19 ΙΟΥΛΙΟΥ 2017
Του Γιώργου Κέντα
Ενώ η Λευκωσία έχει επιδοθεί σε μια εκστρατεία ενημέρωσης για τους λόγους κατάρρευσης των συνομιλιών, στο παρασκήνιο άρχισαν ήδη να ενεργοποιούνται νέες διαδικασίες, με σαφή στόχευση και προοπτικές. Το ερώτημα δεν είναι κατά πόσο θα αρχίσουν οι συνομιλίες, αλλά κάτω από ποιες προϋποθέσεις θα επαναρχίσουν. Απάντηση στο ερώτημα αυτό μπορεί να δοθεί μόνο όταν εξεταστούν οι βασικές παράμετροι των νέων αναδυόμενων εξελίξεων.
Η κυβέρνηση της Κύπρου, σε συντονισμό με την Αθήνα, προσπαθεί να πείσει ότι η Τουρκία φέρει την κύρια ευθύνη του ναυαγίου. Η προσπάθεια αυτή δεν θα έχει ουσιώδη αποτελέσματα. Στην Νέα Υόρκη, στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών, άρχισε ήδη να δημιουργείται κλίμα επίρριψης ευθυνών στον κ. Αναστασιάδη. Κάποιες αντιπροσωπίες των πέντε μονίμων μελών μιλούν για τον αιφνιδιασμό και την ατολμία που επέδειξε ο Ελληνοκύπριος ηγέτης. Έστω και αν αυτό φαντάζει άδικο στην κοινή γνώμη της Κύπρου, εντούτοις η διπλωματική διαχείριση του ναυαγίου έχει αφήσει σκιές για τη στάση της Ελληνοκυπριακής κοινότητας.
Το παιγνίδι της επίρριψης ευθυνών χάθηκε πριν καν αρχίσει. Γι’ αυτό άλλωστε υπήρξε και η επινόηση ενός πολιτικού άλλοθι, σύμφωνα με το οποίο «ο Γενικός Γραμματέας είχε δηλώσει από την αρχή ότι δε θα έπαιρνε θέση». Όπως επίσης η Λευκωσία βλέπει με ανακούφιση την προοπτική να μην υπάρξει Έκθεση από τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, με λεπτομερή καταγραφή των πεπραγμένων στο Crans Montana. Άλλωστε, μόνο η Ελληνοκυπριακή πλευρά άφησε στο τραπέζι γραπτώς τις θέσεις της, ενώ η τουρκική πλευρά δεν άφησε κάτι «αξιοποιήσιμο».
Η πρώτη κίνηση για τη διαμόρφωση κλίματος επανέναρξης των συνομιλιών επικεντρώνεται στην παρουσία της Ειρηνευτικής Δύναμης των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο (UNFICYP). Έχει επανέλθει στο προσκήνιο μια παλαιότερη συζήτηση (του 2009-10), σύμφωνα με την οποία θα πρέπει να εξεταστεί κατά πόσο η παρουσία της UNFICYP στην Κύπρο ενθαρρύνει την Ελληνοκυπριακή κοινότητα να επαναπαύεται με το status quo. Πέραν των εξελίξεων στο Κυπριακό, η συζήτηση αυτή βρίσκει έδαφος και στήριξη στη νέα πολιτική των ΗΠΑ για περικοπές δαπανών και κονδυλίων του ΟΗΕ. Προβάλλεται επίσης το επιχείρημα της ύπαρξης πιο επειγόντων αναγκών σε άλλα μέρη του κόσμου. Παρόλο που υπάρχει ενδιαφέρον από κράτη που δεν έχουν συνεισφέρει στο παρελθόν να συμμετάσχουν στην UNFICYP, εντούτοις η συζήτηση για το μέλλον της Δύναμης του ΟΗΕ στην Κύπρο μπαίνει σε νέο πλαίσιο.
Πέραν από την άσκηση πίεσης για το μέλλον της UNFICYP, οι όροι εντολής της οποία πηγάζουν από ένα θεμελιώδες ψήφισμα του ΟΗΕ, το Ψήφισμα 186/1964 του Συμβουλίου Ασφαλείας, προβληματισμός υπάρχει και για τον τρόπο εμπλοκής του ίδιου του διεθνούς οργανισμού στο Κυπριακό. Ο νέος Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ δεν κάνει σκέψεις για να καταθέσει την εντολή των Καλών Υπηρεσιών, σκέφτεται όμως τον τρόπο με τον οποίο μία νέα πρωτοβουλία θα είναι παραγωγική. Στο μυαλό του υπάρχουν δύο αποτυχημένα υποδείγματα των προκατόχων του, αυτό του Κ. Ανάν, το οποίο βασίστηκε στην επιδιαιτησία και αυτό του Μ. Κ. Μουν, το οποίο άφησε την τύχη της διαδικασίας στα χέρια των δύο ηγετών. Ο κ. Γκουτέρες έδειξε ήδη δείγματα γραφής για τον τρόπο με τον οποίο θα χειριστεί το Κυπριακό, μια ενδιάμεση μέθοδος ανάμεσα σ’ αυτές των προκατόχων του, με την κατάθεση επιδιαιτητικών παραμέτρων και την ανάθεση ερωτημάτων στις πλευρές, χωρίς όμως να προσπαθεί να «γεφυρώσει» τις διαφορές. Πρέπει λοιπόν να αναμένεται αλλαγή στη μεθοδολογία των Καλών Υπηρεσιών.
Όσον αφορά τα ανοικτά θέματα των συνομιλιών, η Γραμματεία των Ηνωμένων Εθνών, καθώς και η ομάδα του Γενικού Γραμματέα, θεωρούν ότι η λίστα των εκκρεμοτήτων έχει περιοριστεί σε ορισμένες εκκρεμότητες σε όλα τα κεφάλαια, πλην αυτού της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Οι παράμετροι του Γενικού Γραμματέα έχουν δημιουργήσει ένα «νέο κεκτημένο στο Κυπριακό», το οποίο ενδεχομένως να μην είναι όσο ισοζυγισμένο θα ήθελε η Ελληνοκυπριακή κοινότητα.
Η επανέναρξη των συνομιλιών στο Κυπριακό θα κινηθεί στο πλαίσιο των πιο πάνω δεδομένων, σε μια νέα βάση, αυτή που καθόρισε ο κ. Γκουτέρες και την οποία έχει ήδη αποδεχθεί ο Ελληνοκύπριος ηγέτης. Παρόλη την αποδοχή της βάσης αυτής, η ανάμεικτη ρητορική που έχει αναπτυχθεί στο εσωτερικό έχει αποθαρρύνει για τα καλά την κοινή γνώμη από οποιαδήποτε προοπτική.
Είναι ανώφελο λοιπόν να γίνει κίνηση από τα Ηνωμένα Έθνη πριν από τις Προεδρικές εκλογές του 2018. Αυτό θα δώσει περιθώρια περεταίρω επισκίασης των παραμέτρων Γκουτέρες, για προεκλογικούς σκοπούς, μέχρι και την ανάδειξη του νέου Προέδρου.
*Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής και Διακυβέρνησης, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας
ΠΗΓΗ:https://www.apopseis.com/i-prooptiki-epanenarxis-ton-synomilion-gia-epilysi-tou-kypriakou/
