23 Σεπτέμβριος 2018, 18:03
Της Νάταλης Μιχαηλίδου
«ΠΑΡΕ-ΔΩΣΕ» ΕΠΙ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ Η ΡΗΞΙΚΕΛΕΥΘΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΟΛΥΒΙΟΥ, ΠΟΥ ΕΙΧΕ ΩΣ ΕΦΑΛΤΗΡΙΟ ΤΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΟΤΙ Η ΠΑΡΟΥΣΑ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΙΝΑΙ ΕΣΦΑΛΜΕΝΗ ΚΑΙ ΔΕΝ ΘΑ ΟΔΗΓΗΣΕΙ ΣΕ ΑΠΟΔΕΚΤΗ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΛΥΣΗ
«Αυτό που προτείνω δεν είναι ασυμβίβαστο με την έννοια της Ομοσπονδίας που τώρα προωθείται. Είναι ένας Οδικός χάρτης, που θα μας οδηγήσει εκεί, αλλά με τρόπο ελεγχόμενο»
«Κάποτε απαιτείται νέα σκέψη», σημειώνει ο Πόλυς Πολυβίου στην εισαγωγή του, επικαλούμενος φράση από μήνυμα του Λίνκολν προς το Κογκρέσο το 1862. Στο πολυσέλιδο έγγραφο, που έδωσε στη δημοσιότητα στις 18 Σεπτεμβρίου, με τίτλο «Το κυπριακό πρόβλημα – Μια άλλη προσέγγιση», ο νομικός και μέλος της διαπραγματευτικής ομάδας θέτει στο προοίμιο υπό μορφή διλήμματος το εξής ερώτημα:
Να μείνει το Κυπριακό ως έχει, να προχωρήσουμε σε μια διευθέτηση που δεν θα είναι βιώσιμη και η οποία θα επιφέρει νέες πληγές και τραύματα και ενδεχομένως το τέλος του Κυπριακού Ελληνισμού ή να υπερβούμε εαυτούς και να υιοθετήσουμε, αν χρειάζεται, νέες τακτικές και μεθοδολογίες διαπραγμάτευσης, που είναι αντίθετες με τις δογματικές τοποθετήσεις και τις «ιερές αγελάδες» του παρελθόντος;
Μια άλλη προσέγγιση
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο πολύπειρος νομικός, ο οποίος λαμβάνει μέρος στις συνομιλίες από το 1974 (Διάσκεψη της Γενεύης, υπό τον Γ. Κληρίδη), εκφράζει δημοσίως τη διαφωνία του με ζητήματα που άπτονται του Κυπριακού. Όπως εξηγεί στη «Σ», έχει καταλήξει πλέον στο συμπέρασμα ότι θα πρέπει να υπάρξει μια άλλη προσέγγιση, την οποία ο ίδιος ονομάζει Οδικό Χάρτη:
«Η υφιστάμενη μεθοδολογία -που ακολουθείται εδώ και πολλές δεκαετίες- ενέχει πολύ σοβαρούς κινδύνους και για τον λόγο αυτό έχω διαμορφώσει αυτήν τη διαφορετική θεώρηση». Ερωτηθείς «γιατί τώρα», στο παρά πέντε της έναρξης των εργασιών της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ και εν αναμονή της έκθεσης Λουτ, σχολιάζει:
«Έχω εκφράσει πολλές φορές επιμέρους θέσεις που μαζί συνθέτουν αυτήν τη μελέτη, αλλά πιστεύω ότι τώρα είναι μια κρίσιμη καμπή. Αυτό που προτείνω δεν είναι ενάντια στην επίσημη πολιτική, ούτε είναι ασυμβίβαστο με τη βασική λύση της Ομοσπονδίας. Είναι ένας Οδικός χάρτης, που θα μας οδηγήσει εκεί, αλλά με τρόπο ελεγχόμενο. Με βήματα επί του εδάφους τώρα, σιγά-σιγά, ούτως ώστε να προλειανθεί και να ευκολυνθεί η μετάβαση σε νέο καθεστώς πραγμάτων».
Ανάμεσα στις βασικές θεωρητικές προσεγγίσεις του Οδικού Χάρτη είναι ότι (α) το Κυπριακό δεν μπορεί να μείνει ως έχει, (β) θα πρέπει να διαμορφωθεί ικανοποιητική λύση, που να αποκαθιστά την κυριαρχία και ακεραιότητα της Κύπρου, να οδηγεί στην επανένωση και να μη θέτει σε κίνδυνο το μέλλον του κυπριακού Ελληνισμού και (γ) η επιδιωκόμενη λύση θα πρέπει να είναι αποδεκτή από τους εμπλεκομένους και να θεωρείται απ’ όλους ως «επιτυχία». Ως «challenge» θεωρεί την κατάληξη σε λύση που να είναι προς το συμφέρον της ελληνοκυπριακής πλευράς, έστω και αν είναι προς το στρατηγικό συμφέρον της Τουρκίας.
Βήματα επί του εδάφους
«Η λύση, όπως προωθείται τώρα, δεν είναι λειτουργική και βιώσιμη. Θεωρώ τη δική μου προσέγγιση πιο βιώσιμη, διότι θα την ελέγχουμε επί του εδάφους», λέει ο κ. Πολυβίου, που στην έκθεσή του σημειώνει ως «ιδιαίτερα σοβαρό πρόβλημα» το σύστημα διακυβέρνησης του Ομόσπονδου Κράτους, εξηγώντας ότι η αρχή της «πολιτικής ισότητας», με συνεπακόλουθο την «αποτελεσματική συμμετοχή», με βάση τις συγκλίσεις, είχαν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός εξαιρετικά πολύπλοκου κυβερνητικού μηχανισμού.
Τα στάδια της «εξελικτικής προσέγγισης» του Οδικού Χάρτη είναι, αρχικά, η επιστροφή της Αμμοχώστου, το άνοιγμα του λιμανιού και το άνοιγμα του παράνομου αεροδρομίου στην Τύμβου και, στη συνέχεια, η αποκατάσταση ελεύθερης διακίνησης χωρίς διατυπώσεις, η αποχώρηση 50% του τουρκικού στρατού, η ενδυνάμωση της Ειρηνευτικής Δύναμης των ΗΕ και η δημιουργία ειδικής Αστυνομικής Δύναμης, η εξασφάλιση άδειας για επαγγελματικές συνεργασίες μεταξύ Ε/κ και Τ/κ με την έγκριση της ΕΕ και περαιτέρω εδαφικές αναπροσαρμογές (Τ/κ περιοχή 28,6%).
Όταν, όπως αναφέρεται στην έκθεση, «η τουρκοκυπριακή περιοχή περιοριστεί στην τελική της έκταση, τότε μπορεί να αρχίσει η εφαρμογή του ευρωπαϊκού κεκτημένου». «Είναι πολύ σημαντικό να εφαρμοστεί το κεκτημένο πριν από τη λύση. Αν έχουμε μια περιφέρεια τουρκοκυπριακή 28,6%, με αναγνωρισμένη τη Δημοκρατία κι εφαρμόζουμε το κεκτημένο και στην τουρκοκυπριακή περιοχή, τότε αποκτούμε ένα πολύ σημαντικό κοινό – κοινό νόμο και κοινές δομές, κοινή νοοτροπία», εξηγεί στη «Σ», ενώ θεωρεί ότι τα πιο πάνω βήματα επί του εδάφους πρέπει να προηγηθούν της επανέναρξης της διαπραγμάτευσης.
Πώς θα διασφαλιστεί ότι η Τουρκία θα επιστρέψει στο τραπέζι των συνομιλιών;
Αν γίνουν αυτά τα βήματα, ας μην έρθει σε τελική λύση! Ας πούμε ότι προχωρούν τα βήματα όπως τα αναπτύσσω και οι Τούρκοι έχουν μία ζώνη 28,6% κι εμείς το υπόλοιπο. Η ΚΔ παραμένει. Δεν θα έχει αλλάξει το καθεστώς της Κυβέρνησης ή οτιδήποτε άλλο. Παραμένει μία περιφέρεια που θα διοικείται από τους Τ/κ στο πλαίσιο της ΚΔ. Με ελεγχόμενα βήματα, αν ένας «ξιπαίξει», δεν μας πειράζει.
Μας πειράζει να «ξιπαίξει» όταν ισχύσει η λύση, όπως τώρα είναι η μεθοδολογία, κι εμείς έχουμε δώσει τα πάντα υπό μορφή κυβερνητικών υποχωρήσεων και η Τουρκία δεν έχει δώσει ακόμη το οτιδήποτε. Με την ισχύουσα μεθοδολογία (ότι, δηλαδή, ουδέν συμφωνείται εκτός αν συμφωνηθούν όλα και ότι θα πρέπει από την αρχή να συμφωνηθεί ένα πλήρες κυβερνητικό σχήμα που θα τεθεί άμεσα σε ισχύ μετά τα επιτυχή δημοψηφίσματα), περνά ας πούμε η λύση την Κυριακή και τη Δευτέρα εφαρμόζεται -εμείς δώσαμε τα πάντα κι αυτό δεν μπορεί να ανατραπεί και δεν έκανε τίποτα η Τουρκία.
Ούτε στρατός αποχώρησε, ούτε εδάφη παραχωρήθηκαν, ούτε τίποτα. Ας υποθέσουμε ότι τη δέκατη ημέρα μετά την ισχύ της λύσης γίνεται μια δολοφονία, ένα επεισόδιο, μια προβοκάτσια και η Τουρκία λέει «δεν προχωρούμε». Θα μείνουμε με την Τουρκία να κατέχει το 30% και τη λύση σε ισχύ. Τι γίνεται; Προσωπικά δεν γνωρίζω. Γνωρίζω, όμως, ότι θα είναι μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση.
Με τη δική μου λύση, εάν και όταν η Τουρκία πει «κύριε, εμένα δεν με ενδιαφέρει πλέον», μένουμε ώς εκεί που έχουμε φτάσει. Με τη Δημοκρατία ανέπαφη και κέρδη επί του εδάφους. Το πιο σημαντικό για μένα είναι η συνέχιση της ΚΔ. Δεν λέγω ότι η λύση κατ’ ανάγκην θα οδηγήσει στη διάλυση της ΚΔ, διότι έχουμε και σχετικές γνωματεύσεις, αλλά καταργείται η Βουλή μας, ο Πρόεδρος, τα Δικαστήρια και επέρχεται μια νέα τάξη πραγμάτων, που αναπόφευκτα ακυρώνει την παλιά.
Γι’ αυτό λέω, ας ξεκινήσουμε με τον Οδικό Χάρτη, με ορισμένα οδυνηρά βήματα, όπως είναι το άνοιγμα του αεροδρομίου, αλλά τουλάχιστον με «παίρνω και δίδω», ώστε αν κάποτε η Τουρκία πει «δεν ενδιαφέρομαι», να έχουμε πάρει κέρδη επί του εδάφους.
Μιλάτε για άνοιγμα του παράνομου αεροδρομίου. Δεν τίθεται θέμα FIR;
Ήμουν μέρος της ομάδας που κέρδισε την υπόθεση ενώπιον των αγγλικών Δικαστηρίων, τα οποία είπαν ότι μόνο η Δημοκρατία μπορεί να επιτρέψει το άνοιγμα του αεροδρομίου. Ας υποθέσουμε ότι η ΚΔ, με επίσημη πράξη της, δέχεται το άνοιγμα του αεροδρομίου της Τύμβου. Είναι με πράξη της ΚΔ που θα ανοίξει, όχι με αναγνώριση μιας άλλης κατάστασης. Αν γίνει κάτι, αν υπάρξουν επεισόδια ή δεν υπάρχει ασφάλεια και λοιπά, τότε θα αποσύρει την έγκρισή της.
Προβλέψεις κι εκτιμήσεις
Τι προβλέπετε ότι θα γίνει στη Νέα Υόρκη;
Υπάρχουν δύο πιθανότητες: ή δεν θα γίνει τίποτα ή θα γίνει κάτι πολύ δραματικό – θα μας καλέσουν σε συνομιλίες και θα μας επιβάλουν τη λύση που προτείνεται τώρα, η οποία είναι πλήρης ομοσπονδιακή και άμεσα εφαρμοζόμενη, με όλα τα κακά τα οποία έχω περιγράψει. Το ζητούμενο είναι να δούμε τι μας συμφέρει και να το προωθήσουμε με τρόπο λογικό, χωρίς να αρνούμεθα τις δεσμεύσεις μας διεθνώς. Οι Τούρκοι, από την άλλη, ξέρουν ποιο είναι το συμφέρον τους.
Οι Τούρκοι θέλουν η Κύπρος να είναι μια χώρα που να μην τους ταλαιπωρεί και να μην τους θέτει εν κινδύνω. Να είναι μία Σιγκαπούρη στη Μεσόγειο, η οποία θα είναι και η πόρτα τους προς την ΕΕ. Ναι, οι Τούρκοι μάς έκαναν πολλά κακά, όπως κάναμε κι εμείς κακά στους Τούρκους. Ένας από τους ήρωές μου, όμως, ο Μαντέλα, όταν βγήκε από τη φυλακή μετά από 29 χρόνια είπε «απαγορεύω σε οποιονδήποτε να μιλήσει ξανά για το παρελθόν». Πρέπει να δούμε μπροστά. Αυτή είναι η διάθεσή μου.
Κι αν κληθεί τώρα ο Πρόεδρος σε διαπραγματεύσεις;
Αν τον καλέσουν, δεν μπορεί να μην πάει. Αλλά, όταν βρεθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, δεν θα το «κλείσει» σε μία ημέρα. Με έξυπνους τρόπους πρέπει να προτείνεις αυτό που σου συμφέρει.
Ο μόνος που μπορεί να βοηθήσει την Κύπρο είμαστε εμείς. Ουδείς άλλος. Πρέπει εμείς να καθορίσουμε την τύχη μας. Δεν γίνεται να μας… παίρνουν και να μας φέρνουν πλέον. Προσωπικά, είμαι άνθρωπος συντηρητικός. Προτιμώ μικρά βήματα, τα οποία να ελέγχω. Αυτό να προτείνουμε στους Τούρκους. Διότι και η Τουρκία έχει να κερδίσει από μια ικανοποιητική λύση του Κυπριακού ή, αν μη τι άλλο, να σταματήσει η αφαίμαξή της οικονομικά, να μην έχουν τόσο στρατό στην Κύπρο και να έχουν ένα σύμμαχο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Ερντογάν είναι κακός, συμφωνώ. Η Τουρκία είναι επιθετική, συμφωνώ. Αλλά η Τουρκία είναι δίπλα μας. Δεν μετακινείται. Πρέπει να ζήσουμε με την Τουρκία με τρόπο που να επιβιώσουμε εμείς οι ίδιοι. Η λύση μου είναι δύσκολη; Βεβαίως και είναι! Αλλά πρέπει να προωθήσουμε κάτι λογικό.
Μετάβαση από de facto σε de jure;
Αντίθετα. Άκουσα αυτήν την κριτική και κάποιοι μάλιστα μίλησαν για τον προπομπό της νέας προσέγγισης Αναστασιάδη. Όχι, δεν είναι έτσι. Πιστεύω στην Κύπρο, πιστεύω στον Κύπριο και δεν μπορεί να γίνει de jure η κατάσταση εκτός με τη δική μας έγκριση. De jure σημαίνει αναγνώριση του ψευδοκράτους. Δεν δίδω την έγκριση σε de jure. Όταν κρατήσουν το 28,6% και μας δώσουν το υπόλοιπο, τότε ναι, θα αναγνωρίσω ότι υπάρχει μία τουρκοκυπριακή ζώνη εντός της ΚΔ. Το θεωρώ απόλυτα εφικτό και είμαι έτοιμος να το συζητήσω.
«Υποτιμά τους τουρκικούς σχεδιασμούς»
Επί του συνόλου και των επιμέρους πτυχών της προσέγγισης Πολυβίου, μίλησε στη «Σ» ο νομικός, δρ Χρίστος Κληρίδης, εκφράζοντας την ανησυχία ότι «εμπεριέχει τον κίνδυνο αναγνώρισης του ψευδοκράτους» και την εκτίμηση ότι οι τουρκικοί σχεδιασμοί δεν πρόκειται ν’ αλλάξουν με ενδιάμεσες διευθετήσεις.
Συγκεκριμένα, ανέφερε τα εξής:
«Οι προτάσεις εξακολουθούν να υποτιμούν τους διαχρονικούς τουρκικούς σχεδιασμούς, οι οποίοι αποσκοπούν στο να θέσουν υπό τον έλεγχο της Τουρκίας ολόκληρη την Κύπρο μέσα από τη ΔΔΟ. Η Τουρκία δεν πρόκειται να δεχθεί οτιδήποτε λιγότερο από την πλήρη αναγνώριση τουρκικής συνιστώσας πολιτείας, μέσα από την οποία θα έχει το απόλυτο βέτο σε όλα τα θέματα του νέου κράτους και, περαιτέρω, την επισημοποίηση της διάλυσης της ΚΔ.
»Πολύ φοβούμαι ότι η ενδιάμεση αυτή λύση θα καταστεί και η μόνιμη και τελική λύση του Κυπριακού, με την Τουρκία να παίρνει ό,τι της συμφέρει και τα υπόλοιπα να τα αθετεί. Ουδέν μονιμότερον του προσωρινού.
»Η Αμμόχωστος έναντι του Ερτζάν και του λιμανιού της Αμμοχώστου είναι καταστροφική ακόμα και σαν σκέψη, γιατί βγάζουμε το ψευδοκράτος από τη διεθνή απομόνωση, βρισκόμαστε ένα βήμα πριν από την αναγνώριση και, επιπρόσθετα, δημιουργούμε όλες τις προϋποθέσεις για αθέμιτο ανταγωνισμό στον τουρισμό, στις επενδύσεις, στο εμπόριο.
»Η πρόταση για αποχώρηση του 50% των τουρκικών στρατευμάτων δεν σημαίνει τίποτε απολύτως, γιατί όπως είπε και ο κ. Ερντογάν είναι πολύ κοντά η Κύπρος και από τη στιγμή που παραμένει το προγεφύρωμα, αν τηρήσει καν τη συμφωνία αυτή, η Τουρκία μπορεί να αναπληρώσει το 50% εν μιά νυκτί.
»Η ιδέα για τις κοινές επιχειρήσεις, ανάπτυξη κ.λπ, θα οδηγήσει αναπόφευκτα στη διεθνή αναγνώριση του ψευδοκράτους, όχι μόνο από εμάς, αλλά και από τη διεθνή κοινότητα.
»Οι τελικές, στη συνέχεια, διαπραγματεύσεις για αναπροσαρμογή, από τη στιγμή που δεν αποτελούν μέρος της αρχικής συμφωνίας, θα οδηγηθούν σε ναυάγιο, όπως επίσης και οι τελικές διαπραγματεύσεις για τη συνταγματική πτυχή, οι οποίες θα ναυαγήσουν για τους ίδιους λόγους που ήδη βρίσκονται σε ναυάγιο. Η μετατόπιση του προβλήματος σε βάθος χρόνου δεν επιτυγχάνει τίποτε προς όφελος της πλευράς μας, αλλά αντίθετα δίδει στην τουρκική πλευρά την έμμεση αναγνώριση και την άρση της διεθνούς απομόνωσης έναντι υποσχέσεων.
»Η σκληρή πραγματικότητα είναι ότι η Τουρκία αυτήν τη στιγμή με τον Ερντογάν δεν δέχεται τίποτα λιγότερο από λύση, που θα της παρέχει τη δυνατότητα ελέγχου όλης της Κύπρου και του φυσικού πλούτου της και παραμονή τουρκικών στρατευμάτων και εγγυήσεων. Αυτό δεν θα αλλάξει με ενδιάμεσες διευθετήσεις».
ΠΗΓΗ:http://www.sigmalive.com/simerini/politics/530786/symfonia-me-doseis-proteinei-o-polys-polyviou
