14 Οκτώβριος 2018, 18:03
Του Ανδρέα Πενταρά*
ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ, Η ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΛΕΚΑΝΗ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΕΝΑΣ ΕΚ ΤΩΝ ΖΩΤΙΚΩΝ ΤΗΣ ΧΩΡΩΝ. ΤΥΧΟΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΗΣ ΖΩΝΗ, ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΜΕ ΤΙΣ ΤΡΙΜΕΡΕΙΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΑ ΓΕΙΤΟΝΙΚΑ ΚΡΑΤΗ, ΟΔΗΓΕΙ ΣΤΟΝ ΕΚΤΟΠΙΣΜΟ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ ΑΥΤΗ ΚΑΙ ΑΝΑΤΡΕΠΕΙ ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΟΥ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΕ ΕΔΩ ΚΑΙ ΠΕΡΑΝ ΤΟΥ ΜΙΣΟΥ ΑΙΩΝΑ
Εκείνο που η Τουρκία επιδιώκει μέσα από τη λύση του Κυπριακού, είναι η άσκηση από την ίδια του γεωπολιτικού και γεωστρατηγικού ελέγχου τόσον ολόκληρης της Κύπρου, όσο και της ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου. Και αυτό θα το επιτύχει μέσω της ισότιμης συμμετοχής της εξαρτώμενης από αυτήν τ/κ κοινότητας στις αποφάσεις της κεντρικής κυβέρνησης της ομόσπονδης Κύπρου
Εδώ και αρκετούς μήνες, κυρίως μετά την αποτυχία των συνομιλιών στο Γκραν Μοντανά, το αφήγημα των δύο κρατών, ως μια εναλλακτική λύση του κυπριακού προβλήματος, κυκλοφορεί ανάμεσα σε κύκλους της ε/κ πλευράς (πολιτικούς, δημοσιογραφικούς, επιχειρηματικούς κ.λπ.), χωρίς βέβαια να γνωρίζει κανείς την προέλευση ή την πατρότητα αυτής της νέας εκδοχής.
Ταυτόχρονα, στην τ/κ πλευρά, από κάποιους παράγοντες που έχουν εμπλοκή στο Κυπριακό, διαδίδονται φήμες περί αλλαγής της βάσης και της διαδικασίας των συνομιλιών και αφήνουν να εννοηθεί ότι μια συζήτηση για λύση δύο κρατών θα μπορούσε να μπει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Επειδή, όμως, όπως διαχρονικά συνηθίζουμε να λέμε, το κλειδί της λύσης το κρατεί η Τουρκία, καλό θα ήταν να ακούσουμε και την άποψη της τελευταίας για τη λύση των δύο κρατών. Αλλά και να μην την ακούσουμε, μπορούμε να την εικάσουμε, αν μελετήσουμε λίγο τη στρατηγική της Τουρκίας στο Κυπριακό από της δημιουργίας του προβλήματος μέχρι σήμερα.
Τουρκική στρατηγική
Είναι γνωστό, και το έχουμε αναλύσει πολλές φορές, ότι η τουρκική πολιτική αναφορικά με την Κύπρο, όπως αυτή καθορίσθηκε από τη δεκαετία του ’50, αφορούσε την ασφάλεια του «μαλακού της υπογαστρίου», δηλαδή της νότιας και νοτιανατολικής Τουρκίας, ενός χώρου τον οποίο η ελληνική αεροπορία, εξορμώντας από τα ηπειρωτικά αεροδρόμια, δεν μπορούσε, λόγω απόστασης, να προσβάλει, εξορμώντας, όμως, από την Κύπρο θα μπορούσε να το κάμει.
Η στρατηγική, λοιπόν, της Τουρκίας στην περίπτωση της οποιασδήποτε λύσης του Κυπριακού αφορούσε τον στρατηγικό έλεγχο ολόκληρης της Κύπρου και όχι μόνο του τμήματος που ενδεχομένως θα ήλεγχαν οι Τ/κ. Αυτή η στρατηγική αναλύθηκε για πρώτη φορά από τον Υπουργό Εξωτερικών Φατίν Ζορλού στη διάσκεψη του Λονδίνου, τον Αύγουστο του 1955, και μορφοποιήθηκε σε σχέδιο υλοποίησης από τον Νιχάτ Ερίμ το 1956.
Στην πορεία, και εξαιτίας των γεωπολιτικών εξελίξεων στη Συρία και το Ιράκ, κυρίως, όμως, λόγω του φυσικού αερίου που ανακαλύφθηκε στη λεκάνη της Λεβαντίνης, η στρατηγική αυτή εμπλουτίσθηκε με το νεο-οθωμανικό όραμα του Ερντογάν για άσκηση γεωπολιτικού και γεωστρατηγικού ελέγχου όχι μόνο στην Κύπρο, αλλά σε ολόκληρη την ανατολική λεκάνη της Μεσογείου και ευρύτερα. Στην εθνική στρατηγική της Τουρκίας, η ανατολική λεκάνη της Μεσογείου θεωρείται ένας εκ των ζωτικών της χώρων.
Τυχόν εκμετάλλευση του φυσικού αερίου από την Κυπριακή Δημοκρατία στην Αποκλειστική Οικονομική της Ζώνη, παράλληλα με τις τριμερείς συνεργασίες με την Ελλάδα και τα γειτονικά κράτη, οδηγεί στον εκτοπισμό της Τουρκίας από τη θάλασσα αυτή και ανατρέπει ολόκληρη τη στρατηγική που οικοδόμησε εδώ και πέραν του μισού αιώνα. Αυτός είναι και ο λόγος των απειλών και των παράνομων δραστηριοτήτων στις οποίες εδώ και μια δεκαετία προβαίνει η Τουρκία, με απώτερο σκοπό να αποτρέψει τις έρευνες και ιδιαίτερα την εξαγωγή και εκμετάλλευση του φυσικού αερίου από την ΚΔ.
Όχι Τουρκίας στα δύο κράτη ή στη συνομοσπονδία
Εκείνο, λοιπόν, που η Τουρκία επιδιώκει μέσα από τη λύση του Κυπριακού, είναι η άσκηση από την ίδια του γεωπολιτικού και γεωστρατηγικού ελέγχου τόσον ολόκληρης της Κύπρου, όσο και της ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου. Και αυτό θα το επιτύχει μέσω της ισότιμης συμμετοχής της εξαρτώμενης από αυτήν τ/κ κοινότητας στις αποφάσεις της κεντρικής κυβέρνησης της ομόσπονδης Κύπρου, η οποία -κεντρική κυβέρνηση- κατ’ ελάχιστον θα έχει τις αρμοδιότητες της εξωτερικής πολιτικής, της ασφάλειας, της οικονομίας και της εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων.
Με βάση αυτό το σκεπτικό, λοιπόν, το ερώτημα είναι, αν θα είναι αποδεκτή η λύση των δύο κρατών από την Τουρκία. Η απάντηση είναι όχι, διότι τα δύο κράτη ως υποκείμενα του διεθνούς δικαίου θα έχουν χωριστή ΑΟΖ, δικό τους FIR, δική τους ασφάλεια, χωριστή περιοχή έρευνας-διάσωσης κ.λπ., και αυτό σημαίνει ότι το ε/κ κράτος θα έχει σχεδόν το σύνολο της ΑΟΖ που βρίσκεται νότια και νοτιοδυτικά της Κύπρου, εκεί όπου σήμερα έχει ανακαλυφθεί το φυσικό αέριο, θα έχει το μεγαλύτερο μέρος του FIR και της περιοχής έρευνας-διάσωσης, ενώ θα έχει και το δικαίωμα της διατήρησης δικών του Ενόπλων Δυνάμεων, σύναψης αμυντικών συμμαχιών με γειτονικά κράτη και ιδιαίτερα με την Ελλάδα, η οποία θα μπορούσε να εγκαταστήσει αεροναυτικές βάσεις στην Κύπρο, με ό,τι αυτό σημαίνει για την ασφάλεια του «μαλακού υπογαστρίου» της Τουρκίας.
Δεν χρειάζονται περισσότερα για να καταδειχθεί ότι μια λύση δύο κρατών ανατρέπει εκ βάθρων τη στρατηγική της Τουρκίας που ακολουθεί από τη δεκαετία του ’50 αναφορικά με την Κύπρο και την ευρύτερη περιοχή, γι’ αυτό ποτέ δεν πρόκειται να γίνει αποδεκτή από την Τουρκία. Το ίδιο συμβαίνει και στην περίπτωση συνομοσπονδίας, αφού και στην περίπτωση αυτή, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, τα δύο κράτη θα έχουν χωριστή κυριαρχία, άρα θα είναι υποκείμενα του διεθνούς δικαίου και θα έχουν όλες τις αρμοδιότητες που το διεθνές δίκαιο εκχωρεί στα κυρίαρχα κράτη (ΑΟΖ, FIR, Ασφάλεια, έρευνα-διάσωση κ.λπ.).
Όσοι, λοιπόν, από τη δική μας πλευρά, αλλά και την απέναντι, έχουν στο μυαλό τους τη λύση των δύο κρατών ή της συνομοσπονδίας, ας προβληματισθούν περισσότερο και ας αναλογισθούν, γιατί η Τουρκία μέχρι σήμερα δεν μίλησε ποτέ για λύση διχοτόμησης της Κύπρου, αν και είχε την ευκαιρία να την πραγματοποιήσει στο παρελθόν. Και όχι μόνο δεν υπάρχει καμιά δήλωση Τούρκου επισήμου υπέρ της διχοτόμησης, αλλά, τουναντίον, υπάρχουν αρκετές δηλώσεις Τούρκων υπουργών και πρωθυπουργών που κατακεραυνώνουν την ιδέα διχοτόμησης της Κύπρου.
Στρατεύματα – Εγγυήσεις
Σε ό,τι αφορά το ζήτημα των εγγυήσεων και της παραμονής τουρκικών στρατευμάτων στο νησί, θεωρείται μεν σοβαρό από την Τουρκία, κυρίως για επικοινωνιακούς και ιστορικούς λόγους, και γι’ αυτό θα επιμείνει μέχρι τέλους, ουδόλως, όμως, επηρεάζει, είτε θετικά είτε αρνητικά, την εφαρμογή της στρατηγικής της Τουρκίας στο Κυπριακό, όπως αναλύθηκε πιο πάνω.
*Αντιστράτηγος ε.α.
ΠΗΓΗ:http://www.sigmalive.com/simerini/politics/534039/i-lysi-ton-dyo-kraton-kai-i-thesi-tis-tourkias
