25 Μάρτιος 2018, 18:00
Του Μιχάλη Παπαδόπουλου
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΚΟΥΦΟΥΔΑΚΗΣ: ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΟΒΕΙ ΘΕΤΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΓΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΚΥΠΡΟ Ο ΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΟΜΠΕΟ
Η ΤΟΥΡΚΙΑ ΕΠΙΔΙΩΚΕΙ ΝΑ ΘΕΣΕΙ ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ ΥΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΤΗΣ. ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΦΑΝΕΣ ΠΩΣ ΕΝΤΑΣΣΕΙ ΤΟΣΟ ΤΗ ΛΥΣΗ ΤΟΥ ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ, ΟΣΟ ΚΑΙ ΤΙΣ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΤΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΗΓΕΜΟΝΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ. ΣΥΝΑΚΟΛΟΥΘΑ, ΕΠΙΔΙΩΚΕΙ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΜΙΑ ΛΥΣΗ ΠΟΥ ΝΑ ΙΚΑΝΟΠΟΙΕΙ ΤΑ ΕΘΝΙΚΑ ΤΗΣ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ, ΟΠΩΣ, ΒΕΒΑΙΩΣ, Η ΙΔΙΑ ΤΑ ΕΝΝΟΕΙ
- Θα πρέπει από ελληνικής και ε/κ πλευράς να γίνουν εξαιρετικά προσεκτικές κινήσεις, εντάσσοντας μια ενδεχόμενη λύση του κυπριακού προβλήματος στο ευρύτερο πλέγμα του συσχετισμού δυνάμεων στην περιοχή
-
Δεν πρέπει να διαλάθει ποτέ, ότι, στην ουσία της και στις βασικές της επιδιώξεις, η τουρκική πολιτική δεν αλλάζει
Την εκτίμηση ότι η Τουρκία αναπτύσσει σαφείς ηγεμονικές βλέψεις στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, με στόχο να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις γεωπολιτικής και γεωοικονομικής επικυριαρχίας, εκφράζει ο καθηγητής Βαγγέλης Κουφουδάκης, ομότιμος πρύτανης του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και ομότιμος καθηγητής και πρύτανης του Indiana University-Perdue University, στο Φορτ Γουέιν των ΗΠΑ. Γι’ αυτόν το λόγο, επισημαίνει, Ελλάδα και Κύπρος θα πρέπει να προβούν σε πολύ λεπτούς και προσεκτικούς χειρισμούς, προσαρμόζοντας τη στρατηγική τους στη λογική των υπό διαμόρφωσιν συσχετισμών δύναμης στην περιοχή.
Σ’ αυτό το πλέγμα του ευρύτερου συσχετισμού δυνάμεων θα πρέπει να ενταχθεί και μια ενδεχόμενη λύση του κυπριακού προβλήματος, τονίζει, λαμβάνοντας υπ’ όψιν όλες τις βασικές παραμέτρους που επικαθορίζουν τη γεωπολιτική συγκυρία – ενέργεια, κρίση και τουρκική εισβολή στη Συρία, σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας, σχέσεις Άγκυρας-Τελ Αβίβ, σχέσεις Άγκυρας με τις ισχυρές χώρες του αραβικού κόσμου (Αίγυπτος, Σαουδική Αραβία κ.λπ.), ρωσο-τουρκικές σχέσεις, τριμερείς συνεργασίες Ελλάδας-Κύπρου με Ισραήλ και Αίγυπτο, ρόλος της Ε.Ε. (ενταξιακή Τουρκίας, ενέργεια), κ.ο.κ.
Σημειώνει, ταυτόχρονα, πως η αλλαγή ηγεσίας στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, με την αντικατάσταση του Ρεξ Τίλερσον με τον Μάικ Πομπέο, μπορεί να έχει θετικές εξελίξεις για την Ελλάδα και την Κύπρο, λόγω της έντονα φιλοϊσραηλινής στάσης του πρώην διευθυντή της CIA, καθώς και της εντελώς διαφορετικής κοσμοθεώρησης των διεθνών σχέσεων εκ μέρους του, σε σχέση με τον προκάτοχό του.
«Θα μπορούσε ο διορισμός του Μάικ Πομπέο στη θέση του Υπουργού Εξωτερικών να έχει μια θετική επίπτωση για την Ελλάδα και την Κύπρο, λόγω των πολύ καλών σχέσεων του κ. Πομπέο με το Ισραήλ, με το οποίο Αθήνα και Λευκωσία βρίσκονται σε τριμερείς συνεργασίες, τόσο όσον αφορά τα ενεργειακά, όσο και όσον αφορά θέματα άμυνας, ενεργειακής ασφάλειας κ.ά.», υπογραμμίζει.
Ο κ. Κουφουδάκης υπενθυμίζει, τέλος, πως, ένεκα της επιθετικότητας της Τουρκίας, που καθίσταται μια επικίνδυνα διεκδικητική αναθεωρητική δύναμη, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις βρίσκονται σε μια ποιοτικώς διάφορη βαθμίδα από αυτήν που βρίσκονταν δέκα ή είκοσι χρόνια προηγουμένως, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ελληνική στάση.
Είναι γεγονός πως, εν πρώτοις, η παραίτηση του κ. Ρεξ Τίλερσον από τη θέση τού Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ αιφνιδίασε, ωστόσο, για τους καλά γνωρίζοντες τα τεκταινόμενα στην κορυφή της εξουσιαστικής πυραμίδας στην Ουάσινγκτον, ήταν μάλλον κάτι αναμενόμενο. Πού οφείλεται αυτή η αλλαγή;
Η αλλαγή ηγεσίας στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν έπρεπε να ξαφνιάσει κανέναν, λόγω έντονων διαφωνιών του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και του τέως, πλέον, Υπουργού Εξωτερικών, Ρεξ Τίλερσον, επί διαφόρων πτυχών και θεμάτων της εξωτερικής πολιτικής. Στην ουσία, ο κ. Τίλερσον εξαναγκάστηκε σε παραίτηση από τον Λευκό Οίκο, αφού ήταν αδύνατη, πλέον, η συνύπαρξη των δύο. Διαφωνίες, βεβαίως, οι οποίες είχαν ενσκήψει από μακρού και δεν αφορούσαν μόνον στο τελευταίο διάστημα…
Πού εντοπίζονται οι συγκεκριμένες διαφωνίες;
Πρόκειται, αφενός, για διαφορές «φιλοσοφικού» χαρακτήρα, που έχουν να κάνουν με τη γενικότερη κοσμοθεώρηση του διεθνούς κοσμοσυστήματος, και, αφετέρου, για διαφωνίες που άπτονταν της διαχείρισης των διαφόρων θεμάτων πολιτικής εκ μέρους του Προέδρου Τραμπ, του οποίου, ως γνωστόν, η συμπεριφορά χαρακτηρίζεται από υψηλό βαθμό μη προβλεψιμότητας, και, μάλιστα, επί καθημερινής βάσεως. Κύρια, ωστόσο, διαφωνία, ήταν η διαφορετική προσέγγιση όσον αφορά τη διεθνή συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
«Κενά» εξουσίας στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ
Σε ποιο μέτρο η εκλογή Τραμπ επηρέασε τη λειτουργία των δομών εξουσίας στην Ουάσιγκτον;
Είναι γεγονός ότι, από την εκλογή Τραμπ, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ είχε, σε κάποιο βαθμό, παραγκωνιστεί από τη διαχείριση των διεθνών προβλημάτων και κρίσεων, ενώ παρουσίαζε κενά εξουσίας στις ανώτατες βαθμίδες της Υπηρεσίας. Όπως είναι εύλογο, όλα αυτά επηρέασαν.
Τι σημαίνει, λοιπόν, επί της ουσίας ο διορισμός Πομπέο ως επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής, στο μέτρο που, ως πρώην διευθυντής των μυστικών υπηρεσιών, έχει μια διαφορετική αντίληψη και «κατανόηση» του κόσμου εν σχέσει προς τον κ. Τίλερσον…
Ο Μάικ Πομπέο είναι ένας έμπειρος πολιτικός, με προηγούμενη θητεία, ως αναφέρατε, στην ηγεσία των μυστικών υπηρεσιών (CIA), και αυτό από μόνο του το γεγονός διαφοροποιεί σε μεγάλο βαθμό τα πράγματα.
Είναι γνωστός, επίσης, για τη φίλα προσκείμενη προς την ισραηλινή θεώρηση του Μεσανατολικού προσέγγισή του και γενικότερα στα ζητήματα της Μέσης Ανατολής, όπως, επίσης, και για τη «σκληρή» στάση του στο θέμα του Ιράν. Οπόταν θα πρέπει να αναμένουμε μια πιο «ξεκάθαρη» αμερικανική στάση για όλα αυτά τα θέματα.
Τι σημαίνει, συνακόλουθα, για την Ελλάδα και την Κύπρο, αυτή η αλλαγή;
Θα μπορούσε να έχει μια θετική επίπτωση, λόγω των πολύ καλών σχέσεων του κ. Πομπέο με το Ισραήλ, με το οποίο Ελλάδα και Κύπρος βρίσκονται σε τριμερείς συνεργασίες, τόσο όσον αφορά τα ενεργειακά, όσο και όσον αφορά θέματα άμυνας, ενεργειακής ασφάλειας κ.ά.
Στο πλαίσιο αυτό, κατά τη γνώμη μου, όσα αφορούν τα θέματα της ενέργειας, δεν θα πρέπει να αφεθούν στην «προθετικότητα» απλών κινήσεων τακτικής, αλλά να ενταχθούν σ’ έναν ευρύτερο γεωπολιτικό σχεδιασμό, με βάση τους διαμορφούμενους συσχετισμούς δύναμης στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και τα ενεργειακά δεδομένα, μέσα σε μια μακροπρόθεσμη προοπτική.
Αλλαγή στα ελληνοτουρκικά
Όσον αφορά τα ελληνοτουρκικά, ποιες εξελίξεις διαβλέπετε στο άμεσο μέλλον, με την τουρκική επιθετικότητα να κλιμακώνεται επικίνδυνα, τόσο στη Θράκη και στο Αιγαίο, όσο και στην κυπριακή ΑΟΖ;
Αυτήν τη στιγμή δεν μπορούμε να κάνουμε προβλέψεις ως προς τη συμπεριφορά της Τουρκίας, αλλά ούτε και ως προς την εξέλιξη των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Θα πρέπει να έχουμε επίγνωση, ωστόσο, ότι τα ελληνοτουρκικά ζητήματα, λόγω της τουρκικής επιθετικότητας, βρίσκονται σε μια ποιοτικώς διάφορη βαθμίδα από αυτήν που βρίσκονταν δέκα ή είκοσι χρόνια προηγουμένως.
Και πρέπει να τα σκεφτούμε και να τα εντάξουμε σ’ ένα ευρύτερο πλαίσιο, το οποίο συνδέεται άρρηκτα με τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο. Ταυτόχρονα, δεν πρέπει να παραθεωρούνται οι σχέσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ, οι οποίες, σήμερα, δεν είναι αυτές που ήσαν παραδοσιακά αλλά βλέπουμε να φθίνουν, οι σχέσεις της Άγκυρας με το Ισραήλ και τις ισχυρές χώρες του αραβικού κόσμου, όπως η Αίγυπτος, οι σχέσεις με την Ε.Ε., κ.ο.κ.
Πόσο σοβαρή εκτιμάτε την τουρκική απειλή;
Οπωσδήποτε, η τουρκική απειλή εμφαίνεται αρκετά σοβαρή και ένα ενδεχόμενο θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο θα ήταν εξαιρετικά επικίνδυνο, καθώς θα έπληττε, κατ’ αρχήν, τον τουρισμό, που είναι η μοναδική πηγή άντλησης εσόδων για την Ελλάδα στην περίοδο της οικονομικής κρίσης, αλλά και θα έσυρε την Αθήνα σε μια εφ’ όλης της ύλης επαναδιαπραγμάτευση του καθεστώτος του Αιγαίου με την Τουρκία.
Ελπίζω οι τακτικές, το τελευταίο διάστημα, επισκέψεις Αμερικανών αξιωματούχων στην Άγκυρα, αλλά και οι παρεμβάσεις της Γερμανίδας Καγκελαρίου Άγκελα Μέρκελ να βοηθήσουν στην εκτόνωση της κρίσης, αν και δεν πρέπει να διαλάθει ποτέ, ότι, στην ουσία της και στις βασικές της επιδιώξεις, η τουρκική πολιτική δεν αλλάζει.
Και ποιες είναι αυτές, κατά τη γνώμη σας;
Η Τουρκία έχει απροκάλυπτα ηγεμονικές βλέψεις στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, επιδιώκοντας να θέσει ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο υπό την επικυριαρχία της. Και είναι προφανές πως εντάσσει τόσο τη λύση του Κυπριακού, όσο και τις διεκδικήσεις της στα ζητήματα της ενέργειας στο πλαίσιο αυτής της ηγεμονικής στρατηγικής. Συνακόλουθα, επιδιώκει στην Κύπρο μια λύση που να ικανοποιεί τα εθνικά της συμφέροντα, όπως, βεβαίως, η ίδια τα εννοεί. Γι’ αυτό θα πρέπει από ελληνικής και ε/κ πλευράς να γίνουν εξαιρετικά προσεκτικές κινήσεις, εντάσσοντας, όπως προανέφερα, μια ενδεχόμενη λύση του κυπριακού προβλήματος στο ευρύτερο πλέγμα του συσχετισμού δυνάμεων στην περιοχή.
ΠΗΓΗ:http://www.sigmalive.com/simerini/politics/497313/i-tourkia-exei-aprokalypta-igemonikes-vlepseis
