3/11/2024
γράφει ο Κώστας Βενιζέλος
Η Κύπρος πρέπει να παραμείνει ανεξάρτητη και άγκυρα σταθερότητας στην περιοχή για να μπορεί να διαδραματίζει ρόλο. Με αυτή την αναφορά, σύμφωνα με πληροφορίες, ολοκλήρωσε τη συνάντησή του με τον Νίκο Χριστοδουλίδη, ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Τζο Μπάιντεν, την περασμένη Τετάρτη, στο Οβάλ Γραφείο, στον Λευκό Οίκο.
Η κυπριακή πλευρά θεωρεί ότι αυτή η τοποθέτηση, αφορά την Τουρκία και τις συστηματικές προσπάθειες της για έλεγχο του νησιού είτε με συμφωνία είτε χωρίς. Είναι δε πρόδηλο ότι αυτή η τοποθέτηση θα πρέπει να αντανακλάται και στην προσέγγιση της Ουάσινγκτον στο περιεχόμενο μιας συμφωνίας στο Κυπριακό. Η θέση ότι η Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει και μετά από μια συμφωνία να λαμβάνει αποφάσεις στη βάση των δικών της συμφερόντων κρίνεται από τη Λευκωσία ως σημαντική και συνδέεται με το εθνικό ζήτημα.
Είναι σαφές πως από τη συνάντηση της περασμένης Τετάρτης στον Λευκό Οίκο, ότι προκύπτουν μια σειρά νέα στοιχεία, που συνδέονται τόσο με τις διμερείς σχέσεις όσο και το ρόλο στην περιοχή. Είναι δε ξεκάθαρο ότι η πρόσκληση απευθύνθηκε από τον Τζο Μπάιντεν στον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη για το ρόλο που διαδραματίζει η χώρα μας στην περιοχή. Ρόλο, που φαίνεται να θεωρούν οι Αμερικανοί, ως πολύ σημαντικό.
Η συνάντηση έγινε στην παρουσία του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, του Σύμβουλου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ Τζέικομπ Τζέρεμι Σάλιβαν κι άλλων παραγόντων από πλευράς ΗΠΑ. Ήταν, δηλαδή, όλη η πρώτη γραμμή του Λευκού Οίκου και του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Πληροφορίες αναφέρουν πως ο Πρόεδρος της Κύπρου, στη συνάντηση, έκανε αρχικά μια παρουσία της κατάστασης στην περιοχή και ανέδειξε το γεγονός ότι η Λευκωσία έχει κανάλια επικοινωνίας με όλες τις πλευρές. Ενίοτε δε, όπως αναφέρθηκε, αναλαμβάνει να μεταφέρει μηνύματα μεταξύ των αντιμαχομένων πλευρών. Αυτό προφανώς και το γνωρίζουν οι Αμερικανοί αλλά έδειξαν να ενδιαφέρονται για αυτή τη διάσταση του ρόλου της κυπριακής πλευράς.
Αναβάθμιση της αεροπορικής βάσης
Την ίδια ώρα, οι δυο πλευρές συζήτησαν και θέματα που συνδέονται με την αμυντική συνεργασία. Ο Πρόεδρος έχει ενημερώσει για την πρόθεση της Κυπριακής Δημοκρατίας να αναβαθμίσει την αεροπορική βάση «Ανδρέας Παπανδρέου» στην Πάφο και φάνηκε να υπάρχει ενδιαφέρον από αμερικανικής πλευράς για το σχέδιο αυτό. Ακόμη και συμμετοχής, εμπλοκής τους. Σημειώνεται πως η αναβάθμιση της αεροπορικής βάσης κρίνεται απαραίτητη από τους ειδικούς, ώστε να μπορεί να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της περιόδου που διανύουμε. Σημειώνεται συναφώς ότι η Κυπριακή Δημοκρατία προχωρά και στην αναβάθμιση της ναυτικής βάσης «Ευάγγελος Φλωράκης» στο Μαρί και ενόψει τούτου η Λευκωσία βρίσκεται σε ανοικτή γραμμή επικοινωνίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Καθίσταται, πάντως, σαφές από πλευράς της Λευκωσίας πως η Κύπρος δεν θα γίνει σε καμία περίπτωση ορμητήριο για στρατιωτικές επιχειρήσεις καθώς δεν είναι μέρος του προβλήματος, ούτε και θέλει να αποτελέσει στόχο.
Σε ότι αφορά τη συνεργασία σε στρατιωτικό επίπεδο, πέραν από τη φοίτηση Κυπρίων στρατιωτικών σε αμερικανικές σχολές, οι ΗΠΑ έχουν αναφερθεί στο ενδεχόμενο, εάν και εφόσον το θέλει η Λευκωσία, να βοηθήσουν στον εκσυγχρονισμό της Εθνικής Φρουράς σε διοικητικό επίπεδο.
Σε ό,τι αφορά την άρση του εμπάργκο όπλων προς την Κυπριακή Δημοκρατία, η Λευκωσία έχει ζητήσει αυτό να ισχύει τουλάχιστον πέντε χρόνια. Προκύπτει, επίσης, κυπριακό ενδιαφέρον για αγορά οπλικών συστημάτων.
Τουρκία και Κυπριακό
Είναι σαφές πως για τις Ηνωμένες Πολιτείες η Τουρκία θεωρείται σημαντικός σύμμαχος. Δεν πρόκειται αυτό να αλλάξει, ούτε και αναμένεται να υπάρξει ρήξη μεταξύ των δυο συμμάχων στο ΝΑΤΟ, παρά τα όποια προβλήματα που υπάρχουν. Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι δεν λένε και τα καλύτερα λόγια για τον Ερντογάν και το καθεστώς του, αλλά κρατούν ισορροπίες και κανάλια επικοινωνίας. Είναι προφανές πως καμία από τις δυο πλευρές δεν θέλουν να κόψουν τις σχοινί.
Την ίδια ώρα, η Ουάσινγκτον, φαίνεται να αντιμετωπίζει την Κυπριακή Δημοκρατία χωριστά αναφορικά με τις σχέσεις τους. Σε αντίθεση με το παρελθόν, που θεωρείτο μέρος των σχέσεων με την Τουρκία και ένα πρόβλημα το οποίο θα αντιμετωπιζόταν στη βάση και των στρατηγικών συμφερόντων της Άγκυρας.
Κανείς δεν θεωρεί πως σε σχέση με το περιεχόμενο της λύσης, τις λογικές του παρελθόντος ( σχέδιο Ανάν κλπ) άλλαξε η γραφειοκρατία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και αντιμετωπίζει διαφορετικά το Κυπριακό. Αλλά οι τοποθετήσεις της αμερικανικής πλευράς, σε πολιτικό επίπεδο, προσφέρουν δυνατότητες της Λευκωσίας να τις αξιοποιήσει.
Η Άγκυρα ανοίγει κανάλια επικοινωνίας με όλους, πλην Κύπρου
Το σκηνικό, που διαμορφώνεται σε σχέση με το Κυπριακό, μπορεί να μην αλλάζει επί του παρόντος τα δεδομένα, αλλά είναι σαφές πως υπάρχουν δυνατότητες για αξιοποίηση κάποιων παράλληλων εξελίξεων, ώστε να σημειωθεί διαφοροποίηση. Η κατοχική Τουρκία δείχνει να κινείται σε διάφορα πεδία, να δείχνει ενδιαφέρον για συζητήσεις και συνεννοήσεις, για άλλα θέματα, αλλά σε σχέση με το Κυπριακό καμία αλλαγή δεν διαπιστώνεται. Τούτο μπορεί να παραμείνει μέχρι τέλους, αλλά ενδέχεται στην πορεία να αλλάξει, αναλόγως των δεδομένων, που θα διαμορφωθούν και τις συγκυρίες.
Διάφοροι αναλυτές αλλά και διπλωματικοί κύκλοι θεωρούν πως πρέπει να συνδυαστούν διάφορες παράλληλες εξελίξεις και γεγονότα, να ευθυγραμμιστούν τα άστρα, για να μπορέσει το Κυπριακό στο κάδρο προτεραιοτήτων της Τουρκίας. Ποιες κινήσεις γίνονται;
Πρώτο, αφορά τα ευρωτουρκικά. Παρά τις δυσκολίες, τα προβλήματα, η Άγκυρα θέλει διακαώς να κρατήσει ανοικτό το κανάλι επικοινωνίας, για πολιτικούς λόγους αλλά πρωτίστως οικονομικούς. Κανάλια επικοινωνίας με την Άγκυρα θέλει να κρατήσει και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Σημειώνεται πως ο Ερντογάν έχει προσκληθεί από την ουγγρική προεδρία της Ε.Ε. σε ειδική σύνοδο αυτή την εβδομάδα στη Βουδαπέστη. Στη σύνοδο θα είναι, ασφαλώς, και ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, ως αρχηγός κράτους-μέλους της Ένωσης.
Δεύτερο, στα ελληνοτουρκικά η Άγκυρα θέλει να κρατά «ζεστό το σίδερο» και να συζητά με την Αθήνα. Να συζητά χωρίς, ουσιαστικά, να αλλάζει την ατζέντα των παράνομων και παράλογων διεκδικήσεων της. Αθήνα και Άγκυρα εξυπηρετούνται με αυτό το τέμπο πρωτίστως επειδή έχουν μειωθεί, σε σχέση με το παρελθόν, οι εντάσεις. Αν και η Άγκυρα συνεχίζει κατά καιρούς να κτυπά καμπανάκι στην Αθήνα, για τα όσα «καλοβλέπει» σε βάρος της Ελλάδος.
Τρίτο, πολλοί υποστηρίζουν πως η κατοχική Τουρκία φοβάται την ανακήρυξη κουρδικού κράτους. Φοβάται και αναγνωρίσεις καθώς γνωρίζει και ποιοι ενδεχομένως να ενθαρρύνουν προς αυτή την κατεύθυνση. Ενόψει τούτου έχουν γίνει και τα «ανοίγματα» προς τους Κούρδους από τον Μπαχτσελί, τον Γκρίζο Λύκο, κυβερνητικό εταίρο του Ερντογάν.
Σε σχέση με το Κυπριακό η μόνη κίνηση που έγινε ήταν να στείλει η Άγκυρα τον Ταλάτ στο δείπνο του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, στις 15 Οκτωβρίου, στη λεγόμενη τριμερή. Στο δείπνο πήγε ο Ταλάτ, αλλά καμία διαφοροποίηση από την πολιτική των δυο κρατών δεν υπήρξε.
Κοινή προεκλογική από Αθήνα και Άγκυρα
Κοινή προεκλογική εκστρατεία Ελλάδα και Τουρκία για τη διεκδίκηση δύο υψηλών θέσεων στον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ). Όπως είναι γνωστό, η Ελλάδα έχει παρουσιάσει την υποψηφιότητα της Μάνιας Τελαλιάν για τη θέση της επικεφαλής του Γραφείου Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΑΣΕ και η Τουρκία την υποψηφιότητα του γνωστού σκληροπυρηνικού πρέσβη Φεριντούν Σινιρίογλου για τη θέση του γενικού γραμματέα του ΟΑΣΕ. Τα πρωτεία, δηλαδή, στην Τουρκία. Τούτο έγινε με πρωτοβουλία των δυο υπουργών Εξωτερικών, Γεώργιου Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν, οι οποίοι έστειλαν κοινές επιστολές τον περασμένο Μάιο. Στο πλαίσιο αυτό, οι πρέσβεις της Ελλάδας και της Τουρκίας στην Ουάσιγκτον συναντήθηκαν με τον βοηθό υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζέιμς Ο’ Μπράιεν ζητώντας τη στήριξη της χώρας του στη υποψηφιότητα των δυο. Όπως συναφώς αναφέρεται από την Αθήνα, θα ακολουθήσουν αντίστοιχες κοινές διπλωματικές πρωτοβουλίες σε πολλές πρωτεύουσες ενόψει της Υπουργικής Συνόδου του ΟΑΣΕ το τριήμερο 4-6 Δεκεμβρίου.
ΠΗΓΗ:https://www.philenews.com/politiki/article/1524341/i-thesi-klidi-bainten-ke-ti-tou-apokalipse-o-proedros/
