05 Δεκέμβριος 2018, 12:04
Του Μάριου Πούλλαδου
ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΑΝΑΛΥΤΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΡΙΜΕΡΕΙΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ
Ο ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΣΤΟΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΤΟΜΕΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΙΚΤΥΟΥ ΑΓΩΓΩΝ, ΠΟΥ ΘΑ ΠΑΡΑΚΑΜΠΤΟΥΝ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ
H όποια προσπάθεια εκμετάλλευσης και αξιοποίησης των τεράστιων ενεργειακών αποθεμάτων φυσικού αερίου-πετρελαίου στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου προϋποθέτει έναν προσεκτικό στρατηγικό σχεδιασμό μεταξύ των χωρών της περιοχής που ήδη συνεργάζονται στο πλαίσιο τριμερών σχημάτων, όπως Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας και Αιγύπτου-Κύπρου-Ισραήλ. Ήδη ακαδημαϊκοί και στρατηγικοί αναλυτές υπογραμμίζουν τη σημασία εκπόνησης ενός «ενιαίου ενεργειακού-αμυντικού δόγματος» στην περιοχή, που θα λειτουργεί αποτρεπτικά ως υποσύστημα ασφάλειας και ως απάντηση σε τυχόν προσπάθειες τρίτων, και ειδικά της ισλαμικής Τουρκίας, για αποσταθεροποίηση και ανατροπή της υπό διαμόρφωση περιφερειακής ενεργειακής αρχιτεκτονικής.
Σε αυτό το πλαίσιο κινείται και η πρόσφατη πολυσέλιδη έκθεση που εκπόνησαν από κοινού το Daniel Abraham Center for Strategic Dialogue, το Νetaya Academic College και το Ινστιτούτο Friedrich-Ebert-Stiftung, με τίτλο «Προωθώντας τη Φιλελεύθερη Δημοκρατία στην Ανατολική Μεσόγειο». Σε ένα μεγάλο κομμάτι της ανάλυσης από τους Καθηγητές Aθανάσιο Συμεωνίδη και Γιάννη Νομικό δίνεται έμφαση στη θεμελίωση και τρόπο λειτουργίας μιας «Συνεργασίας της Ανατολικής Μεσογείου» (Eastern Mediterranean Partership-ΕΜP) με βασικό άξονα την Κύπρο, το Ισραήλ και την Ελλάδα και βασικό ανταγωνιστή την αναθεωρητική Τουρκία.
Αποστολή-στόχοι της EMP
Βασική αποστολή της Τριμερούς Συνεργασίας, όπως σημειώνεται, θα είναι η προώθηση και η διασφάλιση των συλλογικών συμφερόντων των Εταίρων της, η προώθηση της υπεροχής του διεθνούς δικαίου στις αλυτρωτικές και επιθετικές πολιτικές, ανεξάρτητα από την πηγή τους, και η δημιουργία και ενίσχυση μιας ενιαίας οικονομικής πρωτοβουλίας μεγάλης κλίμακας, που θα έχει μια στρατηγική αξία τόσο για την Ευρώπη όσο και για τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.
Οποιαδήποτε πολύπλευρη προσπάθεια προς μια «νέα Αντάντ», όπως τη χαρακτηρίζουν, δεν απαιτεί μόνο όργανα καθοδήγησης και διαβουλεύσεων, αλλά και συμφωνία σε οργανωτικούς, πολιτικούς και στρατηγικούς στόχους. Επιχειρώντας να δώσουν το περίγραμμα μιας τέτοιας στρατηγικής συνεργασίας, παραθέτουν τέσσερεις βασικούς πυλώνες λειτουργίας:
1. Θα ανταγωνίζεται με άμεσους περιφερειακούς και άλλους απομακρυσμένους παράγοντες για τη διατήρηση του ελέγχου και την ασφαλή εκμετάλλευση των φυσικών πόρων της περιοχής και θα στοχεύει στην επέκταση της τριμερούς συνεργασίας με τις «δορυφορικές» περιοχές που περιέχουν έναν ή περισσότερους διεθνείς παίκτες, οι οποίοι αναζητούν αμοιβαία κερδοφόρες ειρηνικές σχέσεις και συνεργασία.
2. Θα επιδιώξει να αποτρέψει τους εχθρικούς παίκτες και άλλους που επιδιώκουν την επέκταση και τον έλεγχο σε περιοχές ζωτικού ενδιαφέροντος στους τρεις εταίρους της Συνεργασίας.
3. Θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι να οργανωθούν στρατιωτικά, ώστε η αποτελεσματική αποτροπή να αναπτύσσεται με την πάροδο του χρόνου υποστηριζόμενη από κοινά σχέδια άμυνας, ρυθμίσεις ασφαλείας, συνεργασία και ανταλλαγή πληροφοριών.
4. Θα πρέπει να καταβληθεί προσπάθεια ενίσχυσης των δημοκρατικών δομών των τριών κρατών της Συνεργασίας της Ανατολικής Μεσογείου.
Η αξιοποίηση του παράγοντα ΗΠΑ
Όπως σημειώνεται, οι τρεις πιθανοί συνεργάτες έχουν ήδη ισχυρούς δεσμούς με τις ΗΠΑ, με το Ισραήλ να απολαμβάνει μια διαχρονική ιδιαίτερη σχέση με την Αμερική, την Ελλάδα να είναι μέλος του ΝΑΤΟ και την Κύπρο να απολαμβάνει παραγωγική και ουσιαστική συνεργασία με την Ουάσιγκτον. Αυτό το υφιστάμενο πολυμερές υπόστρωμα πρέπει να καλλιεργηθεί μέσω μιας κοινής προσέγγισης, που θα τονίζει:
(α) την πολιτική δέσμευση σε όλα τα επίπεδα και, ειδικότερα, την εστίαση στις σχέσεις των ΗΠΑ-Τουρκίας. Η «Συνεργασία της Ανατολικής Μεσογείου» πρέπει να παρουσιάσει μια πειστική εκτίμηση για το πώς βλάπτονται τα στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ από τη σταθερή μετατροπή της Τουρκίας σε μια εχθρική ισλαμική εξουσία, που επιδιώκει τώρα μια πολιτική «προβλημάτων με όλους τους γείτονες», και
β) η Συνεργασία πρέπει να στοχεύει σε αγωγούς, ώστε να ανταποκρίνεται στις ταχέως αυξανόμενες ανάγκες της ΕΕ στον τομέα του φυσικού αερίου και στο ενδιαφέρον της για μείωση της εξάρτησης από τις εξαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου.
Η κοινή απειλή
Ο βασικός στόχος στον ενεργειακό τομέα πρέπει να είναι ο σχεδιασμός δικτύων αγωγών που θα παρακάμπτουν την Τουρκία, αφού η τουρκική αγορά μπορεί να προσφέρει μια οικονομικά υγιή λύση αγωγών, ωστόσο η ταχεία αποχώρησή της από το δυτικό στρατόπεδο και οι ενταγμένοι σε αυτήν ισλαμιστές φονταμενταλιστές διαλύουν κάθε μακροχρόνια σκέψη για μια «τουρκική λύση», ενισχύοντας έτσι τις δυνατότητες της Τουρκίας να παρενοχλεί και να εκβιάζει τους γείτονές της.
Αναφορικά με τις συνεχιζόμενες προσπάθειες της Τουρκίας για υπονόμευση και στραγγαλισμό της διεθνώς αναγνωρισμένης Κυπριακής Δημοκρατίας, τονίζεται ότι αυτές θα πρέπει να απασχολήσουν άμεσα και το Ισραήλ, αφού: εάν ο Ερντογάν κατορθώσει να καταστήσει το τουρκοκυπριακό ψευδοκράτος διεθνώς αναγνωρισμένο, η Τουρκία θα ελέγχει τις κυπριακές σχέσεις με πολιτικό πληρεξούσιο και αυτονόητη στρατιωτική δύναμη και, κατ’ επέκτασιν, θα είναι η μόνιμη απειλή για τον στρατηγικό διάδρομο του Ισραήλ που συνδέει το εβραϊκό κράτος με το Αιγαίο και την Ευρώπη. «[…]Το Ισραήλ διαθέτει μόνο έναν ανοικτό διάδρομο προς βορρά και την Ευρώπη – εκείνον του Αιγαίου και του ελληνικού FIR και εδάφους συν την Κύπρο», σημειώνεται.
Η σημασία του East Med
Όπως σωστά επισημαίνεται στην ανάλυση, το βασικό στρατηγικό στοιχείο ενός Συνεργατισμού είναι το έργο του αγωγού East Med. «Ο East Med είναι η μόνη (σχετικά) ασφαλής επιλογή για τη μεταφορά φυσικού αερίου από τα ισραηλινά και κυπριακά ύδατα στην Ευρώπη, καθώς παρακάμπτει την Τουρκία και, ως εκ τούτου, εξουδετερώνει τον στόχο της Άγκυρας να χρησιμοποιήσει έναν αγωγό ως εκβιασμό στην ανερχόμενη σύγκρουσή της με τη Δύση».
Εγρήγορση Ισραήλ στο Κυπριακό
Μεταξύ άλλων, οι αναλυτές αναφέρουν πως η ακεραιότητα και η ικανότητα του Συνεργατισμού να ενισχύσει τους δεσμούς των δυνητικών μελών του θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το κατά πόσον οι τρεις μελλοντικοί εταίροι κατάφεραν να διαμορφώσουν κοινή θέση για το κυπριακό ζήτημα. Αυτή η θέση δεν θα πρέπει να δεχτεί καμία «συζήτηση» για τη διεθνή θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας σύμφωνα με τις κατευθύνσεις που ακολούθησε η Τουρκία από το 1974.
Έτσι, οτιδήποτε θυμίζει το ανεπιτυχές Σχέδιο Ανάν πρέπει να απορριφθεί, αν ένας Συνεργατισμός επιδιώκει να διατηρήσει τον έλεγχο στην εξόρυξη και τη διανομή των ενεργειακών πόρων, χωρίς συνεχή τούρκικη παρέμβαση, δολιοφθορά και στρατιωτικό εκφοβισμό. Από αυτήν την άποψη, το Ισραήλ έχει (ή θα έπρεπε να έχει) πλήρη επίγνωση τού πώς η Τουρκία χειρίζεται προτάσεις διεθνούς «διευθέτησης» στη διπλωματία της.
Προτάσεις για ενίσχυση ασφάλειας
Συνοψίζοντας την ανάλυση στο σύνολό της, το έγγραφο προτείνει μια σειρά από πρωτοβουλίες που σχετίζονται με την ασφάλεια και θα μπορούσαν να ενισχύσουν την τριμερή συνεργασία, όπως:
• Δημιουργία ενός συμβουλίου συνεργασίας στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας με στόχο την ενίσχυση των τριμερών πολυμερών προσπαθειών για την οικοδόμηση αξιόπιστου αποτρεπτικού χαρακτήρα σε περιοχή ενδιαφέροντος.
• Δημιουργία μίας επιτροπής πληροφοριών με αποστολή την ανάπτυξη τριμερών καναλιών ανταλλαγής και αξιοποίησης πληροφοριών.
• Ανταλλαγή τεχνογνωσίας για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας με τη χρήση της επιστήμης και της τεχνολογίας.
Κινδυνολογία ιρανικών ΜΜΕ για East Med
Τα ιρανικά ΜΜΕ, και συγκεκριμένα το αγγλόφωνο Press TV, επικαλούνται ισραηλινά ΜΜΕ, αναφέροντας ότι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (HAE) έχουν ήδη εκφράσει ενδιαφέρον να επενδύσουν περίπου 100 εκατομμύρια δολάρια σε αυτό το φιλόδοξο έργο. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα, η επένδυση θα πραγματοποιηθεί από μια εταιρεία που εδρεύει στο Άμπου Ντάμπι, για ένα έργο, το οποίο είναι διεθνώς γνωστό ότι είναι μοναδικό δεδομένου του μήκους του καθώς και των μεγάλων βαθών, από τα οποία θα περάσει.
Όπως σημειώνεται στο δημοσίευμα, «μια επένδυση των ΗΑΕ στο έργο (αγωγό EastMed) θα μπορούσε να προκαλέσει διαδηλώσεις στον μουσουλμανικό κόσμο. Τα Εμιράτα έχουν ήδη λάβει μέτρα για να προσεγγίσουν το Τελ Αβίβ, ενώ υπάρχουν πρόσφατες εικασίες ότι έχει ακόμη εμπλακεί σε ορισμένες στρατιωτικές επιχειρήσεις του Ισραήλ στη Γάζα».
ΠΗΓΗ:http://www.sigmalive.com/simerini/politics/542494/eniaio-energeiako-dogma-asfaleias
