Η ΑΟΖ, το Κυπριακό και το Μεγάλο Κάδρο

Print Friendly, PDF & Email

11 Μαρτίου 2018, 10:50 πμ  

του     Πανίκου Χαραλάμπους

Οι εξελίξεις σε σχέση με τα όσα έχουν γίνει πρόσφατα εξαιτίας των γεγονότων στην κυπριακή ΑΟΖ, περίπου συνοψίζονται στα εξής:

● Η ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ επανέλαβε ότι δεν πρόκειται να επιτρέψει τη συνέχιση του ενεργειακού προγράμματος της Κύπρου. Ο Τούρκος Πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ, μίλησε για μονομερείς δραστηριότητες που δεν αντικρίζονται θετικά ούτε από την Τουρκία ούτε από τους Τ/κ και επανέλαβε ότι «αυτές οι δραστηριότητες μπορούν να γίνουν μόνο όταν υπάρξει μια λύση μόνιμη, βιώσιμη με ένα σχήμα ενός κράτους δικοινοτικού». Προηγουμένως ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εξαπέλυσε απειλές εναντίον της αμερικανικής EXXON MOBIL και της γαλλικής TOTAL που τους επόμενους  μήνες θα πραγματοποιήσουν έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ. Ούτε λίγο ούτε πολύ, απείλησε τις δύο εταιρείες ότι θα έχουν την τύχη του γεωτρύπανου της ΕΝΙ. Στο ίδιο πνεύμα μίλησε και ο σύμβουλος του Τούρκου Προέδρου Γιγίτ Μπουλούτ, που δήλωσε πως «όχι μόνο ο 6ος αλλά και ο 66ος στόλος του αμερικανικού ναυτικού να έρθει στην Ανατολική Μεσόγειο, δεν μπορεί να γονατίσει την Τουρκία».

● ΟΙ ΗΠΑ παρενέβησαν στο θέμα και με δήλωση αξιωματούχου του Υπουργείου Εξωτερικών της χώρας. Κληθείς να σχολιάσει τις δηλώσεις του Τούρκου Πρωθυπουργού, ανέφερε πως «η πολιτική των ΗΠΑ στην ΑΟΖ της Κύπρου είναι μακρόχρονη και δεν έχει αλλάξει». Οι ΗΠΑ είπε, «αναγνωρίζουν το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να αξιοποιήσει τους πόρους της στην ΑΟΖ της». Ταυτόχρονα όμως επανέλαβε την πάγια αμερικανική θέση ότι οι φυσικοί πόροι της Κυπριακής Δημοκρατίας θα πρέπει να μοιραστούν ακριβοδίκαια μεταξύ των δύο κοινοτήτων.

● Η ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΠΛΕΥΡΑ παρουσιάζεται ψύχραιμη και σε χαμηλούς τόνους δηλώνει ότι το ενεργειακό πρόγραμμα της Κύπρου θα προχωρήσει κανονικά. «Αυτό που χρειάζεται είναι ψυχραιμία, σύνεση, ορθοί διπλωματικοί χειρισμοί. Καμία απολύτως ανησυχία δεν αισθάνομαι ότι θα πρέπει να διακρίνει τον οποιονδήποτε. Βρισκόμαστε σε συνεργασία με την ΕΕ και με φίλα κράτη», δήλωσε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης. 

Ερωτήματα

Που οδεύει όμως η κατάσταση; Τι θα πράξει η Τουρκία; Πώς θα αντιδράσουν οι ΗΠΑ σε περίπτωση παρενόχλησης των ερευνητικών ενεργειών της EXXON MOBIL; Πόσο δυναμικά θα αντιδράσουν οι Γάλλοι εάν ενοχληθεί η TOTAL; Τι θα κάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση; Πώς θα αντιδράσει η Ελλάδα; Πόσο επηρεάζονται περιφερειακά συμφέροντα χωρών όπως το Ισραήλ και η Αίγυπτος από τις τουρκικές κινήσεις και προκλήσεις; Πόσο πιθανό ή απίθανο είναι η Τουρκία να επιχειρήσει διατρήσεις με το δικό της γεωτρύπανο σε τεμάχια που έχουν αδειοδοτηθεί στην ENI, την EXXON MOBIL και την TOTAL;

Δυο μεγάλοι στόχοι

Εννοείται ότι οι απαντήσεις δεν είναι εύκολες αλλά ούτε και μπορούν να είναι απόλυτες. Εγώ θα αποφύγω να τις απαντήσω αλλά θα τοποθετηθώ με έναν άλλο τρόπο. Την τελευταία 20ετία η χώρας μας έθεσε δύο μεγάλους στόχους. Ο πρώτος ήταν η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ο δεύτερος -πιο πρόσφατος, η αξιοποίηση των ενεργειακών πόρων στην κυπριακή ΑΟΖ. Ο πρώτος επιτεύχθηκε και ο δεύτερος προχώρησε σημαντικά. Και τους δύο αυτούς στόχους υποστήριξαν οι Ηνωμένες Πολιτείες που χωρίς στη στήριξή τους δεν θα υλοποιούνταν ή δεν θα προχωρούσαν. Αυτή η στάση των ΗΠΑ δεν αφορά όμως μόνο τα συμφέροντα της Κύπρου. Αφορά και τα συμφέροντα των Ην. Πολιτειών και της Τουρκίας και της Ευρώπης και χωρών μελών της ξεχωριστά. Και όλα αυτά μαζί τέμνονται σε αυτό που ονομάζουμε, λύση του κυπριακού προβλήματος. Το 2004 η Κύπρος έγινε δεκτή στην ΕΕ γιατί υπήρχε στο τραπέζι η λύση του Κυπριακού και η υπόσχεση της πλευράς μας ότι ήταν έτοιμη να αποδεχθεί την κυοφορούμενη λύση μέσω του σχεδίου Ανάν. Μια διευθέτηση στην Κύπρο θα έκλεινε ένα μακροχρόνιο πρόβλημα που επιδρούσε αρνητικά στις σχέσεις της Ελλάδας και της Τουρκίας μέσα στο ΝΑΤΟ, έφερνε την Τουρκία πιο κοντά στην Ευρώπη και προωθούσε περαιτέρω τα αμοιβαία συμφέροντα των δύο μερών, απομάκρυνε την Τουρκία από τον ισλαμικό φονταμενταλισμό και γενικότερα ευνοούσε τα δυτικά συμφέροντα στην περιοχή. Η προοπτική ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ αποτελούσε ένα κίνητρο για όλα τα μέρη, εξ ου και υπήρξαν δύο σημαντικές εξελίξεις: η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ και η κατάληξη σε ένα σχέδιο λύσης στην Κύπρο. Τη μαγιά χαλάσαμε εμείς οι Ε/κ με την απόρριψη του σχεδίου Ανάν. Η Κυπριακή Δημοκρατία ως οντότητα ενισχύθηκε, η τουρκική κατοχή όμως παρέμεινε.

13 χρόνια μετά 

Σήμερα, 13 χρόνια μετά, με τις εξελίξεις στην κυπριακή ΑΟΖ και τις σαφείς πλέον ενδείξεις για σημαντικά κοιτάσματα φυσικού αερίου ίσως και πετρελαίου, δημιουργείται ένα άλλο μομέντουμ σύμπτωσης συμφερόντων. Οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστήριξαν τις κυπριακές προσπάθειες στην ΑΟΖ πάλιν σε ένα πλέγμα εξυπηρέτησης των συμφερόντων όλων. Της Κύπρου (Ε/κ και Τ/κ) που θα αξιοποιήσει τα κοιτάσματα, της Τουρκίας ως μέρος του γενικότερου ενεργειακού σχεδιασμού της περιοχής, της Ευρώπης που θα έχει μια δεύτερη πηγή προμήθειας φυσικού αερίου και των Ηνωμένων Πολιτειών που με αυτό τον τρόπο προωθούν τα ευρύτερα γεωστρατηγικά τους συμφέροντα στην περιοχή της Μεσογείου και της Ευρώπης. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσουν ξανά και την επίλυση του Κυπριακού που είναι ένα από το κλειδί του παζλ. 

Τελικό ερώτημα αλλά χωρίς απάντηση

Μπορεί κάποιος να παρατηρήσει ότι όλη αυτή την περίοδο κατά την οποία υπήρχαν σε εξέλιξη οι διαπραγματεύσεις στο Kυπριακό και η προοπτική για μια λύση φαινόταν εφικτή, η Άγκυρα δεν προσέφυγε σε δυναμικά μέτρα κατά των προσπαθειών των ξένων εταιρειών στην κυπριακή ΑΟΖ. Το έκανε αυτό όταν οι συνομιλίες στο Kυπριακό κατέρρευσαν και φάνηκε ότι μπορούσε να μείνει έξω από τους ενεργειακούς σχεδιασμούς της περιοχής. Και πλέον, κατ’ εμένα, το ερώτημα επικεντρώνεται στο ποια στάση θα κρατήσουν οι ΗΠΑ; Θα συνεχίσουν να στηρίζουν τους ενεργειακούς σχεδιασμούς της Κυπριακής Δημοκρατίας μέχρι υλοποίησης (;) ακόμα κι αν δεν είναι στο κάδρο η λύση του Kυπριακού και η συμμετοχή της Τουρκίας στον ενεργειακό σχεδιασμό της περιοχής; Εγώ δυσκολεύομαι να απαντήσω θετικά. Δηλαδή, κατά πόσον η Κύπρος θα μπορέσει να πετύχει ένα νέο μεγάλο στρατηγικό στόχο, αυτό της αξιοποίησης των ενεργειακών της πόρων, χωρίς τη λύση του κυπριακού προβλήματος και χωρίς να είναι μέρος σε αυτό τοn σχεδιασμό η Τουρκία. Εκτός εάν τα διεθνή και περιφερειακά συμφέροντα άλλαξαν άρδην και είναι διατεθειμένα να συγκρουστούν με την Άγκυρα και να την αφήσουν στο περιθώριο. 

Sputnik κι εμείς…

Την περασμένη Τρίτη δόθηκε μεγάλη δημοσιότητα σε μία ανταπόκριση του ρωσικού πρακτορείου ειδήσεων Sputnik. Κυρίως από το κρατικό ΡΙΚ που αναμετάδωσε είδηση του επίσης κρατικού, ΚΥΠΕ. Συγκεκριμένα αναμεταδόθηκε είδηση του Sputnik σύμφωνα με την οποία ενισχύθηκε η παρουσία του «αμερικανικού πολεμικού ναυτικού στη Μεσόγειο». «Σύμφωνα με το δημοσίευμα», αναμετέδιδε το ΚΥΠΕ, «στη Μεσόγειο εμφανίστηκαν την ίδια μέρα πλοία του αμερικανικού ναυτικού και του σώματος των πεζοναυτών, καθώς και ερευνητικά σκάφη της ExxonMobil». «Όπως αναφέρει το Sputnik», πρόσθετε το ΚΥΠΕ, «οι ΗΠΑ ενισχύουν την παρουσία τους στην περιοχή, καθώς η Τουρκία εμφανίζεται έτοιμη να κάνει χρήση ή έστω να απειλήσει ότι θα κάνει χρήση βίας για να προασπίσει τα συμφέροντά της στη βόρεια Κύπρο».

Το Sputnik, σύμφωνα πάντα με την ανταπόκριση του ΚΥΠΕ, έγραφε ότι «στις 21 Φεβρουαρίου στην περιοχή στάληκε το αεροπλανοφόρο Iwo Jima, με δύναμη 2.500 πεζοναυτών, προς ενίσχυση του Έκτου Στόλου των ΗΠΑ». Επίσης ότι «στις δυνατότητες του αεροπλανοφόρου περιλαμβάνονται αντιπλοϊκά και αντιπυραυλικά συστήματα, ελικόπτερα Cobra, μεταγωγικά και άλλα αεροσκάφη».

Συνήθως στην Κύπρο συγχύζουμε την είδηση με τις επιθυμίες μας. Δίνουμε δηλαδή στην είδηση μία διάσταση όπως επιθυμούμε να είναι και όχι όπως είναι στην πραγματικότητα. Και δυστυχώς αυτό είναι συχνό ως φαινόμενο. 

ΠΗΓΗ:http://www.philenews.com/f-me-apopsi/arthra-apo-f/article/498460/i-aoz-to-kypriako-kai-to-meglo-kadro