28/7/2019
του Ανδρέα Πιμπίσιη
Το επί διετία συνεχιζόμενο αδιέξοδο στο Κυπριακό κάνει πολλούς εντός και εκτός Κύπρου να αδημονούν για τη συνάντηση της 9ης Αυγούστου μεταξύ του Προέδρου, Νίκου Αναστασιάδη, και του ηγέτη των Τουρκοκυπρίων, Μουσταφά Ακιντζί. Θα είναι μια άτυπη συνάντηση μεταξύ των δύο ηγετών πάνω στην οποία όλοι ελπίζουν ότι θα μπορούν να στηριχθούν σε μεταγενέστερο στάδιο κι άλλες άτυπες συναντήσεις.
Πρόθεση των δύο ηγετών, τουλάχιστον μέσα από τα όσα έχουν καταγράψει στην πρόσφατη αλληλογραφία τους με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, είναι να καταφέρουν να βρουν διέξοδο για να προχωρήσει η διαδικασία στο Κυπριακό. Μπαίνει ωστόσο ερωτηματικό ως προς κατά πόσο είναι εφικτό να βρεθεί φως στο τούνελ του αδιεξόδου.
Η ελληνοκυπριακή πλευρά κρατά, και σ’ αυτή τη συνάντηση Αναστασιάδη-Ακιντζί, ένα ιδιαίτερα μικρό καλάθι. Μετά το Κραν Μοντάνα και αφού παρήλθε ο ενθουσιασμός των χρόνων που προηγήθηκαν, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης είναι ιδιαίτερα κουμπωμένος στις ελάχιστες επαφές που είχε με τον Μουσταφά Ακιντζί. Ενδεχομένως η Διάσκεψη του Κραν Μοντάνα και η παρουσία του Μεβλούτ Τσαβούσογλου να του έδωσαν την ευκαιρία να αντιληφθεί ποιες είναι οι πραγματικές δυνατότητες και ποιο το πεδίο δράσης του Μουσταφά Ακιντζί.
Δεν μπορεί να αποκλειστεί ότι η συνάντηση της 9ης Αυγούστου αποτελεί κι ένα ακόμα –ίσως πολύ πιο σημαντικό αυτή τη φορά– τεστ προκειμένου να διαφανούν εν πρώτοις οι προθέσεις του Μουσταφά Ακιντζί και κατά πόσο ενεργεί ή όχι καθ’ υπόδειξη της Άγκυρας. Στην ελληνοκυπριακή πλευρά δεν πιστεύουν ότι έτσι στα ξαφνικά ο Μουσταφά Ακιντζί αποφάσισε να στείλει επιστολή προς τον ΓΓ του ΟΗΕ και να ζητά άτυπη σύνοδο για την Κύπρο.
Τα γεγονότα που είχαν προηγηθεί ενισχύουν κατά πολύ αυτή την ελληνοκυπριακή καχυποψία. Η Τουρκία προχώρησε σε μια βαθμιαία αύξηση έντασης και προκλήσεων στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου.
Ξεκίνησε με το «Φατίχ» στα δυτικά της Πάφου, που ήταν κι ένα πρώτο τεστ για τις προθέσεις της Λευκωσίας. Στη συνέχεια ήρθε η δεύτερη κίνηση με το «Γιαβούζ» στον κόλπο της Αμμοχώστου, νοτίως της χερσονήσου της Καρπασίας.
Στο μεταξύ, το τουρκικό ερευνητικό σκάφος Μπαρμπαρός κατά κάποιο τρόπο οριοθετεί τον επόμενο «γεωτρητικό στόχο» της Τουρκίας νοτίως της Κύπρου.
Με βάση αυτά τα δεδομένα που έχουμε ενώπιόν μας σήμερα η φυσιολογική εξέλιξη των δεδομένων θα είναι η τοποθέτηση γεωτρύπανου στην περιοχή που διεξήχθησαν έρευνες από το Μπαρμπαρός.
Βλέπουμε λοιπόν το πώς η Τουρκία αναβαθμίζει συνεχώς την ένταση στην περιοχή. Κατά τρόπο εμφανή η Άγκυρα διαμηνύει πως:
α) αυτή θα είναι η συμπεριφορά της εφόσον δεν ικανοποιούνται οι απαιτήσεις της,
β) αυτή θα είναι η πορεία των πραγμάτων εάν δεν υπάρξει λύση του Κυπριακού.
Εύλογο το ερώτημα και ο προβληματισμός της Λευκωσίας: Οι ενέργειες της Τουρκίας έχουν να κάνουν με το Κυπριακό, τους Τουρκοκύπριους ή με το φυσικό αέριο;
Γι’ αυτό το ερώτημα θα επιχειρήσει ο Πρόεδρος Αναστασιάδης να λάβει απαντήσεις κατά τη συνάντηση με τον Μουσταφά Ακιντζί. Ενδεχομένως και να μην χρειαστεί να τον ρωτήσει ευθέως. Θα διαφανεί από το πώς θα κινηθεί στη συνάντηση των δύο ο Μουσταφά Ακιντζί.
Κυβερνητικοί κύκλοι στη Λευκωσία σημείωναν όλο το προηγούμενο διάστημα πως κομβικό σημείο για τη μετέπειτα πορεία των εξελίξεων στο Κυπριακό δεν είναι μόνο η συνάντηση της 9ης Αυγούστου, αλλά το τι θα εγερθεί από πλευράς του ηγέτη των Τουρκοκυπρίων. Καθιστώντας την ίδια ώρα σαφές πως εάν προσέλθει ενώπιον του Νίκου Αναστασιάδη με γνώμονα μια συμφωνία για σύσταση κοινής επιτροπής για τα ενεργειακά, το μόνο που θα πετύχει είναι να οδηγήσει τη συνάντηση σε αδιέξοδο.
Στην επιστολή του προς τον ΓΓ του ΟΗΕ (ημερομηνίας 10 Ιουλίου) ο Μουσταφά Ακιντζί αναφέρθηκε σε έκταση σε πτυχές του Κυπριακού και των συνομιλιών, αλλά την ίδια ώρα έδωσε κι ένα στίγμα των θέσεών του σ’ ό,τι αφορά τα ενεργειακά.
Ο Μ. Ακιντζί ανέφερε ότι η ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο αυξάνεται σε συνδυασμό με τις εξελίξεις στο θέμα των υδρογονανθράκων και το αδιέξοδο στο Κυπριακό και λέει ότι ήδη από το 2011 είχε προβλεφθεί αυτό και αντί μονομερών ενεργειών που βλάπτουν την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή, έκαναν προτάσεις για συνεργασία των δύο πλευρών ως οι ιδιοκτήτες του νησιού για να ενεργήσουν μαζί για τον κοινό πλούτο.
Ανέφερε ακόμα ότι οι προτάσεις ισχύουν ακόμη και ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά τις αγνοεί και συνεχίζει τις μονομερείς ενέργειες, ρίχνοντας το φταίξιμο στην τουρκική πλευρά, η οποία έπρεπε να αντιδράσει για να διατηρήσει τα νόμιμα δικαιώματά της και συμφέροντα.
Θέση του Προέδρου Αναστασιάδη, όπως αυτή διατυπώνεται προς τους συνεργάτες του αυτή την περίοδο, είναι πως θέματα ενέργειας και κυρίως η απαίτηση σύστασης επιτροπής –όπως την απαιτεί η τουρκοκυπριακή πλευρά– είναι εκτός συζήτησης.
Η θέση την οποία η Λευκωσία εκφράζει σε κάθε περίπτωση είναι πως δεν αφορά την παρούσα ή οποιαδήποτε άλλη μελλοντική φάση του Κυπριακού, καθώς το θέμα αυτό είχε κλείσει με τις συγκλίσεις.
Στην επιστολή του ημερομηνίας 22 Ιουλίου 2019 ο ΠτΔ επαναφέρει στη μνήμη του ΓΓ του ΟΗΕ, αλλά και του ίδιου του Μουσταφά Ακιντζί τα όσα συμφωνήθηκαν και σημειώνει πως οι συγκλίσεις περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
1. Η Ομόσπονδη Κύπρος, μετά τη λύση, θα συνεχίσει να αποτελεί συμβαλλόμενο μέρος της Συνθήκης των Ηνωμένων Εθνών του 1982 για Δίκαιο της Θάλασσας και όλα τα ζητήματα που αφορούν τις θαλάσσιες ζώνες θα διευθετηθούν από την υπό αναφορά Συνθήκη.
2. Η αιγιαλίτιδα ζώνη, υφαλοκρηπίδα, συνορεύουσα ζώνη και Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (με την έννοια που τους αποδίδεται από τη Συνθήκη των Ηνωμένων Εθνών του 1982 για το Δίκαιο της Θάλασσας), καθώς επίσης και τη θαλάσσια οριοθέτηση και διευθέτηση των όποιων διαφορών σχετικά με θαλάσσιες περιοχές μεταξύ γειτονικών κρατών, εμπίπτουν στις αρμοδιότητες της ομόσπονδης κυβέρνησης.
3. Όλοι οι φυσικοί πόροι της Κύπρου, συμπεριλαμβανομένων των υδρογονανθράκων, θα αποτελούν ομόσπονδες πηγές τις οποίες θα διαχειρίζεται η ομοσπονδιακή κυβέρνηση και, κατ’ επέκταση, οποιαδήποτε έσοδα τα οποία θα προκύπτουν από την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων του κράτους θα κατανέμονται στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση.
Στην ίδια επιστολή ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ξεκαθαρίζει πως «οι προαναφερόμενες συγκλίσεις δημιουργούν ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο εντός του οποίου όλα τα ζητήματα που σχετίζονται με τους υδρογονάνθρακες έχουν ήδη συμφωνηθεί».
Να επαναλάβει, τέλος, πως «η τουρκική πλευρά ποτέ δεν αμφισβήτησε αυτές τις συγκλίσεις. Είναι γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο που το ζήτημα των υδρογονανθράκων ποτέ δεν είχε εγερθεί στη διάρκεια των έντονων διαπραγματευτικών διαδικασιών από το 2012 μέχρι και τον Ιούλιο του 2017 στο Κραν Μοντάνα».
Αυτή θα είναι, όπως επισήμως διατυπώνεται αυτή την περίοδο, και η θέση του Προέδρου Αναστασιάδη και στη συνέχεια και σε περίπτωση που η τουρκική πλευρά επιχειρήσει να εγείρει ζητήματα υδρογονανθράκων εάν προκύψουν συναντήσεις σε σύνθεση Κραν Μοντάνα όπως το θέλουν, μέσω αλληλογραφίας προς τον ΓΓ του ΟΗΕ, οι δύο ηγέτες.
Οι άτυπες συναντήσεις βολεύουν τους πάντες
Ένα θέμα στο οποίο υπάρχει κοινή προσέγγιση ανάμεσα σε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη στο Κυπριακό και κυρίως τις δύο πλευρές στο νησί και την Τουρκία, είναι η πραγματοποίηση άτυπων συναντήσεων. Αυτό δεν θεωρείται τυχαίο μιας και η πραγματοποίηση άτυπων συναντήσεων βολεύει αμφότερες τις πλευρές στο να συζητούν, να συνομιλούν χωρίς να υπάρχει δεσμευτικός χαρακτήρας, χωρίς την υποχρέωση συμφωνιών και χωρίς να μπαίνουν προσκόμματα.
Για την τουρκική/τουρκοκυπριακή πλευρά η πραγματοποίηση μιας άτυπης διάσκεψης, με σύνθεση Κραν Μοντάνα, προσφέρεται και ως ευκαιρία να συζητηθούν και θέματα εκτός της υφιστάμενης ατζέντας των διαπραγματεύσεων. Παρά το γεγονός ότι ο Μουσταφά Ακιντζί από τουρκοκυπριακής πλευράς βλέπει τις συναντήσεις αυτές ως ευκαιρία να επαναδιατυπωθεί η δέσμευση όλων ως προς τη λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, στην Τουρκία βλέπουν και κάτι περισσότερο.
Από τον δημόσιο λόγο του Μεβλούτ Τσαβούσογλου, αλλά και υποστηρικτών της γραμμής του στα κατεχόμενα βλέπουμε ότι η Τουρκία θέλει μια τέτοια σύναξη, ώστε να προωθήσει την ιδέα της αναζήτησης μιας άλλης μορφής λύσης. Ρεαλιστικά κοιτάζοντας τα πράγματα ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών ξέρει πως σε επίσημες συνομιλίες αυτό που ζητά η Άγκυρα σήμερα δεν μπορεί να συζητηθεί, άρα πρέπει να αναζητηθεί άλλης μορφής διάλογος για να βάλει στο τραπέζι.
Η πραγματοποίηση άτυπων συναντήσεων και συνομιλιών βολεύει αρκετά και τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και του επιτρέπει να συζητά χωρίς κατ’ ανάγκη να αυτοπεριορίζεται από την απαίτηση του τερματισμού των τουρκικών ενεργειών στην κυπριακή ΑΟΖ. Δηλαδή, ο ΠτΔ κάλλιστα μπορεί να επικαλεστεί το άτυπο των εν λόγω συναντήσεων προκειμένου να κάτσει και να συζητήσει με την άλλη πλευρά, ενώ την ίδια ώρα θα συνεχίζουν οι έρευνες των τουρκικών γεωτρύπανων.
Θα μπορεί να υποστηρίζει ότι ο όρος που έθετε και θέτει αφορά στις διαπραγματεύσεις αυτές καθ’ αυτές. Όπως βεβαίως μια άτυπη συζήτηση του επιτρέπει να αποκρούει τις όποιες σε βάρος του κατηγορίες (από την αντιπολίτευση) περί συζητήσεως άλλης μορφής λύσης του προβλήματος.
Η πραγματοποίηση άτυπων συνομιλιών είναι βολική για όλους και μπορεί στο τέλος (εάν πραγματοποιηθούν) να αποδειχθούν και πολύ πιο παραγωγικές από τις επίσημες διαπραγματεύσεις.
ΠΗΓΗ:http://www.philenews.com/eidiseis/politiki/article/749554/anazitoyn-fos-sto-toynel-toy-adiexodoy
