12/2/2023
γράφει ο Γιάννος Χαραλαμπίδης*
-Η Κύπρος ως ηλιακό πάρκο της ΕΕ και τα μοντέλα οικονομικής ανάπτυξης
-Τα κριτήρια για τον διορισμό των υπουργών του Προέδρου, που μπορεί να διορίζει ακόμη και τον κηπουρό του, και η τραυματισμένη λαϊκή κυριαρχία
-Το σύνδρομο του επαρχιώτη μωροφιλόδοξου και ο γνήσιος πατριωτισμός
-Τι οφείλει να αποδείξει ο νέος Πρόεδρος στον λαό και γιατί
-Η χούφτα με τα δολάρια και η χαμένη αξιοπρέπεια της λύσης
Οι προεδρικές εκλογές είναι η γιορτή της δημοκρατίας. Βεβαίως, επί των ημερών μας, η δημοκρατία αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα, κυρίως λόγω της διαφθοράς, η οποία ειδικώς στην Κύπρο ανθεί. Το ερώτημα που τίθεται για τον σημερινό νικητή των εκλογών δεν είναι πώς θα κατανέμει την εξουσία, αλλά πώς θα κυβερνήσει τον τόπο. Και για να γίνει ορθή διακυβέρνηση θα πρέπει να συντρέξουν μία σειρά παραγόντων, δηλαδή μεταβλητών, που θα αναβαθμίσουν τη διαφάνεια, την αξιοκρατία και την εντιμότητα με απώτερο στόχο να επανεύρουν το σύστημα και οι θεσμοί την αξιοπιστία τους. Και να κερδίσουν τον σεβασμό και την εμπιστοσύνη των πολιτών. Γιατί των πολιτών; Διότι η δημοκρατία για να είναι στέρεη πρέπει να ξεκινά από κάτω προς τα πάνω και όχι από πάνω προς τα κάτω. Η εξουσία των πολιτών, δηλαδή η δύναμη της λαϊκής κυριαρχίας, είναι αυθύπαρκτη. Η μία ευθύνη ανήκει στον λαό, που επιλέγει τον Πρόεδρο, και η άλλη στον Πρόεδρο, ο οποίος οφείλει να κυβερνήσει σεβόμενος και τον λαό και τον εαυτό του.
Κριτήρια και αξιοπρέπεια
Υπό αυτές τις συνθήκες, το βασικό ερώτημα είναι εάν υπάρχουν συγκροτημένες πολιτικές δράσεις επί τη βάσει στρατηγικής για την επίλυση των προβλημάτων, που αντιμετωπίζουν το κράτος και οι πολίτες, αλλά και αν υπάρχουν οι κατάλληλοι άνθρωποι, δηλαδή αυτοί που θα ηγηθούν των υπουργείων, για να τις φέρουν εις πέρας. Η εντύπωση που δίνεται στο κυπριακό πολιτικό σκηνικό είναι ότι ουκ ολίγοι εξ ημών έχουν την ψευδαίσθηση ότι μπορούν να κυβερνούν. Ή να το θέσουμε αλλιώς. Επικρατεί μια επαρχιώτικη μωροφιλοδοξία, ότι αφού ο «άλφα» θέλει να γίνει υπουργός, γιατί να μην μπορεί ο «βήτα» και ούτω καθεξής. Γι’ αυτό και φτάσαμε εδώ που φτάσαμε. Να υπάρχει πολιτική ασέλγεια επί των θεσμών και μόνοι μας να πυροβολούμε τη δημοκρατία. Το υπουργικό συμβούλιο είναι, κατά το Σύνταγμα, ο θεσμός που λαμβάνει τις αποφάσεις για λογαριασμό της εκτελεστικής εξουσίας. Και όχι μόνος του ο Πρόεδρος. Συνεπώς η επιτυχία δεν επαφίεται μόνο στον Πρόεδρο, αλλά και στους υπουργούς του. Η ευθύνη του Προέδρου είναι να επιλέγει τους σωστούς υπουργούς, οι οποίοι πρέπει:
1. Να είναι έντιμοι.
2. Να κατέχουν το αντικείμενό τους.
3. Να έχουν όραμα και να μπορούν να το υλοποιήσουν.
4. Να επιλύουν προβλήματα και όχι να δημιουργούν νέα.
5. Να έχουν αποφασιστικότητα. Και, το βασικότερο, να είναι, στον τομέα που αναλαμβάνουν να φέρουν εις πέρας, καλύτεροι από τον Πρόεδρο. Εδώ είναι το ζητούμενο για έναν ηγέτη. Εάν αντέχει η πολιτική του σπονδυλική στήλη το βάρος υπουργών και συνεργατών, οι οποίοι είναι καλύτεροι από τον ίδιο ή αν προτιμά ερπετογενή και αυλοκόλακες. Εννοείται ότι, πάνω απ’ όλα, οποιοσδήποτε συνεργάτης του Προέδρου θα πρέπει να διακατέχεται από πατριωτισμό. Και ο πατριωτισμός δεν χτίζεται ούτε με το χρήμα, ούτε με τις μωροφιλοδοξίες, ούτε με τις κομματικές πειθαρχίες και υποτακτικές συμπεριφορές, αλλά με τη στάση ζωής. Και όσο και αν ακούγεται σήμερα βαρύγδουπο για κάποιους, επειδή το κενό αξιοπρέπειας που τους χαρακτηρίζει δεν τους επιτρέπει ν’ αποδεχθούν το βάρος μιας μεγάλης πατριωτικής πράξης, ο πατριωτισμός μπορεί να αποτυπωθεί επί της φράσης του Κυριάκου Μάτση: «Ου περί χρημάτων των αγώνα ποιούμεθα αλλά περί αρετής». Υψηλά νοήματα για ένα σύστημα που υιοθετεί τη λογική και πρακτική ότι «money talks» και ότι, πέραν της συναλλαγματικής ισοτιμίας και της εξαγοράς συνειδήσεων και αξιοπρέπειας, δεν υπάρχει άλλη αξία. Ακόμη και το Κυπριακό το εμφανίζουν ως θέμα αποζημιώσεων και παζαρέματος του αυθύπαρκτου κυριαρχικού μας δικαιώματος με μια χούφτα δολάρια. Και ταυτίζουν την ελευθερία με την υποταγή στη λογική ενός κίβδηλου ρεαλισμού. Που αποδεικνύεται η χείριστη μορφή ουτοπίας και εμπαιγμού.
Τα συμφέροντα στην ΕΕ
Ο τόπος αναμένεται ν’ αντιμετωπίσει σοβαρές δυσκολίες στο επόμενο διάστημα. Από τα νέα τετελεσμένα που οι Τούρκοι θα επιδιώξουν στο Κυπριακό, μέχρι το μεταναστευτικό, την οικονομία και τον πληθωρισμό που αδειάζει τις τσέπες του πολίτη. Οι πολιτικές του παρελθόντος έχουν αποτύχει παταγωδώς. Και είναι πλέον κατανοητό ότι η ΕΕ δεν αποτελεί τον από μηχανής θεό, όπως κάποιοι είχαν την ψευδαίσθηση. Ταυτοχρόνως, όμως, ουδόλως θα ήταν δυνατό να φορτωθούν τα δικά μας λάθη στις Βρυξέλλες. Χωρίς οι Βρυξέλλες να έχουν το ακαταλόγιστο. Η ΕΕ μπορεί μεν να μη διαθέτει μια πανευρωπαϊκή Κυβέρνηση, η οποία να λαμβάνει αποφάσεις, αλλά διαθέτει τον πολυεθνικό θεσμό του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όπου οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων λαμβάνουν αποφάσεις επί τη βάσει των εθνικών τους συμφερόντων. Κάθε κράτος εξυπηρετεί τα δικά του εθνικά συμφέροντα. Και αυτό που ονομάζουμε κοινό ευρωπαϊκό συμφέρον είναι η ελάχιστη κοινή συνισταμένη συμφερόντων που καθορίζονται στη βάση των ικανοτήτων της ισχύος ενός εκάστου των κρατών και των συμμαχιών και αποτυπώνονται στη λογική μιας μορφής συμβιβασμού.
Κυπριακό και μοντέλο ανάπτυξης
Για την Κύπρο, η ΕΕ είναι ένας χώρος που προσφέρεται για αγώνα επιβίωσης. Διότι, τελούμε υπό κατοχήν. Και κάτω από διαρκή απειλή. Κανείς δεν υποτιμά την οικονομία. Όμως, χωρίς πατρίδα, δεν έχεις ούτε οικονομία ούτε κοινωνική πολιτική. Δεν έχεις τίποτα. Είτε γίνεσαι πρόσφυγας είτε γίνεσαι δούλος. Και ειδικώς η δουλικότητα έχει διάφορες μορφές. Τέρμα λοιπόν οι ψευδαισθήσεις, με τις οποίες και ώς σήμερα υιοθέτησαν πολιτική στο Κυπριακό. Δηλαδή αυτήν του εξευμενισμού, διά της οποίας προσφέρονται δώρα στην Τουρκία και διενεργούνται υποχωρήσεις επί θεμάτων αρχής, με την προσδοκία ότι θα γίνει η Άγκυρα πιο διαλλακτική. Τελικώς, αυτή η πολιτική αντίληψη εκλαμβάνεται από την Τουρκία ως αδυναμία και τροφοδοτεί την αδιαλλαξία της. Γι’ αυτό, άλλωστε, έχει περάσει από την πολιτική των δύο ισότιμων συνιστώντων κρατών με πολιτική ισότητα σε εκείνη των δύο κρατών με ισότιμη κυριαρχία. Όσο, δε, για την οικονομία, ρυθμίζεται μεν η νομισματική πολιτική από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που εδρεύει στη Φρανκφούρτη, αλλά τα λοιπά είναι ζητήματα εσωτερικής διακυβέρνησης και λειτουργίας. Δεν ευθύνεται η Φρανκφούρτη και η ΕΚΤ εάν υπάρχει ασυδοσία σε ένα κράτος. Ούτε μπορεί να καταπολεμηθεί ο πληθωρισμός μόνο με την αύξηση του επιτοκίου που επιβάλλεται από την ΕΚΤ. Επιβάλλονται και πολιτικές ανάπτυξης, που είναι συναφείς με τα γεωπολιτικά πλεονεκτήματα ενός εκάστου των κρατών- μελών. Ως εκ τούτου, έχουν τη δική τους ευθύνη. Αυτό ισχύει και για την Κύπρο, η οποία κάποτε θα πρέπει να αποφασίσει τι μοντέλο ανάπτυξης θα πρέπει να υιοθετήσει. Και σε ποιους τομείς. Διότι το μοντέλο των διαβατηρίων ήταν η αποτύπωση της διαφθοράς και του διεθνούς διασυρμού. Ερώτημα: Θα γίνει η Κύπρος ακαδημαϊκό κέντρο και πώς; Θα προχωρήσει στον ιατρικό τουρισμό και πώς; Θα προχωρήσει στην πράσινη τεχνολογία και ανάπτυξη και πώς; Αναφέρουμε ενδεικτικά την εξής πρόταση: Μετατροπή της Κύπρου σε ηλιακό πάρκο της ΕΕ, που σημαίνει όμως ότι θα πρέπει να υπάρχει μία συγκροτημένη επί του θέματος πολιτική και στρατηγική για να κατατεθεί στις Βρυξέλλες. Για ν’ αποτελέσουμε μοντέλο επί του οποίου να επενδύσει η ΕΕ, ώστε να προκύψουν αμοιβαία οφέλη με απώτερο σκοπό ακόμη και αυτόν τον εκμηδενισμό κόστους στην ενέργεια για τον Κύπριο πολίτη.
Πράσινη ενέργεια και φυσικό αέριο
Η πράσινη ενέργεια είναι συμπληρωματική των όσων θα ήταν δυνατό να προκύψουν από την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου, το οποίο έχει συνδεθεί με το Κυπριακό κατά τρόπον ώστε να κινδυνεύει πλέον να έχει την ίδια τύχη. Να καταστεί ένα άλυτο πρόβλημα, που θα τελεί υπό την ομηρεία της τουρκικής ισχύος. Το φυσικό αέριο ουδόλως θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ώστε να νομιμοποιηθούν τα τετελεσμένα της εισβολής μέσα από τη λογική των δύο ισότιμων κρατών με πολιτική ισότητα και ισότιμη κυριαρχία, αλλά θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο για την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία και την επανενσωμάτωση των Τουρκοκυπρίων στο νόμιμο κράτος κατά τρόπον ώστε ν’ ανατραπούν τα αποτελέσματα της εισβολής και να δημιουργηθεί μέσω της διευθέτησης του προβλήματος ένα κανονικό κράτος, συνέχεια του υφιστάμενου, που θα στηρίζεται στις αρχές και αξίες της ΕΕ και της δημοκρατίας και όχι σε αυτές που καθορίζονται από τους κανόνες των τουρκικών τανκς.
Μεταναστευτικό
Δεν θα υπεισέλθουμε εις βάθος στο θέμα του μεταναστευτικού, που εξελίσσεται σε τρίτο Αττίλα, τον οποίο οργανώνει η Τουρκία για να προκαλεί κοινωνικά και άλλα οικονομικά προβλήματα στον νότο. Επιβάλλονται επί του ζητήματος αυτού λύσεις, αρχίζοντας από τον έλεγχο της γραμμής κατάπαυσης του πυρός ώς τις διαρθρωτικές αλλαγές που θα πρέπει να γίνουν στον τομέα της εκδίκασης και παροχής ασύλου, των απελάσεων και των διμερών συμφωνιών με αφρικανικές και άλλες χώρες, με ή χωρίς τη συνδρομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το θέμα είναι σημαντικό και, επειδή εμπλέκεται η Τουρκία, η πίεση θα πρέπει να στραφεί μέσω της ΕE κατά τρόπον ώστε η Άγκυρα να εφαρμόσει τη συμφωνία επανεισδοχής και με την Κύπρο. Διαφορετικά, θα πρέπει να τεθεί ενώπιον των ευθυνών της και να πληρώσει κόστος. Κάτι τέτοιο όμως δεν μπορεί να γίνει ως διά μαγείας, αλλά μόνο εάν υπάρχει συγκροτημένη πολιτική και στρατηγική από τη Λευκωσία.
Άμυνα, ασφάλεια και κατοχή
Το μεταναστευτικό είναι συναφές με το ζήτημα της ασφάλειας, που προκαλεί η κατοχή της Κύπρου από την Τουρκία. Κάθε κράτος έχει δύο βασικές αποστολές. Η μία είναι η εσωτερική διακυβέρνηση και η εσωτερική ασφάλεια και η άλλη είναι η προστασία των συνόρων του. Στη δική μας περίπτωση, ο εχθρός είναι εντός των πυλών. Οι Τούρκοι μάς επιβάλλουν ότι οφείλουμε να έχουμε αξιόπιστη αμυντική θωράκιση, η οποία μπορεί να οικοδομηθεί στη λογική της αυτονομίας, μέσω δηλαδή της Εθνικής Φρουράς και μέσω της συνεργασίας με αλλά κράτη, εντός και εκτός της ΕΕ. Και εμμέσως διά του ΝΑΤΟ. Ειδικότερα δε, με την πολιτική της Στρατηγικής Πυξίδας της ΕΕ, που παρέχει τη δυνατότητα στην Κύπρο και στην Ελλάδα να την υλοποιήσουν στο σκέλος εκείνο που αφορά στην Ανατολική Μεσόγειο. Και εδώ είναι που εκ των πραγμάτων μπορούν να δημιουργηθούν συμμαχίες με τρίτα κράτη όπως η Αίγυπτος, το Ισραήλ και ο Λίβανος. Εάν η Τουρκία θέλει να συμμετάσχει, τότε θα πρέπει να αποφασίσει την αποχώρηση των στρατευμάτων της από την Κύπρο, την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας και την αποδοχή για ένταξή μας στο ΝΑΤΟ, ώστε να δημιουργηθεί με τη λύση του Κυπριακού ένα σύστημα συμμαχίας και εγγυήσεων από την ΕΕ και τις ΗΠΑ. Η άρνηση της Τουρκίας θα αποδείξει ότι δεν επιδιώκει λύση αλλά τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και την αντικατάστασή της από ένα πολιτειακό μόρφωμα, το οποίο δεν θα είναι ανεξάρτητο, αλλά θα συνιστά δικό της προτεκτοράτο.
Όραμα και εφιάλτης
Οι προεδρικές εκλογές θα είναι όντως γιορτή της δημοκρατίας, εάν η επόμενη πενταετία είναι καλύτερη από την προηγούμενη. Και αν δεν υπάρξουν πισωγυρίσματα. Και αυτό σημαίνει ότι ο νέος Πρόεδρος δεν πρέπει να διακατέχεται από ιδεοληψίες και σύνδρομα του παρελθόντος. Ουδόλως θα πρέπει να είναι όμηρος του κατεστημένου, εντός του οποίου κυριαρχεί η αναξιοκρατία και η διαφθορά, που τραυματίζουν τη λαϊκή κυριαρχία και τη δημοκρατία. Στην προεδρική δημοκρατία της Κύπρου, ο Πρόεδρος έχει τη δυνατότητα να διορίζει στο Υπουργικό, ακόμη και τον κηπουρό του. Έχει τρομερές εξουσίες. Συνεπώς και τρομερή ευθύνη. Είναι πολύ λεπτά τα όρια μιας δημοκρατικής από μιαν αυταρχική διακυβέρνηση. Ο λαός με την ψήφο του αποφασίζει να στείλει στο προεδρικό μέγαρο εκείνον τον οποίο θεωρεί ικανότερο. Και ο νέος Πρόεδρος πρέπει να αποδείξει ότι είναι καλύτερος από τους προηγούμενους. Ότι είναι υπεύθυνος και ότι δεν είναι διεφθαρμένος. Ούτε φτηνός τυχοδιώκτης της εξουσίας. Το ίδιο ισχύει και για τους υπουργούς του. Και οφείλει από την αρχή να δείξει ότι μπορεί να κυβερνά και όχι να κυβερνάται από διαπλεκόμενα συμφέροντα ή από ξένες πρεσβείες. Όπως συνέβη πολλάκις στο παρελθόν. Το ερώτημα λοιπόν που εγείρεται από αύριο είναι εάν ο νέος Πρόεδρος έχει τη δική του ταυτότητα και αν θα γυρίσει σελίδα. Εάν θα προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις ή αν θα είναι η θητεία του μια απόχρωση του αποτυχημένου κατεστημένου της Κύπρου, που οδήγησε τον τόπο σε οικονομικές και πολιτικές χρεοκοπίες. Και το Κυπριακό στα βράχια. Χωρίς όραμα, τα έθνη και τα κράτη δεν έχουν τύχη, παρά μόνο καταδικάζουν εαυτούς στο δράμα της αντιμετώπισης του εφιάλτη. Οποιοσδήποτε και αν είναι αυτός…
*Δρ των Διεθνών Σχέσεων
ΠΗΓΗ:http://simerini.sigmalive.com/article/2023/2/12/o-phtenos-tukhodioktismos-tes-exousias-kai-e-demokratike-diakubernese-tou-kratous/?
