Σωσίβιο στην Ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας

Print Friendly, PDF & Email

  02 Οκτωβρίου 2017, 5:00 πμ  

του   Παύλου Ξανθούλλη, Βρυξέλλες 

Αποκαλυπτικό: Οκτώ κράτη-μέλη, με επικεφαλής τη Βρετανία, λένε «όχι» σε αναστολή ενταξιακών διαπραγματεύσεων.

Ασπίδα προστασίας της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας υψώνει, σύμφωνα με πληροφορίες του «Φ», μεγάλος αριθμός κρατών-μελών, τα οποία ενόψει της Συνόδου Κορυφής στις 19-20 Οκτωβρίου υπογραμμίζουν ότι οι γέφυρες με το καθεστώς Ερντογάν πρέπει να διατηρηθούν και αντιτίθενται σε κάθε σκέψη για αναστολή της ενταξιακής διαδικασίας, προτάσσοντας τη στρατηγική σχέση Ε.Ε. – Άγκυρας.

«Πρώτο βιολί» της «χορωδίας» στήριξης της Άγκυρας ήταν για άλλη μια φορά η Βρετανία, η οποία στην κεκλεισμένων των θυρών Σύνοδο του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων (ΣΓΥ) υπογράμμισε ότι οι όποιες ανησυχίες για τις εξελίξεις στην Τουρκία δεν δικαιολογούν αποφάσεις εν θερμώ και κάλεσε όλους να δουν τη «γενικότερη εικόνα» (full picture) των ευρωτουρκικών σχέσεων και τη στρατηγική σημασία της υποψήφιας χώρας.

Όπως ακόμη πληροφορούμαστε, οι τοποθετήσεις οκτώ τουλάχιστον κρατών-μελών συνθέτουν ένα πλαίσιο συντήρησης της ευρωπαϊκής πορείας της Άγκυρας και μετάθεσης των όποιων αποφάσεων σε μεταγενέστερο στάδιο, παρά τις ανησυχίες που εκφράστηκαν για τις εξελίξεις στην υποψήφια χώρα. Πέραν της βασικής αυτής θέσης που υιοθετεί η πλειοψηφία των κρατών-μελών, συγκροτήθηκαν άλλα δύο «στρατόπεδα». Η Αυστρία και η Δανία ζήτησαν τερματισμό των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας και όχι απλή αναστολή της διαδικασίας. Και η Γερμανία και η Ολλανδία κάλεσαν την Κομισιόν να προχωρήσει άμεσα στην έκδοση αξιολόγησης για την Τουρκία, προκειμένου να κριθεί κατά πόσον έχει όντως απομακρυνθεί περαιτέρω από τα κριτήρια της Κοπεγχάγης, στα μείζονα ζητήματα του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων. 

Ειδικότερα, τα τρία «στρατόπεδα»:

1. Οκτώ τουλάχιστον κράτη-μέλη, τα οποία τοποθετήθηκαν στο ΣΓΥ, διατύπωσαν μεν ανησυχία για την κατάσταση που επικρατεί στην Τουρκία υιοθετώντας αυστηρό λεκτικό, αλλά αντιτάχθηκαν στη λήψη μέτρων τα οποία θα είναι μη αναστρέψιμα, κλείνοντας ουσιαστικά την πόρτα σε οποιανδήποτε σκέψη για αναστολή της ενταξιακής διαδικασίας, πόσω μάλλον για τερματισμό των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. 

Όπως πληροφορούμαστε, η Βρετανία πρόταξε τα κοινά ευρωτουρκικά συμφέροντα, τη στρατηγική σημασία της Τουρκίας και υπέδειξε ότι τα κράτη-μέλη δεν πρέπει να λάβουν αποφάσεις εν θερμώ. Στο ίδιο πλαίσιο κινήθηκε μια μεγάλη ομάδα κρατών-μελών. 

Η Ιταλία, η Σλοβακία, η Τσεχία, η Ουγγαρία και η Πολωνία, οι οποίες ζήτησαν όπως διατηρηθούν ανοικτά τα κανάλια επικοινωνίας με την Τουρκία και η στρατηγική συνεργασία, χωρίς να κλείνει η πόρτα της Ε.Ε. Σε ανάλογο μήκος κύματος ήταν και η Γαλλία, η οποία σημείωσε ότι η διατήρηση της ευρωτουρκικής συνεργασίας είναι προς το συμφέρον της Ε.Ε. Με το στρατόπεδο αυτό φαίνεται να συντάσσεται και η Εσθονική Προεδρία, η οποία προέβλεψε ότι δεν πρόκειται να ληφθούν εφέτος αποφάσεις για την Τουρκία, παραπέμποντας στο 2018 (βλέπε άλλη στήλη) και αφού θα έχει εκδοθεί η ετήσια έκθεση της Κομισιόν. 

2. Δύο κράτη-μέλη, η Αυστρία και η Δανία, ζήτησαν τερματισμό (και όχι αναστολή) της ενταξιακής διαδικασίας της Τουρκίας. Η Αυστρία –η οποία θα έχει εκλογές στις 10 Οκτωβρίου–ακολουθεί την ίδια γραμμή εδώ και ένα τουλάχιστον έτος και, ως εκ τούτου, η θέση που διατύπωσε ήταν αναμενόμενη. Ωστόσο, η περίπτωση της Δανίας προκάλεσε έκπληξη (βλέπε άλλη στήλη), καθώς η χώρα περιλαμβανόταν μέχρι πρόσφατα στον σκληρό πυρήνα των υποστηρικτών της Τουρκίας εντός της Ε.Ε. Ο ΥΠΕΞ της Δανίας Anders Samuelsen, που εκπροσώπησε τη χώρα στο ΣΓΥ, δεν άφησε πάντως αμφιβολίες για τη θέση της Κοπέγχάγης, ζητώντας τερματισμό της ενταξιακής διαδικασίας της Τουρκίας. Υπενθυμίζεται ότι ο τερματισμός της ενταξιακής πορείας της υποψήφιας χώρας προϋποθέτει ομόφωνη απόφαση των «28», κάτι εξαιρετικά δύσκολο να εξασφαλιστεί, ενώ η αναστολή της διαδικασίας απαιτεί τη σύμφωνο γνώμη του 55% των κρατών-μελών, νοουμένου ότι εκπροσωπούν το 65% του πληθυσμού της Ε.Ε. 

3. Άλλα δύο κράτη-μέλη, η Γερμανία και η Ολλανδία, ζήτησαν από την Κομισιόν να ετοιμάσει άμεσα αξιολόγηση, πριν τη Σύνοδο Κορυφής στις 19-20 Οκτωβρίου, προκειμένου να διαπιστωθεί επισήμως ότι η Τουρκία ολοένα και απομακρύνεται από τα κριτήρια της Κοπεγχάγης.

Είναι προφανές ότι οι δύο χώρες επιδιώκουν μέσω της έκθεσης-αξιολόγησης της Κομισιόν να εξασφαλίσουν ένα ισχυρό επιχείρημα για να θέσουν θέμα αναστολής ή τερματισμού της ενταξιακής διαδικασίας της Τουρκίας. Όπως πάντως είναι σε θέση να γνωρίζει ο «Φ», ο Αντιπρόεδρος της Κομισιόν Φρανς Τίμερμανς, ο οποίος συμμετείχε στο ΣΓΥ, δεν είπε λέξη, αποφεύγοντας να απαντήσει στο αίτημα της Γερμανίας και της Ολλανδίας. 

Η Κυπριακή Δημοκρατία δεν ταυτίστηκε με κανένα από τα τρία στρατόπεδα που σχηματίστηκαν. Όπως πληροφορούμαστε, εξέφρασε ανησυχία για τη κατάλυση του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τις διώξεις και τις προγραφές στην Τουρκία. Παράλληλα, διατύπωσε την έντονη αντίθεσή της για τη στάση που τηρεί η υποψήφια χώρα έναντι συγκεκριμένων κρατών-μελών και την άρνησή της να υλοποιήσει τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει χωρίς δυσμενείς διακρίσεις. 

Εν κατακλείδι, η Λευκωσία διαμήνυσε ότι οι εξελίξεις στην Τουρκία δεν επιτρέπουν να συμπεριφερόμαστε στην Άγκυρα ως να μην έχει συμβεί τίποτα (not business as usual). Κατέστησε σαφές ότι υπό τις παρούσες συνθήκες δεν είναι δυνατόν να προωθηθούν διαπραγματευτικά κεφάλαια, αλλά ούτε να τεθεί ζήτημα ελευθέρωσης θεωρήσεων διαβατηρίων, ούτε βεβαίως να δρομολογηθεί αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης της υποψήφιας χώρας.  

Συζήτηση χωρίς αποφάσεις

Συζήτηση θα γίνει στη Σύνοδο Κορυφής στις 19-20 Οκτωβρίου, αλλά αποφάσεις σε σχέση με την αναστολή ή όχι της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας δεν πρόκειται να ληφθούν εφέτος, αλλά πιθανότατα το 2018. Οι πληροφορίες που δημοσίευσε ο «Φ» επιβεβαιώνονται από τον ΥΠΕΞ της προεδρεύουσας Εσθονίας, Σβεν Μίκσερ, ο οποίος δήλωσε ότι δεν αναμένεται απόφαση για το μέλλον των ευρωτουρκικών σχέσεων στη διάρκεια του 2017. Πρόσθεσε δε ότι οι όποιες ενδεχόμενες αποφάσεις θα ληφθούν το 2018, αφού η Κομισιόν εκδώσει την ετήσια έκθεσή της για τη Τουρκία, που αναμένεται την προσεχή άνοιξη. 

Έγκυρη πηγή με άριστη γνώση των ευρωτουρκικών σχέσεων επεσήμανε ότι η προσεχής Σύνοδος Κορυφής θα αναλωθεί σε φραστική «εκτόνωση» των κρατών-μελών που επιθυμούν αναστολή ή τερματισμό των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας. Χωρίς ωστόσο ουσιαστικό αποτέλεσμα στο ζήτημα τερματισμού ή αναστολής της ενταξιακής πορείας, πέραν της ήδη δεδομένης θέσης να μην προωθηθεί κανένα από τα τουρκικά ντοσιέ (άνοιγμα διαπραγματευτικών κεφαλαίων, ελευθέρωση θεωρήσεων διαβατηρίων, αναβάθμιση τελωνειακής ένωσης).

Σκανδιναβική στροφή 

Το καθεστώς Ερντογάν έχει προκαλέσει αντιδράσεις ακόμη και στους παραδοσιακούς συμμάχους της Άγκυρας εντός της Ε.Ε. Δύο εξ αυτών, η Δανία και η Σουηδία, έκαναν στροφή και, από την εν λευκώ υποστήριξη της Τουρκίας, έχουν πλέον καταταγεί σε άλλα «στρατόπεδα». Η μεν Δανία συντάσσεται με τη θέση της Αυστρίας και ζητά τερματισμό των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας και η δε Σουηδία προειδοποιεί ότι θα εμπλακεί στις συζητήσεις για αναθεώρηση των σχέσεων της Ε.Ε. με την Άγκυρα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Τι έχει όμως αλλάξει στις δύο σκανδιναβικές χώρες, οι οποίες μέχρι πρότινος βρίσκονταν στο πλευρό της Βρετανίας και συνέθεταν τους βασικούς συμμάχους της Τουρκίας εντός της Ε.Ε.; 

Η στροφή των δύο κρατών-μελών αποδίδεται αποκλειστικά στη κατάλυση του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κυρίως της ελευθερίας της έκφρασης από το καθεστώς Ερντογάν, ζητήματα για τα οποία οι δύο σκανδιναβικές χώρες επιδεικνύουν ιδιαίτερη ευαισθησία. Αυτό άλλωστε προκύπτει και από την τοποθέτηση που όπως πληροφορούμαστε έκανε ο ΥΠΕΞ της Δανίας Anders Samuelsen στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων, ζητώντας για πρώτη φορά τον τερματισμό της ενταξιακής διαδικασίας της Τουρκίας.

Σε ό,τι αφορά στη στάση της Σουηδίας, θα πρέπει να επισημανθεί ότι η κυβέρνηση της χώρας δεν έχει θέσει θέμα διακοπής ή έστω αναστολής της ενταξιακής διαδικασίας της Τουρκίας. Έχει ωστόσο προειδοποιήσει την Άγκυρα, διά της ΥΠΕΞ Μαργκότ Βάλστρομ, ότι «η Σουηδία θα αναλάβει ενεργό ρόλο στις συζητήσεις, στο πλαίσιο των οποίων η σχέση ΕΕ – Τουρκίας θα πρέπει να επαναξιολογηθεί, σε απάντηση των τουρκικών ενεργειών». Σημειώνεται ότι η Σουηδία έχει προβεί σε διαδοχικά διαβήματα προς την Άγκυρα για τη σύλληψη ενός δημοσιογράφου και ενός ακτιβιστή.

Ο δημοσιογράφος, με διπλή υπηκοότητα, σουηδική και τουρκική, συνελήφθη από τις Αρχές της Ισπανίας, συνεπεία παράτυπης αποστολής κόκκινου σήματος από την Άγκυρα στην Ιντερπόλ. Ο δημοσιογράφος διώκεται για τις πολιτικές του απόψεις, διότι κρίθηκε ότι έχει προσβάλει τον Ταγίπ Ερντογάν και η ενεργοποίηση της Ιντερπόλ από την Τουρκία είναι αν μη τι άλλο καταχρηστική. Παρά την καταχρηστική αποστολή κόκκινου σήματος από την Άγκυρα προς την Ιντερπόλ, ο δημοσιογράφος συνεχίζει να κρατείται στις ισπανικές φυλακές από τις 3 Αυγούστου. 

ΠΗΓΗ:http://www.philenews.com/eidiseis/politiki/article/434769/sosibio-stin-evropaiki-prooptiki-tis-toyrkias