Η Λησμονημένη Συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Άμυνα

Print Friendly, PDF & Email

29 Οκτώβριος 2017, 18:00

Με τον Γιαννάκη Ομήρου*

«Άκρα του τάφου σιωπή» επικρατεί τα τελευταία χρόνια για τη συμμετοχή της Κύπρου στην ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας. Η πολυσυζητηθείσα δυνατότητα υποβολής αίτησης για συμμετοχή στον «Συνεταιρισμό για την Ειρήνη», προκειμένου η Κύπρος να έχει πλήρη συμμετοχή στα ευρωπαϊκά προγράμματα άμυνας, έμεινε στα αζήτητα. Ούτε οι προεκλογικές δεσμεύσεις, ούτε τα ψηφίσματα της Βουλής των Αντιπροσώπων έχουν τηρηθεί.

Αυτή η θέση δεν σημαίνει σε καμιά περίπτωση εξομοίωση με τις θέσεις των Συντηρητικών στην Ευρώπη για μια κηδεμονευόμενη από τις ΗΠΑ Ευρωπαϊκή Πολιτική Άμυνας και Ασφάλειας.

Αντίθετα, στόχος πρέπει να είναι η σταδιακή πλήρης απεξάρτηση από την κηδεμονία των ΗΠΑ. Για μιαν ανεξάρτητη κοινή εξωτερική πολιτική, πολιτική Άμυνας και Ασφάλειας.

Μια ιστορική αναδρομή καταδεικνύει την ανάγκη άμεσης υποβολής αίτησης για ένταξη στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη.

Η ΚΕΠΠΑ (Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας) και η εκπηγάσασα εξ αυτής αργότερα ΕΠΑΑ (Ευρωπαϊκή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας) θεσπίστηκε με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ το 1993 και βασικά εκφράζει τη βούληση της Ε.Ε. να επιβεβαιώσει την ταυτότητά της στη διεθνή σκηνή. Σύμφωνα με την ίδια συνθήκη, η ΚΕΠΠΑ περιλαμβάνει την προοδευτική διαμόρφωση κοινής αμυντικής πολιτικής, η οποία ενδέχεται να οδηγήσει σε κοινή άμυνα, εφόσον το αποφασίσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Μετά τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, η ΚΕΠΠΑ αποτελεί τον 3ο πυλώνα της Ε.Ε. (1ος πυλώνας ιθαγένεια – ΟΝΕ και 2ος πυλώνας εσωτερικό δίκαιο και εναρμόνιση).

Στη συνέχεια, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Ιούνιο του 1999 στην Κολωνία, προχώρησε σε αποφάσεις για απόκτηση δυνατότητας ύπαρξης ενόπλων δυνάμεων για σκοπούς διαχείρισης και πρόληψης κρίσεων. Τον Δεκέμβριο του 1999, στο Ελσίνκι, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προχώρησε ένα βήμα παραπέρα, προσδιορίζοντας ένα αριθμητικό πλαίσιο δημιουργίας ευρωπαϊκού στρατού μέχρι το 2003. Στο συμβούλιο της πορτογαλικής πόλης Φέιρα, τον Ιούνιο του 2000, συναποφασίστηκαν τα στρατιωτικά και πολιτικά όργανα που θα κατευθύνουν πολιτικά και θα έχουν τον στρατηγικό έλεγχο των στρατιωτικών επιχειρήσεων της Ένωσης.

Η Ελληνική Προεδρία το 2003 είχε το προνόμιο να «πιστωθεί» με το επίτευγμα της ουσιαστικής «γέννησης» της Ευρωπαϊκής Στρατιωτικής Δύναμης (60.000 άνδρες και γυναίκες). Στο Συμβούλιο των 25 Υπουργών Άμυνας, στις 19 Μαΐου του 2003, στις Βρυξέλλες, επί Ελληνικής Προεδρίας, αναγνωρίστηκε και πιστοποιήθηκε η επιχειρησιακή ικανότητα της Ένωσης να διεξάγει επιχειρήσεις στο πλήρες φάσμα των αποστολών που της έχουν ανατεθεί, δηλαδή ανθρωπιστικές και ειρηνευτικές αποστολές τύπου «Πέτεσμπεργκ». Τέτοιες αποστολές ανελήφθησαν και διεκπεραιώθηκαν με επιτυχία στη Βοσνία (αστυνομική αποστολή), στη FYROM και στο Κονγκό με αυτόνομη στρατιωτική επιχείρηση, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών. Στην τελευταία μάλιστα αποστολή είχε και η Κύπρος ενεργό συμμετοχή, με την παρουσία αξιωματικών της Εθνικής Φρουράς. Συμμετοχή είχε η Κύπρος στην αποστολή στο Νταρφούρ του Σουδάν.

Η Κύπρος και η Μάλτα, με βάση τα τελικά συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Κοπεγχάγης τον Δεκέμβριο του 2002, αποφασίστηκε ότι θα συμμετέχουν στον πυλώνα της ΚΕΠΠΑ μόνον όπου οι επιχειρήσεις δεν θα χρησιμοποιούν υποδομές του ΝΑΤΟ. Κι αυτό γιατί τόσο η Κύπρος όσο και η Μάλτα δεν μετέχουν ούτε στο ΝΑΤΟ, ούτε στον «Συνεταιρισμό για την Ειρήνη» (ΡΕΡ). Η Μάλτα υπέβαλε σχετική αίτηση.

Μόνη και επιβαλλόμενη διέξοδος συνεπώς είναι η υποβολή άμεσα αίτησης της Κυπριακής Δημοκρατίας για να καταστεί χώρα-μέλος του Συνεταιρισμού για την Ειρήνη (PFP). Επειδή στην Κύπρο πικρές και οδυνηρές εμπειρίες του παρελθόντος, σε ό,τι αφορά το ΝΑΤΟ, είναι δυνατό να δημιουργούν αρνητικούς συνειρμούς, είναι αναγκαίο να διευκρινιστούν τα εξής:

Ο «Συνεταιρισμός για την Ειρήνη» είναι μεταδιπολιτικός Οργανισμός, που δημιουργήθηκε τον Ιανουάριο του 1994, με στόχο την ενίσχυση της σταθερότητας και της ασφάλειας σε ολόκληρη την Ευρώπη. Σε αυτόν τον Οργανισμό μετέχουν χώρες που δεν είναι χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ. Τέτοιες χώρες, μεταξύ άλλων, είναι η Ρωσία, η Αρμενία, αλλά και οι ουδέτερες χώρες της Ευρώπης, δηλαδή η Αυστρία, η Φινλανδία, η Σουηδία και η Ελβετία. Είναι ηλίου φαεινότερον ότι είναι προς το συμφέρον της Κύπρου η, χωρίς άλλη καθυστέρηση, υποβολή αίτησης για προσχώρηση σε αυτόν τον Οργανισμό, που θα μας επιτρέψει να συμμετέχουμε απρόσκοπτα στο Ευρωπαϊκό Συλλογικό Σύστημα Ασφάλειας. Ιδιαίτερα μετά τη Συνθήκη της Λισσαβώνας, που ισχυροποιεί την ΕΠΑΑ.

Το έχουμε τονίσει επανειλημμένα. Είναι αναγκαίο να γίνει επιτέλους κατανοητό στην Κύπρο ότι ο κόσμος έχει αλλάξει. Και ότι δεν μπορούμε να μένουνε μαρμαρωμένοι στο παρελθόν. Το μεταψυχροπολεμικό διεθνές περιβάλλον προσφέρει σημαντικές δυνατότητες ενίσχυσης της ασφάλειας της Κύπρου, παρά τη συνεχιζόμενη κατοχή. Δυνατότητες που συνδέονται με την κεντρική γεωπολιτική θέση της χώρας μας, αλλά και τη μετατόπιση του βασικού προσανατολισμού της διεθνούς ασφάλειας από τις σχέσεις Ανατολής – Δύσης στις σχέσεις Βορρά – Νότου.

Το επίκεντρο της διεθνούς ασφάλειας μεταφέρθηκε από την Κεντρική Ευρώπη και την ξεπερασμένη σύγκρουση Ανατολής – Δύσης στην περίμετρο της ευρωπαϊκής Ηπείρου και ειδικότερα στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Ως εκ τούτου, η Κύπρος μπορεί να αναδειχθεί κρίσιμος και κεντρικός παράγοντας για διαμόρφωση περιφερειακών συνθηκών ασφάλειας. Κάτι που και το σχέδιο Ανάν προσπάθησε να αποκλείσει, προφανώς κατ’ απαίτηση της Τουρκίας, με πρόνοια ότι για συμμετοχή της Κύπρου σε επιχειρήσεις της ΕΠΑΑ θα έπρεπε να προηγηθεί συγκατάθεση της Τουρκίας!

Τέλος, οι δραστικές αλλαγές στα γεωπολιτικά – γεωστρατηγικά δεδομένα της ευρύτερης περιοχής με την ανακάλυψη τεράστιων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην ΑΟΖ του Ισραήλ και της Αιγύπτου αλλά και την ύπαρξη κοιτασμάτων στην ΑΟΖ της Κύπρου, επιβάλλουν πλέον αμετάκλητα την ανάδειξη και αξιοποίηση της στρατηγικής θέσης της Κύπρου στο ευρύτερο ευρωπαϊκό πεδίο.

Η πρόκληση για τη συμμετοχή στη νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφαλείας με μια ενεργό παρουσία της Κύπρου είναι τώρα ακόμα πιο έντονα μπροστά μας. Ας επανέλθει λοιπόν η λησμονημένη αίτηση ένταξης της Κύπρου στο ευρωπαϊκό συλλογικό σύστημα ασφάλειας στο πολιτικό προσκήνιο.

Ας κτίσουμε τη νέα πραγματικότητα, γυρνώντας σελίδα.


*Τέως Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων

ΠΗΓΗ:http://www.sigmalive.com/simerini/analiseis/465076/i-lismonimeni-symmetoxi-stin-europaiki-amyna