12 Νοεμβρίου 2017, 10:48 πμ
του Ανδρέα Πιμπίσιη
Η ανάδειξη του γεωστρατηγικού ρόλου της Κυπριακής Δημοκρατίας αποτελεί αυτή την περίοδο το βασικό στόχο στην εξωτερική πολιτική της Λευκωσίας. Η επίτευξη αυτού του στόχου, με μακροπρόθεσμα οφέλη, κινείται πάνω σε τρεις άξονες: Άμυνα, Εξωτερική πολιτική και Ενέργεια.
Η όλη στρατηγική της Λευκωσίας έχει χρονικό πλαίσιο ενός χρόνου, άρχισε να υλοποιείται στο τέλος του φετινού καλοκαιριού και θα πάει μέχρι και τις αρχές φθινοπώρου του 2018.
Η διαφοροποίηση των δεδομένων έρχονται να εκμηδενίσουν τις τουρκικές βλέψεις στην περιοχή ανατρέποντας την πρόθεση της Άγκυρας να καταστήσει την ανατολική Μεσόγειο ως περιοχή υπό το δικό της έλεγχο. Το πλέγμα των συνεργασιών και κυρίως η σημασία που έρχεται να παίξει σ’ αυτή την προσπάθεια η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση υποβοηθούν τα μέγιστα την όλη προσπάθεια της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Τα νέα αυτά δεδομένα θα επενεργήσουν θετικά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων όταν θα επαναρχίσουν οι συνομιλίες. Γιατί πλέον η Κύπρος θα έχει παρά τω πλευρώ της χώρες του σκληρού πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης οι οποίες σε καμιά περίπτωση δεν θα αποδεχθούν αλλαγή των δεδομένων σε μια τόσο ευαίσθητη περιοχή όπως είναι η Ανατολική Μεσόγειος. Γαλλία, Γερμανία και Ιταλία έδειξαν μέσα από τις κινήσεις ότι στους δικούς τους στρατηγικούς σχεδιασμούς είτε εντός είτε εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης η Κύπρος έχει σημαντική θέση.
Πέφτουν οι υπογραφές
Οι υπουργοί Εξωτερικών και Άμυνας, Ιωάννης Κασουλίδης και Χριστόφορος Φωκαΐδης, θα βάλουν τη Δευτέρα την υπογραφή τους ώστε η Κύπρος να αποτελέσει μέρος του σκληρού πυρήνα του υπό διαμόρφωση στρατιωτικού γκρουπ της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η απόφαση της Κύπρου για συμμετοχή στη Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία (PESCO) ήταν και αποτέλεσμα της ανάλυσης του ευρύτερου περιβάλλοντος και συνθηκών. Το κλίμα εντός της ΕΕ για την Κύπρο ήταν ιδιαίτερα θετικό κυρίως από πλευράς Γαλλίας, Γερμανίας και Ιταλίας.
Η απουσία της Βρετανίας φαίνεται να επέδρασε θετικά τόσο σ’ ό,τι αφορά τη σύσταση της PESCO αλλά και σε σχέση με τη συμμετοχή της Κύπρου. Γνωστά τα εμπόδια που έθετε το Λονδίνο σ’ ό,τι αφορά την αναβάθμιση των αμυντικών θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιδιώκοντας πάντα σύνδεση με το ΝΑΤΟ προκειμένου Βρετανία-ΗΠΑ να έχουν τον πρώτο λόγο. Κατ’ αυτό τον τρόπο οι επιδράσεις για την Κύπρο θα ήταν αρνητικές αφού είτε άμεσα είτε έμμεσα θα χρειαζόταν η έγκριση της Τουρκίας. Όπως συμβαίνει με τον διάλογο ΝΑΤΟ-ΕΕ.
Οι συγκυρίες για την Κύπρο κρίνονται άκρως θετικές καθώς από τη μια δεν έχει μπροστά της γνωστά εμπόδια των Βρετανών και από την άλλη έχει τη στήριξη των ισχυρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Έτοιμο πρόγραμμα
Η Λευκωσία, σύμφωνα με πληροφορίες του «Φ», έχει ήδη έτοιμο πρόγραμμα σ’ ό,τι αφορά την ανάληψη δράσεων για την ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο. Πρόγραμμα το οποίο ετοίμασε από κοινού με την Ελλάδα και με Ιταλία και Μάλτα να είναι έτοιμες να συμμετέχουν. Οι κινήσεις αυτές καταδεικνύουν την αποφασιστικότητα Λευκωσίας και Αθήνας να παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην περιοχή τους και να μην είναι πλέον «θεατές στο ίδιο τους το σπίτι».
Η απόφαση της Ιταλίας να συμμετάσχει σ’ αυτό το πρόγραμμα ενισχύει ακόμα περισσότερο την προσπάθεια των δύο χωρών. Παράλληλα διασφαλίζει ότι με την έναρξη λειτουργίας της PESCO θα καταφέρουν να διασφαλίσουν τα προβλεπόμενα (για την υλοποίηση προγραμμάτων) κονδύλια. Καθώς η PESCO ως πυλώνας της ΕΕ στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας θα έχει τη δυνατότητα να στηρίζει οικονομικά προγράμματα που προωθούνται από κοινού από χώρες-μέλη.
Εξωτερική πολιτική και ενέργεια
Συνυφασμένη με τις πιο πάνω κινήσεις είναι και η εξωτερική πολιτική που ακολουθεί η Λευκωσία όλο αυτό το διάστημα δίνοντας ειδικό βάρος στο ρόλο που μπορεί να παίξει στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου ως χώρα-μέλος της ΕΕ.
Προβάλλοντας παράλληλα το σημαντικό στοιχείο της επίτευξης πολύ καλών σχέσεων με όλες σχεδόν τις χώρες της περιοχής και κυρίως Ισραήλ, Αίγυπτο, Ιορδανία, Λίβανο και την παλαιστινιακή Αρχή.
Ο δεύτερος αυτός άξονας, η εξωτερική πολιτική, συνέβαλε παράλληλα στο να βρεθεί η Κύπρος πιο κοντά σε χώρες όπως η Γαλλία και η Ιταλία αλλά και η Γερμανία, που πάνε πέραν από το κεφάλαιο φυσικό αέριο.
Τα γεγονότα όπως είχαν εξελιχθεί στην ευρύτερη περιοχή συνέδραμαν στο να επανέλθει η Γαλλία στην Ανατολική Μεσόγειο επιδιώκοντας να επανακτήσει ένα ρόλο που είχε απολέσει τις προηγούμενες δεκαετίες όταν Ηνωμένες Πολιτείες, Ρωσία (προηγουμένως Σοβιετική Ένωση) και Βρετανία είχαν το πρώτο και βασικό ρόλο στα τεκταινόμενα της Μέσης Ανατολής. Η Γαλλία βλέπει στην Κύπρο μια σημαντική βάση από την οποία μπορεί να κινείται σ’ όλη τη Μέση Ανατολή και κυρίως προς την κατεύθυνση του Κόλπου.
Η Γερμανία, η οποία βγήκε από το καβούκι της (λόγω Β Παγκοσμίου Πολέμου), προσπαθεί με σταθερά βήματα να αποκτήσει σημαντικό ρόλο στη διεθνή σκηνή. Με την Ανατολική Μεσόγειο να είναι ένα σημαντικό πεδίο για τη Γερμανία. Μετά την αποχώρηση από τη βάση του Ινσιρλίκ στην Τουρκία η Γερμανία μετέφερε τη βάση της στην Ιορδανία. Όμως την ίδια ώρα συνεχίζει να εξετάζει και άλλες λύσεις εγγύτερα στην Ευρώπη με την Κύπρο να αποτελεί την πρώτη επιλογή.
Η συμμετοχή της Κύπρου σε ένα μηχανισμό όπως η PESCO δίνει την ευκαιρία σε χώρες όπως η Γερμανία και η Γαλλία να χρησιμοποιήσουν τις εγκαταστάσεις στο νησί. Παράλληλα δίνει την ευκαιρία στην Κύπρο να συνεργαστεί με τις χώρες αυτές προκειμένου να αναβαθμίσει τις δύο βασικές τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις ώστε να μπορεί να χρησιμοποιούνται από τα πλοία και τα σκάφη των χωρών αυτών.
Παράλληλα διατηρώντας σταθμευμένα πλοία ή αεροσκάφη επί κυπριακού εδάφους στέλνουν κι ένα ισχυρό μήνυμα προς την κατεύθυνση της Τουρκίας σε σχέση με την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου και τη δραστηριοποίηση ξένων εταιρειών.
Ο σχεδιασμός της Λευκωσίας με χρονικό ορίζοντα το φθινόπωρο του 2018 δεν είναι τυχαίος καθώς μέχρι τότε αναμένεται να υπάρχει μια πλήρης και καθαρή εικόνα σ’ ό,τι αφορά τα ενεργειακά αποθέματα εντός της ΑΟΖ. Εάν τα αποτελέσματα είναι θετικά τότε δημιουργείται μια άλλη δυναμική σ’ ό,τι αφορά την παρουσία ισχυρών πετρελαϊκών εταιρειών. Εξέλιξη υποβοηθητική για την Κύπρο τόσο οικονομικά όσο και πολιτικά.
Μαζί και η Ελλάδα
Ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας, Νίκος Κοτζιάς, θα συμμετάσχει, τη Δευτέρα 13 Νοεμβρίου, στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις Βρυξέλλες. Η συζήτηση θα εστιασθεί στις σχέσεις ΕΕ-Αφρικής και στις Στρατηγικές Επικοινωνίες, ενώ, στο περιθώριο του Συμβουλίου, θα πραγματοποιηθεί πρόγευμα εργασίας των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ με τον ομόλογό τους της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, Νικόλα Ντιμιτρόφ.
Ο κ. Κοτζιάς θα λάβει, επίσης, μέρος στην κοινή συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών και υπουργών Άμυνας της ΕΕ, η οποία θα εστιάσει στην υλοποίηση των πτυχών ασφάλειας και άμυνας της Παγκόσμιας Στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και στις σχέσεις ΕΕ-ΝΑΤΟ.
Στο πλαίσιο αυτό, θα πραγματοποιηθεί τελετή υπογραφής Κοινής Ειδοποίησης για τη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων χωρών, μεταξύ αυτών και της Ελλάδας, στη Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία (PESCO) στον τομέα της ασφάλειας και άμυνας.
Η Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία – PESCO
Υπό το πρίσμα ενός μεταβαλλόμενου περιβάλλοντος ασφάλειας, η παγκόσμια στρατηγική της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας (EUGS) ξεκίνησε μια διαδικασία στενότερης συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας.
Τα κράτη-μέλη συμφώνησαν να εντείνουν το έργο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε αυτόν τον τομέα και αναγνώρισαν ότι ο ενισχυμένος συντονισμός, οι αυξημένες επενδύσεις στην άμυνα και η συνεργασία για την ανάπτυξη των αμυντικών δυνατοτήτων αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για την επίτευξή της.
Αυτός είναι ο κύριος στόχος μίας Μόνιμης Διαρθρωμένης Συνεργασίας για την Ασφάλεια και την Άμυνα (PESCO), όπως ορίζεται στη Συνθήκη της ΕΕ, στα άρθρα 42 παράγραφος 6 και 46, καθώς και στο Πρωτόκολλο 10. Μέσω της PESCO, τα κράτη μέλη αυξάνουν την αποτελεσματικότητά τους την αντιμετώπιση των προκλήσεων στον τομέα της ασφάλειας και την προώθηση της περαιτέρω ενσωμάτωσης και ενίσχυσης της αμυντικής συνεργασίας στο πλαίσιο της ΕΕ.
Η PESCO είναι ένα πλαίσιο και μια διαδικασία που βασίζεται στη Συνθήκη για την εμβάθυνση της αμυντικής συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ που είναι ικανά και πρόθυμα να το πράξουν. Στόχος είναι να αναπτυχθούν από κοινού αμυντικές ικανότητες και να διατεθούν για στρατιωτικές επιχειρήσεις της ΕΕ. Αυτό θα ενισχύσει την ικανότητα της ΕΕ ως εταίρου για τη διεθνή ασφάλεια, συμβάλλοντας επίσης στην προστασία των Ευρωπαίων και στη μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας των αμυντικών δαπανών.
Η διαφορά μεταξύ της PESCO και άλλων μορφών συνεργασίας είναι ο δεσμευτικός χαρακτήρας των δεσμεύσεων που αναλαμβάνουν τα συμμετέχοντα κράτη-μέλη. Ωστόσο, η συμμετοχή παραμένει εθελοντική και η λήψη αποφάσεων θα παραμείνει στα χέρια των συμμετεχόντων κρατών-μελών.
Η PESCO θα έχει μια δομή δύο επιπέδων:
Α. Επίπεδο του Συμβουλίου: Υπεύθυνος για τη συνολική πολιτική κατεύθυνση και τον μηχανισμό αξιολόγησης για να καθορίσει εάν τα κράτη μέλη εκπληρώνουν τις δεσμεύσεις τους. Μόνο τα μέλη της PESCO ψηφίζουν, οι αποφάσεις λαμβάνονται ομόφωνα (εκτός από τις αποφάσεις σχετικά με την αναστολή της ιδιότητας μέλους και την είσοδο νέων μελών που λαμβάνονται με ειδική πλειοψηφία).
Β. Επίπεδο Προγράμματος: Η αποτελεσματικότητα της PESCO θα μετρηθεί με τα έργα που θα αναπτυχθούν. Κάθε έργο θα διαχειρίζεται τα κράτη μέλη που συμβάλλουν σε αυτό.
