Κυπριακό: Στον Θάλαμο Αποσυμπίεσης

Print Friendly, PDF & Email

26/8/2018

του   Ανδρέα Πιμπίσιη    

Για τον Πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη το φετινό καλοκαίρι ήταν το πιο ήσυχο που είχε ποτέ σ’ ό,τι αφορά το κεφάλαιο Κυπριακό. Η μια και μοναδική ουσιαστική εξέλιξη που καταγράφηκε το τελευταίο εξάμηνο ήταν η επίσκεψη της ειδικής απεσταλμένης Τζέιν Χολ Λουτ και οι συναντήσεις της με τους δύο ηγέτες.

Απ’ εκεί και πέρα για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τους συνεργάτες του τα πράγματα λειτούργησαν κατά τρόπο βοηθητικό προκειμένου να ρίξει το βάρος τους σε ζητήματα εσωτερικής διακυβέρνησης.

Περαιτέρω στο κυβερνητικό στρατόπεδο μετρούν οφέλη από τη νηνεμία στο Κυπριακό. Η πλειοψηφία των πολιτικών δυνάμεων, όσον αφορά στο Κυπριακό, βρίσκεται πάντα σε μια εγρήγορση βλέποντας με καχύποπτο μάτι τις όποιες κινήσεις των κυβερνώντων.

Αυτό το δεδομένο κρατούσε τους τόνους της πολιτικής σύγκρουσης σε υψηλά επίπεδα και στα θέματα εσωτερικής πολιτικής. Στην προκειμένη περίπτωση οι τόνοι ήταν σχετικά χαμηλοί. Εξαίρεση αυτού του κανόνα ήταν το ΑΚΕΛ το οποίο επιχειρούσε μέσα από καθημερινές παρεμβάσεις να έχει ηχηρή παρουσία παρουσιαζόμενο σταθερά απέναντι από την Κυβέρνηση σε όλα τα θέματα.

Το ήσυχο για όλους καλοκαίρι περνά και αργά και σταθερά αρχίζουν όλοι να βρίσκουν τους ρυθμούς τους. Και σιγά-σιγά τα βλέμματα θα αρχίσουν να στρέφονται προς τη Νέα Υόρκη αφού εκεί, στο τέλος του μήνα, θα βρεθούν όλοι οι πρωταγωνιστές. 

Στη Νέα Υόρκη θα τους αναμένει η έκθεση της Τζέιν Χολ Λουτ (άγνωστο παραμένει εάν θα δοθεί γραπτώς στα μέρη) και η ετυμηγορία του ΓΓ των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, για τα επόμενα βήματα στο Κυπριακό.

Μέχρι τότε ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών θα έχει έτοιμο τον «θάλαμο αποσυμπίεσης» απ’ όπου θα διέλθουν οι βασικοί πρωταγωνιστές στο Κυπριακό για να διαφανεί εάν είναι έτοιμοι ή όχι να κάνουν το επόμενο βήμα και να επιστρέψουν σε συνομιλίες οι οποίες αυτή τη φορά δεν θα έχουν ως στόχο τους να καθίσουν όλοι στο τραπέζι των συνομιλιών αλλά την ουσιαστική διαπραγμάτευση.

Θεωρητικά όλοι σήμερα δηλώνουν έτοιμοι να πάνε σε συνομιλίες. Όμως δεν είναι αυτό που θα ζητήσει να ακούσει ο Γενικός Γραμματέας, κι αυτό φαίνεται να έχει ξεκαθαρίσει από καιρό τώρα. Για τον ΟΗΕ συνέχιση της διαδικασίας σημαίνει διαπραγματεύσεις με στόχο την κατάληξη σε συμφωνία. Κι αυτό είναι μάλλον το δύσκολο κομμάτι της όλης προσπάθειας κι εκεί είναι που θα ασκηθούν πιέσεις προς όλα τα εμπλεκόμενα μέρη. Το ποια μορφή θα πάρουν αυτές οι πιέσεις και από ποιους είναι ένα από τα ερωτηματικά της επικείμενης συνάντησης στη Νέα Υόρκη. Γιατί, εάν η περιφερειακή κατάσταση παραμείνει ως έχει, τότε ενδεχομένως να δούμε ένα εντελώς διαφορετικό παιχνίδι απ’ αυτό που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα.

Η αντιπαράθεση, αυτή τη στιγμή, μεταξύ Ουάσινγκτον και Άγκυρας δίνει ένα μαξιλαράκι για τον Νίκο Αναστασιάδη ως προς τις εξελίξεις στο Κυπριακό. Αποφεύγονται δύσκολες πιεστικές καταστάσεις από αμερικανικής πλευράς και μια έμμεση ή και άμεση συμπαιγνία ΗΠΑ-Τουρκίας. Με τα δεδομένα να διατηρούνται ως έχουν τότε αυτή η συνεργασία που βλέπαμε στο παρελθόν με τους Αμερικανούς ευθέως ή εμμέσως να υιοθετούν την τουρκική επιχειρηματολογία ενδεχομένως να υπάρξει.

Τα πάντα θα εξαρτηθούν από την πορεία των εξελίξεων στις σχέσεις Τουρκίας-ΗΠΑ. Είτε έτσι είτε αλλιώς θεωρείται από εξαιρετικά δύσκολο έως απίθανο να αναμένονται κινήσεις από Αμερικανούς προς την Τουρκία προς όφελος της διαδικασίας στο Κυπριακό. Σε περίπτωση που βελτιωθούν οι τουρκοαμερικανικές σχέσεις μάλλον στη Λευκωσία θα προτιμούν να μην υπάρξει κίνηση στο Κυπριακό καθότι το παρελθόν έχει αφήσει μια πικρή γεύση ανάλογων εξελίξεων με την Ουάσινγκτον να καλοπιάνει την Τουρκία ικανοποιώντας απαιτήσεις στην Κύπρο.

● Πρώτο λοιπόν ερωτηματικό σ’ ό,τι αφορά τη Νέα Υόρκη, το πώς θα κινηθούν οι Αμερικανοί.

● Δεύτερο και εξίσου σημαντικό είναι το πώς οι τρέχουσες εξελίξεις θα επηρεάσουν τη συμπεριφορά των άλλων χωρών. Από τη Βρετανία –για πολλούς και διάφορους λόγους– δεν αναμένονται κινήσεις που θα προκαλέσουν έκπληξη. Εκτιμάται ότι θα ακολουθήσει τη γνωστή της μέθοδο, να εμφανίζεται ως τάχατες ουδέτερη αλλά εντέχνως να βάζει τουρκικές θέσεις από το παράθυρο. Οι άλλοι τρεις βασικοί παίχτες στον ΟΗΕ, Ρωσία, Γαλλία και Κίνα αναμένεται να κινηθούν στα γνωστά τους πλαίσια. Αν και υπάρχει ένα ερωτηματικό σε σχέση με τη Ρωσία και το κατά πόσο αυτή η τωρινή συμμαχία με την Τουρκία θα επηρεάσει τις παραδοσιακές της θέσεις στο Κυπριακό. Όλοι πιστεύουν πως δεν θα επηρεαστούν. Είναι κάτι που θα πρέπει να επιβεβαιωθεί και στην πράξη.

Είναι γι’ αυτούς του λόγους που η Λευκωσία ετοιμάζει ένα μπαράζ επαφών και συναντήσεων προκειμένου να διαμορφωθούν όσο το δυνατό θετικότερες συνθήκες για την ίδια ενόψει εξελίξεων στη Νέα Υόρκη. Τόσο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας όσο και ο Υπουργός Εξωτερικών (οι δύο βασικοί πρωταγωνιστές σε ανάλογες περιπτώσεις) ετοιμάζονται προκειμένου να επιτύχουν τις μάξιμουμ δυνατές σε διακρατικό επίπεδο επαφές τόσο πριν όσο και κατά την παραμονή τους στη Νέα Υόρκη. 

Οι περιφερειακοί παίχτες μπορούν αν επηρεάσουν τα δεδομένα στο Κυπριακό. Πλην όμως το βάρος των εξελίξεων βρίσκεται στον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών και τα εμπλεκόμενα μέρη.

Για τον Αντόνιο Γκουτέρες τα πράγματα φαίνεται να είναι αρκούντως ξεκάθαρα και μέσα από την προσωπική του ανάμιξη στο Κραν Μοντανά γνωρίζει πολύ καλά τι είναι αυτό που θέλει να ακούσει από τα εμπλεκόμενα μέρη.

Το έθεσε προσφάτως με έναν πολύ καθαρό τρόπο ο Ελληνοκύπριος διαπραγματευτής, Ανδρέας Μαυρογιάννης. «Εύλογα ο ΓΓ ενώπιον της μέχρι τώρα αδυναμίας να φτάσουμε σε αποτέλεσμα και αναλύοντας την κατάσταση μετά το Κραν Μοντανά, θέτει το ερώτημα αν η επίτευξη του στόχου της λύσης είναι εφικτή, με ποια εργαλεία και ποια λύση», ανέφερε ο Α. Μαυρογιάννης, υποδεικνύοντας πως ο ΓΓ του ΟΗΕ «ούτε μακιαβελικός είναι ούτε κυνικός», αλλά «προσπαθεί να προσδιορίσει τα όρια του εφικτού». Και η αποστολή της Τζέιν Χολ Λουτ αποσκοπούσε –σύμφωνα και με τον Ελληνοκύπριο διαπραγματευτή– να διαγνώσει αν υπάρχει πραγματική προοπτική επίλυσης του Κυπριακού και κατά πόσο η υφιστάμενη διαδικασία μπορεί να την πετύχει.

Ως εκ τούτου στη συνάντηση με τα εμπλεκόμενα μέρη ο ΓΓ του ΟΗΕ είναι σίγουρο πως θα ζητήσει συγκεκριμένα πράγματα. Και οι απαντήσεις δεν θα είναι οι λίγο-ή-πολύ θεωρητικής προσέγγισης αναφορές που ακούμε σήμερα. Θα πρέπει να τοποθετηθούν κατά έναν συγκεκριμένο τρόπο στο πώς καταλήγει η προσπάθεια στο Κυπριακό. Είναι γι’ αυτό τον λόγο που όλοι όσοι εμπλέκονται στη διαπραγμάτευση του Κυπριακού εκτιμούν ότι μετά τη Νέα Υόρκη τα δεδομένα δεν θα είναι τα ίδια ως τα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα.

Θα πρέπει να αναμένονται αλλαγές. Το ερώτημα είναι εάν αυτές οι αλλαγές θα είναι προς το θετικότερο ή το αρνητικότερο. 

Και στις δύο περιπτώσεις αυτό που πρωτίστως ενδιαφέρει είναι οι κερδοζημίες του Νίκου Αναστασιάδη και της ελληνοκυπριακής πλευράς. Στο Κραν Μοντανά, ανεξαρτήτως της κριτικής που του ασκείται, είναι από τις ελάχιστες φορές που Ελληνοκύπριος ηγέτης επέστρεψε από συνομιλίες αλώβητος. Αυτό που συνέβηκε πριν από έναν χρόνο δεν θα επαναληφθεί στα τέλη Σεπτεμβρίου. 

«Μεταξύ σφύρας και άκμονος»

Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης θα βρεθεί «μεταξύ σφύρας και άκμονος» στη Νέα Υόρκη και στη συνάντηση με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών. Θα έχει ενώπιόν του συγκεκριμένα δεδομένα επί των οποίων θα κληθεί να τοποθετηθεί κατά έναν άμεσο και σαφή τρόπο. 

Το ότι δηλώνει έτοιμος για συνέχιση της διαδικασίας των συνομιλιών εντός του πλαισίου Γκουτέρες από μόνο του δεν σημαίνει και τίποτε. Το ίδιο εξάλλου δηλώνει και ο Μουσταφά Ακιντζί. Ξέρουν πως η αποδοχή του πλαισίου από μόνο της δεν αποτελεί τελική συμφωνία. Δεν είναι αυτή η λύση του Κυπριακού. Άρα θα πρέπει να ξεκαθαρίσουν όλες οι πλευρές (όχι μόνο Αναστασιάδης και Ακιντζί) για το πώς βλέπουν το μέλλον του πλαισίου Γκουτέρες.

Στο πρόσφατο παρελθόν είχε αναπτυχθεί μια συζήτηση για αποδοχή του πλαισίου Γκουτέρες ως στρατηγική συμφωνία. Ούτε κι αυτό από μόνο του ξεκαθαρίζει το τοπίο. Γιατί οι εμπλεκόμενοι θα πρέπει να αποσαφηνίσουν ως προς τι εννοούν στρατηγική συμφωνία. 

Ένα ερωτηματικό που μπαίνει είναι κατά πόσο το πλαίσιο θα αποτελέσει μιας μορφής συμφωνία η οποία θα δίνει τη βάση για να ακολουθήσει διαπραγμάτευση όλων των εμπλεκόμενων μερών. Εάν αποδεχθεί κάτι ανάλογο ο Νίκος Αναστασιάδης θα πρέπει εκ των πραγμάτων να είναι έτοιμος να προχωρήσει σε μια διαδικασία η οποία θα κινηθεί σε έντονους και πιεστικούς ρυθμούς. Ερωτηματικό: Θα είναι εντός ενός συγκεκριμένου χρονικού πλαισίου που θα κινηθεί η διαδικασία ή όχι; Θα οδηγηθούμε σε ικανοποίηση του τουρκικού αιτήματος περί ενός προκαθορισμένου χρονοδιαγράμματος; 

Πέραν των διαδικαστικών υπάρχουν και τα ουσιαστικά ζητήματα. Όπως αυτά της ασφάλειας και των εγγυήσεων, που ήταν εκείνα που οδήγησαν τις διαπραγματεύσεις στο Κραν Μοντανά σε αδιέξοδο. Οι θέσεις των μερών δεν έχουν έκτοτε διαφοροποιηθεί. Ωστόσο, δεν αποκλείεται να αναζητηθεί μια φόρμουλα που θα οδηγεί σε μια συζήτηση και συμφωνία που θα μπορεί να ικανοποιεί όλα τα μέρη.

Κάποιοι πιστεύουν ότι στο τέλος η ελληνοκυπριακή πλευρά θα υπαναχωρήσει από την έως τώρα θέση της και να θα δεχθεί τις τουρκικές υποσχέσεις. Επισήμως ο Πρόεδρος Αναστασιάδης διαμηνύει πως δεν έχει αλλάξει η θέση του επί του συγκεκριμένου ζητήματος και δεν πρόκειται να υπάρξει συμφωνία στηριγμένη στις τουρκικές υποσχέσεις. 

Απομένει να διαφανεί μέχρι που είναι διατεθειμένος να φτάσει ο ΠτΔ αρνούμενος να εναποθέσει την τύχη του Κυπριακού σε αόριστες τουρκικές προθέσεις. Όπως απομένει να διαφανεί στο πώς η κάθε πλευρά θα αντιδράσει μπροστά στο ενδεχόμενο ο ΓΓ του ΟΗΕ να αποφανθεί ότι δεν έχουν διαφοροποιηθεί οι συνθήκες που να επιτρέπουν επανέναρξη των συνομιλιών. 

Μέχρι τώρα σε ανάλογες δύσκολες φάσεις και κρίσιμα σταυροδρόμια η ελληνοκυπριακή πλευρά έκανε εκείνο το παραπάνω βήμα που βοηθούσε να κυλήσει η διαδικασία. Κάποιοι πιστεύουν ότι μπορεί και τώρα να το πράξει. Στο κυβερνητικό στρατόπεδο δείχνουν πως τώρα είναι διαφορετικά τα δεδομένα. Απομένει η εκ της πράξεως επιβεβαίωση αυτής της θέσης. 

ΠΗΓΗ:http://www.philenews.com/eidiseis/politiki/article/572137/kypriako-ston-thalamo-aposympiesis