11 Μάρτιος 2018, 18:00
Του Χριστόδουλου Κ. Γιαλλουρίδη*
Εκείνος που θα αποφασίσει την αντιμετώπιση της τουρκικής επιθετικότητας πρέπει να κάνει αυτό που συνηθίζεται στις διεθνείς σχέσεις, το ψυχογράφημα του Τούρκου ηγέτη. Ένα τέτοιο ψυχογράφημα διαγράφει μια προσωπικότητα του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος εμφανίζεται ως σαφώς απρόβλεπτος, ηγεμονικός, αυταρχικός, επιθετικός και ακραία αποφασιστικός
Είναι γνωστό πως η υπόσταση των κρατών στον διεθνή τους περίγυρο και ευρύτερα στον κόσμο συνυφαίνεται με την ικανότητά τους να λειτουργούν αξιόπιστα ως προς την υπεράσπιση της επικράτειας, εδαφικής, θαλάσσιας και εναέριας, όπως επίσης και να προβάλλουν και να προωθούν τα συμφέροντα του κράτους και του λαού που εκπροσωπούν. Η Κύπρος υφίσταται τούτη την ώρα μια επιθετική απειλή, συνέχεια της ιστορικά και διαχρονικά πιστοποιημένης επιθετικής τάσης της Τουρκίας απέναντι στον κυπριακό και ευρύτερο ελλαδικό χώρο. Η απειλή αποσκοπεί εν προκειμένω στην υπαγόρευση όρων ελέγχου της ΑΟΖ, που αποτελεί νόμιμο τμήμα και πλαίσιο άσκησης κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Η Τουρκία έχει δηλώσει διά στόματος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πως δεν θα επιτρέψει σε κανέναν να δράσει στην περιοχή της θαλάσσιας ζώνης της Κύπρου χωρίς την άδεια ή και τη συμμετοχή της Άγκυρας, η οποία εμφανίζεται ως εκπροσωπούσα τους αποσκιρτήσαντες από το 1964 εκ της δομής της Κυπριακής Δημοκρατίας, Τουρκοκύπριους. Κατόπιν τούτων, η τουρκική ηγεσία, ακολουθώντας έναν συγκεκριμένο σχεδιασμό, προχώρησε ήδη σε ενέργειες εις βάρος της ιταλικής εταιρείας ΕΝΙ, παρεμποδίζοντάς την να προβεί σε διερευνητικές γεωτρήσεις.
Παραλλήλως, διεμβόλισε σκάφος του ελληνικού λιμενικού, ως φαίνεται καθόλου τυχαία. Υπενθυμίζουμε, ακόμη, πως λίαν προσφάτως συνέλαβε και προφυλάκισε Έλληνες στρατιωτικούς στον Έβρο, άνευ αιτίας και σοβαρού λόγου, προφασιζόμενη ένα ακίνδυνο περιστατικό, πράγμα που προδήλως δείχνει πως οι προθέσεις της συντείνουν στην ενδυνάμωση της έντασης και δημιουργίας συνθηκών κορύφωσης της αντιπαράθεσης με την Αθήνα. Η Τουρκία, με το ιστορικό των ενεργειών της, στρατιωτικοπολιτικών και διπλωματικών, διαδηλώνει προς κάθε κατεύθυνση πως ο χώρος του Αιγαίου διεκδικείται ή και αμφισβητείται, ενώ της Κύπρου τελεί υπό την κηδεμονία της Άγκυρας στο σύνολό του, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Υπογραμμίζεται σχετικώς πως εφόσον η Κύπρος επιθυμεί να συνεχίσει να υφίσταται ως αξιόπιστη κρατική οντότητα διεθνώς, δηλαδή ως υποκείμενο διεθνούς δικαίου που τυγχάνει σεβασμού στη διεθνή κοινότητα, τότε οφείλει να αναζητήσει τρόπους, μόνη ή και μετά συμμάχων, καθορίζοντας ένα πλαίσιο διαδρομής που να οικοδομεί πολιτικές σύγκλισης συμφερόντων και συμμαχιών. Κατ’ αυτόν τον τρόπο καθίσταται ικανή η υπεράσπιση του θαλάσσιου χώρου της Κύπρου, εμπεδώνεται δε αποτελεσματικά η ανάγκη προστασίας των ζωτικών συμφερόντων της Κυπριακής Δημοκρατίας, δηλαδή γίνεται αξιόπιστη η αποτροπή της.
Συναφώς σημειώνεται πως δεν αρκεί η επίκληση των αρχών του διεθνούς δικαίου και της προσφυγής στον ΟΗΕ και άλλους διεθνείς οργανισμούς ή την Ε.Ε. για την επίτευξη του ως άνω σκοπού. Οι θεσμοί αυτοί, παρά τη χρησιμότητά τους, είναι μειωμένης αξιόπιστης αποτελεσματικότητας, αφού μπορούν να υποστηρίξουν αιτήματα αντιστοίχου φύσεως, συνήθως μόνο διακηρυκτικά, όπως απεδείχθη όλες τις προηγούμενες δεκαετίες αναφορικά προς την Κύπρο και τα θέματα του Ελληνισμού ευρύτερα.
Είναι γνωστό πως οι διεθνείς οργανισμοί, πλην του ΝΑΤΟ, δεν παράγουν αποτρεπτική ισχύ έμπρακτης παρεμβατικής ικανότητας που να προστατεύει κράτη και λαούς, που υφίστανται την επιβολή ένοπλης βίας από ισχυρότερη κρατική δύναμη, όπως συμβαίνει στο προκείμενο με την τουρκική συμπεριφορά. Ως εκ τούτου, η αξιοποίηση του διεθνούς δικαίου, την οποία επικαλείται η ηγεσία της Κύπρου διαχρονικά και σήμερα, μπορεί να αποβεί καρποφόρα μόνο εάν συνοδεύεται από ίση ισχύ.
Οι έρευνες που πρόκειται, σύμφωνα με τον προγραμματισμό, να λάβουν χώραν στην κυπριακή ΑΟΖ και συγκεκριμένα στο οικόπεδο 10 από την αμερικανικών συμφερόντων εταιρεία Exxon Mobil, οφείλουν να συμπεριλάβουν στο συλλογιστικό σχέδιο ερευνών τους και την ικανότητα υπεράσπισης του χώρου και της αποστολής τους. Αυτό θα μπορούσε να καταστεί εφικτό εφόσον οι ΗΠΑ αναλάβουν την προστασία των συμφερόντων τους και εν προκειμένω της εταιρείας που υπάγεται στην αμερικανική υπερδύναμη.
Εκείνος που θα αποφασίσει την αντιμετώπιση της τουρκικής επιθετικότητας πρέπει να κάνει αυτό που συνηθίζεται στις διεθνείς σχέσεις, το ψυχογράφημα του Τούρκου ηγέτη. Ένα τέτοιο ψυχογράφημα διαγράφει μια προσωπικότητα του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος εμφανίζεται ως σαφώς απρόβλεπτος, ηγεμονικός, αυταρχικός, επιθετικός και ακραία αποφασιστικός. Αυτό σημαίνει πως σε κάθε περίπτωση τα πράγματα δεν θα είναι εύκολα για τον ελληνικό χώρο ευρύτερα, ενώ για τον Ερντογάν θα είναι κρίσιμη η αντιμετώπιση ενός ηγεμονικού αμερικανικού παράγοντα. Ως εκ τούτου, αναφορικά προς την κυπριακή ΑΟΖ, εάν οι ΗΠΑ προτίθενται να ακολουθήσουν τη διαδρομή της κρίσης μέχρι τέλους, διεκδικώντας όχι μόνο την υπεράσπιση των συμφερόντων τους, αλλά και του κύρους τους, δεδομένης μάλιστα και της νοοτροπίας του Τραμπ, τότε η κατάσταση μπορεί να οδηγηθεί αφεύκτως σε ένα εκρηκτικό αδιέξοδο με απρόβλεπτες συνέπειες.
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ Κ. ΓΙΑΛΛΟΥΡΙΔΗΣ
Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής,
Διευθυντής Κέντρου Ανατολικών Σπουδών
Για τον Πολιτισμό και την Επικοινωνία,
Πάντειο Πανεπιστήμιο
ΠΗΓΗ:http://www.sigmalive.com/simerini/politics/494141/i-kypriaki-aoz-en-meso-ekriktikon-synthikon
