5/10/2022
Του Φοίβου Κλόκκαρη *
Η πλήρης άρση του εμπάργκο πώλησης όπλων στην Κύπρο από τις ΗΠΑ και η βελτίωση των σχέσεων των δύο χωρών στα πλαίσια τής βαρύτητας που αποδίδουν οι ΗΠΑ στην Αν. Μεσόγειο και ιδιαίτερα στον άξονα Ισραήλ-Κύπρος-Ελλάδα( Eastmed Act), δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες υποβολής αίτησης τής Κύπρου για ένταξη στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη (Partnership for Peace,PfP). Η Κυπριακή Δημοκρατία (ΚΔ), η οποία ικανοποίησε την απαίτηση των ΗΠΑ να μην παρέχει λιμενικές διευκολύνσεις σε πολεμικά πλοία της Ρωσίας, πρέπει να ζητήσει από τις ΗΠΑ να υποστηρίξουν το αίτημα της για ένταξη στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη και να ασκήσουν την επιρροή τους προς την Τουρκία να μην προβάλει βέτο. Η ΚΔ έπρεπε να είχε υποβάλει το αίτημα της από εντάξεως της στην ΕΕ. Είναι γνωστή η πολιτική της Τουρκίας να παρεμποδίζει την ένταξη της Κύπρου σε διεθνείς οργανισμούς, αλλά η ΚΔ δεν πρέπει να παύσει να διεκδικεί τα δικαιώματα της και να καταγγέλλει τη στάση τής Τουρκίας, να παρεμποδίζει ένα κράτος να ενταχθεί σε οργανισμούς που προωθούν την ειρήνη. Σε περίπτωση που δεν καταστεί δυνατή η ένταξη τής Κύπρου στον PfP, λόγω άρνησης τής Τουρκίας , να εξετασθεί και η περίπτωση υπογραφής συμφωνίας ασφαλείας(security agreement) της ΚΔ με τις ΗΠΑ, λόγω της στρατηγικής συνεργασίας των δύο χωρών.
Η κυβέρνηση μας πρέπει να προχωρήσει το ταχύτερο σε υποβολή αίτησης ένταξης τής Κύπρου στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη, η οποία υποστηρίζεται από όλα τα κόμματα της Κύπρου πλην ενός και υπάρχει και σχετικό ψήφισμα τής Κυπριακής βουλής επί του θέματος. Να σημειωθεί ότι η Κύπρος είναι η μοναδική χώρα τής ΕΕ, που έχει κολοβωμένη συμμετοχή στον πυλώνα τής ασφάλειας, επειδή δεν είναι μέλος τού Συνεταιρισμού για την Ειρήνη, στον οποίο συμμετέχουν όλες οι χώρες τής ΕΕ, περιλαμβανομένων και αυτών που δεν είναι μέλη του ΝΑΤΟ (Μάλτα, Αυστρία, Ιρλανδία, Σουηδία, Φιλανδία) . Στο Συνεταιρισμό για την Ειρήνη συμμετέχουν και οι υπόλοιπες χώρες τής Ευρώπης (Ελβετία, Ουκρανία, Ρωσία ,κ.α.). Η ένταξη ενός κράτους στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη προυποθέτει υπογραφή συμφωνίας ασφαλείας(security agreement) με το ΝΑΤΟ. Ο Συνεταιρισμός για την Ειρήνη είναι πρόγραμμα του ΝΑΤΟ που αποτελεί το φορέα συνεργασίας του με την Ευρώπη για θέματα ασφάλειας.
Η μη συμμετοχή της Κύπρου στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη έχει αρνητικές επιπτώσεις οι κυριότερες των οποίων είναι :
- Υφίσταται περιορισμούς στη συμμετοχή της, στον πυλώνα της ΚΕΠΠΑ (Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας) της ΕΕ. Δεν έχει ισότιμη συμμετοχή με τα άλλα κράτη μέλη της ΕΕ στον πολιτικοστρατιωτικό διάλογο EE-ΝΑΤΟ, για θέματα ασφάλειας που την ενδιαφέρουν (θέματα αμυντικής ικανότητας, ασκήσεις, πρόσβαση στις διαδικασίες και υποδομές ΝΑΤΟ κ.α.).Όταν πραγματοποιείται αυτός ο διάλογος, στον οποίο παρευρίσκεται και η Τουρκία, η Κύπρος είναι το μοναδικό κράτος μέλος τής ΕΕ, που δεν επιτρέπεται να συμμετέχει επειδή δεν είναι μέλος τού PfP. Η ΕΕ έχει καθορίσει το ΝΑΤΟ ως τον θεμελιώδη παράγοντα για την αρχιτεκτονική ασφάλειας της (συμφωνία στρατηγικής συνεργασίας ΕΕ-ΝΑΤΟ, 16 Δεκ. 2002).
- Δεν κοινοποιούνται στη Κύπρο οι διαβαθμισμένες πληροφορίες ΝΑΤΟ για θέματα ασφάλειας,που ενδιαφέρουν την Κύπρο, η οποία βρίσκεται στο πιο ευαίσθητο τμήμα των συνόρων της ΕΕ, σε επαφή με την Μέση Ανατολή. Είναι το μοναδικό κράτος μέλος της ΕΕ, που υφίσταται αυτόν τον αποκλεισμό επειδή δεν είναι μέλος τού PfP (συμφωνία ασφάλειας πληροφοριών ΕΕ- ΝΑΤΟ Μάρτιος 2003).
- Είναι το μοναδικό κράτος μέλος της ΕΕ, που δεν έχει δικαίωμα συμμετοχής στις στρατιωτικές επιχειρήσεις της ΕΕ όταν χρησιμοποιείται υποδομή ΝΑΤΟ επειδή δεν είναι μέλος τού PfP(συμπεράσματα Διακήρυξης της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στη Κοπεγχάγη, 12 Δεκ. 2002). Δυσμενής επίπτωση για την Κύπρο, είναι ότι εξουδετερώνεται η συνεισφορά της στο αμυντικό δυναμικό της ΕΕ όπως λιμάνια, αεροδρόμια κ.α. με αποτέλεσμα η ΕΕ να μην μπορεί να εκμεταλλευθεί τα στρατηγικά πλεονεκτήματα που απορρέουν από τη γεωγραφική θέση της Κύπρου. Μειώνεται η γεωπολιτική αξία της χώρας μας για την ΕΕ.
- Αποκλείεται η συμμετοχή της Κύπρου σε επιλεγμένα προγράμματα που προσφέρονται από το ΝΑΤΟ στις χώρες τού PfP επειδή η Κύπρος δέν είναι μέλος του. Κάθε μέλος μπορεί να επιλέξει θέματα που το ενδιαφέρουν. Τα εν λόγω προγράμματα, υψηλού επιπέδου, συμβάλλουν στην αναβάθμιση πολλών τομέων, που ενδιαφέρουν τις ένοπλες δυνάμεις, αλλά και άλλους φορείς των κρατών που συμμετέχουν, όπως θέματα FIR, έρευνας – διάσωσης, μετεωρολογίας, παράνομης μετανάστευσης, τρομοκρατίας κ.α.
Η ΚΔ πρέπει να αναπτύσσει πρωτοβουλίες σε όλους τους τομείς, που μπορούν να συμβάλουν στην ενίσχυση της κρατικής υπόστασης της, την βελτίωση των συνθηκών ασφάλειας της και την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της Τουρκικής επιθετικότητας, που συνεχίζεται αδιάπτωτα σε βάρος της και πρέπει να καταγγέλλεται στην ΕΕ και όλους τους διεθνείς οργανισμούς. Κυρίως να επιμένουμε σε επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία για τις παραβιάσεις των κυριαρχικών δικαιωμάτων μας, προκειμένου να έχει κόστος που θα αποθαρρύνει την συνέχιση τους.
* αντιστράτηγος ε.α.
