Ανταπόκριση από τις Βρυξέλλες του Παύλου Ξανθούλη
Ολική επαναφορά των υποχρεώσεων της Τουρκίας σε σχέση με το Κυπριακό ανακλάται στο πλαίσιο των συμβιβαστικών τροπολογιών της έκθεσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την Τουρκία, με κεντρικά σημεία αναφοράς την υπόδειξη για επιστροφή των Βαρωσίων στον ΟΗΕ, την έναρξη της αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων, καθώς και τον τερματισμό του τουρκικού εποικισμού.
Οι συμβιβαστικές τροπολογίες, τις οποίες εξασφάλισε ο «Φ», «επαναφέρουν την τάξη» στο προσχέδιο που αναμένεται να υιοθετηθεί στις 20 Ιουνίου από την Επιτροπή Εξωτερικών, κάτι που κατέστη δυνατόν μετά από παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Ενωτικής Αριστεράς (ΑΚΕΛ), ενώ, όπως πληροφορούμαστε, σημαντικό ρόλο διαδραμάτισαν επαφές που πραγματοποίησε ο Τουμάζος Τσελεπής.
Στήριξη στην προσπάθεια καταγραφής όλων των υποχρεώσεων της Τουρκίας στο Κυπριακό παρείχε η ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΔΗΣΥ), ενώ θετικό ρόλο προς την ίδια κατεύθυνση διαδραμάτισε και η ΜΑΕΕ.
Παράλληλα, θα πρέπει να σημειωθεί ότι «δεν πέρασε» αναφορά περί «άρσης της απομόνωσης» των Τουρκοκυπρίων, η οποία είχε περιληφθεί στο κείμενο των συμβιβαστικών τροπολογιών, αλλά τελικά απαλείφθηκε. Όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, η μοναδική πολιτική ομάδα που στήριξε τη διατήρηση της αναφοράς περί της ούτω καλούμενης «απομόνωσης» ήταν οι Ευρωπαίοι Πράσινοι.
Αναφορικά με τις εξελίξεις στο Κυπριακό, οι συμβιβαστικές τροπολογίες στηρίζουν τη «συνέχιση» της διαδικασίας της Γενεύης.
Στα αρνητικά των συμβιβαστικών τροπολογιών περιλαμβάνονται η στήριξη της πρότασης της Κομισιόν για αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης της Τουρκίας, καθώς και η αναφορά περί «αδιάκοπης» εναρμόνισης των Τ/κ με το κοινοτικό κεκτημένο, κάτι που δημιουργεί την εντύπωση ότι η εν λόγω διαδικασία θα συνεχίζει ανεξαρτήτως της πορείας των απευθείας διαπραγματεύσεων για λύση του Κυπριακού, κάτι που προσκρούει στις θέσεις της Λευκωσίας.
● Ειδικότερα, οι παράγραφοι για το Κυπριακό αναφέρουν ότι η Ευρωβουλή: «επαναλαμβάνει την έκκλησή της προς τη Τουρκία να αρχίσει την απόσυρση των στρατευμάτων της από την Κύπρο, να αποδώσει την περίκλειστη πόλη των Βαρωσίων στον ΟΗΕ, σύμφωνα με το ψήφισμα 540 του Σ.Α. και να απόσχει από ενέργειες που αλλοιώνουν τη δημογραφική ισορροπία του νησιού, μέσω της πολιτικής του παράνομου εποικισμού. Σημειώνει ότι η εφαρμογή του κοινοτικού κεκτημένου στο μελλοντικό τ/κ συνιστών κρατίδιο, με την εφαρμογή της συμφωνίας λύσης, πρέπει να τύχει καλής προετοιμασίας. Αναγνωρίζει εν προκειμένω την αδιάκοπη συνέχιση του έργου της ad hoc δικοινοτικής επιτροπής για την προετοιμασία με το κεκτημένο. Δεσμεύεται να εντείνει τις προσπάθειες για την προετοιμασία της τ/κ κοινότητας να ενσωματωθεί πλήρως στην ΕΕ. Επαινεί τη σημαντική εργασία της ΔΕΑ», σημειώνει τη «βελτιωμένη πρόσβαση» σε στρατιωτικές περιοχές και καλεί την Τουρκία να στηρίξει τη ΔΕΑ, «παρέχοντας πληροφορίες από τα στρατιωτικά της αρχεία».
● «Υπογραμμίζει ότι η λύση του κυπριακού προβλήματος θα έχει θετικές επιπτώσεις στην ευρύτερη περιοχή, ενώ κυρίως και πρωτίστως θα ωφελήσει τόσο τους Ελληνοκυπρίους, όσο και τους Τουρκοκυπρίους. Καλωσορίζει την κοινή δήλωση της 11ης Φεβρουαρίου 2014, ως μία βάση για λύση και επαινεί τους ηγέτες της ε/κ και της τ/κ κοινότητας γιατί έχουν επιτύχει μεγάλη πρόοδο στις συνομιλίες για επανένωση. Καλωσορίζει τη συμφωνία μεταξύ των δύο ηγετών σε μια σειρά μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης και προτρέπει την υλοποίηση όλων των συμφωνηθέντων μέτρων. Καλωσορίζει την ανταλλαγή προτιμητέων χαρτών, μέχρι στιγμής χωρίς προηγούμενο και την πρώτη διάσκεψη για την Κύπρο που πραγματοποιήθηκε στη Γενεύη με τις εγγυήτριες δυνάμεις και τη συμμετοχή της ΕΕ. Στηρίζει τη συνέχισή της με στόχο την επίτευξη μιας αμοιβαίως αποδεκτής λύσης, στο κεφάλαιο της ασφάλειας και των εγγυήσεων.
● Στηρίζει μια δίκαιη, συνολική και βιώσιμη λύση, βασισμένη σε μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, μια διεθνή νομική προσωπικότητα, μια κυριαρχία και μια ιθαγένεια με πολιτική ισότητα μεταξύ των δύο κοινοτήτων, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, το διεθνές δίκαιο και το κοινοτικό κεκτημένο και στη βάση του σεβασμού των αρχών επί των οποίων έχει θεμελιωθεί η ΕΕ. Καλωσορίζει την ενισχυμένη δέσμευση των μερών να επιτύχουν τη διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος. Αναμένει από την Τουρκία να επιδείξει ενεργή στήριξη για τη γρήγορη και επιτυχή κατάληξη των συνομιλιών και επαναλαμβάνει ότι η δέσμευση και η συμβολή της Τουρκίας σε μια συνολική διευθέτηση παραμένει κρίσιμη. Καλεί όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να στηρίξουν ενεργώς τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων, να συμβάλουν σε ένα θετικό αποτέλεσμα και να αξιοποιήσουν το υφιστάμενο παράθυρο ευκαιρίας», ενώ καλεί και την Κομισιόν να στηρίξει πλήρως την όλη προσπάθεια.
Μετά την υιοθέτησή της από την Επιτροπή Εξωτερικών, η έκθεση θα παραπεμφθεί προς έγκριση από την Ολομέλεια (αρχές Ιουλίου), αφού οι πολιτικές ομάδες κληθούν να υποβάλουν νέες τροπολογίες.
Σεβασμός στις γεωτρήσεις
Το κείμενο των συμβιβαστικών τροπολογιών επαναφέρει την υπόδειξή του προς την Άγκυρα «να σεβαστεί πλήρως τα κυριαρχικά δικαιώματα όλων των κρατών-μελών, περιλαμβανομένων εκείνων που σχετίζονται με την έρευνα και εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, σύμφωνα με το κοινοτικό κεκτημένο και το διεθνές δίκαιο».
Το υπό διαμόρφωση προσχέδιο «προτρέπει την Τουρκία να απόσχει από απειλές ή ενέργειες που θα μπορούσαν να έχουν αρνητικές συνέπειες στις καλές γειτονικές σχέσεις».
Σε άλλη παράγραφο των συμβιβαστικών τροπολογιών, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο «καλεί την Κυβέρνηση της Τουρκίας να υπογράψει και να επικυρώσει τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS)».
Τέσσερα αρνητικά στην έκθεση
Βασικό αρνητικό στοιχείο τής υπό διαμόρφωση έκθεσης αποτελεί η στήριξη που εκφράζει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στην πρόταση της Κομισιόν για αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης της Τουρκίας, χωρίς να θέτει ως προϋπόθεση την εφαρμογή της υφιστάμενης Τελωνειακής Ένωσης, στη βασική της μορφή, έναντι στην Κυπριακή Δημοκρατία (σ.σ. εφαρμογή Πρωτοκόλλου – άνοιγμα τουρκικών λιμανιών).
Η Ευρωβουλή «στηρίζει την πρόταση της Κομισιόν για έναρξη διαπραγματεύσεων για αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης» αναφέρεται χαρακτηριστικά, ενώ στη συνέχεια η υπό διαμόρφωση έκθεση αρκείται να σημειώσει ότι η Τελωνειακή Ένωση θα μπορεί να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές της, όταν εφαρμοστεί έναντι όλων των κρατών-μελών, αναφορά η οποία πάντως δεν καλύπτει τη Λευκωσία.
Το δεύτερο αρνητικό στοιχείο αποτελεί η αναφορά περί «αδιάκοπης» συνέχισης της διαδικασίας εναρμόνισης των Τ/κ με το κοινοτικό κεκτημένο στο πλαίσιο της ad hoc δικοινοτικής επιτροπής. Κάτι που βρίσκεται σε αντίθεση με τη θέση της Λευκωσίας, η οποία υποστηρίζει ότι η εν λόγω διαδικασία, για εξοικείωση των Τ/κ με το κεκτημένο, θα πρέπει να πηγαίνει «χέρι-χέρι» με την επίλυση του Κυπριακού.
Άλλωστε, η διαδικασία αυτή έχει ως στόχο την ενσωμάτωση των Τ/κ σε περίπτωση λύσης και όχι να δημιουργήσει εικόνα ξεχωριστής ενταξιακής διαπραγμάτευσης…
Το τρίτο αρνητικό στοιχείο αποτελεί η έμμεση προσπάθεια παραχώρησης καθεστώτος παρατηρητή στην Τουρκία, προκειμένου να προσκαλείται και να συμμετάσχει διά του Τούρκου ΥΠΕΞ στα Συμβούλια των ΥΠΕΞ της Ε.Ε. «για σχετικά θέματα».
Στα αρνητικά καταγράφεται και η στήριξη των συμβιβαστικών τροπολογιών στην ελευθέρωση των ευρωπαϊκών θεωρήσεων διαβατηρίων για 75 εκατομμύρια Τούρκους πολίτες. Ωστόσο, επί του προκειμένου, τίθεται ως προϋπόθεση η εκπλήρωση των κριτηρίων του οδικού χάρτη.
Παύλος Ξανθούλης “Φ”
