της Κατερίνας Ηλιάδη
16 Οκτ 2016
Οι αρχικές ενδείξεις από πλευράς Τουρκίας, αναφορικά με το κεφάλαιο ασφάλεια/εγγυήσεις, είναι «ιδιαίτερα απογοητευτικές», σημειώνει ο υπουργός Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας Ιωάννης Κασουλίδης.
Με συνέντευξή του στον «Πολίτη», ο κ. Κασουλίδης στέλνει το ξεκάθαρο μήνυμα προς την Τουρκία ότι εάν εννοεί ότι επιθυμεί και επιδιώκει επίλυση του κυπριακού προβλήματος, θα πρέπει να το αποδείξει με πράξεις και όχι λόγια. «Από πλευράς Τουρκίας έχουμε ενδείξεις, ας τις ονομάσω αρχικές, επί του θέματος των εγγυήσεων, τις οποίες βρίσκω ιδιαίτερα απογοητευτικές. Σίγουρα δεν μπορεί να επιτευχθεί λύση του Κυπριακού με αυτές τις αρχικές θέσεις. Δηλαδή, από τη μια, διατήρηση του δικαιώματος της επέμβασης μέσα από εγγυήσεις που να αφορούν μόνον την τουρκοκυπριακή πολιτεία και, από την άλλη, παρουσία στρατιωτικής βάσεως στην Κύπρο, χωρίς ληξιπροθεσμία», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Κύπριος ΥΠΕΞ.
- Η Τουρκία ζητεί στρατιωτική βάση στην Κύπρο τύπου Βρετανικών Βάσεων;
Δεν είμαι απόλυτα σίγουρος ότι είναι τύπου Βρετανικών Βάσεων, αλλά ζητούν βάση στην Κύπρο, εντός της τουρκοκυπριακής πολιτείας, που να διοικείται από Τούρκο στρατιωτικό διοικητή.
- Την τουρκική αυτή πρόταση τη μετέφερε ο κ. Μπάιντεν στον Πρόεδρο Αναστασιάδη στη Νέα Υόρκη;
Είναι λανθασμένη αυτή η αντίληψη. Μπορεί κάτι να σχολίασε ο κ. Μπάιντεν, αλλά δεν μετέφερε οποιαδήποτε πρόταση. Εγώ έχω καλύτερη εικόνα της τουρκικής θέσης από εκείνην που ακούσαμε από τον κ. Μπάιντεν. Η σχέση μας με τους Αμερικανούς και οι συζητήσεις μας με τους Αμερικανούς δεν είναι για να μας μεταφέρουν θέσεις της Τουρκίας. Είναι για να τεθεί σε ενέργεια εκείνο το οποίο λέμε, κατά κόρον, οι πάντες: ότι πρέπει τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, ο καθένας ανάλογα με την επιρροή του, να επηρεάσουν την Τουρκία για να είναι πιο διαλλακτική, όταν θα ανοίξει τα χαρτιά της στο θέμα του Κυπριακού. Επομένως, είναι προς αυτή την κατεύθυνση που βλέπουμε τη σχέση μας με τους Αμερικανούς.
- Οι Αμερικανοί κατανοούν αυτή τη θέση/πρόταση της Τουρκίας;
Δεν είμαι σίγουρος εάν το ρήμα «κατανοούν» είναι κατάλληλο να το χρησιμοποιήσουμε εδώ… Εάν μας έβλεπαν να τρίβουμε τα χέρια με ευχαρίστηση γι’ αυτή την πρόταση της Τουρκίας, σίγουρα θα ήταν αλλιώς η αντίδρασή τους.
- Να αλλάξω το ρήμα τότε. Τη θεωρούν λογική;
Είναι non-starter (σ.σ. δεν είναι σημείο εκκίνησης) για τη δική μας πλευρά αυτή η πρόταση. Γι’ αυτό πρέπει να συγκεντρωθούν σε κάτι που να μπορεί να συζητηθεί από εμάς. Και δεν μπορεί κανένας να αμφισβητήσει, αυτή τη στιγμή, την πολιτική βούληση του Προέδρου Αναστασιάδη. Ούτε και τη δική μου, που, όπως λένε κάποιοι, είμαι και πιο προχωρημένος. Όσον αφορά την ευκαιρία για λύση του Κυπριακού, αυτή η τοποθέτηση της τουρκικής πλευράς στο θέμα της ασφάλειας, επαναλαμβάνω, είναι non-starter.
- Αποκλείεται να είναι διαπραγματευτική τακτική;
Μακάρι να είναι.
- Πώς θα το μάθουμε αν δεν κάτσουμε να συζητήσουμε;
Πάντως, δεν θα αρχίσει η διαπραγμάτευση με αυτή τη θέση. Non-starter σημαίνει ότι δεν θα κάτσουμε να τη συζητήσουμε. Δεν συζητούμε ούτε για βάση ούτε για συνέχιση των εγγυήσεων, εάν αυτός είναι ο πρώτος και τελευταίος λόγος της Τουρκίας.
- Εμείς οι Ελληνοκύπριοι δεν νιώθουμε ανασφάλεια;
Μα ακριβώς, η ουσία του θέματος ασφάλεια είναι να κάνει τους πολίτες και των δύο κοινοτήτων να νιώθουν εξίσου ασφαλείς. Και για να νιώθουν εξίσου ασφαλείς πρέπει να λειτουργεί μια ισορροπία μέσα στο νησί, η οποία θα οδηγεί πάντοτε τις δύο πλευρές σε μια διαρκή συναίνεση. Δεν θα συμφωνήσουμε μια λύση, θα την εγκρίνουμε με δημοψήφισμα και τέλειωσε. Πρέπει να την κάνουμε διαρκή και βιώσιμη. Και ο καλύτερος τρόπος για να γίνει διαρκής και βιώσιμη είναι διά της ισορροπίας. Δηλαδή, καμία πλευρά να μην είναι διά της ισχύος σε καλύτερη θέση από την άλλη. Διότι, η πλευρά εκείνη που θα είναι σε θέση ισχύος δεν θα έχει ποτέ την τάση της συναίνεσης και θα τα απαιτεί όλα από την άλλη πλευρά.
- Στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ θα μπορούσε να εξευρεθεί λύση στο θέμα της ασφάλειας/εγγυήσεων;
Εάν κανείς διαβάσει το καταστατικό του ΝΑΤΟ, θα δει ότι είναι ένας αμυντικός οργανισμός, ο οποίος, με βάση το Κεφάλαιο 5, προστρέχει σε βοήθεια κράτους μέλους του όταν αυτό δέχεται επίθεση. Επιπλέον, είναι στρατιωτικός οργανισμός, λειτουργεί με στρατεύματα. Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι, πρώτον, δεν υπάρχει πρόνοια γι’ αυτό που ρωτάτε και, δεύτερον, έχει στρατιωτικό χαρακτήρα, άρα ευλόγως θα πει η Τουρκία «γιατί το ΝΑΤΟ και όχι εγώ».
- Ποια μηνύματα λαμβάνετε από την ΕΕ σε σχέση με τις διαπραγματεύσεις;
Με πολύ καλή διάθεση, η Ευρώπη μάς λέει ότι εάν λυθεί το Κυπριακό σε αυτή ακριβώς την εποχή θα είναι η μεγάλη επιτυχία στους κόλπους της ΕΕ σε σύγκριση με το τι συμβαίνει γύρω μας. Ακόμη, η σταθεροποίηση της Κύπρου, η επίλυση του Κυπριακού, η εξομάλυνση των σχέσεων Ελλάδος – Τουρκίας – Κύπρου, θα βοηθήσει ιδιαίτερα στην αντιμετώπιση των όσων συμβαίνουν ακριβώς δίπλα μας: στη Συρία, στον χώρο της Μέσης Ανατολής, στη Βόρειο Αφρική. Και θα είναι και μια συμφωνία μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων, σε αντίθεση με τα όσα συμβαίνουν και πάλι στη γύρω περιοχή μας. Επομένως, εάν πράγματι θέλουμε να το λύσουμε, να το λύσουμε τώρα, αρκεί να θέλει και η Τουρκία, η οποία τώρα θα ανοίξει τα χαρτιά της. Μέχρι σήμερα έλεγε ότι υποστηρίζει πως το Κυπριακό πρέπει να λυθεί, ότι πρέπει να τελειώνει, και διάφορα άλλα τα οποία λέει στους ξένους. Ε, πρώτη φορά θα ανοίξει τα χαρτιά της στο θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Και εγώ έχω μια γενική αρχή, που λέει ότι λύση του Κυπριακού θέλει εκείνος που προτάσσει θέσεις οι οποίες, μετά από διαπραγμάτευση, μπορούν να γίνουν αμοιβαία αποδεκτές. Εκείνοι οι άλλοι που λένε θέλω λύση αλλά οι θέσεις τους πόρρω απέχουν από το να γίνουν αμοιβαία αποδεκτές στην ουσία δεν θέλουν λύση. Και αυτό το λέω για την Τουρκία.
- Είναι μήνυμα προς την Τουρκία;
Ναι.
Η χρηματοδότηση της λύσης
Σε ό,τι αφορά τα οικονομικά της λύσης και τη χρηματοδότηση της λύσης, ποια είναι η εικόνα που έχετε;
Ενόσω εμβαθύνονται οι μελέτες των διεθνών χρηματοπιστωτικών οργανισμών που έχουν αναλάβει αυτό το καθήκον, νοουμένου ότι η ψευδοδιοίκηση του κ. Οζγκιουργκιούν σταματήσει να παρεμβάλλει εμπόδια και να υπονομεύει τη διαδικασία, θα φαίνεται ότι το κόστος της λύσης δεν θα είναι εκείνο το υπέρογκο που είχε αρχικά προβλεφθεί. Πάρα πολλοί στο εξωτερικό μας λένε «μην βλέπετε τώρα τι λέει ο ένας και ο άλλος, ότι μπορούν να διαθέσουν σε ένα ταμείο, ή οι μεγάλοι επενδυτικοί οργανισμοί για το τι μπορούν να επενδύσουν. Αν δεν δουν λύση, αν δεν δουν πραγματικότητες, δεν πρόκειται να κινηθούν. Θα κινηθούν αμέσως μετά».
- Η ΕΕ, που έχει τόσους πολλούς λόγους να θέλει να επιλυθεί το Κυπριακό, θα συνεισφέρει οικονομικά στη λύση;
Ναι. Να θεωρείτε σίγουρο ότι η ΕΕ θα συνδράμει. Δεν μιλώ για αποζημιώσεις περιουσιών, αλλά για το κόστος της δημιουργίας νέων θεσμών, ομοσπονδιακής κυβέρνησης, τοπικών κυβερνήσεων, Βουλών. Εδώ ο χρηματοδότης θα είναι η ΕΕ.
- Ξέρουμε το ποσό για το κόστος της λύσης;
Όχι. Όπως σας είπα, γνωρίζουμε ότι δεν θα είναι εκείνο το φοβερό και τρομερό το οποίο αρχικά είχε προβλεφθεί.
Τα ενεργειακά
- Αλλάζει κάτι στους ενεργειακούς σχεδιασμούς μας λόγω της τουρκοϊσραηλινής επαναπροσέγγισης;
Εάν θα αλλάξουν σχεδιασμοί, δεν θα είναι οι δικοί μας.
- Γιατί το Ισραήλ δείχνει μιαν απροθυμία να υπογράψει μαζί μας τη συμφωνία για συνεκμετάλλευση των κοιτασμάτων που εκτείνονται και στις δύο ΑΟΖ;
Ναι, όντως υπάρχει μια δυστοκία, αλλά είναι οικονομική η σύγκρουση συμφερόντων και όχι πολιτική. Και εμείς είμαστε σκληροί στο θέμα αυτό. Δεν είμαστε διατεθειμένοι σε κάτι που νιώθουμε ότι δικαιωματικά πρέπει να προασπίσουμε να μην το κάνουμε. Οι σχέσεις μας με το Ισραήλ είναι άριστες. Όπως βλέπετε, τα δύο Υπουργεία Εξωτερικών ευρίσκονται σε άριστη σχέση. Ακόμα καλύτερη είναι η σχέση των δύο Υπουργείων Άμυνας. Μόνον στο θέμα της ενέργειας έχουμε κάποιες διαφορές, της μορφής που έχω περιγράψει.
- Εάν δεν επιλυθεί το Κυπριακό, θα μπορέσουμε να συνεχίσουμε τους ενεργειακούς σχεδιασμούς μας;
Οι σχεδιασμοί μας έγιναν λαμβάνοντας πάντα υπόψη ότι η Κυπριακή Δημοκρατία είναι ένα ανεξάρτητο κυρίαρχο κράτος, με ανεξάρτητη και κυρίαρχη αποκλειστική οικονομική ζώνη – για όσα το διεθνές δίκαιο της παραχωρεί, όχι περισσότερα. Έγιναν παρενοχλήσεις στο παρελθόν, θα γίνουν πιθανόν και στο μέλλον. Μεγάλη σημασία έχει ποιοι και ποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν στην απέναντι πλευρά. Εννοώ ότι δεν είμαστε μόνοι μας στην ΑΟΖ, είμαστε συνέταιροι με μεγάλες εταιρείες, εταιρείες που στη χώρα τους έχουν τεράστια δύναμη και επιρροή. Επί του θέματος αυτού έχουμε δρόμο να διανύσουμε, όχι στρωμένο με ροδοπέταλα. Αλλά, γενικά, οι στρωμένοι με ροδοπέταλα δρόμοι είναι ελάχιστοι.
- Γιατί δίνουμε τόση σημασία στην τριμερή συνεργασία με Αίγυπτο;
Ακούστε. Η Αίγυπτος από τα πανάρχαια χρόνια ήταν ένας από τους κυριότερους πυλώνες του συσχετισμού δυνάμεων στην περιοχή. Με τη σημερινή πολιτική ορολογία είναι ένας από τους πιο κύριους παράγοντες σταθερότητας, σε μια περιοχή τόσο έτοιμη να εκραγεί ανά πάσα στιγμή. Το γεγονός ότι τρεις χώρες, δύο από την ΕΕ και η Αίγυπτος, βρέθηκαν μαζί σε τόσα κοινά θέματα που έχουν να αντιμετωπίσουν -ασύμμετρες απειλές, τρομοκρατία, αστάθεια, μετανάστευση- νομίζω ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Επιδιώκουμε την αλληλοκατανόηση, επειδή ισχυριζόμαστε ότι γνωρίζουμε αυτό τον λαό πολύ καλύτερα από πολλούς άλλους Ευρωπαίους, όπως και όλους τους λαούς της γειτονιάς μας. Έχουμε αναδείξει αυτή τη γεωγραφική μας διάσταση και την περιφερειακή μας πολιτική. Πιστεύω ότι είναι με κάτι τέτοια που η Κύπρος βρίσκεται σήμερα στον χάρτη και αντικρίζεται με σοβαρότητα. Φέρνουμε μια επιπρόσθετη αξία στην κοινή πολιτική ασφάλειας και άμυνας της ΕΕ.
Άλλο ’63, άλλο σήμερα
Σε ό,τι αφορά το κεφάλαιο της ασφάλειας/εγγυήσεων, ο Ιωάννης Κασουλίδης επισημαίνει ότι «έχουμε διαχωρίσει τη φυσική ασφάλεια των Τουρκοκυπρίων από τη βεβαιότητα ότι η λύση θα εφαρμοστεί», κατά την έκφρασή του. «Οι ενδεχόμενες γεωστρατηγικές επιδιώξεις της Τουρκίας δεν έχουν να κάνουν τίποτε με τα δύο πιο πάνω. Για τα δύο πιο πάνω είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε τρόπους για να διασφαλιστούν. Δηλαδή, εάν η τουρκοκυπριακή κοινότητα -ως η μικρή κοινότητα του νησιού- νιώθει μιαν ανασφάλεια που βασίζεται και στην πρόσφατη Ιστορία μας, να βρούμε τρόπους ουσιαστικούς να την αντιμετωπίσουμε. Το ίδιο και σε ό,τι αφορά τις ασφαλιστικές δικλίδες για εφαρμογή της λύσης», σημείωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Σε σύγκριση με το ’63, συνέχισε, η νέα κατάσταση πραγμάτων θα προνοεί την ύπαρξη μιας συγκροτημένης τουρκοκυπριακής πολιτείας, η οποία θα αυτοδιοικείται, θα έχει την Αστυνομία της, θα έχει όλα τα όργανά της. «Άλλη διαφορά μεταξύ ’63 και σήμερα είναι ότι στην κεντρική κυβέρνηση, στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση, θα υπάρχουν όλα τα εχέγγυα για να αισθάνεται η μικρότερη κοινότητα ασφαλής. Επίσης, σήμερα δεν θα υπάρχουν αδιέξοδα, γιατί προνοούνται αποτελεσματικοί μηχανισμοί επίλυσης αδιεξόδων, ώστε να μην υπάρχει καμία σύγκριση με το αδιέξοδο του ’63, που αφορούσε την ψήφιση των προϋπολογισμών. Και, τέλος, είμαστε μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που δεν ήμασταν το ’63. Και τα κράτη μέλη της ΕΕ διέπονται από κάποια έννομη τάξη, για την οποία η Ένωση έχει το δικαίωμα να παρεμβαίνει διά μέτρων και να επαναφέρει στην τάξη οποιοδήποτε κράτος μέλος την παραβιάζει», συμπλήρωσε.
Έχει γίνει πρόταση -αρχική ιδέα του κ. Κοτζιά- για ένα σύμφωνο φιλίας και σταθερότητας μεταξύ Ελλάδος, Κύπρου και Τουρκίας, πρόσθεσε ο κ. Κασουλίδης. «Μπορούμε μέσα σε αυτό το σύμφωνο να συμπεριλάβουμε διάφορα θέματα και ασφαλιστικές δικλίδες, εξ ου και η πρόταση του Προέδρου Αναστασιάδη για αντιμετώπιση του προβλήματος φυσικής ασφάλειας των Τουρκοκυπρίων ως ατόμων διά της αστυνομικής οδού. Η στρατιωτική οδός απαντά πάντα δυσανάλογα. Η αρχή της αναλογικότητας δεν μπορεί να παίξει εδώ. Η Αστυνομία θα έχει τρία στάδια: τοπική Αστυνομία της τουρκοκυπριακής πολιτείας. Εάν δυσκολεύεται, θα ζητά βοήθεια και η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θα είναι υποχρεωμένη να ανταποκριθεί διά της ομοσπονδιακής Αστυνομίας, που θα έχει μία ομάδα όπως είναι σήμερα η ΜΜΑΔ στην Αστυνομία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Σε ένα τρίτο στάδιο, θα υπάρχει παρουσία μιας πολυεθνικής Αστυνομίας στην Κύπρο, η οποία και αυτή θα παρεμβαίνει με τη σειρά της, εάν της ζητηθεί», κατέληξε ο Κύπριος ΥΠΕΞ.
Πηγή: http://politis.com.cy/article/kasoulidis-non-starter-i-tourkiki-thesi-gia-asfalia
