05 Νοεμβρίου 2017, 10:54 πμ
του Μιχάλης Χατζηστυλιανού
Στα απολύτως απαραίτητα περιορίζονται τα τελευταία χρόνια οι προϋπολογισμοί του Υπουργείου Άμυνας που αφορούν τις αμυντικές δαπάνες καθώς δεν προβλέπουν καμία αγορά νέου οπλικού συστήματος πέρα από ατομικά τυφέκια, πυρομαχικά και ορισμένα παρελκόμενα υφιστάμενων εξοπλιστικών προγραμμάτων που αγοράστηκαν προ δεκαετίας και βάλε.
Ο προϋπολογισμός του Υπουργείου Άμυνας για το έτος 2018, που αφορά την αμυντική θωράκιση, προβλέπει δαπάνες μόλις €61,9 εκατ. Το Υπουργείο Άμυνας ευελπιστεί ότι το ποσό αυτό θα αρκέσει για την κάλυψη του κόστους, που αφενός απαιτείται για την αναβάθμιση στρατιωτικού εξοπλισμού που κρίνεται άκρως απαραίτητος και αφετέρου για τις συμβάσεις που τρέχουν.
Με τα χρήματα που περισσεύουν, το Υπουργείο Άμυνας θα αγοράσει είδη ένδυσης και υπόδησης για κληρωτούς και μόνιμα στελέχη. Σαφέστατο μήνυμα με πολλούς αποδέκτες στέλνει με δηλώσεις του στον «Φ» ο πρόεδρος του Συνδέσμου Αξιωματικών, Σ/χης Χρήστος Ψαράς, υποδεικνύοντας πως «άμυνα χωρίς την υλοποίηση εξοπλιστικών προγραμμάτων περισσότερο με θεματικό μουσείο προσομοιάζει ή άλλως πως με ομελέτα χωρίς αβγά».
Ο προϋπολογισμός του Υπουργείου Άμυνας για το έτος 2018 που αφορά στις δαπάνες «Αμυντικής Θωράκισης», αναμένεται να συζητηθεί εντός των προσεχών ημερών ενώπιον της Επιτροπής Άμυνας της Βουλής. Η συζήτηση του προϋπολογισμού θα πραγματοποιηθεί κεκλεισμένων των θυρών καθώς θεωρείται απόρρητος. Όπως μας λέχθηκε αρμοδίως, η φιλοσοφία πάνω στην οποία βασίζεται ο καταρτισμός του προϋπολογισμού του Υπουργείου Άμυνας τα τελευταία χρόνια είναι η ακόλουθη:
● Να καλύψει κυρίως δαπάνες συντήρησης και λειτουργίας του Υπουργείου Άμυνας (Διοίκηση) και της Ε.Φ.
● Το ύψος των κονδυλίων καθορίζεται από τις δημοσιονομικές δυνατότητες και γενικότερα τους οικονομικούς στόχους που τίθενται από την Κυβέρνηση.
● Μέσα στο πλαίσιο της οικονομικής πολιτικής της Κυβέρνησης, γίνονται όλες οι ενδεικνυόμενες ενέργειες ώστε οι δαπάνες που περιλαμβάνονται στους προϋπολογισμούς να είναι εκείνες που κρίθηκαν ως απόλυτα αναγκαίες για την εύρυθμη λειτουργία της Ε.Φ.
Η δεκαετία του 1990 μπορεί κάλλιστα να χαρακτηριστεί και ως «χρυσή» εποχή για την Ε.Φ. καθώς τα κονδύλια για τα εξοπλιστικά προγράμματα έρρεαν άφθονα. Με βάση τα στοιχεία που καταφέραμε να εξασφαλίσουμε και να επιβεβαιώσουμε, το έτος 1995 τα κονδύλια για την «Αμυντική
Θωράκιση» ανήλθαν στα €288 εκατ. περίπου, το 1996 – €290 εκατ., το 1997 – €347 εκατ., το 1998 – €350 εκατ., το 1999 – €287 εκατ., το 2000 – €309 εκατ., το 2001 – €230 εκατ., το 2002 – €230 εκατ., το 2003 – €179 εκατ., το 2004 – €120 εκατ., το 2005 – €120 εκατ., το 2006 – €140 εκατ., το 2007 – €128 εκατ., το 2008 – €128 εκατ., το 2009 – €120 εκατ., το 2010 – €115 εκατ., το 2011 – €105 εκατ. και το 2012 – €92 εκατ.
Από το 2013 και εντεύθεν, το κονδύλια για την αγορά εξοπλιστικών προγραμμάτων κυμαίνονται στα €70 εκατ. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην οικονομική κρίση που υποχρέωσε το κράτος να περιορίσει και τις δαπάνες της άμυνας, με τα διαθέσιμα κονδύλια να αρκούν μόνο για συντήρηση και εκπαίδευση.
Αν μη τι άλλο, οι ευρωπαϊκές-διεθνείς υποχρεώσεις μας, από τη μια, για έρευνα και διάσωση σε όλη τη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου και, από την άλλη, η επιτακτική ανάγκη προστασίας της ΑΟΖ μας από τις τουρκικές προκλήσεις, που εντείνονται ολοένα και περισσότερο λόγω των γεωτρήσεων σε θαλάσσια τεμάχιά μας, ανάγκασαν την Κυβέρνηση να προχωρήσει στην αγορά τριών πλοίων ανοικτής θαλάσσης.
Αρκούντως αποκαλυπτικός για την κατάσταση που επικρατεί στο στράτευμα είναι ο πρόεδρος του Συνδέσμου Αξιωματικών Συνταγματάρχης Χρήστος Ψαράς.
Κληθείς από τον «Φ», προέβη στην εξής τοποθέτηση: «Τα τελευταία χρόνια έχουν επισυμβεί αδιανόητα πράγματα σε βάρος της Ε.Φ. και οι πρωτεργάτες παραμένουν στο απυρόβλητο. Παρόλο που ο στρατός έχει τους δικούς του μηχανισμούς εσωτερικής λειτουργίας και αντιμετώπισης υπηρεσιακών θεμάτων, εντούτοις, πολιτικοί και άλλοι άσχετοι παρεμβαίνουν απροκάλυπτα και χωρίς προσχήματα με απώτερο σκοπό το ίδιον όφελος, αγνοώντας ή και αδιαφορώντας για το μέγεθος της ζημιάς που οι ίδιοι προκαλούν στην άμυνα του τόπου.
Για κατεξοχήν στρατιωτικά ζητήματα λαμβάνονται αποφάσεις ερήμην της στρατιωτικής ηγεσίας και εν αγνοία των αρμοδίων τμημάτων και επιτελών του ΓΕΕΦ. Όπως είναι για παράδειγμα, οι διαπραγματεύσεις του Κυπριακού αναφορικά με το εδαφικό, την ασφάλεια και την αποστρατιωτικοποίηση, οι επιχειρησιακές ανάγκες και προτεραιότητες, εξοπλισμοί – απόσυρση όπλων και πυρομαχικών, εκπαίδευση προσωπικού, χρόνος, τρόπος και συνθήκες μείωσης θητείας οπλιτών, προϋποθέσεις και κανόνες αναδιοργάνωσης – αντικατάστασης, κριτήρια πρόσληψης στρατιωτικού προσωπικού και ιδιαίτερα των ΣΥΟΠ, κλείσιμο στρατοπέδων, προαγωγές, αποστρατείες, τοποθετήσεις και μεταθέσεις προσωπικού, παρουσιάσεις εφέδρων και εθνοφυλάκων, απαλλαγές κ.α.. Θέλουμε να πιστεύουμε, ότι ουδείς θα ήθελε και κυρίως ο φορολογούμενος πολίτης τον αξιωματικό σε ρόλο «γλάστρας».
Από πλευράς τους, οι υψηλόβαθμοι αξιωματικοί (οι των πολλών χρόνων) ευτυχώς όχι όλοι, οι οποίοι, καθηκόντως φέρουν ευθύνη, υπό το κράτος φόβου και της αιωρούμενης απειλής, εκχωρούν τις αυτονόητες εξουσίες τους υπό μορφή συναλλαγής προσδοκώντας στην εύνοια για εξυπηρέτησή τους. Όσοι δε ορθώνουν ανάστημα, ως οφείλουν, πληρώνουν βαρύ τίμημα.
Αντίθετα, οι «πρόθυμοι» αντί να βρίσκονται στα στρατόπεδά τους και να ασχολούνται με το έργο τους, περιφέρονται στα πολιτικά γραφεία των κομμάτων και των άλλων παραγόντων, όχι ως αξιωματικοί αλλά ως επαίτες. Γι’ αυτό το κατάντημα υπάρχουν σοβαρές ευθύνες.
Ένεκα αυτών των εκατέρωθεν συμπεριφορών η Ε.Φ. σύρεται και εμπλέκεται σε «παιχνίδια σκοπιμοτήτων» παντελώς ξένα με το ήθος και την αποστολή της».
H μείωση της θητείας και τα ομοιώματα στρατιωτών
Ένας από τους τρεις βασικούς πυλώνες που προβλέπει το σχέδιο αναδιοργάνωσης της Ε.Φ. είναι αυτό της πρόσληψης επαγγελματιών οπλιτών, που άνοιξε το δρόμο για μείωση της στρατιωτικής θητείας στους 14 μήνες. Η Ε.Φ. κινήθηκε, επιτέλους, προς την κατεύθυνση που έχουν, ήδη, προχωρήσει προ πολλού όλοι οι σύγχρονοι στρατοί του κόσμου, αυτό δηλαδή της επαγγελματοποίησης.
Στο Υπουργείο Άμυνας θεωρούν, ότι οι προσλήψεις των επαγγελματιών οπλιτών ενίσχυσαν το αξιόμαχο και την επιχειρησιακή ικανότητα της Ε.Φ.. Όμως, υπάρχει και η άλλη άποψη εντός και εκτός της Ε.Φ. που υποστηρίζει ότι η μείωση της θητείας έγινε για λόγους εξόφθαλμα ψηφοθηρικούς σε βάρος της ασφάλειας του τόπου.
Δεκάδες στρατόπεδα και εκατοντάδες σκοπιές καταργήθηκαν και για πρώτη φορά, έκαναν την εμφάνισή τους ομοιώματα στρατιωτών στις σκοπιές. Αρκούντως αποκαλυπτική ήταν η φωτογραφία που δημοσίευσε ο «Φ», τον περασμένο Μάιο, κάνοντας τον γύρο των κυπριακών και των ελλαδικών ΜΜΕ, με ομοίωμα ετοιμοπόλεμου στρατιώτη σε σκοπιά. Η δικαιολογία που μας δόθηκε αρμοδίως, δεν ήταν καθόλου, μα καθόλου πειστική: Ότι δηλαδή, τα ομοιώματα στρατιωτών χρησιμοποιούνται μόνο για σκοπούς εκπαίδευσης και όχι για αντικατάσταση των σκοπών. Δηλαδή, για να εκπαιδεύεται το προσωπικό σε θέματα ασφάλειας και σωστής εμφάνισης!.
Zητούν ωράριο προαγωγές
Η καθήλωση στον ίδιο βαθμό για αρκετά χρόνια καθώς δεν γίνονται προαγωγές, η μη μονιμοποίηση εθελοντριών, η αποκοπή της δωρεάν ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και η απουσία Κανονισμού που να ρυθμίζει το ωράριο εργασίας είναι μερικά από τα θέματα που απασχολούν έντονα τον Σύνδεσμο Υπαξιωματικών Κυπριακού Στρατού (ΣΥΚΣ).
Ειδικότερα, όπως καταγγέλλει ο ΣΥΚΣ, οι στρατιωτικοί είναι οι μόνοι εργαζόμενοι που δεν έχουν θεσμοθετημένο ωράριο εργασίας, με αποτέλεσμα να παρουσιάζονται αυθαιρεσίες και να εργάζονται διπλάσιες και πλέον ώρες από τις προβλεπόμενες στο νόμο, χωρίς να πληρώνονται υπερωρίες και χωρίς να τους παρέχεται αντίστοιχος ελεύθερος χρόνος ανάπαυσης όπως προβλέπουν οι σχετικές Ευρωπαϊκές Οδηγίες, οι οποίες, εφαρμόζονται στα υπόλοιπα Σώματα Ασφαλείας (Αστυνομία και Πυροσβεστική). Όπως μας επισημάνθηκε, σε καμία περίπτωση οι στρατιωτικοί δεν αρνούνται να εργαστούν επιπλέον ώρες και με ακανόνιστο ωράριο αντιλαμβανόμενοι πλήρως τις ιδιαιτερότητες του καθήκοντός τους, πλην, όμως νιώθουν αδικημένοι από την πολιτεία έναντι των υπολοίπων εργαζομένων.
Ένα άλλο, εξίσου μεγάλο πρόβλημα που απασχολεί τον ΣΥΚΣ είναι η στασιμότητα στις προαγωγές που κρατά καθηλωμένους τους Υπαξιωματικούς στους ίδιους βαθμούς για αρκετά χρόνια (12-14 χρόνια στον ίδιο βαθμό), χωρίς ανέλιξη, χωρίς οικονομικό όφελος και χωρίς κίνητρα, με διαχρονικές αδικίες στις διάφορες κατηγορίες. Το πρόβλημα με τις προαγωγές υφίστατο και πριν από την οικονομική κρίση του 2012, με αποτέλεσμα, την κορύφωσή του με τα οικονομικά μέτρα που λήφθηκαν όπως αποκοπές μισθών, μείωση ή και κατάργηση επιδομάτων κ.ο.κ.
Ο ΣΥΚΣ, με επικεφαλής την πρόεδρό του, Αρχιλοχία Κατερίνα Μαρκουλλίδου, πραγματοποίησε τον τελευταίο καιρό αρκετές συναντήσεις με τον Υπουργό Άμυνας Χριστόφορο Φωκαΐδη σχετικά με τους νέους Κανονισμούς των μονίμων Υπαξιωματικών, των ΕΠΥ και των Εθελοντριών που εκκρεμούν εδώ και χρόνια. Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τους μόνιμους Υπαξιωματικούς, ο ΣΥΚΣ αναμένει την κατάθεση των Κανονισμών και την άμεση ψήφισή τους από τη Βουλή, για επίλυση του προβλήματος της στασιμότητας των προαγωγών λαμβάνοντας υπόψη το δικαίωμα που είχαν οι Υπαξιωματικοί να ανελίσσονται στους βαθμούς των Αξιωματικών με καταληκτικό βαθμό του Αντισυνταγματάρχη.
Oι Εθελόντριες και οι ΕΠΥ
Στην Ε.Φ. προσλήφθηκαν από το 1990 μέχρι σήμερα οκτώ σειρές γυναικών Υπαξιωματικών, οι οποίες αρχικά υπηρετούσαν με το καθεστώς της Εθελόντριας, με τριετές συμβόλαιο και μετά από έξι χρόνια υπηρεσίας είχαν το δικαίωμα μονιμοποίησης. Οι επτά πρώτες σειρές Εθελοντριών μονιμοποιήθηκαν και έλαβαν τα ωφελήματά τους, ενώ η τελευταία σειρά, που με βάση τον Κανονισμό είχε δικαίωμα μονιμοποίησης το 2010, δεν μονιμοποιήθηκε, με αποτέλεσμα να ψηφιστούν στο ενδιάμεσο διάστημα νομοθεσίες με βάση τις οποίες χάνουν όλα τα ωφελήματα που έλαβαν οι προηγούμενες σειρές Εθελοντριών, όπως επαγγελματική σύνταξη, επιστροφή χρημάτων από τις κοινωνικές ασφαλίσεις κ.ά.
Με βάση τους νέους Κανονισμούς που κατατέθηκαν στη Βουλή από το Υπουργείο Άμυνας, πριν δύο εβδομάδες, οι 52 Εθελόντριες θα έχουν το δικαίωμα να επιλέξουν τη μονιμοποίησή τους ή να ενταχθούν στον θεσμό των ΕΠΥ. Ο ΣΥΚΣ αναμένει την άμεση ψήφιση των εν λόγω Κανονισμών, με βάση τους οποίους επιλύεται και το πρόβλημα της αποκατάστασης των ΕΠΥ μετά από το 57ο έτος της υποχρεωτικής αφυπηρέτησής τους, αφού θα έχουν το δικαίωμα, πλέον, να παραμείνουν στην υπηρεσία με ένα 6ετές συμβόλαιο μέχρι τα 63 τους που θα πάρουν σύνταξη. Επίσης, με την ψήφιση των Κανονισμών οι ΕΠΥ μετονομάζονται σε Συμβασιούχους Υπαξιωματικούς.
Τα επικοινωνιακά τεχνάσματα που επιστρατεύονται
Ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Αξιωματικών, συνταγματάρχης Χρήστος Ψαράς, δεν διστάζει να καταγγείλει τα επικοινωνιακά τεχνάσματα της ηγεσίας του Υπουργείου Άμυνας που στόχο έχουν, όπως υποστηρίζει, να παραπλανήσουν την κοινή γνώμη.
Συγκεκριμένα, δήλωσε στον «Φ» τα εξής: «Οι εορτές-τελετές, οι παρελάσεις, τα αγήματα, οι επισκέψεις, οι φιλοφρονήσεις, τα πανεπιστήμια, οι συνεντεύξεις, οι ασκήσεις διάσωσης και γενικά η προβολή, ναι μεν είναι χρήσιμα, πλην, όμως, δεν αποτελούν προτεραιότητες για έναν στρατό αντιμέτωπο με κατοχικές δυνάμεις στη μισή του πατρίδα. Άλλο η παραπλάνηση στον στρατό, άλλο το θέατρο στον κόσμο του θεάματος και διαφορετικοί οι αποδέκτες. Άμυνα χωρίς την υλοποίηση εξοπλιστικών προγραμμάτων, περισσότερο με θεματικό μουσείο προσομοιάζει, ή άλλως πως, με ομελέτα χωρίς αβγά. Πέραν των πιο πάνω, το Υπουργείο Άμυνας κατά τακτά χρονικά διαστήματα προβαίνει σε ενέργειες αποπροσανατολισμού των στελεχών και της κοινής γνώμης, είτε με τροποποιήσεις Κανονισμών, είτε με κατάργηση θέσεων, είτε με προσλήψεις πολιτών.
Διαφεύγει, όμως, του κ. υπουργού Άμυνας και ιδιαίτερα του γενικού διευθυντή του Υπουργείου, ότι η προπαγάνδα ως κλάδος της στρατιωτικής επιστήμης προηγείται κατά πολύ του πανεπιστημιακού ‘’marketing’’. Ο Σύνδεσμος Αξιωματικών με γνώμονα το ηθικό των μελών του, την αξιοπρέπειά τους, την εσωτερική πειθαρχία αλλά και τη στρατιωτική δεοντολογία, υποβάλλει ευθέως ξεκάθαρη έκκληση όπως η Ε.Φ. αφεθεί απερίσπαστη στο έργο της και εξαιρεθεί των διαφόρων πολιτικών τεχνασμάτων εντυπωσιασμού προκειμένου να δημιουργηθούν, επιτέλους, οι προϋποθέσεις ύπαρξης ισχυρών Ενόπλων Δυνάμεων. Θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι τελευταίες εξελίξεις σε μια περίοδο απρόβλεπτη από πλευράς εχθρού. Πεποίθησή μας, είναι ότι ο τόπος δεν κινδυνεύει από τη διατύπωση της αλήθειας. Ο πραγματικός κίνδυνος προέρχεται από την εμπλοκή των στρατιωτικών στην πολιτική όσο και αντίστροφα, για αλλότριους σκοπούς. Αυτό επιβεβαιώνει η πρόσφατη ιστορία μας, όπου θα έπρεπε να μας είχε διδάξει».
Οι μεταρρυθμίσεις που προωθεί το Υπουργείο Άμυνας
* Πιλοτικά προγράμματα ανάθεσης σε ιδιώτες της τροφοδοσίας των οπλιτών και της ανάληψης της διαχείρισης των ΚΨΜ σε μεγάλα στρατόπεδα.
Ειδικότερα, μετά από μελέτη που εκπονήθηκε στο Υπουργείο Άμυνας με στόχο, μεταξύ άλλων, τη βελτίωση της ποιότητας του φαγητού που προσφέρεται στους στρατιώτες, αποφασίστηκε η προκήρυξη δημόσιου διαγωνισμού από το Γενικό Λογιστήριο της Δημοκρατίας για να ανατεθεί πιλοτικά η τροφοδοσία σε ιδιώτες.
Σήμερα, στην αλυσίδα της τροφοδοσίας της Ε.Φ. ασχολούνται περίπου 350 άτομα με ένα συνολικό κόστος της τάξης των €3 εκατ. Στο Υπουργείο Άμυνας εκτιμούν ότι με την υιοθέτηση του μέτρου αυτού θα επέλθουν σημαντικές εξοικονομήσεις και παράλληλα θα αποδεσμευτεί προσωπικό προκειμένου να αξιοποιηθεί για επιχειρησιακά καθήκοντα.
Σε ό,τι αφορά τα ΚΨΜ, εκκρεμεί στη Νομική Υπηρεσία για νομοτεχνικό έλεγχο το νομοσχέδιο που παρέχει τη δυνατότητα ανάθεσης κάποιων ΚΨΜ σε μεγάλα στρατόπεδα, κυρίως, σε ιδιώτες. Η λειτουργία των ΚΨΜ προϋποθέτει ένα τεράστιο διοικητικό κόστος, γραφειοκρατία και μηχανισμούς ελέγχου. Όπως μας υποδείχθηκε αρμοδίως, εάν με την ανάθεσή τους σε ιδιώτες διαπιστωθεί ότι οι τιμές διατηρούνται στα ίδια επίπεδα ή και χαμηλότερα από ό,τι είναι σήμερα με το ανάλογο, βεβαίως, οικονομικό όφελος για το ΓΕΕΦ από την εκμίσθωση των ΚΨΜ, τότε θα μιλάμε για άλλη μια μεγάλη τομή στο στράτευμα.
* Σύσταση Τμήματος Αμυντικής Διπλωματίας στο Υπουργείο Άμυνας. Οι αξιωματικοί που θα στελεχώσουν το Τμήμα θα επιλεγούν κατόπιν εξετάσεων. Θα βρίσκονται σε διαφορετική επετηρίδα και θα αποτελούν μόνιμο προσωπικό που θα υπηρετεί στο Υπουργείο Άμυνας. Σήμερα στο Υπουργείο Άμυνας υπηρετούν πέραν των 100 στελεχών, διαφόρων βαθμών, σε θέσεις μη προβλεπόμενες
