31 Μάρτιος 2019, 18:00
Του Χαράλαμπου Χαραλαμπίδη
Πότε λήφθηκε η τελική απόφαση και η πρώτη συνάντηση του Διγενή με τους Τομεάρχες
Η σύλληψη του πλοιαρίου «Άγιος Γεώργιος» στη Χλώρακα της Πάφου, τη νύχτα της 24ης Ιανουαρίου 1955, που μετέφερε όπλα και πυρομαχικά, δεν άφηνε καμιάν αμφιβολία στους Βρετανούς κατακτητές ότι ετοιμαζόταν ένοπλος απελευθερωτικός αγώνας των Ελλήνων της Κύπρου για να σπάσει τις αλυσίδες της σκλαβιάς. Οι εξελίξεις που ακολούθησαν ήταν ραγδαίες.
Ενώ η αποικιοκρατική κυβέρνηση δίκαζε και καταδίκαζε μαθητές και πολίτες για συμμετοχή σε αντικατοχικές διαδηλώσεις, Μακάριος και Διγενής συναντιόντουσαν για να οριστικοποιήσουν την ημέρα έναρξης του Απελευθερωτικού Αγώνα.
Στις 8 Φεβρουαρίου 1955 ο Αρχηγός έδωσε γραπτές οδηγίες στους Τομεάρχες του για την οργάνωση του πληθυσμού της υπαίθρου σε παγκύπρια κλίμακα και καθόριζε τον σκοπό της ενέργειας ως εξής:
Μύηση των ατόμων εις τους κατοικημένους τόπους, ώστε αυτά να δύνανται να παράσχουν συνδρομήν:
α) Εις μαζικήν εκδήλωσιν της υπαίθρου διά συλλαλητηρίων, διαμαρτυριών και λοιπών.
β) Εις απόκρυψιν διωκομένων μελών μας, διά της παροχής ασύλου.
γ) Εις συμμετοχήν εις εγχειρήματα βίας εν ανάγκη, και εις ένοπλα τοιαύτα.
δ) Εις παροχήν πληροφοριών πάσης φύσεως περί των σκοπών και των κινήσεων δυνάμεων στρατού και αστυνομίας.
ε) Εις παρακολούθησιν πρακτόρων κυβερνήσεως. Οιοσδήποτε άλλος σκοπός, πολιτικός ή κομματικός, αποκλείεται.
Ένα μήνα αργότερα, στις 7 Μαρτίου 1955, Μακάριος και Διγενής συναντώνται και συζητούν θέματα που αφορούν στη δράση της ΕΟΚΑ.
Στις 21 Μαρτίου, γράφει ο Διγενής: «Αναφέρω εις Γενικόν (Αρχιεπίσκοπος Μακάριος) ότι ΕΙΜΑΙ ΕΤΟΙΜΟΣ και αναμένω διαταγήν ενάρξεως. Παράτασις καταστάσεως εγκυμονεί κίνδυνον».
Στις 29 Μαρτίου 1955, νέα συνάντηση Μακαρίου – Διγενή στο μετόχι του Κύκκου, στην Έγκωμη. Εκεί λήφθηκε η μεγάλη απόφαση: Ο Ένοπλος Απελευθερωτικός Αγώνας ν’ αρχίσει το βράδυ της 31ης Μαρτίου προς την 1η Απριλίου. Η νύκτα εκείνη ήταν ασέληνη και θα προστατεύονταν οι αγωνιστές από το βαθύ σκοτάδι κατά τη δράση τους. Ο Διγενής υπολόγιζε και την παραμικρή λεπτομέρεια. Σημειώνει, σχετικά, στο Ημερολόγιό του ο Αρχηγός: «2Οήν ώραν είδον Γενικόν. ΝΑ ΑΡΧΙΣΩΜΕΝ. Μου έδωσε την ευχήν του. Ο Θεός μαζί σας».
Την παραμονή της έναρξης του Αγώνα, 30 Μαρτίου 1955, ο Αρχηγός κάλεσε συγκέντρωση Τομεαρχών Λευκωσίας, Αμμοχώστου, Λάρνακας και Λεμεσού και τους ανακοίνωσε ότι ο ένοπλος αγώνας θ’ αρχίσει τα μεσάνυκτα της 31ης Μαρτίου προς την 1η Απριλίου. Τους τονίζει εμφαντικά ότι: Έναντι πάσης θυσίας πρέπει να επιτύχουν το καλύτερο αποτέλεσμα για να αιφνιδιάσουν τον αντίπαλο.
Γράφει στο Ημερολόγιό του ο Αρχηγός, για την ιστορική εκείνη συνάντηση: «30 Μαρτίου εσπέραν, ώρα 20.30 εις οικίαν Μιχαλοπούλου συγκέντρωσα “ΕΡΜΗ”, “ΖΗΔΡΟΝ”, “ΟΡΕΣΤΗΝ”, “ΕΥΑΓΟΡΑ”. Ανακοίνωσα απόφασίν μου, όπως ενέργεια γίνη εσπέραν 31ης Μαρτίου – 1ην Απριλίου και ώραν 0.30. Έμειναν σύμφωνοι». (Τα ονόματα των τεσσάρων πρώτων Τομεαρχών, που αναφέρονται με ψευδώνυμα από τον Αρχηγό, είναι κατά σειρά:
Ευάγγελος Ευαγγελάκης, Γρηγόρης Αυξεντίου, Σταύρος Ποσκώτης και Νότης Πετροπουλέας. Ο τελευταίος είχε έρθει με τον Διγενή και τον Σωκράτη Λοϊζίδη. Δυστυχώς, αδράνησε τη νύκτα της έναρξης του Αγώνα, ζούσε στη συνέχεια έκλυτο βίο και ο Αρχηγός τον απέπεμψε για την απαράδεκτη συμπεριφορά του έναντι του Αρχηγού προσωπικά και του Αγώνα γενικότερα. Τελικά διευθετήθηκε η μυστική αναχώρησή του από την Κύπρο).
Έτσι, ακούστηκε για πρώτη φορά, μέσα στα βαθιά μεσάνυκτα της 31ης Μαρτίου προς ξημερώματα 1ης Απριλίου 1955, η φωνή του Διγενή. Και ξέσπασε ο Ένοπλος Απελευθερωτικός Αγώνας του λαού μας με εκρήξεις σε διάφορους κυβερνητικούς στόχους του αγγλοκρατούμενου νησιού μας. Οι Βρετανοί πιάστηκαν στον ύπνο, παρά τα μέτρα ασφαλείας που έπαιρναν. Ο αιφνιδιασμός που υπέστησαν και οι ζημιές που προξενήθηκαν σε τόσα πολλά κυβερνητικά κτήρια και υποστατικά, ανησύχησαν τους κατακτητές και τους πράκτορές τους. Του φυσούσαν και δεν κρύωνε.
Τι ήταν αυτό που τους βρήκε; Ποιοι κρύβονταν πίσω από τις παράτολμες αυτές ενέργειες; Ποιοι τόλμησαν να τα βάλουν με την πανίσχυρη αυτοκρατορία τους; Τις απαντήσεις σε όλα αυτά και άλλα πολλά βασανιστικά ερωτήματά τους, την έδωσε ο ίδιος ο Διγενής, που ανακοίνωσε επίσημα ότι «με την βοήθειαν του Θεού και τη συμπαράστασιν του Ελληνισμού, αναλάμβανε την ηγεσία απελευθερωτικού αγώνα για την αποτίναξη του αγγλικού ζυγού». Και καλούσε τους όπου γης Έλληνες να ακούσουν τη φωνή των αδελφών τους της Κύπρου και να συμπαραταχθούν μαζί τους στον απελευθερωτικό τους αγώνα.
Το ηφαίστειο οργής του κυπριακού Ελληνισμού είχε πια ξεχειλίσει. Και η πυρίκαυστη λάβα του ξεχύθηκε σε κάμπους και βουνά. Άρχισε να λιώνει τις βαριές αλυσίδες της πικρής σκλαβιάς. Η 1η Απριλίου 1955 θα δολιχοδρομεί σαν φωτεινό μετέωρο στης παγκόσμιας Ιστορίας το στερέωμα. Η εμπνευσμένη ιστορική πρώτη επαναστατική προκήρυξη, πραγματικό εγερτήριο σάλπισμα του Αρχηγού της ΕΟΚΑ Διγενή προς σύμπαντα τον Ελληνισμό, έχει ως εξής:
( Από το βιβλίο «Ροδαυγή της Λευτεριάς»)
ΠΗΓΗ:http://www.sigmalive.com/simerini/analiseis/561341/i-enarksi-tou-apeleftherotikou-agona-tis-eoka
