05 Δεκέμβριος 2018, 12:00
Του Κλέαρχου Α. Κυριακίδη*
ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΙΙ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΤΟΥ ΑΠΑΡΤΧΑΪΝΤ ΟΡΙΖΕΙ ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΚΑΤΑ ΤΡΟΠΟ ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ «ΠΑΡΟΜΟΙΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΦΥΛΕΤΙΚΟΥ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΟΠΩΣ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΣΤΗ ΝΟΤΙΑ ΑΦΡΙΚΗ»
Επειδή επεδίωκε να διαιωνίσει τον «δικοινοτισμό» και να νομιμοποιήσει τις de facto «διζωνικές» συνέπειες της εθνο-θρησκευτικής κάθαρσης, η πρώτη πρόταση του «Σχεδίου ABC» (αμερικανο-βρετανο-καναδικό) φαίνεται ότι ήταν ασυμβίβαστη τόσο με το ήθος, όσο και με τις πρόνοιες της Σύμβασης για το Έγκλημα του Απαρτχάιντ
Αυτό το άρθρο επισημαίνει δύο αλληλοσυνδεμένες επετείους με τεράστια σημασία για την Κυπριακή Δημοκρατία (ΚΔ): (ι) Το πέρασμα των 45 ετών από την υιοθέτηση της Διεθνούς Σύμβασης για την Καταστολή και Τιμωρία του Εγκλήματος του Απαρτχάιντ στις 30 Νοεμβρίου 1973 και (ii) το πέρασμα των 40 χρόνων από την εμφάνιση του «Σχεδίου ABC» των Αμερικανών, Βρετανών και Καναδών στις 10 Νοεμβρίου 1978.
Απαρτχάιντ
Το Απαρτχάιντ είναι μια λέξη της γλώσσας Afrikaans. Στα Αγγλικά σημαίνει «Apart-ness» (δηλαδή διαφοροποίηση), καθώς και «Apart-hood» (δηλαδή γεωγραφικός διαχωρισμός). Στη Νότια Αφρική, το Απαρτχάιντ ήταν η επίσημη κρατική ιδεολογία από το 1948 έως το 1994. Εκείνη την εποχή, οι παραπλανητικές οργανωτικές αρχές του Απαρτχάιντ συμπεριελάμβαναν αυτές που ονομάζονταν «ξεχωριστή εξέλιξη» (‘separate development’) και «χωρισμένοι, αλλά ισότιμοι» (‘separate but equal’).
Στη Νότια Αφρική, μια μειονότητα «λευκών» εκμεταλλεύτηκε το Απαρτχάιντ. Αυτή, σύμφωνα με την απογραφή του 1970, αριθμούσε 18 τοις εκατόν του πληθυσμού. Στην πράξη, το Απαρτχάιντ δημιούργησε διάκριση, ανισότητα, απανθρωπιά, αναστάτωση και αδικία. Συνεπώς, το Απαρτχάιντ κηρύχθηκε έγκλημα κατά της ανθρωπότητας με το άρθρο Ι της Σύμβασης για το Έγκλημα του Απαρτχάιντ, όπως εγκρίθηκε στις 30 Νοεμβρίου 1973 και τέθηκε σε ισχύ στις 18 Ιουλίου 1976.
Σήμερα, 109 κράτη είναι μέρη της Σύμβασης. Αυτά δεν συμπεριλαμβάνουν την ΚΔ και τις «εγγυήτριες δυνάμεις» της, δηλαδή το Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ), την Ελλάδα και την Τουρκία. Μάλιστα, αυτά τα τέσσερα κράτη δεν έχουν υπογράψει τη Σύμβαση. (Πηγή: ΟΗΕ: https://treaties.un.org/Pages/ViewDetails.aspx?src=IND&mtdsg_no=IV-7&chapter=4&clang=_en).
Αυτές οι παραλείψεις έχουν κάποια σχέση με την ευθύνη αυτών των κρατών για την επιβολή στην ΚΔ (α) των αρχών του Απαρτχάιντ, π.χ. «ξεχωριστή εξέλιξη» και «χωρισμένοι, αλλά ισότιμοι», και (β) των παραλλαγών του Απαρτχάιντ, π.χ. τη «δικοινοτική» διαφοροποίηση, την «πολιτική ισότητα» των «δύο κοινοτήτων» και τον προτεινόμενο «διζωνικό» γεωγραφικό διαχωρισμό;
Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι το άρθρο ΙΙ της Σύμβασης για το Έγκλημα του Απαρτχάιντ ορίζει το έγκλημα κατά τρόπον που περιλαμβάνει «παρόμοιες πολιτικές και πρακτικές φυλετικού διαχωρισμού και διακρίσεων όπως εφαρμόζονται στη νότια Αφρική». Το έγκλημα ισχύει για τις «απάνθρωπες πράξεις που διαπράττονται, με σκοπό τη δημιουργία και διατήρηση εξουσίας [‘domination’] από μια φυλετική ομάδα προσώπων έναντι οποιασδήποτε άλλης φυλετικής ομάδας προσώπων και τη συστηματική καταπίεσή τους».
Σύμφωνα με το άρθρο ΙΙ της Σύμβασης, τέτοιες «απάνθρωπες πράξεις» μπορούν να προκύψουν με διάφορους τρόπους, π.χ., με:
«Οποιαδήποτε μέτρα, συμπεριλαμβανομένων νομοθετικών μέτρων, που αποσκοπούν στη διάσπαση του πληθυσμού κατά φυλετικές γραμμές με τη δημιουργία ξεχωριστών αποθεμάτων και γκέτο για τα μέλη μιας φυλετικής ομάδας ή ομάδων… φυλετικών ομάδων, την απαλλοτρίωση της εκτάσεως ιδιοκτησίας που ανήκει σε φυλετική ομάδα ή ομάδες ή σε μέλη της». (Πηγή: ΟΗΕ: https://treaties.un.org/doc/publication/unts/volume%201015/volume-1015-i-14861-english.pdf).
Έγκλημα κατά της ανθρωπότητας
Πιο πρόσφατα, το άρθρο 7.1 (j) του Καταστατικού της Ρώμης για το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, το οποίο υιοθετήθηκε στις 17 Ιουλίου 1998, υπογράμμισε ότι το Απαρτχάιντ είναι έγκλημα κατά της ανθρωπότητας «όταν διαπράττεται ως μέρος μιας εκτεταμένης ή συστηματικής επίθεσης εναντίον οποιουδήποτε άμαχου πληθυσμού με γνώση της επίθεσης». Τα 123 κράτη μέλη του Καταστατικού περιλαμβάνουν την ΚΔ, την Ελλάδα και το ΗΒ, αλλά όχι την Τουρκία. Η Τουρκία δεν έχει υπογράψει. [Πηγή: ΔΠΔ: https://asp.icc-cpi.int/en_menus/asp/states%20parties/pages/the%20states%20parties%20to%20the%20rome%20statute.aspx].
Σχετικά με το Απαρτχάιντ, η Τουρκία κατηγορήθηκε επίσημα από ένα κυπριακό Μνημόνιο που επισυνάφθηκε σε αποχαρακτηρισμένη επιστολή προς το Συμβούλιο της Ευρώπης, με ημερομηνία 21 Μαΐου 2010, από τον Πρέσβη Ευριπίδη Ευρυβιάδη, τον τότε Μόνιμο Αντιπρόσωπο της ΚΔ στο Συμβούλιο.
Το Μνημόνιο αναφέρθηκε σε μια συνεχιζόμενη «πολιτική απαρτχάιντ» στα κατεχόμενα μέρη της ΚΔ και επισήμανε, επίσης, «τη διεθνή εγκληματικότητα των πράξεων που εφαρμόζουν τις συνεχιζόμενες πολιτικές διακρίσεις της Τουρκίας και τις πολιτικές εθνοκάθαρσης, απαρτχάιντ και διακανονισμού …». Το Μνημόνιο αναφέρθηκε σε αποδεικτικά στοιχεία.
Ένα στοιχείο είναι το «άρθρο 159» του «συντάγματος» του ψευδοκράτους στα κατεχόμενα. Αυτό δήθεν επιτρέπει την απόκτηση «όλων των ακινήτων, κτηρίων και εγκαταστάσεων που βρέθηκαν εγκαταλειμμένα [στην κατεχόμενη περιοχή] στις 13 Φεβρουαρίου 1975, όταν ανακηρύχθηκε το [παράνομο] Τουρκικό Ομοσπονδιακό Κράτος της Κύπρου…». (Πηγή: ΣτΕ: https://rm.coe.int/168063d4b8 στις παραγράφους 16, 21 και υποσημείωση 15).
Βεβαίως, αυτές οι περιουσίες δεν «εγκαταλείφθηκαν» εθελοντικά, αλλά εξαιτίας των δύο τουρκικών εισβολών του 1974 και των σοβαρών διεθνών εγκλημάτων, όπως οι βίαιες μεταβιβάσεις, οι οποίες απαγορεύονται από τα Άρθρα 49 (1) και 147 της Τέταρτης Σύμβασης της Γενεύης του 1949. Συνεπώς, φαίνεται ότι ο σιωπηρός προειλημμένος στόχος του «άρθρου 159» είναι η επιβολή μιας νεο-οθωμανικής μορφής Απαρτχάιντ μέσω της αυθαίρετης απο-ελληνοποίησης, απο-χριστιανοποίησης, εξισλαμοποίησης και τουρκοποίησης των κατεχομένων.
Το «Σχέδιο ABC»
Παρά τη Σύμβαση για το Έγκλημα του Απαρτχάιντ της 30ής Νοεμβρίου του 1973, παρουσιάστηκε στις 10 Νοεμβρίου 1978 το διακριτικό «Σχέδιο ABC» των Αμερικανών, Βρετανών και Καναδών. Σύμφωνα με την πρώτη πρόταση του «Σχεδίου»:
«(1) Η Κυπριακή Δημοκρατία θα είναι δικοινοτικό, ομοσπονδιακό κράτος με δύο συστατικές περιοχές [δηλ. ζώνες], εκ των οποίων η μία θα κατοικείται κυρίως από Ελληνοκύπριους και η άλλη από τους Τουρκοκύπριους» (Πηγή: Criton G. Tornaritis QC, Cyprus and its Constitutional and Other Legal Problems (Nicosia, 1980), Appendix ΧΙ).
Επειδή επεδίωκε να διαιωνίσει τον «δικοινοτισμό» και να νομιμοποιήσει τις de facto «διζωνικές» συνέπειες της εθνο-θρησκευτικής κάθαρσης, η πρώτη πρόταση του «Σχεδίου ABC» φαίνεται ότι ήταν ασυμβίβαστη τόσο με το ήθος, όσο και με τις πρόνοιες της Σύμβασης για το Έγκλημα του Απαρτχάιντ. Πιο σίγουρο είναι το γεγονός ότι το «Σχέδιο» υποστηρίχτηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες, το ΗΒ και τον Καναδά, τρεις φιλελεύθερες δημοκρατίες που ποτέ δεν έχουν υπογράψει τη Σύμβαση. Μάλιστα, το «Σχέδιο ABC» προέκυψε κατά τη διάρκεια μιας περιόδου που, σύμφωνα με το Ψήφισμα 32/105Β της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, περιγράφηκε ως «Έτος κατά του Απαρτχάιντ»!
Ψήφισμα 750
Το «Σχέδιο ABC» δεν εγκρίθηκε. Όμως, αναστήθηκε με τo Ψήφισμα 750 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ της 10ης Απριλίου 1992. Με έναν πονηρό τρόπο, η παράγραφος 4 του Ψηφίσματος 750 επικυρώνει την παράγραφο 20 της έκθεσης του Γενικού Γραμματέα της 3ης Απριλίου 1992. Η πρώτη πρόταση της παραγράφου 20 ουσιαστικά επαναλαμβάνει και επεκτείνει την πρώτη πρόταση του «Σχεδίου ABC»:
«20. Η δι-ζωνικότητα της [προτεινόμενης] ομοσπονδίας [θα] αντανακλάται στο γεγονός ότι κάθε ομόσπονδο κράτος [δηλαδή κάθε ένα από τα δύο προτεινόμενα συνιστώντα κρατίδια] θα διοικείται από μία κοινότητα, η οποία θα εξασφαλίζεται με σαφή πλειοψηφία του πληθυσμού και της ιδιοκτησίας της γης στην περιοχή της…». (Πηγή: Έγγραφο S/23780 του Συμβουλίου Ασφαλείας: https://digitallibrary.un.org/record/141467?ln=el).
Έτσι, σύμφωνα με τη νεο-οθωμανική ιδεολογία και στρατηγική της Τουρκίας, το Ψήφισμα 750 σιωπηρά προβλέπει την άρνηση των δημοκρατικών αρχών, την ανατροπή της ευρωπαϊκής έννομης τάξης και την εφαρμογή μιας μορφής Απαρτχάιντ. Έτσι, μέσω του «δικοινοτισμού», της «διζωνικότητας» και μιας παράλογης «ομοσπονδίας», η διαφοροποίηση και ο διαχωρισμός θα κατοχυρωθούν. Οι διακριτικές και άλλες απάνθρωπες συνέπειες των εισβολών θα νομιμοποιηθούν. Η δημογραφική μηχανική θα επιτρέπεται. Και η ιδιοκτησία περιουσιών θα ρυθμίζεται. Αυτοί οι στόχοι δεν μοιάζουν με τα χαρακτηριστικά του Απαρτχάιντ στη Νότιο Αφρική;
Ως μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, δύο από τους χορηγούς του «Σχεδίου ABC», το ΗΒ και οι Ηνωμένες Πολιτείες ψήφισαν υπέρ του Ψηφίσματος 750. Ωστόσο, κατά την ημερομηνία έγκρισής του, η τότε Κυβέρνηση της ΚΔ, υπό τον Προέδρο Βασιλείου, εξέφρασε ρητά την ικανοποίησή της για το Ψήφισμα (Βλ. το Δελτίο Τύπου ‘Νο. 9’ της 10ης Απριλίου 1992 στo Αρχείο του ΓΤΠ: www.piopressreleases.com.cy/easyconsole.cfm/page/printRelease/s_id/218857/isImported/0).
Με έναν περίπλοκο τρόπο, το Ψήφισμα 750 παραμένει σε ισχύ σήμερα – μέσω του Ψηφίσματος 1251 της 22 Ιουνίου 1999, το οποίο «επιβεβαιώνει όλα τα προηγούμενα ψηφίσματα» (και, ως εκ τούτου, και το Ψήφισμα 750) και μέσω του Ψηφίσματος 2430 της 26ης Ιουλίου 2018, το οποίο «επιβεβαιώνει όλα τα σχετικά ψηφίσματά του για την Κύπρο, και συγκεκριμένα τo Ψήφισμα 1251» (το οποίο επιβεβαίωσε το Ψήφισμα 750). Αυτές οι πραγματικότητες απεικονίζουν μια συλλογική παράδοση στην Τουρκία, μια ιδεολογική νίκη για τον νεο-οθωμανισμό και μια ήττα για τον δυτικό δημοκρατικό πολιτισμό.
Ελπίζω ότι, με αυτό το άρθρο, αυτές οι ζωτικές λεπτομέρειες θα εισέλθουν στη συνείδηση του κοινού και θα ενεργοποιήσουν μιαν αλλαγή στρατηγικής στην ΚΔ. Διαφορετικά, αν το Απαρτχάιντ νομιμοποιηθεί, το κράτος δικαίου θα καταστραφεί.
*Επίκουρος Καθηγητής στη Νομική Σχολή
Πανεπιστημίου UCLan στην Κύπρο.
Οι απόψεις στο άρθρο είναι προσωπικές.
ΠΗΓΗ:http://www.sigmalive.com/simerini/analiseis/542093/to-egklima-tou-apartxaint-kai-i-kypriaki-dimokratia
