21/10/2018
της Φανούλας Αργυρού*
Δύο «ειδήσεις» ταλαιπώρησαν στην Κύπρο πριν λίγες μέρες για να γίνουν μέγα θέματα και που αμφότερες… ξάφνιασαν σαν και δεν ξανάκουσαν περί αυτών οι πολιτικοί. Αυτές ήσαν:
α) ότι πρώτη φορά ακούστηκε λύση δύο κρατών και την αποκάλεσαν και χαλαρή ομοσπονδία, και
β) περί τάχα αμερικανικής ‘βάσης’ εντός της ‘βρετανικής κυρίαρχης περιοχής’ της βάσεως Ακρωτηρίου.
Όσον αφορά την πρώτη ‘είδηση’ ουδέν περίεργο εφόσον για δεκαετίες είναι περί δύο «constituent states» που διαπραγματεύονται όλοι, οι Τούρκοι δεν περνά μήνας που να μην μας το λένε ότι είναι δύο κράτη που θέλουν μέσω δι-κοινοτικής, δι-ζωνικής ομοσπονδίας, και το λέγει και το Κοινό Ανακοινωθέν Αναστασιάδη/Ερογλου της 11.2.2014.
Τώρα όσον αφορά την είδηση περί αμερικανικής «βάσης» εντός του Ακρωτηρίου ας πάρουμε τα πράγματα με την σειρά.
Αμερικανικό αίτημα 1951
Οι Αμερικανοί ζήτησαν από το 1951 από τους αποικιοκράτες Βρετανούς να έχουν μία δική τους βάση στο νησί. Καταρχήν το Λονδίνο δέχθηκε και επισκέφθηκαν το νησί Αμερικανοί στρατιωτικοί αξιωματούχοι, οι οποίοι επιθεώρησαν όλες τις περιοχές στην Κύπρο και επέλεξαν κάποια περιοχή για τους σκοπούς των. ΄Ομως, μετά από δεύτερη σκέψη ο τότε κυβερνήτης ενημέρωσε το Λονδίνο ότι δεν έπρεπε να τους δώσουν δική τους βάση, αλλά, να τους εξυπηρετούν οι ίδιοι από τις δικές των βάσεις. Το Λονδίνο συμφώνησε τελικά με τον κυβερνήτη και έτσι έγινε και το δέχθηκαν οι Αμερικανοί…
Το 1959 – Το Λονδίνο ενημερώνει το Μακάριο για τις Νατοϊκές εξυπηρετήσεις
Μετά τις Συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου και κατά την διάρκεια των διαπραγματεύσεων για τα εκκρεμή θέματα που απέρρεαν από τις Συμφωνίες μεταξύ των οποίων ήσαν και η έκταση και η χρήση των βρετανικών βάσεων, το Λονδίνο ενημέρωσε τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο ότι οι βάσεις θα εξυπηρετούσαν όχι μόνο τις βρετανικές στρατιωτικές ανάγκες, αλλά και Νατοϊκές (συνεπάγεται και Αμερικανικές) και δεν υπήρξε αρνητική αντίδραση από την κυβέρνηση Μακαρίου. Επειδή δε η Κύπρος δεν ήταν μέλος του ΝΑΤΟ και παρόλο ότι οι Συμφωνίες Ζυρίχης προνοούσαν ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ, οι Βρετανοί σε επίπεδο Στρατιωτικών Επιτελείων αποφάνθηκαν ότι η Κύπρος δεν έπρεπε να γίνει μέλος, τα μειονεκτήματα υπερτερούσαν των πλεονεκτημάτων.
(Λεπτομέρειες στο βιβλίο Φανούλας Αργυρού/Ανδρέα Παπακωνσταντίνου ‘ Η Κύπρος στο Σφυρί’ έκδοση Λονδίνο 1991).
ΑΚΕΛ – ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ
Ως εκ τούτου λόγω των αντιδράσεων από το ΑΚΕΛ και την τότε Σοβιετική Ένωση σε οποιαδήποτε σχέση της Κυπριακής Δημοκρατίας με το ΝΑΤΟ (που συνεχίζεται μέχρι σήμερα) η συνεννόηση αυτή κρατήθηκε μακράν της δημοσιότητας όμως αμφότερες οι κυβερνήσεις γνώριζαν ότι οι βρετανικές βάσεις εξυπηρετούσαν έκτοτε Νατοϊκές ανάγκες τόσο με εγκαταστάσεις στο νησί όσο και με τη χρήση της βάσεως Ακρωτηρίου για αεροπορικές πτήσεις κτλ.
1974 – ΑΠΟΦΑΣΙΣΑΝ ΝΑ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΟΥΝ ΤΙΣ ΒΑΣΕΙΣ
Ως γνωστόν ήταν η βρετανική Σοσιαλιστική/Εργατική κυβέρνηση Χάρολτ Γουίλσον η οποία είχε αναλάβει μειοψηφικά την εξουσία αρχές του 1974 που έδωσε το πράσινο φώς στον Τούρκο Σοσιαλιστή πρωθυπουργό Μπουλέντ Ετσεβίτ στις 17 Ιουλίου 1974 να εισβάλει στην Κύπρο. Υποσχόμενος ο Γουίλσον να εμποδίσει την Ελλάδα από να στείλει βοήθεια στην Κύπρο για να αφεθεί η Τουρκία να εκτελέσει το έγκλημά της όπως ζήτησε ο Ετσεβίτ, φτάνει να μην χρησιμοποιούνταν οι βρετανικές βάσεις. Παράλληλα όμως η βρετανική κυβέρνηση τότε αντιμετώπιζε πολλά οικονομικά προβλήματα και προέβαινε σε περικοπές αλλά είχε επίσης αποφασίσει να ΕΓΚΑΤΕΛΕΙΠΕ ΕΞ ΟΛΟΚΛΗΡΟΥ τις βάσεις στο νησί. Καθώς παράλληλα η κυπριακή κυβέρνηση από το 1973 είχε ξεκινήσει να απαιτεί κάποια εκατομμύρια λίρες από το Λονδίνο ως χορηγίες που έπρεπε να πλήρωνε για τις διευκολύνσεις που απολαμβάνουν οι Βρετανοί στο νησί.
Ενημερώθηκε και το ΝΑΤΟ
Στην απόφασή τους όμως αυτή, προς το τέλος του έτους, και εφόσον είχε η βρετανική κυβέρνηση ενημερώσει και το ΝΑΤΟ (στο οποίο δεν άρεσε αλλά δέχθηκε την βρετανική απόφαση) αποφάσισαν να μην προχωρήσουν όταν τους ζήτησε ο Αμερικανός Υπ. Εξωτερικών Δρ. Χένρι Κίσινγκερ να τις κρατήσουν (και με το αζημίωτο βέβαια). Γιατί από το τέλος του 1973 οι Αμερικανοί είχαν ήδη αρχίσει να χρησιμοποιούν την βάση Ακρωτηρίου για τα υπερσύγχρονα τότε αμερικανικά κατασκοπευτικά U2 για παρακολουθήσεις στην Μέση Ανατολή…
Έκτοτε, λοιπόν, οι Βρετανοί ήθελαν να επαναδιαπραγματευθούν τις λεγόμενες ‘Κυρίαρχες Περιοχές των βάσεων’ τους, με σκοπό να τις σμικρύνουν, γιατί από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 δεν χρειαζόντουσαν πλέον την βάση Δεκέλειας, και είχαν αρχίσει να επιστρέφουν στην Κυπριακή Δημοκρατία και περιοχές των «Retained Sites» που είχαν εξασφαλίσει αλλά όχι ως «κυρίαρχες» περιοχές, γιατί δεν τις χρειαζόντουσαν.
Την «Κυρίαρχη» βάση Δεκέλειας όμως, όπως παραδέχθηκε λίγες μέρες μετά την δεύτερη εισβολή, σε συνεδρία στο Λονδίνο, ο ίδιος ο Υπ. Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας Τζέιμς Κάλλαχαν, είχαν πρόβλημα να την επιστρέψουν στην Κυπριακή Δημοκρατία όπως είναι δεσμευμένοι να πράξουν άπαξ και δεν χρειάζονται αυτές τις περιοχές για στρατιωτικές χρήσεις. Γιατί οι Τούρκοι τους είχαν ζητήσει αν και όταν δεν θέλουν την Δεκέλεια να την επιστρέψουν σ΄αυτούς! Έτσι έμειναν τα πράγματα όπως είχαν, εφόσον δεν ήθελαν να έχουν προβλήματα με τους Τούρκους και οι Βρετανοί έκτοτε ευελπιστούν μια μέρα και εφόσον συμφωνηθεί «λύση» να επαναδιαπραγματευθούν και εκείνοι τις «Κυρίαρχες Περιοχές των βάσεων τους».
ΑΠΟΙΚΙΑΚΑ ΚΑΤΑΛΟΙΠΑ
Ο χρόνος όμως ειρωνικά, δούλεψε εναντίον τους, εφόσον πολύ πρόσφατα το Ανώτατο Δικαστήριο στο Λονδίνο, το Supreme Court δικάζοντας μια άλλη υπόθεση που σχετίζεται με τις εν λόγω βάσεις, αποφάνθηκε ότι αυτές δεν αποτελούν νέο στάτους το 1960-όπως ισχυρίστηκε η βρετανική κυβέρνηση – αλλά ήσαν και παραμένουν ΑΠΟΙΚΙΑΚΑ ΚΑΤΑΛΟΙΠΑ.
‘Εκτοτε λοιπόν οι Βρετανοί εξυπηρετούν τους Αμερικανούς και άλλες Νατοϊκές ανάγκες, σε γνώση των κυπριακών διαδοχικών κυβερνήσεων και όποτε αυτές χρειαστούν και το 2013 στο οποίο αναφέρθηκε το πρόσφατο δημοσίευμα στις ΗΠΑ ότι τάχα υπήρξε αμερικανική βάση εντός της βρετανικής βάσης Ακρωτηρίου, δεν ήταν κάτι το νέο.
Η πληρωμή
Εκείνο που θα έπρεπε να σχολιαστεί λοιπόν, δεν είναι αν και γιατί χρησιμοποιήθηκε το Ακρωτήρι για εξυπηρέτηση των Αμερικανών για στρατιωτικούς σκοπούς, αλλά, το γεγονός ότι οι Βρετανοί πληρώνονται αδρά για την εξυπηρέτηση αυτή ενώ η Κυπριακή Δημοκρατία δεν πιάνει γρόσι!
Τα λεγόμενα «ενοίκια»
Με τους σχολιασμούς αυτούς από διάφορους και ότι οι Βρετανοί δεν πληρώνουν τα «ενοίκια» που χρωστούν πρέπει να εξηγηθεί πως οι Βρετανοί ΔΕΝ ΧΡΩΣΤΟΥΝ λεγόμενα ενοίκια.
Εκείνο που συμφώνησαν το 1960 ήταν να πληρώνουν της Κυπριακής Δημοκρατίας κάθε πέντε χρόνια ένα χρηματικό ποσό ως χορηγίες/οικονομική βοήθεια. Γιατί και εφόσον επικαλέστηκαν ότι οι βάσεις ήσαν «Κυρίαρχες» δεν υπήρχε περίπτωση να πληρώνουν «ενοίκια». Όμως Βρετανοί αξιωματούχοι σχολίασαν εσωτερικά το θέμα ότι κάτι πρέπει να πληρώνουν αν μη τι άλλο για τις διευκολύνσεις που τους παρέχει η ΚΔ εκτός των βάσεων κτλ και συμφωνήθηκε κάθε πέντε χρόνια να πληρώνουν ένα ποσό.
Έτσι συμφώνησαν να πληρώσουν £12 εκ σε δόσεις κάθε 31 Μαρτίου του κάθε έτους μέχρι την 31 Μαρτίου 1965. Το ποσό αυτό πληρώθηκε εξ΄όλοκλήρου με την τελευταία δόση του £1.5 εκ να πληρώθηκε κανονικά σε λογαριασμό της ΚΔ στην τράπεζα Westminster σε παράρτημα της κοντά στην πρώτη Υπ. Αρμοστεία της ΚΔ στο Λονδίνο.
Την τελευταία αυτή δόση το Φόρειν ΄Οφις είχε ζητήσει από το Υπ. Οικονομικών να μην την πληρώσει αλλά προς τιμή του ο τότε Υπουργός Ντένις Χίλι αρνήθηκε και είπε ότι ήσαν δεσμευμένοι να πληρώσουν και θα πλήρωνε και από εκεί και πέρα ας έκανε ότι αποφάσιζε το Φόρειν ΄Οφις. Έτσι και έγινε. Και από τότε το Φόρειν ¨Οφις δεν πλήρωσε εκμεταλλευόμενο την απαίτηση των Τούρκων ότι στη νέα χορηγία θα έπρεπε να πάρουν και εκείνοι το μερίδιο τους με την δικαιολογία ότι θα πλήρωναν… όταν θα ομαλοποιείτο η κατάσταση!…
*Ερευνήτρια/δημοσιογράφος
ΠΗΓΗ:http://www.sigmalive.com/simerini/politics/535405/i-ypotithemeni-mystiki-amerikaniki-vasi-kai-ta-enoikia
