Ενώπιον κρίσιμων αποφάσεων

Print Friendly, PDF & Email

15 Ιούλιος 2018, 18:02

Του Μιχάλη Παπαδόπουλου

ΚΡΙΣΙΜΟ ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙ ΓΙΑ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ – «ΘΕΡΜΟΣ» ΣΕΠΤΕΜΒΡΗΣ

ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΦΟΒΟΙ ΤΗΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΕΓΚΕΙΝΤΑΙ ΣΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΟΤΙ, ΕΚ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ, ΕΙΤΕ ΜΕ ΜΙΑ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΗ ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΤΩΝ ΥΠΟ ΕΚΚΟΛΑΨΗ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΩΝ ΤΩΝ Η.Ε. ΓΙΑ ΕΠΑΝΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ, ΕΙΤΕ ΜΕ ΜΙΑ ΠΙΘΑΝΗ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΜΙΑΣ ΝΕΑΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΑΣΚΕΨΗΣ, ΕΑΝ ΚΑΙ ΕΦΟΣΟΝ ΚΑΤΑΣΤΕΙ ΕΦΙΚΤΗ, Η ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΗ DE FACTO ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΘΑ ΤΕΙΝΕΙ, ΑΝΑΠΟΔΡΑΣΤΑ, ΝΑ ΔΙΑΛΑΒΕΙ ΜΟΡΦΗ DE JURE

Αρμόδιες κυβερνητικές πηγές, μιλώντας στη «Σημερινή» της Κυριακής, επιβεβαίωσαν το υπό διαμόρφωση «κλίμα», εκφράζοντας την εκτίμηση ότι, μέσα στο φθινόπωρο, θα υπάρξουν καταλυτικές εξελίξεις, που θα καθορίσουν αμετάκλητα την πορεία του Κυπριακού

Μήνας ορόσημο για τις εξελίξεις στο Κυπριακό αναμένεται να είναι ο επί θύραις Σεπτέμβριος, μετά και τον επίσημο διορισμό της απεσταλμένης του ΓΓ των ΗΕ στο Κυπριακό, Τζέιν Χολ Λουτ, η οποία θα επισκεφθεί τη Λευκωσία για διαβουλεύσεις το τελευταίο δεκαήμερο του Ιουλίου και θα έχει συνάντηση με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη, στις 23 του μηνός.

Ακολούθως, η απεσταλμένη του ΓΓ θα μεταβεί σε Άγκυρα, Αθήνα και Λονδίνο, όπου θα έχει συναντήσεις με τις ηγεσίες των τριών εγγυητριών δυνάμεων, σε μια προσπάθεια ανίχνευσης των προοπτικών μόχλευσης της διαπραγματευτικής διαδικασίας.

Όπως δήλωσε πρόσφατα η Ειδική Αντιπρόσωπος του ΓΓ του ΟΗΕ στην Κύπρο, Ελίζαμπεθ Σπέχαρ, από την έκβαση των διαβουλεύσεων της Αμερικανίδας διπλωμάτη θα εξαρτηθεί το κατά πόσο θα καταστεί δυνατή η επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, σε μια προσπάθεια οριστικής επίλυσης του κυπριακού προβλήματος.

Πηγές των Ηνωμένων Εθνών αναφέρουν ότι επιθυμία του Γ.Γ. είναι η επανέναρξη της διαδικασίας, ωστόσο αυτό θα εξαρτηθεί από τις προθέσεις που θα επιδείξουν τα εμπλεκόμενα μέρη, αφού κατά το διαρρεύσαν, από το διαπραγματευτικό ναυάγιο του Κραν Μοντανά, διάστημα, οι προσεγγίσεις και οι θέσεις των δύο πλευρών έχουν απομακρυνθεί σε βαθμό που, ενδεχομένως, καθιστά ανέφικτη την επανέναρξη της διαδικασίας.

Το «καμπανάκι» των ανησυχιών έκρουσε, με δηλώσεις του στο Sigma, o διαπραγματευτής της ε/κ πλευράς στις συνομιλίες, Ανδρέας Μαυρογιάννης, επισημαίνοντας ότι, η υπό ανάληψη διερευνητική προσπάθεια των Ηνωμένων Εθνών στο Κυπριακό θα είναι καθοριστική για τις εξελίξεις στο εθνικό πρόβλημα, προσθέτοντας ότι, εάν υπάρξει ακόμη μία κατάρρευση τον Σεπτέμβριο, αυτή ίσως να είναι και η τελευταία ευκαιρία για επίλυση του Κυπριακού στο γνωστό πλαίσιο.

Αρμόδιες κυβερνητικές πηγές, μιλώντας στη «Σημερινή» της Κυριακής, επιβεβαίωσαν το υπό διαμόρφωση «κλίμα», εκφράζοντας την εκτίμηση ότι, μέσα στο φθινόπωρο, θα υπάρξουν καταλυτικές εξελίξεις, που θα καθορίσουν αμετάκλητα την πορεία του Κυπριακού.

Εκτίμηση η οποία συνδέεται τόσο με τη στάθμιση των προθέσεων του διεθνούς παράγοντα, όσο και της διαφαινόμενης στάσης της Τουρκίας, η οποία, όπως εγγράφεται στη συνεχιζόμενη ρητορική της τουρκικής ηγεσίας, δεν προβλέπεται να υποστεί οιαδήποτε διαφοροποίηση.

Τρία σενάρια

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις κυβερνητικών πηγών, η Λευκωσία μελετά και σταθμίζει τρία βασικά, πιθανά σενάρια.

Πρώτον: Η διαβουλευτική προσπάθεια του ΟΗΕ να αποτύχει εκ… σπαργάνων, σε περίπτωση που η τουρκική πλευρά εμμείνει στη μετά το Κραν Μοντανά διακηρυχθείσα θέση περί αλλαγής των παραμέτρων του διεθνούς οργανισμού για επίλυση του κυπριακού προβλήματος, επιδιώκοντας διευθέτηση πέραν του συμφωνηθέντος περιγράμματος λύσης, με τη μορφή, πλέον, χαλαρής συνομοσπονδίας ή δύο κρατών. Όπερ σημαίνει ότι τίθεται εκτός του πλαισίου Γκουτέρες, γεγονός που θα καταστήσει την επανέναρξη των συνομιλιών αδύνατη.

Δεύτερον: Η υπό ανάληψη διαβούλευση να αποδώσει πραγματικά αποτελέσματα, τέτοια που να οδηγήσουν τις δύο πλευρές και τα εμπλεκόμενα μέρη στην τράπεζα μιας νέας διεθνούς διάσκεψης, με την προοπτική ουσιαστικής διαπραγμάτευσης για επίλυση του Κυπριακού. Κάτι, ωστόσο, που, προσώρας, δεν διαφαίνεται ως ένα ουσιαστικά ρεαλιστικό ενδεχόμενο, με βάση τα μηνύματα που εξακολουθητικά στέλνει η Άγκυρα.

Τρίτον: Η διαδικασία να οδηγηθεί, τεχνηέντως, από την τουρκική πλευρά σε μια νομοτελειακά αποτυχημένη διεθνή διάσκεψη, η οποία θα σημάνει και το οριστικό τέλος των προσπαθειών επίλυσης του Κυπριακού με την παρούσα μορφή, με την κήρυξη από τον ΓΓ των ΗΕ της κυπριακής διένεξης ως «άλυτου προβλήματος».

Οι φόβοι της Λευκωσίας

Εδώ, όπως και στο πρώτο σενάριο, εστιάζονται και οι βασικοί φόβοι της Λευκωσίας, αφού, εκ των πραγμάτων, η απαράδεκτη ντε φάκτο κατάσταση στην Κύπρο θα τείνει, αναπόδραστα, να διαλάβει μορφή de jure, γεγονός που θα επιτάσσει την ανάληψη πολύ λεπτών χειρισμών, καθώς και τη λήψη ιστορικών αποφάσεων εκ μέρους της πολιτικής ηγεσίας, οι οποίες θα πρέπει να απαντούν στο ιστορικό μέλλον του τόπου. Ποια θα είναι αυτή η μορφή; Θα είναι η παραμονή της κατοχής και της διαίρεσης έως τη σταδιακή αναγνώριση των κατεχομένων; Η λύση δύο κρατών; (Και, σε αυτήν την περίπτωση, ποια θα είναι η διεθνής υπόσταση του τουρκοκρατούμενου μέρους; Θα μπορεί να εισέλθει στην ΕΕ, και με ποιο τρόπο;). Θα είναι η ενσωμάτωση των κατεχομένων στην Τουρκία και η μετατροπή τους σε τουρκική επαρχία;

Με άλλα λόγια, όπως επισήμανε καλά ενημερωμένη πηγή στην εφημερίδα μας, «θα είμαστε ενώπιον μιας εντελώς διαφορετικής κατάστασης σε σχέση με ό,τι γνωρίζαμε έως τώρα, η οποία, όμως, στην ουσία, δεν θα είναι παρά η λογική κατάληξη και συνέπεια ενός οριστικού αδιεξόδου».

Τα ενεργειακά

Υπό την προοπτική όλων αυτών των ενδεχομένων η κυπριακή Κυβέρνηση αναμένει τις επόμενες κινήσεις της Άγκυρας στο θέμα της ενέργειας, καθώς τόσον ο Ρ. Τ. Ερντογάν, όσο και ο Μ. Ακιντζί, έσπευσαν να επανεξακοντίσουν, κατά την πρόσφατη παράνομη επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου στα κατεχόμενα εδάφη, τις απειλές κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και τις προθέσεις τους, όσον αφορά το φυσικό αέριο.

Αν επαληθευθεί η εδραία και βάσιμη εκτίμηση ότι η Τουρκία δεν πρόκειται να αναλάβει δράση, έναντι των ερευνών της Exxon Mobil στο τεμάχιο 10 της κυπριακής ΑΟΖ, ανάλογη με αυτήν έναντι της ENI στο οικόπεδο 3, περισσότερο πιθανή κίνηση της Άγκυρας θεωρείται η διεξαγωγή διατρητικών ερευνών σ’ ένα από τα «διαμφισβητούμενα» τεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ ή σε τεμάχιο που η ίδια θεωρεί ότι περιλαμβάνεται στη δική της Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη.

Τόσο η Λευκωσία, όσο και οι υπόλοιποι ενεργειακοί παίκτες στην περιοχή εκτιμούν ότι ο Ρ. Τ. Ερντογάν θα παίξει μέχρι τέλους το χαρτί της ενέργειας, στο πλαίσιο της στρατηγικής επιδίωξης της Άγκυρας να καταστεί μείζων ενεργειακός κόμβος στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου (για το ενεργειακό παιγνίδι ως καθοριστικό παράγοντα των γεωπολιτικών εξελίξεων ίδε σελίδα 4 και 10), ενώ είναι σαφής η επιδίωξή του να καρπωθεί οφέλη από το διεξαγόμενο ενεργειακό πόκερ στην περιοχή, είτε μέσα από μια ενδεχόμενη διευθέτηση είτε ακόμη και μη διευθέτηση του Κυπριακού.

Ωστόσο, η Κύπρος, σ’ αυτό το… υψηλής ισχύος μπρα-ντε-φερ δεν είναι μόνη, αφού μπορεί να αντιτάξει στην τουρκική επιθετικότητα, αφενός τις συμφωνίες που έχει συμπήξει με ενεργειακούς κολοσσούς και την αποφασιστική ανάπτυξη του ενεργειακού της προγράμματος, και, αφετέρου, τις τριμερείς συνεργασίες με τους σημαντικότερους γεωπολιτικούς παίκτες στην περιοχή – Αίγυπτο, Ισραήλ, Ελλάδα, Ιορδανία κ.λπ.-, εντάσσοντάς τες στο πλαίσιο της υπό διαμόρφωσιν αρχιτεκτονικής της ευρωπαϊκής ενεργειακής ασφάλειας.

Ο ρόλος του Ισραήλ

Στο πλαίσιο, ακριβώς, της εκδίπλωσης των γεωπολιτικών ανταγωνισμών στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, ως ιδιαίτερα καθοριστικός εκτιμάται, από τη Λευκωσία, ο ρόλος του Ισραήλ, υπό το φως των ολοένα επιδεινούμενων σχέσεών του με την Άγκυρα.

Όπως, μάλιστα, επισημαίνουν πηγές που παρακολουθούν εκ του συστάδην τα τεκταινόμενα στην περιοχή, για το Τελ Αβίβ η Τουρκία δεν αποτελεί, πλέον, έναν οιονεί ασταθή και ευμετάβολο παίκτη, τον οποίο μπορεί άλλοτε να προσεγγίζει και άλλοτε να απομακρύνεται, όπως γινόταν στο παρελθόν, αλλά έναν βασικό συστημικό ανταγωνιστή, ο οποίος επιδιώκει, ενάντια στα δικά του συμφέροντα, να αποκτήσει στάτους περιφερειακού στρατηγικού επικυρίαρχου στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Αυτός είναι και ο λόγος, άλλωστε, όπως επισημαίνουν καλά ενημερωμένες πηγές στη Λευκωσία, που αυτήν τη στιγμή το Ισραήλ αντικρίζει με πολύ μεγαλύτερη θέρμη το θέμα της προώθησης του EastMed, «πιέζοντας» προς την κατεύθυνση της επιτάχυνσης των διαδικασιών υλοποίησής του (στάση που υποδηλοί με σαφήνεια και τον προσανατολισμό των ενεργειακών του επιλογών), αλλά και προς την κατεύθυνση της εμβάθυνσης της στρατιωτικής συνεργασίας ανάμεσα στις δύο χώρες.

Και αυτή η στάση, όπως σημειώνουν επιπρόσθετα, δεν πρέπει να παραθεωρείται, σε σχέση με τις προοπτικές επανέναρξης της διαπραγματευτικής διαδικασίας για επίλυση του Κυπριακού, αλλά και τη μορφή που ενδεχομένως αυτή διαλάβει.

Ανησυχία για Ρωσία

Μέσα σ’ αυτό το παζλ των σύνθετων γεωπολιτικών αναδομήσεων, εκείνο που προβληματίζει ιδιαίτερα τη Λευκωσία είναι το… παρατεινόμενο φλερτ του Ρ. Τ. Ερντογάν με την Μόσχα, που, παρά τις δυτικές «πιέσεις» και «παροτρύνσεις» προς την πλευρά του Τούρκου Προέδρου, δεν φαίνεται να κάμπτεται.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις κυβερνητικών πηγών, η παρατηρούμενη σύμπλευση ανάμεσα στις δύο χώρες δεν πρόκειται να υποχωρήσει, αφού ερείδεται στη σύγκλιση μεγάλων ενεργειακών και οικονομικών συμφερόντων, σε συνδυασμό με μια συγκλίνουσα αντίληψη όσον αφορά τις ευρύτερες στρατηγικές τους επιδιώξεις στο πεδίο των συντελούμενων διεθνών γεωπολιτικών μετασχηματισμών.

Γι’ αυτό, εκτιμούν, ο Ρ. Τ. Ερντογάν, παρά την με όποιο τρόπο παραμονή του στο δυτικό άρμα, θα συνεχίσει το φλερτ με τη Μόσχα, όσο αυτή η σχέση, βεβαίως, λειτουργεί επί κοινή ωφελεία.

Παρ’ όλα αυτά, η Λευκωσία επιχειρεί να διατηρήσει στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο τις παραδοσιακά φιλικές και συνεργατικές σχέσεις με τη Ρωσία, ιδία όσον αφορά και το Κυπριακό, όπου, διαχρονικά, ο ρόλος της Μόσχας ήταν εξαιρετικά καθοριστικός για την εθνική υπόθεση.

Στο πλαίσιο αυτό, εκφράζεται η πεποίθηση ότι, πάρα τη σημαντική ενίσχυση των ρωσοτουρκικών σχέσεων, η Μόσχα δεν πρόκειται να αποστεί «από τις θέσεις αρχών» που διατηρεί στο κυπριακό πρόβλημα, συνεχίζοντας να στηρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία στα Ηνωμένα Έθνη και στο Συμβούλιο Ασφαλείας.

ΠΗΓΗ:http://www.sigmalive.com/simerini/politics/519582/enopion-krisimon-apofaseon