων – η Τουρκία κερδίζει. 

Από την άλλη, εάν το Κυπριακό πρόβλημα παραμείνει άλυτο, με αποτέλεσμα να οριστικοποιηθεί η εκ των πραγμάτων διαίρεση της Κύπρου, η Τουρκία και πάλι κερδίζει.

Προφανώς, αυτό που λείπει από τον στρατηγικό λογισμό της Τουρκίας είναι ένα «loses cenario» – δηλαδή, ένα σενάριο όπου, παραλείποντας να συναινέσει σε μια λύση που επιτρέπει την ανάδυση μιας πραγματικά κυρίαρχης, ανεξάρτητης και λειτουργικής Κυπριακής πολιτείας, η Τουρκία διακινδυνεύει να χάσει περισσότερα από ό,τι θα έχανε σε περίπτωση που είχε όντως συναινέσει.

Τι μορφή θα μπορούσε να έχει αυτό το «loses cenario»;

Κατά τη γνώμη μου, η απάντηση βρίσκεται σε ένα συνδυασμό μεταξύ του «Συνδρόμου των Σεβρών» και της «Επιλογής Σαμψών».

Το «Σύνδρομο των Σεβρών»

Για σχεδόν έναν αιώνα τώρα το Τουρκικό πολιτικό κατεστημένο βασανίζεται από το «Σύνδρομο των Σεβρών». Αντλώντας το όνομά του από τη Συνθήκη των Σεβρών του 1920, η οποία απέβλεπε στον διαμελισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, το «Σύνδρομο των Σεβρών» συνοψίζεται στην ιδέα ότι η Τουρκία περιβάλλεται από δυνάμεις οι οποίες είναι αποφασισμένες να την καταστρέψουν. Αυτός ο φόβος ενισχύεται από τα γεγονότα στο Ιράκ και στη Συρία, όπου παρατηρούνται εξελίξεις που συνιστούν προπομπό της δημιουργίας ενός Κουρδικού Κράτους δίπλα από τις Κουρδικές επαρχίες της Τουρκίας. Η ουσία είναι ότι η Τουρκία φοβάται την “περικύκλωσή” της από ενδεχομένως ανταγωνιστικά Κράτη: ειδικά εκεί όπου αυτά τα Κράτη θα μπορούσαν να αποδειχθούν μεγαλύτερα και ισχυρότερα από την Τουρκία.

Η «Επιλογή Σαμψών»

Σύμφωνα με το Βιβλίο των Κριτών, βρισκόμενος αντιμέτωπος με το φάσμα ενός εξευτελιστικού τέλους στο μπουντρούμι της αιχμαλωσίας, ο Βιβλικός ήρωας Σαμψών γκρεμίζει το ναό επί των κεφαλών των Φιλισταίων, προκαλώντας τους μεγαλύτερες απώλειες με αυτή την επιθανάτια πράξη του, απ’ ό,τι τους είχε προκαλέσει καθ’ όλη την προηγούμενη ζωή του.

Συνδυάζοντας το «Σύνδρομο των Σεβρών» με την «Επιλογή Σαμψών»

Φαίνεται πως μια σιωπηρή αλλά θεμελιώδης υπόθεση («assumption») του στρατηγικού λογισμού της Τουρκίας έναντι του Κυπριακού προβλήματος είναι η υπόθεση ότι ακόμη και αν το Κυπριακό πρόβλημα παραμείνει άλυτο, με αποτέλεσμα να οριστικοποιηθεί η εκ των πραγμάτων διαίρεση της Κύπρου, η Ελληνοκυπριακή κοινότητα θα παραμείνει εσαεί υπό τον στρατηγικό έλεγχο της Τουρκίας ακριβώς επειδή η οντότητα που θα έχει απέναντί της η Τουρκία στην Κύπρο θα είναι εσαεί η μικρή και αδύναμη Κυπριακή Δημοκρατία.

Ήρθε η ώρα να γκρεμιστεί αυτή η υπόθεση. Πώς; Σκεπτόμενη έξω από το κουτί και ξεπερνώντας τα ταμπού της η Ελληνοκυπριακή ηγεσία πρέπει να διευκρινίσει στην Τουρκία ότι αν το Κυπριακό πρόβλημα παραμείνει άλυτο και η εκ των πραγμάτων διαίρεση της Κύπρου οριστικοποιηθεί, θα επιλέξει τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και την προσχώρηση των ελευθέρων περιοχών σε μια Μεγάλη Δύναμη αντί της μετατροπής της πατρίδας μας σε τουρκικό δορυφόρο. Η Τουρκία πρέπει να γίνει ο παραλήπτης ενός «loses cenario» το οποίο θα κρατά τους ηγέτες της ξύπνιους τα βράδια. Κατά την άποψή μου ο αποτελεσματικότερος τρόπος για να γίνει αυτό είναι να βρεθεί η Τουρκία αντιμέτωπη με τον κίνδυνο ότι, αν δεν υπάρξει λύση που να δημιουργεί μια πραγματικά κυρίαρχη, ανεξάρτητη και λειτουργική -αλλά φιλική-  Κυπριακή πολιτεία, το νότιο τμήμα της Κύπρου ενδεχομένως να προσχωρήσει σε μια Μεγάλη Δύναμη, μετατρέποντας έτσι τους εφιάλτες «περικύκλωσης» της Τουρκίας σε πραγματικότητα.

Ο θρυλικός Moshe Dayan, πρώην υπουργός Άμυνας του Ισραήλ, είχε πει κάποτε ότι «Israel must be seen as amad dog, too dangerous to bother». Προφανώς, οι Ελληνοκύπριοι δεν μπορούν να θεωρηθούν «τρελοί» με όρους στρατιωτικούς. Αλλά δεν υπάρχει κανένας λόγος γιατί να μην μπορούμε να θεωρηθούμε «τρελοί» με όρους πολιτικούς. Κατ’ ακρίβεια, τόσο «τρελοί» που θα ήμασταν διατεθειμένοι να προχωρήσουμε σε ένα απλό αλλά συνάμα δυσκολότατο βήμα: δηλαδή, να θυσιάσουμε την Κυπριακή Δημοκρατία υπέρ μιας Μεγάλης Δύναμης εάν, με τον τρόπο αυτό, θα διασφαλίσουμε την ύπαρξή μας στην πατρίδα μας απαλλαγμένοι από τη θηλιά της Τουρκίας και υπό συνθήκες Ασφάλειας, Κράτους Δικαίου, Δημοκρατίας και σεβασμού των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για όλους.

*Δικηγόρος

ΠΗΓΗ:https://www.apopseis.com/allazontas-ton-stratigiko-logismo-tis-tourkias-sto-kypriako-ke-i-diethnis-diaskepsi/