Θυσιάστηκε υπέρ πίστεως και πατρίδος
Ο Κυριάκος Μάτσης, μια από τις μεγαλύτερες μορφές του σύγχρονου Ελληνισμού, έπεσε μαχόμενος για την ελευθερία της Κύπρου στις 19 Νοεμβρίου 1958, κατά τη διάρκεια του εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ. Είναι ευρέως γνωστός για τον ηρωισμό και την ακλόνητη πίστη του στις αξίες της ελευθερίας και της δικαιοσύνης. Ωστόσο, υπάρχουν άγνωστες ή λιγότερο προβεβλημένες πτυχές της ζωής και του χαρακτήρα του, οι οποίες αξίζει ν’ αναδειχθούν.
Ο Μάτσης υπήρξε ένας άνθρωπος με βαθιά συναισθήματα, κάτι που αποδεικνύεται μέσα από την ίδια τη γραφή του. Οι επιστολές προς τους γονείς του αποκαλύπτουν την εσωτερική του αγωνία, για τις ανθρώπινες θυσίες που απαιτούνταν για την ελευθερία. Σε ένα από τα γράμματά του, λίγους μήνες πριν περάσει στην αθανασία, έγραφε: «Πιστεύομεν ότι κάθε θυσία μας δεν πηγαίνει άδικα και εσείς να είστε περήφανοι για μας. Αν ο καλός Θεός μάς επιφυλάσσει την λαμπράν τύχη να δώσουμεν την ζωήν μας για την πατρίδα, τότε η χαρά σας πρέπει να είναι απέραντη. Δεν ξέρω αν μπορεί να ονειρευτεί ένας άνθρωπος καλύτερη τύχη από αυτή. Και δεν μπορώ να σκεφθώ γονείς που να είναι πιο περήφανοι παρά για τα παιδιά τους που έπεσαν για την πατρίδα».
Ο Μάτσης ήταν έτοιμος για τον θάνατο. Τον είχε προβλέψει στα γράμματά του, τον είχε αναλύσει στους φιλοσοφικούς του στοχασμούς, και τον είχε με σιγουριά καταγράψει στο ημερολόγιό του. Στο βιβλίο «Σιδηρά Διαθήκη» του Δημητρακοπούλου, είχε υπογραμμίσει τη φράση: «Έκλεξε όσον ημπορής τον τρόπο του θανάτου σου· ένας ωραίος θάνατος είναι η ευγενεστέρα πράξις της ζωής».
Οραματιστής
Πέρα από τον ηρωισμό του, ο Μάτσης υπήρξε βαθιά προβληματισμένος για το μέλλον του κυπριακού λαού και την εθνική του ταυτότητα. Μελετούσε φιλοσοφικά και πολιτικά έργα, που του επέτρεπαν να συνδυάζει τον ιδεαλισμό με τον ρεαλισμό. Συχνά εξέφραζε προβληματισμούς για το πώς θα εξασφαλιστεί και θα διατηρηθεί η ελευθερία της Κύπρου. Ήταν οραματιστής, προειδοποιώντας για την ανάγκη ενότητας και συνεργασίας μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων Κυπρίων, μια σκέψη εξαιρετικά επίκαιρη ακόμη και σήμερα. «Να γιατί δεν νοιάζομαι αν τη γη αυτήν την ζουν Τούρκοι, Έλληνες, Εβραίοι… Εκείνο που έχει αξία είναι να την ζουν αυτοί που την ποτίζουν με τον ιδρώτα τους και να περπατούν πάνω της ελεύθεροι, διαφεντευτές της, κυρίαρχοί της. Ν’ αναπνέουν περήφανοι τον αέρα της, που να ’ναι αέρας δροσιάς, ομορφιάς, λεβεντοσύνης, όχι πνίχτης…».
Εκτός από τη δράση του στον Αγώνα της ΕΟΚΑ, ο Μάτσης χαρακτηριζόταν από πλατιά καλλιέργεια πνεύματος και κουλτούρα παιδείας. Η αγάπη του για τη λογοτεχνία και την ποίηση δεν ήταν απλώς μια μορφή έκφρασης και μάθησης, αλλά μια σημαντική πτυχή της όλης προσωπικότητάς του. Οι σκέψεις του συχνά εμπνέονταν από λογοτεχνικά έργα, τα οποία του έδιναν δύναμη και κουράγιο. «Αγωνίζομαι για τον λαό, τον βλέπω αμόρφωτο και θέλω να τον μορφώσω. Τον βλέπω αδικημένο και θέλω να τον δικαιώσω», έλεγε χαρακτηριστικά.
Ο Μάτσης υπήρξε ένας άνθρωπος με βαθιά συναισθήματα, κάτι που αποδεικνύεται μέσα από την ίδια τη γραφή του
Θεσσαλονίκη
Πριν από την ένταξή του στον Αγώνα της ΕΟΚΑ, ο Μάτσης είχε αφοσιωθεί στην αγροτική ανάπτυξη της Κύπρου. Σπούδασε γεωπονία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκη και είχε ως στόχο να βοηθήσει στην ανάπτυξη της κυπριακής υπαίθρου και στην αύξηση της γεωργικής παραγωγής. Η επιθυμία του να συμβάλει στη βελτίωση της ζωής των Κυπρίων αντικατοπτρίζει την προσήλωσή του στο κοινωνικό καθήκον, πέρα από την ένοπλη δράση. «Προσπαθώ να ξεχωρίσω τις αντιλήψεις μου για τη στάση που πρέπει να κρατά κανείς απέναντι στο σύνολο και βρίσκω πως όχι μόνο για ιδεολογικούς λόγους, αλλά και από την άποψη των πραγματικών συμφερόντων, πρέπει να ακολουθούμε όλοι το “ο καθένας για τον άλλο και όλοι για το σύνολο”».
Αγωνιστής
Η συμφιλίωσή του με την ιδέα του θανάτου ήταν εμφανής στην ψύχραιμη και αποφασιστική στάση του, κατά την πολιορκία του κρησφυγέτου του στο Δίκωμο. Αφού πρώτα διέταξε τους συντρόφους του, Ανδρέα Σοφιόπουλο και Κώστα Χριστοδούλου, να εξέλθουν του κρησφυγέτου, αυτός αρνήθηκε να παραδοθεί. Η πράξη αυτοθυσίας ήταν η απόλυτη σκιαγράφηση της υπέρβασης του εαυτού του, της αφοσίωσής του στον αγώνα για την ελευθερία. «Αν θα βγω, θα βγω πυροβολώντας», ήταν η τελευταία του φράση.
Οι διάφορες πτυχές της ζωής του Κυριάκου Μάτση, που συχνά επικαλύπτονται από την αγωνιστική του δράση, αποδίδουν την εικόνα ενός ανθρώπου με τεράστια εσωτερική δύναμη και ανιδιοτελή αγάπη για την πατρίδα και τους ανθρώπους της. Πίστευε σε ηθικές αρχές, τις οποίες εφάρμοζε πάντοτε στη ζωή του. Όπως ο ίδιος έλεγε, «αυτές οι αρχές είναι που θα περισώσουν την αξιοπρέπεια του ατόμου και θα το επιβάλουν στο σύνολο. Αυτές, άλλωστε, αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της κοινωνίας, επάνω στον οποίο θα οικοδομηθεί το περίλαμπρον αύριο».
«Αγωνίζομαι για τον λαό, τον βλέπω αμόρφωτο και θέλω να τον μορφώσω»
Με τη θυσία του για την ελευθερία, ο Κυριάκος Μάτσης αποτελεί σύμβολο αφοσίωσης και αγάπης για την πατρίδα, φωτεινό παράδειγμα που εμπνέει κάθε νέα γενιά. Είθε το πνεύμα του, το οποίο διαπερνά την ιστορία μας, ν’ αποτελεί φάρο για όλους εμάς, καθοδηγώντας μας προς ένα μέλλον ειρήνης, ενότητας και δικαιοσύνης. Με την ίδια ακεραιότητα και αποφασιστικότητα, ας εργαστούμε για μια Κύπρο ελεύθερη και ευημερούσα, όπου οι θυσίες των ηρώων μας θα δικαιώνονται μέσα από την ελευθερία και την πρόοδο. Αιώνια η μνήμη του.
*Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Κύπρου
ΠΗΓΗ:https://simerini.sigmalive.com/article/2024/11/24/agnostes-ptukhes-tou-eroa-tes-eoka-kuriakou-matse/
