26/2/2024
Μάριος Πούλλαδος
Οι γεωπολιτικές προεκτάσεις της συμφωνίας Τουρκίας – Σομαλίας για έλεγχο της ΑΟΖ της περιοχής στον Κόλπο του Άντεν
Με μια συμφωνία, που χαρακτηρίστηκε ως «ιστορική», το ομοσπονδιακό κοινοβούλιο της Σομαλίας επικύρωσε μια συμφωνία άμυνας και ασφάλειας που υπέγραψε η κυβέρνηση του Μογκαντίσου με την Τουρκία στις 8 Φεβρουαρίου. Το έγγραφο, που εγκρίθηκε με 213 ψήφους υπέρ από τα 216 μέλη των δύο Bουλών του ομοσπονδιακού κοινοβουλίου, αποσκοπεί στην «ενίσχυση των διμερών σχέσεων και της σταθερότητας της περιοχής, καθώς και στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας και της παράνομης αλιείας στα ύδατα της Σομαλίας».
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Σομαλία και η Τουρκία έχουν στενές σχέσεις από τη σύναψη διπλωματικών σχέσεων το 1960. Οι σχέσεις αυτές ενισχύθηκαν το 2011, με την ευκαιρία της επίσκεψης του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο Μογκαντίσου, κατά την οποία έθεσε το θέμα της πείνας στη Σομαλία στην κορυφή της διεθνούς πολιτικής ατζέντας. Η Τουρκία είναι ένας από τους μεγαλύτερους δωρητές και επενδυτές στη Σομαλία και έχει συμβάλει σε διάφορους τομείς όπως η υγεία, η εκπαίδευση, οι υποδομές και η ανθρωπιστική βοήθεια.
Μήνυμα σε Ελλάδα-Κύπρο
Με την εν λόγω συμφωνία η Τουρκία πατά, ουσιαστικά, πόδι στην Ερυθρά Θάλασσα, σε μια κίνηση που αυξάνει την επιρροή της στη Σομαλία και στο Κέρας της Αφρικής. Η θαλάσσια αυτή δίοδος είναι ζωτικής σημασίας για την παγκόσμια οικονομία, καθόσον οι εμπορικές συναλλαγές από την Ευρώπη, την Κίνα, την Ιαπωνία και την Ινδία περνούν από το σημείο αυτό. Ο Ερντογάν εκμεταλλεύτηκε τη γενικότερη πολιτική αστάθεια της Σομαλίας για να συνεχίσει τη φιλοδοξία του να κάνει την Τουρκία διεθνή δύναμη και να προωθήσει τις «νεο-οθωμανικές» φιλοδοξίες του». Αναλυτές προειδοποιούν ότι η νέα αυτοκρατορία του Ερντογάν είναι ένα φεουδαρχικό σύστημα με λεπτό πέπλο που εξαρτάται από τον μιλιταρισμό και την οικονομική εκμετάλλευση για την πολιτική επιβίωσή του. Η κίνηση αυτή θεωρείται επίσης ως απειλή για τη σταθερότητα και την ευημερία της Σομαλίας, και εάν αντιγραφεί αλλού, θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει και άλλες χώρες.
Όπως προειδοποιεί ο Αντιστράτηγος ε.α., Λάμπρος Τζούμης, «θα ήταν σκόπιμο όλα αυτά να μας αφυπνίσουν και ν’ αντιληφθούμε ότι οι μεγαλεπήβολοι στόχοι να καταστεί η Τουρκία μια μεγάλη περιφερειακή δύναμη αφορούν και τη χώρα μας (Ελλάδα και Κύπρο). Οι αναφορές του Τούρκου Προέδρου στα σύνορα της καρδιάς του, στην αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάννης, στα ιδεολογήματα περί γαλάζιας πατρίδας, κ.λπ εκφράζουν τα νέο-οθωμανικά του οράματα, που σχετίζονται με τον σφετερισμό ελληνικών θαλάσσιων ζωνών από την Τουρκία».
Καθησυχάζει ο Πρόεδρος της Σομαλίας
Η συμφωνία ήδη προκάλεσε προβληματισμό και εντός της Σομαλίας, με τον Πρόεδρο της χώρας, Χασάν Σέιχ Μοχάμουντ, να επιχειρεί να κατευνάσει τις ανησυχίες. «Η Σομαλία δεν θέλει ξένες δυνάμεις να πολεμήσουν στο έδαφός της», δήλωσε ο Πρόεδρος της Σομαλίας, διαβεβαιώνοντας ότι η ναυτική στρατιωτική συμφωνία, που εγκρίθηκε στις 21 Φεβρουαρίου μεταξύ της χώρας του και της Τουρκίας, δεν στρέφεται κατά της Αιθιοπίας. Υπενθυμίζεται ότι, στις 2 Ιανουαρίου, η Σομαλία διέκοψε τις διπλωματικές σχέσεις με την Αιθιοπία, αφού η Αντίς Αμπέμπα υπέγραψε συμφωνία με την αποσχιστική περιοχή Somaliland στη Σομαλία για πρόσβαση στην Ερυθρά Θάλασσα.
Η Τουρκία διατηρεί τη μεγαλύτερη ξένη στρατιωτική παρουσία της στο Μογκαντίσου, έχει εκπαιδεύσει τις δυνάμεις ασφαλείας της Σομαλίας και πιο πρόσφατα συνεργάστηκε στενά με τη σομαλική κυβέρνηση στη διεξαγωγή επιθέσεων με μη επανδρωμένα αεροσκάφη κατά της Al-Shabaab.
Τι προνοεί η συμφωνία
Η συμφωνία ορίζει ότι η Τουρκία θα λαμβάνει το 30 τοις εκατόν των εσόδων από την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Σομαλίας, η οποία εξακολουθεί να είναι σε μεγάλο βαθμό προς εκμετάλλευση (εκτός από την αλιεία). Σε αντάλλαγμα, η Άγκυρα αναλαμβάνει να ανοικοδομήσει και να εξοπλίσει το ναυτικό της Σομαλίας. Η νέα συμφωνία ενισχύει τις σχέσεις μεταξύ της Σομαλίας και της Τουρκίας, η οποία έχει ήδη δημιουργήσει μια στρατιωτική Βάση στο Μογκαντίσου από το 2017 για να εκπαιδεύει Σομαλούς στρατιώτες, ιδιαίτερα τα μέλη του επίλεκτου σώματος «GorGor», που αναπτύσσονται στον αγώνα κατά της πολιτοφυλακής Shabaab. Η επέκταση της ναυτικής συνεργασίας θα επιτρέψει στο τουρκικό ναυτικό να διατηρήσει σταθερή παρουσία στα ύδατα της Ερυθράς Θάλασσας, του Κόλπου του Άντεν και του Περσικού Κόλπου, όπου η Άγκυρα διατηρεί ήδη ναυτική Βάση στο Κατάρ εδώ και αρκετά χρόνια.
Η συμφωνία με Τζιμπουτί
Παράλληλα με τη συμφωνία με τη Σομαλία, η Τουρκία υπέγραψε συμφωνία με το Τζιμπουτί, στην οποία η Άγκυρα δεσμεύεται να παράσχει στρατιωτική εκπαίδευση και οικονομική υποστήριξη στις ένοπλες δυνάμεις του μικρού κράτους στο στόμιο του στενού Bab el-Mandab, την πύλη προς την Ερυθρά Θάλασσα. Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος της Σομαλιλάνδης αντέδρασε στις συμφωνίες που υπέγραψε η Σομαλία με την Τουρκία, δηλώνοντας ότι η συμφωνία που συνήψε το αυτοαποκαλούμενο κράτος με την Αιθιοπία θα εφαρμοστεί σε κάθε περίπτωση, ακόμη κι αν ο πρόεδρος της Σομαλίας Χασάν Σέιχ Μοχάμουντ «σύρει την Αιθιοπία και την Αίγυπτο σε σύγκρουση».
Ο ρόλος ΗΠΑ
Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το γεγονός ότι, την περασμένη εβδομάδα, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Σομαλία υπέγραψαν συμφωνία για την κατασκευή πέντε στρατιωτικών Βάσεων για τον Εθνικό Στρατό της Σομαλίας. Συγκεκριμένα, στις 15 Φεβρουαρίου, η κυβέρνηση των ΗΠΑ υπέγραψε Μνημόνιο Κατανόησης με την κυβέρνηση της Σομαλίας για την κατασκευή έως και πέντε στρατιωτικών Βάσεων για τον Εθνικό Στρατό της Σομαλίας στο όνομα της ενίσχυσης των δυνατοτήτων του στρατού στον συνεχιζόμενο αγώνα κατά της οργάνωσης al-Shabaab. Δεν αποκλείεται η συμφωνία Τουρκίας-Σομαλίας να ήταν με την ανοχή των ΗΠΑ, οι οποίες έβλεπαν με καχυποψία τις προσπάθειες του Ιράν να αυξήσει την επιρροή του στην Σομαλία.
Οι πιο πάνω εξελίξεις είναι μια σαφής ένδειξη της αυξανόμενης γεωπολιτικής σημασίας για το Κέρας της Αφρικής και έρχεται σε μια περίοδο αυξανόμενων ανησυχιών (κυρίως με τις απόπειρες των Χούθι της Υεμένης να διαταράξουν την παγκόσμια ναυτιλία σε ένδειξη αλληλεγγύης με τους Παλαιστίνιους στη Γάζα) σχετικά με τη διασφάλιση της ροής του διεθνούς εμπορίου μέσω της Ερυθράς Θάλασσας. Συμπίπτει επίσης με την αυξανόμενη συνειδητοποίηση ότι οι αυξανόμενες εντάσεις στη Μέση Ανατολή θα μπορούσαν να αναγκάσουν τις ΗΠΑ να αποχωρήσουν από το Ιράκ.
ΠΗΓΗ:https://simerini.sigmalive.com/article/2024/2/26/aplonei-plokamia-se-eruthra-thalassa-o-erntogan/
