07 Ιανουάριος 2018, 18:00
Με τον Γιώργο Κέντα*
Η ουσιαστική διάσταση της επιθετικής πολιτικής της Τουρκίας στην Κυπριακή ΑΟΖ
Οι δηλώσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας σχετικά με τις παράνομες διεκδικήσεις της Τουρκίας θα έπρεπε να έχουν οδηγήσει σε μία ουσιαστική συζήτηση όλων των παραμέτρων του προβλήματος. Εντός προεκλογικής περιόδου, μερικές μόνο εβδομάδες πριν από τον πρώτο γύρο των Προεδρικών Εκλογών, είναι αναμενόμενο και λογικό ότι το ζήτημα θα περιοριζόταν σε ένα πλαίσιο αντιπαράθεσης επιχειρημάτων. Χωρίς καμία αμφιβολία, ο πολίτης-ψηφοφόρος πρέπει να γνωρίζει πού στέκει ο καθένας από τους υποψηφίους στο ζήτημα αυτό προκειμένου να εξουσιοδοτήσει αυτόν που θεωρεί ότι μπορεί να διαχειριστεί πιο αποτελεσματικά τις προκλήσεις.
Κατά την άποψη μου, η κοινωνία της Κύπρου, το εκλογικό σώμα, έχει την απαραίτητη ωριμότητα, αλλά και την απαίτηση να ακούσει επιχειρήματα και ουσιαστική ανάλυση για το πρόβλημα που προκύπτει από την επιθετική πολιτική της Τουρκίας στην Κυπριακή ΑΟΖ. Η ανταλλαγή πολιτικών επιχειρημάτων και η παραγωγή δηλώσεων μπορούν να διεγείρουν το θυμοειδές των ψηφοφόρων, αλλά δεν ικανοποιούν το ζητούμενο, που είναι η ανάπτυξη των πολιτικών προτάσεων. Σίγουρα, οι δηλώσεις αποκαλύπτουν ή/και αποκρύβουν πολιτικές παραδοχές, θέσεις και προθέσεις. Ομοίως, πολλά λέγονται και στο παρασκήνιο, τα οποία οι πολίτες μαθαίνουν συνήθως όταν είναι ήδη πολύ αργά.
Τα βασικά ερωτήματα και οι θέσεις της Τουρκίας
Μόνο, όμως, όταν τεθούν τα θεμελιώδη ζητήματα, μόνο όταν απαντηθούν τα βασικά ερωτήματα, μπορούμε να έχουμε ολοκληρωμένη εικόνα της κατάστασης. Ποιες είναι λοιπόν οι επιδιώξεις της Τουρκίας σε σχέση με την Κυπριακή ΑΟΖ; Θα μπορούσε ποτέ η Τουρκία να αποδεχθεί οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών με την Κυπριακή Δημοκρατία, πριν ή μετά τη λύση του Κυπριακού; Θα ικανοποιούσε την Τουρκία μία συμφωνία για «διχοτόμηση της ΑΟΖ» της Κύπρου, είτε στο πλαίσιο του συνεχιζόμενου «status quo» είτε στο πλαίσιο μίας συμφωνίας δύο κρατών; Ποια είναι η θέση των Τουρκοκυπρίων για τα ζητήματα αυτά;
Οι θέσεις της Τουρκίας για όλα αυτά είναι ξεκάθαρες: Πρώτον, αδιαφορεί ποιες είναι οι απόψεις και οι επιθυμίες των Κυπρίων, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Ιδιαίτερα όσον αφορά την κοινότητα των Τουρκοκυπρίων, ουδείς Τουρκοκύπριος πολιτικός δεν μπόρεσε και δεν αναμένεται να τα καταφέρει να διαφοροποιηθεί από τις τουρκικές θέσεις.
Άλλωστε η πλειοψηφία των πολιτικών στα κατεχόμενα θεωρούν ότι η Τουρκία πρέπει να αναλάβει τον γεωπολιτικό και γεωοικονομικό έλεγχο των ενεργειακών πόρων της Ανατολικής Μεσογείου, διότι δεν εμπιστεύεται τους Ελληνοκυπρίους. Η Τουρκία δεν προτίθεται να αναγνωρίσει θαλάσσιες οικονομικές ζώνες στην Κυπριακή Δημοκρατία, ούτε και φυσικά μπορεί να ικανοποιηθεί, ούτε και αναφέρθηκε ποτέ σε διαχωρισμό των θαλάσσιων ζωνών της Κύπρου ανάμεσα σε «δύο οντότητες». Λανθασμένη είναι επίσης η εντύπωση ότι η Τουρκία διεκδικεί «την προστασία των δικαιωμάτων των Τουρκοκυπρίων».
Η θεμελιώδης θέση της Άγκυρας είναι ότι τα κράτη της περιοχής μπορούν να συμφωνήσουν μόνο με την τουρκική κυβέρνηση για τη οριοθέτηση ζωνών υφαλοκρηπίδας στην Ανατολική Μεσόγειο. Ουδέποτε η Τουρκία δεν έχει εκφράσει πρόθεση για οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών με μία «ενιαία Κύπρο» στο πλαίσιο μίας διευθέτησης του Κυπριακού. Η Τουρκία αποδέχεται ένα ή και δύο κράτη στην Κύπρο, φτάνει να μην ασκούν δικαιώματα εξωτερικής κυριαρχίας. Όσοι πιστεύουν ότι η Τουρκία μπορεί να ικανοποιηθεί με έναν διακανονισμό «δύο κρατών», ας το λάβουν αυτό σοβαρά υπόψη τους.
Δημιουργία νέων κατοχικών δεδομένων
Το συμπέρασμα είναι απλό: Εδώ και μερικά χρόνια η Τουρκία έχει προεκτείνει την παράνομη κατοχή της Κύπρου και επιδιώκει έλεγχο στον θαλάσσιο και τον εναέριο χώρο της Δημοκρατίας, σε βορρά, νότο, ανατολή και δύση. Η διαπίστωση λοιπόν ότι η Τουρκία θα πρέπει να περιορίσει τις επιδιώξεις και τις ενέργειές της στην ΑΟΖ, που δήθεν αντιστοιχεί στην παράνομη «οντότητα», βασίζεται σε μία λανθασμένη αντίληψη περί των θέσεων, των επιδιώξεων και των επιθετικών ενεργειών της Τουρκίας.
Ομοίως, η θέση ότι η Κυπριακή Δημοκρατία θα συνεχίσει το ερευνητικό της πρόγραμμα χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις τουρκικές ενέργειες, είναι επιπόλαιη, διότι η Άγκυρα σχεδιάζει και ενεργεί με τρόπο που θα δημιουργήσει σταδιακά νέα κατοχικά δεδομένα στις θαλάσσιες περιοχές και στην κυρίαρχη εναέρια περιοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η Τουρκία θα εντείνει και θα κορυφώσει τις ενέργειές της (1) μόλις ανακαλυφθούν μεγάλα κοιτάσματα στην Κυπριακή ΑΟΖ ή/και (2) σε περίπτωση εμπορικών συμφωνιών αξιοποίησης των κοιτασμάτων.
Ας αναλογιστεί ο καθένας και η καθεμία από εμάς ποια είναι η πραγματική κατάσταση και ποιος εκ των υποψηφίων μπορεί να διαχειριστεί με τον καλύτερο και πιο αποτελεσματικό τρόπο το πρόβλημα και τις προκλήσεις που το περιβάλλουν.
*Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής και Διακυβέρνησης, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας
ΠΗΓΗ:http://www.sigmalive.com/simerini/analiseis/480106/i-ousiastiki-diastasi-tis-epithetikis-politikis-tis-tourkias
