5/1/2020
του Παναγιώτη Παντελίδη
Γιατί να μην περάσει ο αγωγός μέσω Τουρκίας αν αυτή είναι μια οικονομικά συμφέρουσα επιλογή; Διότι μια τέτοια επιλογή θα δημιουργούσε πολύ μεγαλύτερο κόστος στον πολιτικό τομέα και όχι μόνο, κάτι που θα πλήρωνε ακριβά η ΕΕ και ειδικότερα η Κύπρος. Με αγωγό μέσω Τουρκίας δημιουργούνται πολύ μεγαλύτερα προβλήματα, όπως η εξάρτηση από την Τουρκία και ίσως η τουρκικών προδιαγραφών λύση του Κυπριακού. Θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι στρατηγικοί στόχοι της Τουρκίας οι οποίοι αδιαμφισβήτητα θέλουν την Κύπρο να είναι το προτεκτοράτο της Άγκυρας. Για την υλοποίηση του δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας» και των μακροπρόθεσμων στόχων της, η Τουρκία χρειάζεται να έχει τον γεωστρατηγικό έλεγχο της περιοχής. Η πολιτική συμφωνία για τον αγωγό EastMed στέκεται εμπόδιο στα τουρκικά σχέδια και δημιουργεί ένα αποτρεπτικό τόξο απέναντι στις τουρκικές κινήσεις που απειλούν όχι μόνο τα δικά μας συμφέροντα αλλά και εκείνα των συμμάχων μας. Ένας αγωγός μέσω Τουρκίας είναι μέσο για την επίτευξη των τουρκικών σχεδίων και εργαλείο μέσω του οποίου η Τουρκία θα επιβάλλει την πολιτική της θέληση επί της Κύπρου.
Ενώ έχουν γίνει προκαταρκτικές μελέτες, χρηματοδοτούμενες από την ΕΕ, για να εξεταστούν οι επιλογές που υπάρχουν για τη μεταφορά του φυσικού αερίου από την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη, οι πολέμιοι του αγωγού EastMed διατυμπανίζουν πως είναι ασύμφορος και τεχνικά ανέφικτος. Όπως είπε ο Υπ.Ενέργειας Γ.Λακκοτρύπης, οι μελέτες κατέληξαν στο ότι ο αγωγός είναι τεχνικά εφικτός και πως φαίνεται μάλιστα οικονομικά βιώσιμος. Εξάλλου, η υπογραφή μιας διακρατικής συμφωνίας μεταξύ Κύπρου, Ελλάδας και Ισραήλ, παρότι υπάρχει ακόμη μακρύς δρόμος, εκτός από πολιτική κίνηση άσκησης κυριαρχικών δικαιωμάτων, μπορεί να χαρακτηριστεί και σαν δέσμευση οικονομικής βιωσιμότητας. Οι υπέρμαχοι του αγωγού προς Τουρκία, που υποσκάπτουν τις ενέργειες της Κυβέρνησης και τάσσονται στο ίδιο στρατόπεδο με τον Πρωθυπουργό της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα πρέπει να διερωτηθούν αν το οικονομικό κομμάτι είναι πρωτεύον ή δευτερεύον κριτήριο. Αμφιβάλλω όμως αν αυτή είναι η έγνοια τους και όχι άλλα συμφέροντα και σκοπιμότητες.
Μεγαλύτερη σημασία έχει το κομμάτι της ασφάλειας, της γεωπολιτικής και της ισχύος. Η συμφωνία για τον EastMed αποτρέπει την Τουρκία από το να ενισχύσει στην πλάτη του φυσικού πλούτου της Κύπρου τον γεωστρατηγικό και γεωπολιτικό της ρόλο και να αναδειχθεί σε περιφερειακή υπερδύναμη με πλήρη έλεγχο της κατάστασης στην περιοχή. Αυτό θα γίνει στην περίπτωση που χρησιμοποιηθεί το φυσικό αέριο για την ικανοποίηση των τουρκικών όρων για λύση του Κυπριακού στη βάση ομοσπονδίας. Ανάμεσα στους τουρκικούς όρους θα είναι και ο αγωγός μέσω Τουρκίας, ο οποίος αν υλοποιηθεί θα εξυπηρετεί πλήρως τα τουρκικά συμφέροντα όπως ακριβώς προβλέπει η τουρκική αναθεωρητική στρατηγική. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα σήμαινε τη συνταγματική ομηρία της Κύπρου στην Τουρκία και τη μετατροπή της θαλάσσιας περιοχής γύρω από το νησί σε τουρκική λίμνη. Αντιθέτως, η υλοποίηση του EastMed σημαίνει δημιουργία ενός άξονα με το Ισραήλ, κάτι που συνοδεύεται με την αύξηση της αποτρεπτικής δύναμης της Κύπρου απέναντι σε οποιαδήποτε εξωτερική απειλή.
Η στενή συμμαχία με τις δυνάμεις της Ελλάδος και του Ισραήλ δίνει τη δυνατότητα στην Κύπρο να κοιτάζει στα μάτια την Τουρκία από θέση ισχύος, όχι για την κλιμάκωση της έντασης αλλά για τη διασφάλιση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή. Αυτός ο άξονας δηλαδή, μπορεί να χαρακτηριστεί ως αντιστάθμισμα της αυταρχικής πολιτικής του Ερντογάν ο οποίος δημιουργεί συνεχώς συνθήκες αστάθειας. Με την ανατροπή των γεωστρατηγικών και γεωπολιτικών δεδομένων και την αλλαγή του ισοζυγίου δυνάμεων μπορεί μάλιστα να απεγκλωβιστεί η λύση του Κυπριακού από μοντέλα – παραλλαγές του σχεδίου Ανάν και να ακολουθήσει πλέον την οδό μιας νέας στρατηγικής, όχι αυτής της δήθεν «καλής» ομοσπονδίας αλλά μιας δημοκρατικής λύσης βασισμένης στις δημοκρατικές αρχές της Ε.Ε. Ακόμη και χωρίς τον EastMed, ο πυλώνας συνεργασίας Κύπρου, Ελλάδας και Ισραήλ στους τομέα της ενέργειας και κατ’ επέκταση σε πολιτικό επίπεδο είναι υψίστης σημασίας.
