Τι είναι σήμερα τα κατεχόμενα; Μια γκρίζα πολιτική εκκρεμότητα ή μια μαύρη τρύπα εγκλήματος στο κέντρο της Κυπριακής Δημοκρατίας; Οι τελευταίες διεθνείς εκθέσεις δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αμφιβολίας. Ο Global Organized Crime Index 2024/2025 σκιαγραφεί την κατεχόμενη περιοχή ως κόμβο οργανωμένου εγκλήματος: σεξουαλική εκμετάλλευση, διακίνηση μεταναστών, λαθρεμπόριο καυσίμων και καπνικών, παράνομα όπλα και νομιμοποίηση εσόδων από κοκαΐνη μέσω καζίνων. Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, μέσω των εκθέσεων για την εμπορία προσώπων (TIP Report) και για το ξέπλυμα χρήματος (International Narcotics Control Strategy Report), μιλά για περιοχή με σοβαρές ελλείψεις σε δίωξη, προστασία θυμάτων και μηχανισμούς κατά του ξεπλύματος, όπου ο τομέας των καζίνων αποτελεί «σημαντική ανησυχία».

Στην άλλη πλευρά της Πράσινης Γραμμής, η Κυπριακή Δημοκρατία πληρώνει τον λογαριασμό: δεκάδες χιλιάδες αφίξεις αιτητών ασύλου μέσω βορρά, εκατομμύρια σε χαμένα φορολογικά έσοδα από λαθραία τσιγάρα και καύσιμα, διάχυση ναρκωτικών και όπλων στις ελεύθερες περιοχές. Όσο το πολιτικό πρόβλημα παραμένει άλυτο, η κατοχική ζώνη λειτουργεί ως δομικό ρήγμα ασφάλειας για την Κύπρο και την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ψευδοκράτος στα χαρτιά, πραγματικός κόμβος εγκλήματος

Η αυτοαποκαλούμενη «ΤΔΒΚ» παραμένει μη αναγνωρισμένο μόρφωμα: εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκτός FATF, εκτός Europol και Eurojust, εκτός των βασικών δικτύων διεθνούς αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας. Αυτό το θεσμικό κενό δεν είναι απλώς πολιτική ιδιομορφία – είναι δομικό πλεονέκτημα για οργανωμένα δίκτυα.

Σύμφωνα με τον Global Organized Crime Index, η διοίκηση στα κατεχόμενα έχει λειτουργήσει διαχρονικά ως καταφύγιο φυγόδικων, φοροφυγάδων και άλλων εγκληματιών, με υψηλά επίπεδα διαφθοράς, ευνοιοκρατίας και υποτυπώδεις μηχανισμούς λογοδοσίας. Η ίδια έκθεση καταγράφει ότι σχεδόν σε κάθε βασικό πεδίο εγκληματικότητας στην Κύπρο – από το trafficking και τη διακίνηση μεταναστών μέχρι το λαθρεμπόριο αγαθών και τη νομιμοποίηση εσόδων – ο χάρτης δείχνει προς τον βορρά.

Η Πράσινη Γραμμή, γραμμή κατάπαυσης πυρός και όχι κανονικό εξωτερικό σύνορο κράτους, περιγράφεται ως διάδρομος για παράνομες ροές. Ανάμεσα σε φυλασσόμενα οδοφράγματα, ουδέτερη ζώνη, Βρετανικές Βάσεις και περιοχές χωρίς αποτελεσματικό έλεγχο, δημιουργείται ένα μωσαϊκό αρμοδιοτήτων που αφήνει κενά – κενά τα οποία εκμεταλλεύονται συστηματικά τα κυκλώματα.

Trafficking με κρατική βούλα

Στον τομέα της εμπορίας προσώπων, τα κατεχόμενα εμφανίζονται στις διεθνείς εκθέσεις ως σημαντικός κόμβος σεξουαλικής εκμετάλλευσης γυναικών. Ο Global Organized Crime Index αλλά και οι εκθέσεις του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ για την Εμπορία Προσώπων (TIP Report) περιγράφουν ένα καθεστώς, όπου τα νυχτερινά κέντρα λειτουργούν ως βιτρίνα για μια δομημένη βιομηχανία πορνείας.

Γυναίκες από Ανατολική Ευρώπη, Αφρική και Ασία εισέρχονται στα κατεχόμενα με βίζες «χορεύτριας», «οικοδέσποινας» ή «φοιτήτριας» και καταλήγουν σε κλαμπ και μπαρ με καθεστώς εξαναγκασμού. Καταγγέλλονται:

• Κατάσχεση διαβατηρίων από εργοδότες ή «αρχές».
• Απαγόρευση αλλαγής εργοδότη.
• Μαζικές απελάσεις όσων τολμούν να διαμαρτυρηθούν.

Την ίδια στιγμή, το ψευδοκράτος αποκομίζει έσοδα από φόρους και τέλη στα συγκεκριμένα κέντρα. Στην πράξη, μιλάμε για ένα σύστημα «νομιμοποιημένης» σεξουαλικής εκμετάλλευσης, με κρατική ανοχή και οικονομικό όφελος.

Η ομάδα εμπειρογνωμόνων GRETA του Συμβουλίου της Ευρώπης, στην τελευταία της έκθεση για την Κύπρο, εκφράζει «σοβαρή ανησυχία» για τις συνθήκες στην κατεχόμενη περιοχή και σημειώνει ότι πολλά από τα άτομα που αναγνωρίζονται ως πιθανά θύματα trafficking στις ελεύθερες περιοχές έχουν προηγουμένως περάσει από τον βορρά – χωρίς ποτέ να έχουν αναγνωριστεί ή προστατευθεί εκεί. Η Κυπριακή Δημοκρατία καλείται να διαχειριστεί τα θύματα, ενώ το σύστημα που τα παρήγαγε παραμένει ανέγγιχτο.

Καζίνα, κοκαΐνη και ξέπλυμα: το νέο «Μακάο» της Ανατολικής Μεσογείου

Ο οικονομικός πυρήνας του εγκληματικού οικοσυστήματος βρίσκεται στα καζίνα και τα τυχερά παιχνίδια. Σύμφωνα με ερευνητικά ρεπορτάζ (OCCRP κ.ά.), στα κατεχόμενα λειτουργούν σήμερα δεκάδες καζίνα – περίπου 30-33 – με πρόσφατη νομοθετική αλλαγή να ανοίγει τον δρόμο για τουλάχιστον διπλασιασμό αυτού του αριθμού. Καταργούνται ουσιαστικά τα όρια στον αριθμό αδειών, χαλαρώνουν οι όροι για την τοποθεσία (άνοιγμα εντός αστικών κέντρων) και μειώνεται η ελάχιστη απόσταση από σχολεία.

Ο Global Organized Crime Index και ειδική ανάλυσή του για την Κύπρο συνδέουν ρητά την κατεχόμενη περιοχή με το εμπόριο κοκαΐνης και άλλων ναρκωτικών. Η Κύπρος, σημειώνει η έκθεση, βαθμολογείται με περίπου 5/10 στην αγορά κοκαΐνης: δεν είναι παγκόσμιο transit hub, αλλά διαθέτει ενεργές ομάδες διανομής και αυξημένη ζήτηση, με τη Λεμεσό ν’ αναφέρεται ως κόμβος κατανάλωσης. Σε αυτό το πλαίσιο, η αυτοαποκαλούμενη «ΤΔΒΚ» περιγράφεται ως «κεντρικός κόμβος νομιμοποίησης εσόδων από διακίνηση κοκαΐνης, μέσω καζίνων και τυχερών παιχνιδιών».

Το International Narcotics Control Strategy Report (INCSR) του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, που εξετάζει το ξέπλυμα χρήματος παγκοσμίως, χαρακτηρίζει τα κατεχόμενα περιοχή που στερείται επαρκών νομικών και θεσμικών δικλίδων για την καταπολέμηση του ξεπλύματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Ειδικά ο τομέας των καζίνων αναφέρεται ως «σημαντική ανησυχία», ακριβώς επειδή συνδυάζει μεγάλους όγκους μετρητών, ανεπαρκή έλεγχο προέλευσης κεφαλαίων, ανύπαρκτη διεθνή εποπτεία και πολιτική βούληση επικεντρωμένη περισσότερο στο οικονομικό όφελος παρά στον έλεγχο.

Παράλληλα, αναλύσεις που στηρίζονται στον Global Organized Crime Index κάνουν λόγο για δικηγορικά γραφεία, εταιρείες ανάπτυξης γης και παρόχους χρηματοοικονομικών υπηρεσιών που διαδραματίζουν ρόλο «διευκολυντών» στο ξέπλυμα: είτε μέσω αγοραπωλησιών ακινήτων σε εδάφη με αμφισβητούμενους τίτλους, είτε μέσω περίπλοκων εταιρικών σχημάτων που αξιοποιούν το θολό καθεστώς της κατεχόμενης περιοχής.

Στο κομμάτι των όπλων, η διεθνής χαρτογράφηση εγκλήματος καταγράφει τα κατεχόμενα ως κύρια πηγή παράνομου οπλισμού στο νησί. Όπλα εισάγονται, αποθηκεύονται ή διακινούνται μέσω της κατεχόμενης περιοχής και στη συνέχεια διοχετεύονται στις ελεύθερες περιοχές από μη ελεγχόμενα σημεία διέλευσης, ενισχύοντας την εγκληματικότητα στον νότο και δυσχεραίνοντας το έργο των Αρχών.

Λαθρεμπόριο καπνικών και καυσίμων: η σιωπηλή οικονομική αιμορραγία

Η άλλη όψη του οργανωμένου εγκλήματος είναι λιγότερο θεαματική, αλλά απολύτως μετρήσιμη: λαθρεμπόριο τσιγάρων και καυσίμων. Η διαφορά τιμών ανάμεσα στις ελεύθερες περιοχές και τα κατεχόμενα, λόγω τουρκικής λίρας και χαμηλότερης φορολογίας, δημιουργεί ένα μόνιμο κίνητρο για παράνομη διακίνηση.

Σύγχρονες μελέτες για λογαριασμό της βιομηχανίας καπνού καταγράφουν ότι στην Κύπρο, το 2024, καταναλώθηκαν περίπου 130 εκατομμύρια παράνομα τσιγάρα – σχεδόν 14-15% της συνολικής αγοράς. Η απώλεια δημοσίων εσόδων μόνο από αυτούς τους όγκους υπολογίζεται σε περίπου 22 εκατ. ευρώ. Έναν χρόνο πριν, τα παράνομα τσιγάρα υπολογίζονταν στα 100 εκατομμύρια και οι απώλειες γύρω στα 18 εκατ. ευρώ. Η αύξηση αποδίδεται ευθέως σε προϊόντα που εισέρχονται από περιοχές όπου η Κυπριακή Δημοκρατία δεν ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο – δηλαδή από τα κατεχόμενα.

Στα τελωνεία και τις αστυνομικές επιχειρήσεις, τα ευρήματα είναι αποκαλυπτικά: φορτία με χιλιάδες κούτες που κατάσχονται στα Αεροδρόμια Λάρνακας και Πάφου, αποθήκες και παράγκες με δεκάδες χιλιάδες πακέτα σε περιοχές κοντά στην Πράσινη Γραμμή, «σακιά» καπνού και απομιμητικά προϊόντα που περνούν με βαν από αφύλακτα σημεία.

Παρόμοια εικόνα και στα καύσιμα: οι διαφοροποιήσεις στις τιμές οδηγούν σε μικρο-λαθρεμπόριο (γεμίσματα ρεζερβουάρ στα κατεχόμενα, μεταφορά σε δοχεία κ.λπ.), αλλά και σε πιο οργανωμένες διακινήσεις. Το αποτέλεσμα είναι στρέβλωση της αγοράς και απώλεια φόρων εις βάρος των νόμιμων πρατηρίων στις ελεύθερες περιοχές.

Παράνομη μετανάστευση: η πίσω πόρτα της Ευρώπης

Στο μεταναστευτικό, τα κατεχόμενα έχουν γίνει η κύρια χερσαία διαδρομή παράτυπης εισόδου στην Κυπριακή Δημοκρατία – άρα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα στοιχεία της Υπάτης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) δείχνουν ότι:

• Το 2021 καταγράφηκαν περίπου 9.300 χερσαίες αφίξεις μέσω βορρά
• Το 2022 ο αριθμός έφτασε τις 13.000+
• Το 2023 μειώθηκε γύρω στις 4.500
• Το 2024 περίπου στις 2.200
• Το 2025, παρά τα μέτρα, συνεχίζεται η ίδια τάση, με σημαντικό ποσοστό των νέων αφίξεων να δηλώνουν ότι πέρασαν πρώτα από τα κατεχόμενα.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην ετήσια έκθεση για την εφαρμογή του Κανονισμού της Πράσινης Γραμμής, επισημαίνει ότι η συντριπτική πλειοψηφία των παράτυπων διελεύσεων αφορά διαδρομές που ξεκινούν από την Τουρκία, συνεχίζουν στην κατεχόμενη περιοχή (συχνά με «φοιτητικές» ή τουριστικές βίζες) και καταλήγουν στις ελεύθερες περιοχές μέσω της ουδέτερης ζώνης.

Για την Κυπριακή Δημοκρατία αυτό σημαίνει:

• Δυσανάλογη επιβάρυνση του συστήματος ασύλου και υποδοχής σε σχέση με τον πληθυσμό της.
• Στενή σύνδεση του μεταναστευτικού με κυκλώματα διακίνησης ανθρώπων, τα οποία δρουν μέσα και γύρω από τα κατεχόμενα.
• Έναν σταθερό «μοχλό πίεσης» σε επίπεδο ΕΕ, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναγνωρίζει μεν τη «μη ελεγχόμενη περιοχή», αλλά να ζητά, ταυτόχρονα, αποτελέσματα από τη Λευκωσία.

Γιατί ευδοκιμεί τόσο το έγκλημα στα κατεχόμενα;

Το υπόστρωμα που επιτρέπει σε όλα αυτά να συνυπάρχουν και να αναπτύσσονται δεν είναι τυχαίο. Συνδυάζει:

• Μη αναγνώριση και απουσία διεθνούς εποπτείας: το ψευδοκράτος δεν υποβάλλεται σε αξιολόγηση FATF, δεν συμμετέχει σε μηχανισμούς Europol/Eurojust, δεν υποχρεούται να ευθυγραμμιστεί με τα ευρωπαϊκά πρότυπα AML.
• Πολιτική και οικονομική εξάρτηση από την Άγκυρα, η οποία καταγράφεται και η ίδια με υψηλό δείκτη οργανωμένου εγκλήματος.
• Οικονομικές ανισορροπίες: τουρκική λίρα, υψηλός πληθωρισμός, ανεργία αλλά και χαλαρό φορολογικό και ρυθμιστικό πλαίσιο, που καθιστούν ελκυστικά τα καζίνα, τα λαθραία αγαθά και τα «φθηνά» εργατικά χέρια.
• Πορώδη Πράσινη Γραμμή με σημεία χωρίς ουσιαστικό έλεγχο, που διευκολύνουν διακινητές, λαθρέμπορους και κυκλώματα διαφυγής.
• Πολιτική βούληση προσανατολισμένη στην οικονομική επιβίωση του ψευδοκράτους, όχι στην αποξήλωση των εγκληματικών οικονομιών που, βραχυπρόθεσμα, τροφοδοτούν τα ταμεία του.

Σε αυτό το πλαίσιο, τα κατεχόμενα δεν είναι απλώς «πηγή παρανομιών», αλλά συμπαγής κόμβος εγκλήματος και εγκληματιών, με προεκτάσεις που φτάνουν από τη Μέση Ανατολή και την Τουρκία μέχρι τις ευρωπαϊκές αγορές.

Ο λογαριασμός για την Κυπριακή Δημοκρατία – και για την ΕΕ

Για την Κυπριακή Δημοκρατία, η κατάσταση στα κατεχόμενα συνιστά πολλαπλασιαστή κινδύνου:

• Οικονομικά, η χώρα χάνει κάθε χρόνο δεκάδες εκατομμύρια σε φόρους από λαθραία τσιγάρα και καύσιμα, δέχεται πίεση σε στέγη, υπηρεσίες και αγορά εργασίας λόγω μεταναστευτικών ροών και κινδυνεύει να «μολυνθεί» από κεφάλαια αμφίβολης προέλευσης που έχουν «ξεπλυθεί» στον βορρά.
• Θεσμικά, στις διεθνείς αξιολογήσεις για το ξέπλυμα και το οργανωμένο έγκλημα, η εικόνα του νησιού επηρεάζεται από την ύπαρξη ενός ανεξέλεγκτου οικονομικού χώρου εντός των συνόρων του.
• Κοινωνικά και ανθρωπιστικά, η Δημοκρατία αναλαμβάνει την προστασία θυμάτων trafficking και διακίνησης που γεννιούνται μέσα στο σύστημα της κατεχόμενης περιοχής.

Για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η Κύπρος είναι ταυτόχρονα θύμα και αδύναμος κρίκος: ένα κράτος-μέλος στα εξωτερικά σύνορα, που κουβαλά στην καρδιά του ένα μη αναγνωρισμένο μόρφωμα, το οποίο λειτουργεί ως μαλακό υπογάστριο για εγκληματικά δίκτυα.

Όσο το Κυπριακό παραμένει άλυτο, η «γραμμή αντιπαράθεσης» θα λειτουργεί όχι μόνο ως σύνορο κατοχής, αλλά και ως γραμμή μεταφοράς ναρκωτικών, όπλων, μαύρου χρήματος και απελπισμένων ανθρώπων. Και όσο οι διεθνείς εκθέσεις συνεχίζουν να περιγράφουν τα κατεχόμενα ως μαύρη τρύπα εγκλήματος, τόσο πιο επίκαιρο θα γίνεται το ερώτημα: Πόσο ακόμη μπορεί η Κυπριακή Δημοκρατία – και η Ευρωπαϊκή Ένωση – να συνυπάρχουν με έναν τέτοιο κόμβο στο κέντρο της επικράτειάς τους;

ΠΗΓΗ:https://simerini.sigmalive.com/article/2025/12/14/diethnes-kombos-egklematon-ta-katekhomena-narkotika-opla-kai-mauro-khrema-me-thuma-ten-kupriake-demokratia/