21.1.2018
Του Κώστα Βενιζέλου
Την ενεργή εμπλοκή του Συμβουλίου Ασφαλείας σε μελλοντικές πρωτοβουλίες για το Κυπριακό θέλουν τα κράτη-μέλη του, όπως συναφώς προκύπτει από τη συζήτηση που διεξήχθη μετά την ενημέρωση που έγινε από την ειδική αντιπρόσωπο του ΓΓ του ΟΗΕ στην Κύπρο, Ελίζαμπεθ Σπέχαρ, την περασμένη Τετάρτη, στη Νέα Υόρκη.
Αυτές οι τοποθετήσεις φαίνεται να δρομολογούν νέα δεδομένα σε περίπτωση νέας Διάσκεψης για το Κυπριακό ως προς τη σύνθεση. Μια τέτοια εμπλοκή εξαρτάται και από τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, ενώ είναι σαφές πως μια τέτοια εξέλιξη θα τύχει θετικής υποδοχής από τη Λευκωσία, η οποία ευνοεί την παρουσία χωρών όπως η Ρωσία, η Γαλλία και η Κίνα. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, από τις τοποθετήσεις των Αντιπροσώπων των κρατών-μελών προκύπτει πως θα επιδιωχθεί ρόλος του Συμβουλίου Ασφαλείας σε περίπτωση που επαναρχίσουν οι συνομιλίες.
Όπως πληροφορούμαστε, ο Αντιπρόσωπος της Ρωσίας σε τοποθέτησή του ανέφερε πως οι συζητήσεις στο Κραν Μοντάνα, τον περασμένο Ιούνιο και Ιούλιο, απέτυχαν λόγω του θέματος των εγγυήσεων. Ο Ρώσος διπλωμάτης χαρακτήρισε το σύστημα των εγγυήσεων ξεπερασμένο, μιας άλλης εποχής. Περαιτέρω, επισήμανε πως την ασφάλεια μπορεί να τη διασφαλίσει μόνο το Συμβούλιο Ασφαλείας, παραπέμποντας σε μια πάγια θέση της Μόσχας για εγγυήσεις των Ηνωμένων Εθνών στην Κυπριακή Δημοκρατία. Επισήμανε ακόμα, ενόψει του ενδεχομένου να κληθεί το Σώμα να υιοθετήσει μια συμφωνία που θα προκύψει στο Κυπριακό, την ανάγκη εμπλοκής του ΣΑ και ανάληψης ρόλου κυρίως στο θέμα της ασφάλειας.
Όπως πληροφορούμαστε, με την τοποθέτηση του Ρώσου εκπροσώπου συμφώνησαν οι ομόλογοί του της Γαλλίας και της Κίνας. Παρόμοιες ήταν και οι τοποθετήσεις των Αμερικανών και των Βρετανών. Ο Βρετανός εκπρόσωπος ανέφερε πως θα πρέπει το Συμβούλιο Ασφαλείας να δώσει ώθηση στις προσπάθειες και να έχει ρόλο στις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό. Ο Αμερικανός διπλωμάτης είπε πως είναι σημαντικός ο ρόλος του Σ.Α., ενώ συνέδεσε την παρουσία της ΟΥΝΦΙΚΥΠ στο νησί και με τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων, υπό την έννοια ότι βοηθά η Δύναμη με τις υπηρεσίες της.
Ενημέρωση και στους πέντε
Ενδιαφέρον είχε πάντως και η ενημέρωση που έγινε από την ειδική αντιπρόσωπο του ΓΓ του ΟΗΕ στην Κύπρο, Ελίζαμπεθ Σπέχαρ, προς τους αναπληρωτές Μόνιμους Αντιπρόσωπους των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας. Δεν αναφέρθηκε σε κάτι διαφορετικό από αυτά που είπε στους 15 του Σ.Α., υπήρξε ωστόσο και σε αυτή την ενημέρωση συζήτηση. Το ενδιαφέρον έγκειται, περισσότερο, σε τοποθέτηση του εκπροσώπου της Ρωσίας. Κυρίως η υπόδειξη που έγινε από πλευράς της Ρωσίας ότι δεν έπρεπε να υπήρχε στην έκθεση αναφορά στις έρευνες για υδρογονάνθρακες στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, καθώς δεν είναι ζήτημα που αφορά την ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Σημειώνεται συναφώς ότι φέτος ήταν η πρώτη φορά που περιλαμβάνεται αναφορά από το 2015. Ούτε εκείνη η αναφορά, το 2015, ούτε και η τωρινή ικανοποίησε τη Λευκωσία.
Αστυνομία αντί στρατού
Με βάση την ενημέρωση από την κ. Σπέχαρ, αλλά και τις τοποθετήσεις που έγιναν από τους Αντιπροσώπους κρατών-μελών του Σ.Α., τονίστηκε η ανάγκη ενίσχυσης του αστυνομικού σκέλους της Δύναμης. Κι αυτό, όπως υποστηρίχθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο από την κυβέρνηση της Σουηδίας, που ανέλαβε πρωτοβουλία, θα ενισχύσει τις δικοινοτικές επαφές. Κοντολογίς, αυτό που επιχειρείται είναι να υποβαθμιστεί το στρατιωτικό σκέλος της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, που ειρήσθω εν παρόδω θα μειωθεί αριθμητικά και να ενισχυθεί η Αστυνομία.
Πληροφορίες αναφέρουν πως διαμορφώνεται ένα κλίμα, μεταξύ διαφόρων χωρών και των Ηνωμένων Εθνών για προώθηση πρωτοβουλιών για «ομαλοποίηση της κατάστασης στο νησί», ανεξαρτήτως εάν υπάρχει ή όχι διαδικασία των διαπραγματεύσεων. Κι αυτό θεωρούν πως θα γίνει με δικοινοτικές επαφές αλλά και μέσω των τεχνικών επιτροπών. Αυτή η λογική υποβαθμίζει το Κυπριακό σε ένα ζήτημα «έλλειψης εμπιστοσύνης», δικοινοτικών επαφών και ασφαλώς όχι εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής. Πρακτικά οι επαφές αυτής της μορφής δεν επηρεάζουν την ουσία του Κυπριακού, αλλά αναδεικνύουν τις λεγόμενες πραγματικότητες στο νησί, όπως τις προβάλλουν οι Τούρκοι καθώς και τρίτοι εμπλεκόμενοι.
Ψήφισμα με αναφορά στη μείωση της ειρηνευτικής δύναμης
Το ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας για την ανανέωση της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ αναμένεται να εγκριθεί στις 30 Ιανουαρίου. Με βάση το προσχέδιο που έχουν κυκλοφορήσει οι Βρετανοί, που είναι πάντα οι συντάκτες, γίνεται η αναφορά σε αριθμητική μείωση της Δύναμης, σε 802. Αυτό γίνεται μετά την έκθεση των ειδικών, που επισκέφθηκαν το περασμένο φθινόπωρο την Κύπρο. Για το Κυπριακό τα όποια μηνύματα θέλησαν τα Ηνωμένα Έθνη να στείλουν έχουν περιληφθεί στην έκθεση που κατατέθηκε στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Η θέση του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών είναι πως δεν θα υπάρξει νέα πρωτοβουλία, εάν δεν υπάρξει «από κοινού έκκληση από τους δύο ηγέτες». Το θέμα είναι πώς θα γίνει αυτό και κατά πόσο οι ηγέτες, θέλοντας να προετοιμάσουν το έδαφος θα συζητήσουν και το θέμα της Ασφάλειας. Ένα θέμα, για το οποίο δεν μπορεί να αποφασίσει ο κατοχικός ηγέτης, Μουσταφά Ακιντζί.
Οι συντεταγμένες της ΑΟΖ και η δημόσια διπλωματία
Οι συντεταγμένες για καθορισμό ορίων της ΑΟΖ, που ετοιμάσθηκαν από την Κυπριακή Κυβέρνηση, έχουν ως γνωστόν υποβληθεί στην Ελληνική Κυβέρνηση. Ειδικοί στην Αθήνα μελετούν ήδη το πακέτο που στάλθηκε από τη Λευκωσία.
Η Αθήνα δεν επιθυμεί να ανοίξει αυτό το ζήτημα τώρα, μάλιστα δημόσια, όπως έπραξε για προφανείς (προεκλογικούς) λόγους η Λευκωσία την ώρα που η Ελλάδα βρίσκεται σε προχωρημένες συζητήσεις με την Αλβανία, καθώς και με την Αίγυπτο για τον καθορισμό των θαλασσίων συνόρων τους.
Παρά το πιο πάνω γεγονός δεν υπήρξε καμία αντίδραση από την Ελλάδα στην κίνηση της Λευκωσίας, είναι όμως προφανές πως έχει ενοχλήσει η δημόσια τοποθέτηση της Κυπριακής Κυβέρνησης, που ουσιαστικά με τη διαβίβαση των συντεταγμένων θεωρείται πως «έστειλε την μπάλα στα πόδια της Αθήνας». Η Ελληνική Κυβέρνηση, στην παρούσα φάση, έχει παραπέμψει σε δικούς της εμπειρογνώμονες το υλικό και θα επανέλθει για να συζητήσει με την Κυπριακή Κυβέρνηση το θέμα. Η Λευκωσία μπορεί, βέβαια, να καθορίσει μονομερώς με συντεταγμένες την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη δυτικά, όμως αυτό δεν θα ήταν δεοντολογικά σωστό καθώς στην προκειμένη περίπτωση το γειτονικό κράτος είναι η Ελλάδα.
Υπενθυμίζεται συναφώς ότι ο υπουργός Εξωτερικών, Γιαννάκης Κασουλίδης, έχει δηλώσει προ ημερών ότι οι τεχνικοί των κυβερνήσεων των δύο χωρών συζητούν το θέμα των χαρτογραφήσεων, ώστε να μη γίνει κάτι που να ζημιώνει είτε την Ελλάδα είτε την Κύπρο.
Ο Κασουλίδης επανέλαβε ότι αναλόγως των τουρκικών προκλήσεων, η Kυβέρνηση θα επιλέξει τον χρόνο σε ό,τι αφορά την κατάθεση συντεταγμένων για ολόκληρη την ΑΟΖ της.