29/9/2024
Γράφει ο Κώστας Βενιζέλος
Η κατοχική Τουρκία επιχειρεί να αποσυνδέσει Κυπριακό από τα ελληνοτουρκικά, την ίδια ώρα, που σπεύδει να φρεσκάρει αξιώσεις στην Κύπρο. Παράλληλα, ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών σχεδιάζει εντός Οκτωβρίου να προσκαλέσει σε γεύμα τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη και τον κατοχικό ηγέτη.
Η κίνηση Γκουτέρες αποσκοπεί να προσπεράσει τους σκοπέλους, που προκαλούν οι τουρκικοί όροι για εκ προοιμίου αναγνώριση της αποσχιστικής οντότητας.
Ο τουρκικός σχεδιασμός είναι ξεκάθαρος και η Άγκυρα θέλει διακαώς την Αθήνα να «τσιμπήσει» και να σπάσει το μέτωπο με τη Λευκωσία. Γιατί, όπως αναφέρουν συναφείς πληροφορίες, ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν χωρίς να κάνει πίσω σε βασικές επιδιώξεις στα ελληνοτουρκικά, παρουσιάζεται έτοιμος να διατηρήσει ζωντανά τα κανάλια επικοινωνίας και τα «ήρεμα νερά» στο Αιγαίο. Αυτό το θέλει και η Αθήνα, δηλαδή να περιοριστούν οι εντάσεις, αν και οι τουρκικές επιδιώξεις παραμένουν. Ωστόσο, δεν μπορεί εκ των πραγμάτων η ελλαδική πλευρά να αποδεχθεί αποσύνδεση του Κυπριακού από τα ελληνοτουρκικά.
Είναι, πάντως, σαφές πως σε σχέση με τα ελληνοτουρκικά η Άγκυρα βλέπει στο βάθος Ευρώπη. Θεωρεί πως οι σχέσεις με την Ε.Ε. μπορεί να διευκολυνθούν εάν παρουσιάζεται κινητικότητα στα ελληνοτουρκικά. Όπως, ωστόσο, σημείωναν ενημερωμένες πηγές, στο πάζλ των ευρωτουρκικών υπάρχει και ένα κομμάτι που είναι η Κύπρος, που δεν μπορεί να παραγνωριστεί. Η Άγκυρα το γνωρίζει και επί του παρόντος αφήνεται να εννοηθεί από τον Τούρκο ΥΠΕΞ, Χακάν Φιντάν, ότι «μπορεί να γίνει κουβέντα και στο Κυπριακό. Πώς; Με το δικό τους τρόπο. Ρίχνουν ως ιδέα την τετραμερή και καλλιεργούν παρασκηνιακά ότι είναι μια μεταβατική διαδικαστική φόρμουλα, «για να σπάσει ο πάγος». Σε αυτή τη λογική κινούνται και οι Βρετανοί, που διαμηνύουν ότι εάν είναι να σπάσει το αδιέξοδο δεν έχουν ένσταση να πραγματοποιηθεί μια τετραμερή συνάντηση, Ελλάδος, Τουρκίας, δυο κοινοτήτων, νοουμένου ότι στη συνέχεια θα συγκληθεί πενταμερής και θα συμμετάσχουν κι αυτοί. Οι Τούρκοι, πάντως, διαδίδουν πως δήθεν η Ελλάδα δεν ενοχλείται από μια τέτοια σύνθεση, τετραμερή δηλαδή, πλην όμως αυτό το απορρίπτει η Αθήνα. Πρωτίστως επειδή είναι ξεκάθαρη και έντονη η θέση της Λευκωσίας, που απορρίπτει το τουρκο-βρετανικό σενάριο.
Γεύμα για τρεις από Γ.Γ.
Από την πλευρά του, ο Γενικός Γραμματέας επιμένει σε μια συνάντηση με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη και τον εγκάθετο της Άγκυρας, Ερσίν Τατάρ. Ο Αντόνιο Γκουτέρες σχεδιάζει εντός Οκτωβρίου να προσκαλέσει σε μια χαλαρή συνάντηση χωρίς πλαίσιο τους Χριστοδουλίδη και Τατάρ. Για να αποφύγει διαδικαστικές κι άλλες ενστάσεις, θα τους προσκαλέσει σε γεύμα. Στόχος θα είναι να καταφέρει να οδηγήσει τις εξελίξεις στο επόμενο βήμα, που είναι η πενταμερής. Μια πρόσκληση για γεύμα δύσκολα, εκτιμούν συνεργάτες του Αντόνιο Γκουτέρες, μπορεί να απορριφθεί. Χωρίς, βέβαια, τούτο να θεωρείται δεδομένο καθώς η τουρκική πλευρά μπορεί να απορρίψει και μια «κοινωνική συνάντηση».
Βέβαια και ο Γενικός Γραμματέας καθώς κι άλλοι παίκτες γνωρίζουν πως εάν δεν αλλάξει στάση η κατοχική πλευρά τίποτε δεν θα προχωρήσει. Και τίποτε δεν φαίνεται να αλλάζει σε σχέση με την τουρκική συμπεριφορά.
Φρέσκαρε διεκδικήσεις
Άλλωστε ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, διά της ομιλίας του ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, σε «δικαιώματα» της κατοχικής δύναμης στην Κύπρο. Ο Ερντογάν ισχυρίσθηκε ότι η χώρα του διαθέτει τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην Ανατολική Μεσόγειο υποστηρίζοντας ότι «η Τουρκία έχει δικαιώματα στην υφαλοκρηπίδα στα βόρεια και δυτικά του νησιού της Κύπρου, ενώ οι Τουρκοκύπριοι έχουν δικαιώματα σε ολόκληρο το νησί».
Όταν η κατοχική πλευρά κάνει λόγο για «δικαιώματα» δυτικά του νησιού, εννοεί τα όσα κατατέθηκαν εγγράφως από την Άγκυρα σε Ε.Ε. και ΟΗΕ. Υπενθυμίζεται συναφώς ότι στις 19 Απριλίου 2011, στη διάρκεια του Συμβουλίου Σύνδεσης Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας, η κατοχική πλευρά κατέθεσε έγγραφο, με το οποίο πρόβαλλε τις παράνομες και παράλογες διεκδικήσεις της σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Με το έγγραφο η Άγκυρα ισχυρίζεται ότι έχει «νόμιμα δικαιώματα» και συμφέροντα ενώ από τις συντεταγμένες που κατέθεσε είχε συγκεκριμενοποιήσει τις διεκδικήσεις της (32 ° 16’18 “E»), απέναντι από τον Ακάμα, πλησίον της Πάφου. Υπενθυμίζεται ακόμη ότι σε επιστολή του τότε Τούρκου Μόνιμου Αντιπροσώπου στη Νέα Υόρκη, Feridun H. Sinirlioğlu, ημερομηνίας 22 Μαρτίου 2019, τέθηκε το θέμα της οριοθέτησης ΑΟΖ με γειτονικά παράκτια κράτη ( πλην της Κύπρου, που δεν αναγνωρίζει). Το ενδιαφέρον, ωστόσο, στην προκειμένη περίπτωση σε σχέση με τις μεθοδεύσεις της, είναι ότι στην επιστολή γινόταν αναφορά σε προηγούμενες ρηματικές διακοινώσεις της στον ΟΗΕ, βάσει των οποίων δηλώνει ότι έχει ipso facto et ab initio νόμιμα και κυριαρχικά δικαιώματα σε όλες τις θαλάσσιες ζώνες της Ανατολικής Μεσογείου, που κείνται δυτικά του Μεσημβρινού 32ο 16′ 18΄ Ε ( που συμπίπτει με το όριο των κυπριακών χωρικών υδάτων των 12 ν.μ., στα ανοικτά του Ακάμα).
Ανέδειξε τη γεωπολιτική της προίκα στη Νέα Υόρκη η Λευκωσία
Η γεωπολιτική σημασία της Κυπριακής Δημοκρατίας ήταν- πέραν από το Κυπριακό- στο επίκεντρο των επαφών του Προέδρου και της αντιπροσωπείας της χώρας μας στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη. Στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του Διεθνούς Οργανισμού, η Λευκωσία παράλληλα με το Κυπριακό, ανέδειξε στη διάρκεια των επαφών που πραγματοποίησε ο Πρόεδρος και οι συνεργάτες του, το ρόλο της Κύπρου τόσο σε σχέση με την κρίση στη Μέση Ανατολή όσο και σε ό,τι αφορά τα ενεργειακά.
Σημειώνεται συναφώς ότι στη διάρκεια της συνάντησης του Προέδρου Χριστοδουλίδη με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, ο Αντόνιο Γκουτέρες αναφέρθηκε εκτενώς στον ανθρωπιστικό ρόλο της Κύπρου στον πόλεμο στη Γάζα με ειδικές αναφορές στον ανθρωπιστικό διάδρομο «Αμάλθεια», μέσω του οποίου μεταφέρθηκε βοήθεια προς τους Παλαιστίνιους αμάχους, που βάλλονται από τον ισραηλινό στρατό. Περαιτέρω, τα ζητήματα της ανθρωπιστικής βοήθειας αλλά κι αυτά που συνδέονται με το σενάριο εκκένωση αμάχων και την προσωρινή παραμονής του στην Κύπρο, ήταν ψηλά στην ατζέντα. Η Κύπρος είναι έτοιμη να ενεργοποιήσει τα σχέδια υποδοχής και βρίσκεται σε ανοικτή γραμμή επικοινωνίας με χώρες που έχουν πολλούς υπηκόους στο Λίβανοκαι σε άλλες χώρες της περιοχής, ώστε να μεταφερθούν στη χώρα μας σε περίπτωση κλιμάκωσης του πολέμου.
Παράλληλα, η κυπριακή πλευρά μαζί με την ελλαδική προσπάθησαν από κοινού, να εδραιώσουν τις συνεργασίες με χώρες της περιοχής, όπως Αίγυπτο, Ιορδανία, Λίβανο. Όπως είναι γνωστό, η Λευκωσία διατηρεί πολύ καλές σχέσεις με όλες τις χώρες της περιοχής, αναδεικνύοντας τόσο το θέμα της γειτνίασης αλλά και την ιδιότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας ως κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Την ίδια ώρα, διατηρεί κανάλια επικοινωνίας με τη Συρία και λόγω του μεταναστευτικού αλλά και επειδή η Δαμασκός στέκεται απέναντι στην κατοχική Τουρκία.
Στην ατζέντα των επαφών ήταν και τα ενεργειακά. Κι αυτά αφορούν τόσο τη δραστηριότητα αδειοδοτημένων εταιρειών σε θαλασσοτεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ, όσο και το θέμα του καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου- Κρήτης. Είναι σαφές πως υπάρχει ενδιαφέρον από κράτη της ευρύτερης περιοχής και για ηλεκτρική διασύνδεση αλλά και για επενδύσεις στο έργο.
Δεν έχει εμπιστοσύνη στον Τατάρ η Άγκυρα
Η Άγκυρα δεν έχει εμπιστοσύνη στον Τατάρ να χειριστεί μόνος του, σε μια συνάντηση, το Κυπριακό. Παρά το γεγονός ότι ο κατοχικός ηγέτης θεωρείται ότι είναι αυθεντικό φερέφωνο της Τουρκίας, ωστόσο το θέμα είναι πως στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών ανησυχούν επειδή δεν γνωρίζει επαρκώς το Κυπριακό και δεν έχει ιδέα από διαπραγμάτευση. Γι αυτό και πολλές φορές, θέματα που θα μπορούσε να τα χειριστεί ο κατοχικός ηγέτης, αναλαμβάνει να σηκώσει το βάρος ο ίδιος ο Χακάν Φιντάν, σε ό,τι αφορά το Κυπριακό και τα υπόλοιπα θέματα, ο Τούρκος αντιπρόεδρος, Τζεβντέτ Γιλμάζ σε συνεργασία με τον λεγόμενο πρέσβη της κατοχικής δύναμης στα κατεχόμενα, Γιασίν Εκρέμ Σερίμ. Είναι γι αυτό το λόγο που ο Ερντογάν δεν έχει ακόμη αποφασίσει κατά πόσο θα στηρίξει τον Τατάρ, στις λεγόμενες προεδρικές εκλογές του 2025. Αν και, όπως σημειώνεται, ο κατοχικός ηγέτης ακολουθεί όλες τις οδηγίες της Άγκυρας χωρίς σχόλια και ενστάσεις.
ΠΗΓΗ:ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ 29/9/2024
