Μαθήματα από την Αρχαία Ελλάδα, Περικλής, Θουκυδίδης και Boris Johnson…

18/4/2020

της Φανούλας Αργυρού*

Από τρομακτική δοκιμασία πρέπει να πέρασε παλεύοντας για τη ζωή του με τον κορωνοιό Covid-19, ο βρετανός πρωθυπουργός Boris Johnson στο νοσοκομείο St. Thomas όπου μετακομίστηκε άρον άρον,   αργοπορημένα για λόγους που δεν μας είπαν, ακόμα, την Κυριακή 5 Απριλίου 2020. Τώρα,  μάθαμε ότι οι γιατροί στο νοσοκομείο τον περίμεναν τρείς μέρες ενωρίτερα…

Ενδεικτικό του πόσο κρίσιμη ήταν η κατάστασή του, ήταν μια αναφορά στους “Times” του Λονδίνου καθώς βρισκόταν στο νοσοκομείο, που έλεγε –  «δύο επιλογές έχει ο πρωθυπουργός,  είτε να βγεί ζωντανός από το νοσοκομείο είτε πεθαμένος».  Όπως ακόμα πιο αποκαλυπτικές και ενδεικτικές οι βαθιές ευχαριστήριες δηλώσεις του μετά το εξιτήριο του στις 12 Απριλίου 2020, από το νοσοκομείο, προς το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό του νοσοκομείου St. Thomas. Το έντονο συναισθηματικό ευχαριστώ του για τις «κρίσιμες αποφάσεις» που πήραν οι γιατροί του και ιδιαίτερα προς δύο από τους νοσηλευτές του είναι αποκαλυπτικό του τι πέρασε. Είπε σε βιντεογραφημένο μήνυμά του καθώς και ανάρτηση στο twitter του:

O Boris Johnson στον Παρθενώνα το Μάιο του 2012, λίγο πριν τους Ολυμπιακούς στο Λονδίνο (Getty Images) από το άρθρο του Καθηγητή στην ανάρτηση στην ιστοσελίδα του BBC

« Είναι δύσκολο να βρώ λέξεις να εκφράσω το χρέος μου. Θέλω να εκφράσω τις δικές μου  προσωπικές ευχαριστίες προς τους κυριολεκτικά εξαίρετους γιατρούς, ηγέτες στο τομέα τους… που πήραν κάποιες κρίσιμες αποφάσεις πριν λίγες μέρες για τις οποίες θα τους είμαι ευγνώμων για όλη την υπόλοιπη μου ζωή. Θέλω να ευχαριστήσω τους ευάριθμους νοσηλευτές άνδρες και γυναίκες, η φροντίδα των οποίων υπήρξε εκπληκτική. Θα ξεχάσω ορισμένα ονόματα, γι΄αυτό σας παρακαλώ συγχωρέστε με, όμως θέλω να ευχαριστήσω τους Po Ling, Shannon, Emily, Angel, Connie, Becky, Rachael και  Nicky και  Ann. Και ελπίζω να μην τους ενοχλεί, αν αναφέρω ιδιαίτερα, δύο νοσηλευτές που στάθηκαν στο προσκέφαλο μου 48 ώρες όταν τα πράγματα μπορούσαν να πάρουν είτε τον ένα δρόμο ή τον άλλο. Είναι η Jenny από τη Νέα Ζηλανδία και ο Luis από την Πορτογαλία, και ο λόγος που στο τέλος το σώμα μου ξεκίνησε να δέχεται αρκετό οξυγόνο ήταν επειδή για κάθε δευτερόλεπτο τη νύχτα παρακολουθούσαν, σκεφτόντουσαν, φρόντιζαν και έκαναν τις επεμβάσεις που χρειαζόμουν… Επίσης γνωρίζω ότι σε όλη τη χώρα 24 ώρες την ημέρα, για κάθε δευτερόλεπτο της ώρας υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες του προσωπικού του Εθνικού Συστήματος Υγείας που ενεργούν με την ίδια φροντίδα, σκέψεις και ακρίβεια όπως η Jenny και ο  Luis.  Γι΄αυτό θα νικήσουμε τον κορωνοιό και θα το κάνουμε μαζί. Γιατί το ΕΣΥ μας είναι η καρδιά που κτυπά σ΄αυτή τη χώρα…»

https://www.bbc.co.uk/news/av/uk-52264247/boris-johnson-thanks-nhs-staff-for-coronavirus-treatment

Ο πρωθυπουργός  ανά την έξοδο του από το νοσοκομείο μεταφέρθηκε στο Chequers όπου θα παραμείνει μέχρι να αναρρώσει ικανοποιητικά προτού επιστρέψει στο γραφείο του.

Το Chequers είναι το  εξοχικό σπίτι, του κάθε εν ενεργεία  πρωθυπουργού  από το 1921 και το οποίο είναι καταλογισμένο ως διατηρητέο, περίπου 40 μίλια από το Λονδίνο στο Buckinghamshire.  Κτίστηκε  κοντά στο 1565 και δόθηκε από τον  ιδιοκτήτη του Arthur Lee ως δώρο στο έθνος με το νόμο Περί Ακινήτων του 1917 για κατοικία του εκάστοτε πρωθυπουργού.  

Ο Περικλής, ο  ήρωας του Boris Johnson

Ο Περικλής σε μια από τις ομιλίες του,  από το άρθρο του Καθηγητή στην ιστοσελίδα του BBC

Την επομένη της εξόδου του πρωθυπουργού από τα νοσοκομείο 13 Απριλίου 2020,  το BBC  ανάρτησε ένα  άρθρο με πολλαπλό συμβολισμό. Το έγραψε ο καθηγητής κλασσικών σπουδών στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης Armand D’Angour με τον χαρακτηριστικό τίτλο « Κορωνοιός: Τι μας διδάσκει ο Έλληνας ήρωας το Μπόρις Τζόνσον για επιδημίες».

https://www.bbc.co.uk/news/uk-52236388

Η πανώλη της Αθήνας το 430 π.Χ.

Ο καθηγητής ξεκινά το άρθρο του λέγοντας ότι καθώς ο Boris Johnson  αναρρώνει από τον Covid-19 αναμφίβολα θα σκέφτεται μια προηγούμενη επιδημία, τη πανώλη που κτύπησε την Αθήνα το 430 π.Χ, και σκότωσε τον ήρωα του πρωθυπουργού, Περικλή, ένα επεισόδιο που μας προσφέρει  πολλά μαθήματα σήμερα. Γιατί ο πρωθυπουργός Johnson, γράφει,  είναι πολύ καλός γνώστης της ιστορίας και κουλτούρας της αρχαίας Ελλάδας. Γνωρίζει ότι η δυτική λογοτεχνία ξεκινά με μια πανώλη, η  οποία επιδημία αναφέρεται στην αρχή  της Ηλιάδας του Ομήρου,  και την οποία ο Boris  γνωρίζει τόσο καλά που μπορεί να απαγγείλει αποσπάσματα της από μνήμη.   Ο πολιτικός του ήρωας εδώ και χρόνια είναι ο αρχαίος αθηναίος ηγέτης Περικλής,  την προτομή του οποίου έχει στο γραφείου του στο 10 Downing Street.

Και συνεχίζει : «Ο πρωθυπουργός συχνά μιλά με θαυμασμό για τα λόγια του Περικλή προς τιμή των νεκρών μετά το πρώτο χρόνο ενός καταστροφικού πολέμου εναντίον της Σπάρτης. Και πρέπει να γνωρίζει, ότι ο Περικλής έκανε και δεύτερη ομιλία ένα χρόνο αργότερα, μετά την καταστροφική πανώλη, που σκότωσε το ένα τρίτο των πολιτών της Αθήνας.

Αμφότερες οι ομιλίες του Περικλή αναφέρθηκαν από τον ιστορικό Θουκυδίδη,  σχολιαστές σήμερα έχουν κάνει παραλληλισμούς μεταξύ των αντιδράσεων των Αθηναίων τότε – από τις ποιο ηρωικές πράξεις των  μέχρι τις πλέον κατάπτυστες – και τη γενναία προσφορά σήμερα του προσωπικού του Εθνικού Συστήματος Υγείας και των πανικόβλητων που τρέχουν στα καταστήματα. 

΄Ομως, εκπληκτικά, κανένας δεν έδωσε προσοχή στο μάθημα που είχε υπόψη του ο ιστορικός Θουκυδίδης, ότι εκείνο που δεν αλλάζει είναι η φύση του ανθρώπου, και τα έγραψε γιατί γνώριζε καθαρά ότι τα γεγονότα του σήμερα μπορούν να μας καθοδηγήσουν για καλύτερη αντιμετώπιση στο μέλλον». 

Ο Θουκυδίδης, προσθέτει  ο καθηγητής, « βάσισε τη μέθοδο του στον γιατρό της εποχής, τον Ιπποκράτη ο οποίος παρά να ‘εδιδε συνταγές για προσευχές και θρησκευτικές τελετές, μαζί με τους βοηθούς του,  επισκέπτονταν ασθενείς, μελετούσαν  τα συμπτώματα τους, κρατούσαν  σημειώσεις στο πως αντιδρούσαν σε θεραπείες, όπως ο ύπνος, εξάσκηση και η ελεγχόμενη δίαιτα. Ο Boris Johnson ήταν ασθενής στο νοσοκομείο St. Thomas, και είναι πιθανόν να συμμετείχε σε ιατρική δοκιμή θεραπείας για το Covid-19, επομένως ίσως να θυμήθηκε τον Ιπποκράτη και τον Περικλή στο Θουκυδίδη».

Ένα από τα χειρότερα, της πανώλης, έγραψε,  ήταν η απελπισία του κόσμου, εκείνοι που ήσαν πεπεισμένοι ότι δεν είχαν ελπίδα πέθαιναν γρηγορότερα…

Το μάθημα της ιστορίας και το χρέος του Johnson

Και ολοκληρώνει ο καθηγητής το γεμάτο νόημα άρθρο του, α) τονίζοντας ότι οι Αθηναίοι επέζησαν της πανώλης το 430 π.Χρ. με εκπληκτική ανθεκτικότητα και ότι η ιστορία δεν είναι μόνο για να μας θυμίζει τα κακά του παρελθόντος αλλά να μας καθοδηγεί για καλύτερες προφυλάξεις και ότι η ομαλότητα στη ζωή θα επανέλθει μια μέρα.

Και β) O 55χρονος  βρετανός πρωθυπουργός, αντιμετώπισε προκλήσεις, αποτυχίες καθώς και επιτυχίες και έχει κερδίσει από τη τύχη, και λιγότερο από πολιτική δεξιότητα. Όταν με το καλό αναρρώσει πλήρως από τον κορωνοιό, ίσως,  προτομές του ιστορικού Θουκυδίδη, το γιατρού Ιπποκράτη και του φιλόσοφου Σωκράτη πρέπει να προστεθούν δίπλα στη προτομή του Περικλή στο γραφείου στο 10 Downing Street.

Ο καθηγητής Armand D’Angour  το 2019 εξέδωσε το βιβλίο “Socrates in Love:The making of a philosopher” . To 2012 έγραψε την  Ωδή που απάγγειλε ο Boris Johnson,  ως δήμαρχος τότε του Λονδίνου κατά την έναρξη των Ολυμπιακών αγώνων στο Λονδίνο.

Καθώς ο πρωθυπουργός εξήλθε του νοσοκομείου και οι θάνατοι στο Ηνωμένο Βασίλειο, αυξάνονται καθημερινά , με το θανατηφόρο από τη Κίνα ιό να  θερίζει με φοβερό ρυθμό νέους γέρους και παιδιά,  τα γεροκομεία αδειάζουν (92 συν  ήδη προσβλήθηκαν από το Covid-19), πέραν των 24 ιατρών και νοσηλευτών του ΕΣΥ αρρώστησαν και πέθαναν από τον ιό, με τον ίδιο ρυθμό αυξάνονται και οι επικρίσεις για τον χειρισμό του ιού από τη βρετανική  κυβέρνηση.  Επικρίνεται για την μεγάλη καθυστέρηση για άμεσα και δραστικά μέτρα. Για το ότι οι επιστημονικοί και ιατρικοί της σύμβουλοι ευθύνονται για την καθυστέρηση με την  αρχική τους  καταστροφική «στρατηγική αγέλης ανοσίας». Για άδικούς θανάτους,  που αλλιώς θα μπορούσαν να αποφευχθούν…

Το άρθρο του καθηγητή προσφέρεται προς τον πρωθυπουργό ως ένα ξύπνημα, μετά και την δική του δοκιμασία.  Θυμίζοντάς του τον δικό του  αθηναίο ήρωα. Για άμεση περισυλλογή σκέψεων και τι πήγε λάθος απαρχής. Τις ευθύνες της  «επιστημονικής και ιατρικής του ομάδας» τις συμβουλές της οποίας ακολούθησε. Για νέο ιατρικό και επιστημονικό αίμα στην ομάδα της κυβέρνησης.   Ειδικά τώρα που και ο ίδιος έφθασε τόσο κοντά στο χάρο…

Χριστός Ανέστη σε όλους.

*Ερευνήτρια/δημοσιογράφος

ΠΗΓΗ:ΣΗΜΕΡΙΝΗ 19/4/2020