Η Τουρκική Εισβολή στην Κυπριακή ΑΟΖ – Ερωτήματα και προεκτάσεις

20/5/2019

του  Ανδρεστίνου Ν. Παπαδόπουλου* 

Η κλιμάκωση των προκλήσεων της Τουρκίας με την αποστολή του ‘’Πορθητή’’ στην Κυπριακή ΑΟΖ για γεωτρήσεις εγείρει μια σειρά ερωτημάτων που ενδιαφέρει να απαντηθούν. Τα κυριότερα είναι:

Ποιες είναι οι επιδιώξεις της Τουρκίας, ποια η σημασία των ενεργειών της, γιατί επέλεξε αυτή την χρονική στιγμή, πώς πρέπει να αντιδράσει η Κυπριακή Δημοκρατία και το σπουδαιότερο, θα είναι άραγε αποτελεσματική η σύσσωμη καταδίκη της Τουρκίας από την διεθνή κοινότητα; Ας τα δούμε αναλυτικά.

Το τι επιδιώκει η Τουρκία με την αποστολή του ‘’Πορθητή’’ για γεώτρηση εντός της Κυπριακής ΑΟΖ, ποια είναι η σημασία αυτής της νέας πρόκλησης και γιατί επελέγει αυτή η χρονική στιγμή θα πρέπει να τα δούμε στο πλαίσιο της διπλωματικής επιταγής που υπαγορεύει ότι κατά την διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής μιάς χώρας θα πρέπει να λαμβάνετε υπόψη, τόσο η εσωτερική, όσο και η διεθνής κατάσταση. Τα δεδομένα είναι ότι στο εσωτερικό έχουμε ένα Ερντογάν που έχασε τις δημοτικές εκλογές σε Άγκυρα και Κωνσταντινούπολη, ενώ στο εξωτερικό η νέα κατάσταση πραγμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο, όσο αφορά στην εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων, την αφήνει απομονωμένη. Είναι, λοιπόν, φυσικό να θέλει να συσπειρώσει στο εσωτερικό στους ψηφοφόρους του κόμματός του με μια διεκδικητική εξωτερική πολιτική, και να περάσει το μήνυμα στο εξωτερικό, ότι τίποτε δεν μπορεί να γίνει στην Ανατολική Μεσόγειο χωρίς την Τουρκία.

Γι’αυτούς τους λόγους με την αποστολή του ‘’Πορθητή’’ στην Κυπριακή ΑΟΖ επιδιώκει πρωτίστως το γκριζάρισμα της με μια παρουσία, πού θα έλεγα ότι δεν είναι ουσίας αυτή την στιγμή, αφού τα πλοία της δεν διαθέτουν την απαραίτητη τεχνογνωσία για εξορύξεις. Ταυτόχρονα, στοχεύει στην αμφισβήτηση των δικαιωμάτων της Κύπρου στην ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα της, και την δημιουργία εμποδίων στο ενεργειακό πρόγραμμα της Κύπρου, αποθαρρύνοντας μελλοντικούς επενδυτές. Όσον δε αφορά στον χρόνο που επέλεξε η Τουρκία να κλιμακώσει τις προκλήσεις της,  είναι πρόδηλο ότι θέλει να δυσκολέψει τις προσπάθειες της κ. Λούτ για επανέναρξη των συνομιλιών. Το δίλημμα για την Τουρκία στην προκειμένη περίπτωση είναι πώς θα επιτύχει τον μέγιστο στόχο πού επιθυμεί και ποιο είναι το ελάχιστο αποτέλεσμα με το οποίο θα ικανοποιηθεί, λαμβάνοντας υπόψη τα συμφέροντά της.

Όσον αφορά στις κινήσεις πού θα πρέπει να κάνει η Κυπριακή Δημοκρατία για αντιμετώπιση των νέων τετελεσμένων που επιχειρεί η Τουρκία, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η Τουρκικές προκλήσεις δεν την βρίσκουν απροετοίμαστη. Τόσο διμερώς, όσο και πολυμερώς έχει γίνει η σχετική προεργασία. Απόδειξη η σύσσωμη καταδίκη της Τουρκίας από την διεθνή κοινότητα. Σ’αυτό το στάδιο, η Κυβέρνηση προβαίνει σε συγκεκριμένες ενέργειες. Στις 4 Μαϊου κατέθεσε στον Γ.Γ. του ΟΗΕ της γεωγραφικές συντεταγμένες του ορίου της Κυπριακής ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, στην βάση της μέσης γραμμής, πράγμα που δεν έκανε νωρίτερα γιατί υπήρχαν αποχρώντες λόγοι. Συλλέγει, επίσης, πληροφορίες για να στοιχειοθετήσει αίτημα έκδοσης διεθνούς εντάλματος σύλληψης των παρανομούντων.

Στο πολιτικό πεδίο, η Κυβέρνηση ευρίσκεται σε συνεχή επαφή με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδιαίτερα με όσα εκδηλώνουν ειδικό ενδιαφέρον, όπως η Γαλλία, που πρόσφατα έχει επισκεφθεί ο ΥΠΕΞ Νίκος Χριστοδουλίδης με εξαιρετικά αποτελέσματα. Το άτυπο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που έγινε στην Ρουμανία, στις 9 Μαϊου έδωσε την ευκαιρία στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, όχι μόνο να ενημερώσει τους ομολόγους του για τις θέσεις και τις ενέργειές μας αλλά και να ζητήσει όπως τα λόγια γίνουν έργα με συγκεκριμένα μέτρα, όπως αναθεώρηση της τελωνειακής ένωσης ΕΕ – Τουρκίας, πάγωμα των προενταξιακών κονδυλίων και άλλα. Αν λάβουμε, λοιπόν, υπόψη τις αντιδράσεις της Επιτροπής (Μογκερίνι), της Ευρωβουλής (Ταγιάνι), του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και την δήλωση στο άτυπο Συμβούλιο της Ρουμανίας του Προέδρου Ντόναλντ Τούσκ, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση ενωμένη συμπαρίσταται στην Κύπρο και η Τουρκία θα είναι υπό επιτήρηση, καθώς και η επιθυμία της Ευρώπης να απεξαρτηθεί από το Ρωσικό φυσικό αέριο, θα μπορούσαμε να ζητήσουμε και την επιβολή κυρώσεων κατά της Τουρκίας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή εν ευθέτω χρόνω.

Μεταξύ των σωστών κινήσεων του Προέδρου Αναστασιάδη ήταν και οι τριμερείς συνεργασίες με Ισραήλ, Αίγυπτο και Ελλάδα που απέδωσαν καρπούς. Η σημασία και αξία τους καταφαίνεται, αν αναλογισθούμε σε ποια διπλωματική απομόνωση θα βρισκόμασταν στην περιοχή μας αν δεν υπήρχαν. Απόδειξη η έντονη αντίδραση του Ισραήλ μέχρι σημείου που η Τουρκία να ισχυρίζεται ότι ο Νετανιάχου επηρεάζει το State Department στις αντιδράσεις του κατά της Τουρκίας.

Τέλος, λαμβανομένων υπόψη των θέσεων των πλείστων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένων των πέντε μονίμων μελών του, η Κύπρος θα μπορούσε να ζητήσει ψήφισμα που θα σύστηνε κατάλληλα μέτρα ή μεθόδους διευθετήσεως της διαφοράς, βάση του Άρθρου 36 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ, με τον ισχυρισμό ότι η παράταση της κρίσης που δημιούργησε η Τουρκία θα μπορούσε ‘’να θέσει εν κινδύνω την διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας’’ (Άρθρο 33 του Χάρτη). Αυτό θα ήταν και μια απάντηση σε όσους επικρίνουν την δήλωση του Γ.Γ. Αντώνιο Γκουτέρες ως χλιαρή.

Το πιο εύλογο και συνάμα σημαντικό ερώτημα είναι κατά πόσο η σύσσωμη καταδίκη της Τουρκίας θα είναι αποτελεσματική. Κατ’αρχήν, ενδιαφέρει να γνωρίζουμε ποιές χώρες και ποιοί οργανισμοί αντέδρασαν με ανακοινώσεις. Μέχρι τώρα, ΗΠΑ, Ρωσία, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Κίνα, Ισραήλ, Αίγυπτος, Έλλαδα, Ευρωπαϊκή Ένωση, Ηνωμένα Έθνη, για να αναφέρουμε τους σπουδαιότερους, εξέδωσαν ανακοινώσεις, άλλες αυστηρότερες και άλλες ηπιότερες. Οι χώρες και οι οργανισμοί αυτοί είναι ισχυροί παίχτες της διεθνούς σκηνής, πράγμα που προσδίδει στις αντιδράσεις τους, που εκπορεύονται κυρίως από το ενδιαφέρον τους για τους υδρογονάνθρακες της Ανατολικής Μεσογείου αθροιστική βαρύτητα. Δεδομένου ότι δεν υπάρχουν αιώνιες φιλίες και αιώνιες έχθρες, αλλά αιώνια συμφέροντα, η Κύπρος θα πρέπει να εκμεταλλευθεί την σύγκρουση των διεθνών συμφερόντων με αυτά της Τουρκίας. Στην προκειμένη περίπτωση, είναι η Τουρκία που θα υπολογίσει το πολιτικό κόστος που θα υποστεί, θα ζυγίσει τα υπέρ και τα κατά, και ανάλογα θα πράξει. Είναι αξίωμα της πολιτικής, οι συνέπειες των επιλογών μας είτε να βλάπτουν είτε να οφελούν. Ο χρόνος θα δείξει.

* Πρέσβης ε.τ.

ΠΗΓΗ:http://www.philenews.com/f-me-apopsi/paremvaseis-ston-f/article/704470/i-toyrkiki-eisboli-stin-kypriaki-aoz-erotimata-kai-proektaseis