24 Μαρτίου 2019, 6:00 πμ
του Ανδρέα Πιμπίσιη
Η παρουσία του Αμερικανού Υπουργού Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο, στην έκτη Σύνοδο Κορυφής Ισραήλ, Ελλάδας και Κύπρου ήταν φυσικό ότι θα κέρδιζε όλη την προσοχή και κυρίως θα μονοπωλούσε τα μηνύματα σε σχέση με τη συνάντηση. Ενδεχομένως να είναι η πρώτη φορά που οι Αμερικανοί κάνουν κινήσεις στην περιοχή και σ’ αυτές δεν περιλαμβάνεται η Τουρκία. Και σίγουρα είναι η πρώτη φορά που Κύπρος και Ελλάδα κάνουν κάποια κίνηση στις σχέσεις τους με τις Ηνωμένες Πολιτείες, χωρίς να υπάρχει θέση κρατημένη για την Τουρκία.
Αν είναι λοιπόν κάτι που κέρδισαν οι Νίκος Αναστασιάδης και Αλέξης Τσίπρας από την παρουσία του Μάικ Πομπέο στην έκτη Τριμερή Σύνοδο Ισραήλ–Κύπρου–Ελλάδας είναι η προώθηση συνεργασιών με τις Ηνωμένες Πολιτείες με τον παράγοντα Άγκυρα να βρίσκεται εκτός. Ανατρέχοντας στο πρόσφατο παρελθόν, σε ανάλογες συζητήσεις και επαφές, υπήρχε μονίμως η τοποθέτηση από τους Αμερικανούς ότι στα όποια σχέδια, ενεργειακά και άλλα, δεν μπορεί να μένει εκτός η Τουρκία. Στο παρόν στάδιο και με βάση τα σημερινά δεδομένα, οι ίδιες οι ΗΠΑ επιλέγουν να κρατήσουν την Τουρκία σε απόσταση.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτή η κατάσταση μπορεί να μην κρατήσει για πολύ τόσο η Λευκωσία όσο και η Αθήνα προσπαθούν να εκμεταλλευθούν την κάθε ευκαιρία για να ισχυροποιήσουν τη συνεργασία τους με τις ΗΠΑ σε κάθε επίπεδο. Γιατί, δεν είναι μυστικό, ότι οι δύο χώρες και ιδιαίτερα Αναστασιάδης και Τσίπρας εργάστηκαν αρκετά προκειμένου να καταφέρουν να εμπλέξουν ισχυρούς παίκτες στην περιοχή.
Η Γαλλία, λόγω και Ευρωπαϊκής Ένωσης, μπήκε πιο εύκολα στο πλέγμα συνεργασιών και σύντομα αναμένονται εξελίξεις. Οι Αμερικανοί από την άλλη λαμβάνοντας πάντα τις ισορροπίες που θέλουν να κρατούν στην περιοχή δεν ήταν και τόσο ένθερμοι στο πρόσφατο παρελθόν. Ωστόσο, υπήρξαν εκείνα τα γεγονότα που τους ώθησαν να μπουν και ουσιαστικά να βάλουν κάτω από την ομπρέλα τους και δεν είναι μόνο οι άριστες σχέσεις που έχει η Κυβέρνηση Τραμπ με τον Βενιαμίν Νετανιάχου στο Ισραήλ.
Καθοριστικό ρόλο έπαιξε η τελευταία ανακάλυψη της ExxonMobil στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Οι ποσότητες που ανακαλύφθηκαν και οι προοπτικές για νέες ανακαλύψεις αποτέλεσαν όντως μια αλλαγή δεδομένων ή game changer, όπως αρέσκεται το τελευταίο διάστημα να επαναλαμβάνει η κυπριακή Κυβέρνηση.
Δεν αποτελεί υπερβολή να πει κάποιος ότι τόσο στο Προεδρικό όσο και σε διάφορα Υπουργεία από καιρό παρακαλούσαν για ένα πολύ καλό μήνυμα από την ExxonMobil, προσβλέποντας ακριβώς σε άλλη σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες και χωρίς να βρίσκεται η κυπριακή πλευρά αντιμέτωπη με τη πολιτική ίσων αποστάσεων. Ίσες αποστάσεις μεταξύ Κυπριακής Δημοκρατίας και Τουρκίας και ίση απόσταση μεταξύ της νόμιμης κυβέρνησης και του κατοχικού καθεστώτος.
Η ανακάλυψη της αμερικανικής εταιρείας μπορεί όμως να αλλάξει και τα δεδομένα προς μια άλλη κατεύθυνση. Αυτή της εμπορίας του φυσικού αερίου της περιοχής. Ενδεχομένως να βάλει το θέμα του αγωγού της Ανατολικής Μεσογείου ή EastMed σ’ ένα πολύ σοβαρό τεστ. Κάτι που ίσως να επηρεάσει και τις σχέσεις των εμπλεκομένων χωρών.
Αυτή τη στιγμή η γενική εικόνα είναι πως το φυσικό αέριο από την περιοχή θα οδεύσει προς την Ευρώπη μέσω του αγωγού EastMed. Αυτό ήταν και το μήνυμα που έστειλαν οι τρεις ηγέτες κατά τις παρεμβάσεις τους στη σύνοδο της Ιερουσαλήμ:
Βενιαμίν Νετανιάχου: «Σχεδιάζουμε να δημιουργήσουμε τον αγωγό EastMed από το Ισραήλ και την Κύπρο στην Ελλάδα προς την Ευρώπη, που θα παρέχει σταθερότητα στην περιοχή, ευημερία στους λαούς μας και θα παρέχει εναλλακτικές πηγές ενέργειας στην Ευρώπη».
Αλέξης Τσίπρας: «Το όραμα είναι να δημιουργηθεί ένα ασφαλές δίκτυο μεταφοράς ενεργειακών πόρων από την Ανατολική Μεσόγειο στην Ευρώπη, από το Ισραήλ, την Κύπρο, την Ελλάδα, προς την Ευρώπη. Η δημιουργία του αγωγού EastMed μπορεί να βοηθήσει και τον διάλογο για την ασφάλεια και τις οικονομικές αναπτύξεις στην περιοχή».
Νίκος Αναστασιάδης: «Το όραμα και οι ενέργειές μας για τον ενεργειακό διάδρομο της Ανατολικής Μεσογείου είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα».
Οι τοποθετήσεις εάν τις κοιτάξει φαίνονται να κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση αλλά επί της ουσίας υπάρχει μια απόκλιση. Για τον Βενιαμίν Νετανιάχου είναι εμφανές η επιλογή του αγωγού EastMed αποτελεί τη μοναδική διέξοδο για να πάει το ισραηλινό φυσικό αέριο προς τις ευρωπαϊκές αγορές.
Ο Αλέξης Τσίπρας προτάσσει το ασφαλές δίκτυο μεταφοράς ενεργειακών πόρων προς την Ευρώπη. Γιατί η Ελλάδα μπορεί να έχει να κερδίσει πολλά από τον αγωγό όμως μπορεί να κερδίσει και από άλλες κινήσεις όπως για παράδειγμα το φυσικό αέριο να κατευθύνεται προς την Αίγυπτο και μετά προς την Ευρώπη μέσω Ελλάδας.
Κι ερχόμαστε στον Νίκο Αναστασιάδη που μίλησε για «ενεργειακό διάδρομο». Η εν λόγω αναφορά του Προέδρου της Δημοκρατίας δεν είναι τυχαία. Η Κύπρος μιλά για ενεργειακό διάδρομο ο οποίος περιλαμβάνει επιλογές πέραν του αγωγού EastMed. Όπως χαρακτηριστικά μας ανέφερε πηγή η οποία εμπλέκεται στα σχετικά ζητήματα, βεβαίως και απασχολεί τη Λευκωσία το θέμα του αγωγού EastMed «δεν είμαστε μονοθεματικοί».
Για να υποδείξει στη συνέχεια το ιδιαίτερα σημαντικό: «Γι’ αυτό αναφερόμαστε σε “διάδρομο” ο οποίος μπορεί να αποτελείται από διάφορους τρόπους εξαγωγής».
Για την κυπριακή πλευρά στο τραπέζι υπάρχουν και άλλα σενάρια πέραν του αγωγού EastMed. Όλο και περισσότερο κερδίζει έδαφος η κατασκευή σταθμού υγροποίησης φυσικού αερίου στην Κύπρο. Στη Λευκωσία υποστηρίζουν ότι ο σταθμός υγροποίησης κερδίζει έδαφος και στους σχεδιασμούς της αμερικανικής εταιρείας ExxonMobil. Στη βάση βεβαίως των έως τώρα ανακαλύψεων στην κυπριακή ΑΟΖ και το τι προβλέπει για τη συνέχεια των ερευνών της.
Σίγουρα η Λευκωσία θα ήταν διπλά ευτυχής εάν η ανέγερση σταθμού υγροποίησης στην Κύπρο προερχόταν και πάλι από τους Αμερικανούς. Γιατί είναι εμφανές ότι εάν αναλάβει πρωτοβουλία η ExxonMobil διαφορετικός θα είναι ο αντίκτυπος στο Ισραήλ. Εάν η πρωτοβουλία είναι από την κυπριακή κυβέρνηση τότε θα υπάρχει κίνδυνος να κατηγορηθεί η Λευκωσία ότι άλλαξε στάση.
Η εμπλοκή της ExxonMobil άλλαξε τα δεδομένα στα ενεργειακά γενικότερα αλλά και στην προσέγγιση της Ουάσινγκτον έναντι της Κύπρου. Η αμερικανική εταιρεία μπορεί να αποτελέσει game changer και σ’ ότι αφορά την εμπορία του φυσικού αερίου. Από τον αγωγό προς Ευρώπη να δημιουργηθεί σταθμός υγροποίησης στην Κύπρο.
Ο τελικός προορισμός μπορεί να μην αλλάζει και να παραμείνει η Ευρώπη όμως μπορεί να αλλάξουν τάσεις και συμπεριφορές. Γιατί δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι στην περιοχή υπάρχουν και οι σταθμοί υγροποίησης της Αιγύπτου, με τους οποίους η Κύπρος συζητούσε για να ενωθεί προκειμένου να στέλνει δικό της φυσικό αέριο. Ωστόσο, η επιλογή Αιγύπτου με τον ένα ή τον άλλο τρόπο φαίνεται εδώ και καιρό να αντιμετώπιζε κάποιες ενστάσεις.
Στο Ισραήλ, υπήρξαν αρκετά δημοσιεύματα τα οποία έθεταν προβληματισμούς. Κυρίως έμπαινε ο προβληματισμός εάν είναι σωστό το φυσικό αέριο του Ισραήλ και της Κύπρου να συγκεντρώνεται στην Αίγυπτο. Εν ολίγοις θα ισχυροποιείτο η θέση της Αιγύπτου σε βάρος των υπολοίπων.
Αυτό φαίνεται να βλέπουν, τώρα, και οι Αμερικανοί οι οποίοι μεταξύ της αιγυπτιακής λύσης και ενός αγωγού (του οποίου το κόστος είναι αποτρεπτικό) να αναζητούν την τρίτη διαδρομή η οποία να συμφέρει καλύτερα σε Κύπρο και Ισραήλ, που είναι η κατασκευή ενός τερματικού υγροποίησης επί κυπριακού εδάφους. Μια τρίτη διαδρομή που για να πετύχει στο στόχο της θα πρέπει να έχει την πολιτική αλλά και στρατιωτική εξασφάλιση από πολλές κατευθύνσεις.
Η ανάρτηση Πομπέο
Όσα είχε να πει η αμερικανική πλευρά σε σχέση με την Τριμερή Σύνοδο και τη συνεργασία με Ισραήλ, Κύπρο και Ελλάδα, λέχθηκαν εντός της συνάντησης. Γιατί απ’ εκεί και πέρα, κανείς εντός Ισραήλ και στις ΗΠΑ δεν ασχολήθηκε δημοσιογραφικά με το εν λόγω θέμα.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ σε ανάρτησή του στον προσωπικό του λογαριασμό στο Τουίτερ έγραψε: «Είχα μια παραγωγική συνάντηση με τους ηγέτες από το Ισραήλ, την Ελλάδα και την Κύπρο σε κρίσιμα ζητήματα της Ανατολικής Μεσογείου. Οι ΗΠΑ υποστηρίζει σθεναρά τους δημοκρατικούς συμμάχους και την προσπάθειά τους να διευρύνουν τη συνεργασία και να επενδύσουν στο μέλλον των ενεργειακών τους αγορών».
Το Υπουργείο Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών προχώρησε την επομένη της συνάντησης (21 Μαρτίου 2019) σε ανάρτηση της «Κοινής Διακήρυξης ανάμεσα στην Κύπρο, την Ελλάδα, το Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες μετά την Έκτη Τριμερή Σύνοδο».
Τα ισραηλινά ΜΜΕ «έπαιξαν» τις διμερείς σχέσεις με ΗΠΑ
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι επικοινωνιακά η τριμερής στην παρουσία και των Αμερικανών δεν «έπαιξε» ψηλά στα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης. Ο Αμερικανός υπουργός των Εξωτερικών σε συνεντεύξεις που έδωσε σε ισραηλινά μέσα ενημέρωσης για το μόνο ζήτημα που δεν τον ρωτήθηκε ήταν η Τριμερής Σύνοδος που μόλις είχε τελειώσει.
Στο επίκεντρο των ερωτήσεων ήταν βεβαίως η απόφαση των ΗΠΑ για τα υψώματα Γκολάν, το επικείμενο ταξίδι Νετανιάχου στην Ουάσινγκτον, οι σχέσεις των δύο χωρών και μετά τις εκλογές της 9ης Απριλίου, το Μεσανατολικό, η δράση της Χεσμπολάχ.
Τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης ασχολήθηκαν περισσότερο με την επίσκεψη Πομπέο σε σχέση με τα διμερή ζητήματα και στις ισραηλινοαμερικανικές σχέσεις παρά με το θέμα της Τριμερούς Συνόδου. Παράλληλα υπήρξαν και ερωτήματα για τη χρονική συγκυρία που επέλεξε ο ίδιος να βρεθεί στην Ιερουσαλήμ αλλά και το ότι προσκλήθηκε ο Νετανιάχου στην Ουάσινγκτον λίγες ημέρες πριν τις εκλογές.
Στις εφημερίδες το θέμα της τριμερούς πέρασε στις εσωτερικές σελίδες. Για παράδειγμα η «Ίσραελ Χαγιόμ» (η οποία στηρίζει τον Νετανιάχου) είχε την είδηση στη σελίδα 13 της έκδοσής της κάτω από τον τίτλο: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα βοηθήσουν την εξαγωγή φυσικού αερίου από το Ισραήλ». Προσθέτοντας ότι ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Πομπέο συμμετείχε σε συνάντηση με τους Νετανιάχου και τους ηγέτες της Ελλάδας και της Κύπρου.
ΠΗΓΗ:http://www.philenews.com/eidiseis/politiki/article/675532/analysi-ischyropoieitai-i-synergsia
