16/6/2019
του Παύλου Ξανθούλη
Σκηνικό «κλιμάκωσης της φραστικής στήριξης» προς την Κύπρο, χωρίς όμως τη λήψη μέτρων κατά της Τουρκίας, καλλιεργεί σύμφωνα με πληροφορίες του «Φ» η Βρετανία, ενόψει της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ, στις 20-21 Ιουνίου, επιχειρώντας να διασφαλίσει ότι η υποψήφια χώρα δεν θα βρεθεί αντιμέτωπη με «κανενός είδους κυρώσεις», παρά την εισβολή στην ΑΟΖ κράτους-μέλους της ΕΕ.
Οι ίδιες πληροφορίες του «Φ» αναφέρουν ότι πίσω από τη θέση που εργολαβικά καλλιέργησε το Φόρεϊν Όφις στοιχίζονται αρκετά κράτη-μέλη της ΕΕ. Ως αποτέλεσμα, η αποστολή της Λευκωσίας καθίσταται ακόμη δυσκολότερη, τόσο στο επίπεδο των ΥΠΕΞ αύριο και μεθαύριο στο Λουξεμβούργο, όσο και στη Σύνοδο Κορυφής, την Πέμπτη και την Παρασκευή, στις Βρυξέλλες. Πόσο μάλλον αν συνυπολογιστεί ότι η λήψη μέτρων κατά της Τουρκίας απαιτεί ομόφωνη απόφαση των 28 κρατών-μελών.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Βουλγαρίας, η οποία βρίσκεται στην ίδια γραμμή με τη Βρετανία και διαμηνύει ότι ναι μεν πρέπει να επιδειχθεί αλληλεγγύη προς την Κύπρο, αλλά δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να προκληθεί ζημιά στις ευρωτουρκικές σχέσεις και στη συνεργασία σε θέματα ενέργειας και μεταφορών.
Παρόμοια θέση διατυπώνει και η Ουγγαρία, η οποία εμφανίζεται ως να αντιλαμβάνεται τις θέσεις της Λευκωσίας, αλλά την ίδια ώρα σημειώνει ότι δεν πρέπει να διαταραχθούν οι σχέσεις και η συνεργασία με την Τουρκία.
Στάση ανοχής προς την ίδια κατεύθυνση τηρεί η ρουμανική προεδρία, ενώ το κοκτέιλ στήριξης της Άγκυρας συμπληρώνουν δύο επιχειρήματα που «παπαγαλίζουν» κάποια κράτη-μέλη:
Όπως πληροφορούμαστε, συγκεκριμένα κράτη-μέλη θεωρούν ότι δεν είναι δυνατόν να τεθεί θέμα λήψης μέτρων κατά της Τουρκίας από την ΕΕ, στη Σύνοδο Κορυφής στις 20-21 Ιουνίου, υποδεικνύοντας ότι 48 ώρες αργότερα θα λάβουν χώρα οι επαναληπτικές εκλογές για την ανάδειξη δημάρχου στην Κωνσταντινούπολη, τις οποίες ο Ερντογάν εκλαμβάνει εν πολλοίς ως δημοψήφισμα. Σύμφωνα με την επιχειρηματολογία που προσχηματικά αναπτύσσεται από τα εν λόγω κράτη της ΕΕ, εάν τεθεί θέμα λήψης μέτρων κατά της Τουρκίας, τότε ο Ερντογάν ενδέχεται να τινάξει τις γέφυρες με την ΕΕ, με ό,τι αυτό συνεπάγεται και για την ευρωτουρκική συμφωνία στο Προσφυγικό.
Παράλληλα, η Τουρκία, έχοντας ισχυρή χείρα βοηθείας από το Λονδίνο, αξιοποιεί όπως πληροφορούμαστε την ιδιότητά της ως κράτους-μέλους του ΝΑΤΟ. Παρεμβαίνει προς κράτη της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας που έχουν και καθεστώς μέλους της ΕΕ και διαμηνύει ότι εάν συναινέσουν σε μέτρα στη Σύνοδο Κορυφής για το ζήτημα της κυπριακής ΑΟΖ, τότε η Άγκυρα «θα ενεργήσει ανάλογα» στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Θέση η οποία κινείται μεταξύ προειδοποίησης και απειλής…
Με βάση τα υφιστάμενα δεδομένα, όλα σχεδόν τα κράτη-μέλη κατανοούν την ανάγκη να υπάρξει «φραστική κλιμάκωση» προς την κατεύθυνση στήριξης της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά καμιά χώρα δεν μιλά για μέτρα. Τα πλείστα κράτη της Ένωσης παραπέμπουν σε ένα λεκτικό που να αντανακλά, αφενός, την ετοιμότητα της ΕΕ να απαντήσει κατάλληλα προς την Τουρκία και, αφετέρου, τη δέσμευση των «28» να παρακολουθούν την κατάσταση, θέσεις πάντως οι οποίες έχουν ήδη διατυπωθεί από την Κοινότητα και σε καμιά περίπτωση δεν περνούν από τη θεωρία στην πράξη.
Η κυπριακή Κυβέρνηση, παρά το δύσβατο πολιτικό περιβάλλον που επικρατεί, αναμένεται να δώσει μάχη τόσο σε επίπεδο ΥΠΕΞ αύριο στο Λουξεμβούργο, όσο και στη Σύνοδο Κορυφής, προκειμένου να εξασφαλίσει ένα πλαίσιο μέτρων κατά της Άγκυρας (βλέπε άλλη στήλη). Τόσο για διασύνδεση της προώθησης των πάγιων τουρκικών αιτημάτων στην Ε.Ε. (αναβάθμιση Τελωνειακής Ένωσης, ελευθέρωση θεωρήσεων διαβατηρίων και προώθηση διαπραγματευτικών κεφαλαίων) με το ζήτημα της κυπριακής ΑΟΖ. Όσο και για επιβολή μέτρων κατά εταιρειών ή/και προσώπων που ενέχονται στη διαδικασία γεωτρήσεων.
Αύριο Δευτέρα, το ζήτημα των τουρκικών προκλήσεων θα τεθεί στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, όπου ο Νίκος Χριστοδουλίδης αναμένεται να ζητήσει από την ΕΕ να «επικαιροποιήσει» τη θέση της και να υλοποιήσει τη δέσμευσή της για κατάλληλη απάντηση προς την Τουρκία. Υπό το φως και των δημοσίων τοποθετήσεων Τούρκων αξιωματούχων που δηλώνουν ότι έχουν προχωρήσει στην υλοποίηση του σχεδιασμού για γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, αλλά και της εξαγγελίας αποστολής στην περιοχή και δεύτερου γεωτρύπανου.
Ο Κύπριος ΥΠΕΞ αναμένεται να επιδιώξει όπως το προσχέδιο Συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής, που θα τεθεί προς συζήτηση μεθαύριο Τρίτη, περιλαμβάνει συγκεκριμένη παράγραφο για την ΑΟΖ, καλύπτοντας τις κυπριακές θέσεις (βλέπε άλλη στήλη).
Την ίδια ώρα, το έτερο προσχέδιο Συμπερασμάτων, αυτό των υπουργών Εξωτερικών, το οποίο αφορά στη διεύρυνση (βλέπε άλλη στήλη), επισημαίνει ότι η ΕΕ «είναι έτοιμη να απαντήσει κατάλληλα και σε πλήρη αλληλεγγύη προς την Κύπρο», για τις έκνομες ενέργειες της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο. Γίνεται κατανοητό ότι το εν λόγω προσχέδιο των ΥΠΕΞ διατηρεί ανοικτό τον δρόμο για τη Λευκωσία, προκειμένου να διεκδικήσει τη λήψη μέτρων κατά της Τουρκίας, ενόψει της Συνόδου Κορυφής, αποφεύγοντας ωστόσο να πάρει θέση. Το προσχέδιο των Συμπερασμάτων των ΥΠΕΞ αφορά όλες τις υποψήφιες χώρες διεύρυνσης, περιλαμβανομένης και της Τουρκίας, και δεν προδικάζει το αποτέλεσμα της Συνόδου Κορυφής των ηγετών των «28», αν και δεν παύει να αντανακλά την επικρατούσα τάση.
Σε διπλό ταμπλό η Λευκωσία
Αγώνα μετ’ εμποδίων δίνει η Λευκωσία, η οποία δηλώνει αποφασισμένη να εξασφαλίσει τη λήψη ευρωπαϊκών μέτρων κατά της Άγκυρας, για το ζήτημα της ΑΟΖ, σε δύο επίπεδα.
Πληροφορίες του «Φ» αναφέρουν ότι το ΥΠΕΞ επιδιώκει τη διασύνδεση των ευρωπαϊκών ντοσιέ της Τουρκίας και με το ζήτημα των παραβιάσεων της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δηλαδή, γίνεται κατανοητό ότι στόχος είναι όπως τα ντοσιέ που αφορούν στην προώθηση των διαπραγματευτικών κεφαλαίων, στην αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης και στην ελευθέρωση των θεωρήσεων διαβατηρίων διασυνδεθούν και με το ζήτημα του τερματισμού των παραβιάσεων στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας. Σημειώνουμε ότι πρόκειται για ντοσιέ που έχουν ήδη μπει στο ψυγείο, για άλλους πολιτικούς λόγους (κατάλυση κράτους δικαίου – ανθρωπίνων δικαιωμάτων), αλλά ενδεχόμενη διασύνδεσή τους και με το ζήτημα της κυπριακής ΑΟΖ έχει τη δική της αξία.
Για συγκεκριμένα μέτρα κατά εταιριών ή/και προσώπων που εμπλέκονται στις γεωτρήσεις, κάτι που προϋποθέτει ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, δηλαδή η Σύνοδος Κορυφής, θα δώσει εντολή στους ΥΠΕΞ της Ε.Ε. να εξετάσουν την επιβολή μέτρων αναλόγως των εξελίξεων. Σε μια τέτοια περίπτωση, η κλιμάκωση των μέτρων δεν θα είναι μια αυτοματοποιημένη διαδικασία, αλλά θα υλοποιείται κλιμακωτά στη βάση των δεδομένων που επικρατούν επί του εδάφους. Σημειώνεται ότι ακόμη και στην περίπτωση Ρωσίας – Ουκρανίας, οι κυρώσεις κατά της Μόσχας επιβλήθηκαν σταδιακά και μετά την πάροδο αρκετών μηνών.
Τρεις τροποποιήσεις
Τροποποιήσεις σε τρία επίπεδα διεκδικεί ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Χριστοδουλίδης επί του προσχεδίου Συμπερασμάτων διεύρυνσης, για τη Τουρκία.
Όπως πληροφορούμαστε, το κείμενο που παραπέμπεται προς έγκριση μεθαύριο Τρίτη, στο Λουξεμβούργο, έχει τεθεί σε αγκύλες, μετά από αίτημα της Λευκωσίας.
Συγκεκριμένα, ο ΥΠΕΞ διεκδικεί όπως το προσχέδιο ενισχυθεί περαιτέρω στο σημείο που αναφέρεται ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση «είναι έτοιμη (stands ready) να απαντήσει κατάλληλα και σε πλήρη αλληλεγγύη προς την Κύπρο», καταδικάζοντας τις έκνομες ενέργειες της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο.
Ο Νίκος Χριστοδουλίδης επιδιώκει ακόμη όπως τα Συμπεράσματα επικαιροποιούν όλα τα νέα δεδομένα στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας. Επίσης, η Λευκωσία ζητά όπως το κείμενο επαναφέρει τη θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι δεν μπορεί να προωθηθεί περαιτέρω εργασία για αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης της Τουρκίας, κάτι που απουσιάζει από το προσχέδιο που έβαλε στο τραπέζι η ρουμανική προεδρία.
Επιπλέον το προσχέδιο Συμπερασμάτων, το οποίο απεκάλυψε ο «Φ», επαναλαμβάνει ότι «η αναγνώριση όλων των κρατών-μελών είναι απαραίτητη» και ότι «η Τουρκία πρέπει να αποφύγει απειλές και ενέργειες που προκαλούν ζημιά στις καλές γειτονικές σχέσεις».
Η Ευρωπαϊκή Ένωση καλεί την Άγκυρα να εξομαλύνει τις σχέσεις της με την Κυπριακή Δημοκρατία και «να σέβεται την κυριαρχία των κρατών-μελών επί των χωρικών τους υδάτων και επί του εναερίου τους χώρου, ως επίσης και τα κυριαρχικά τους δικαιώματα να εξερευνούν και να εκμεταλλεύονται τους φυσικούς τους πόρους, σύμφωνα με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το διεθνές δίκαιο, περιλαμβανομένης της UNCLOS (σ.σ. Σύμβαση του ΟΗΕ για το δίκαιο της θάλασσας)».
Παράλληλα, το προσχέδιο επικαλείται τα Συμπεράσματα, το Διαπραγματευτικό Πλαίσιο και τη Δήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου 2005, καλώντας την Τουρκία να εκπληρώσει τις κυπρογενείς της υποχρεώσεις, για πλήρη και χωρίς διακρίσεις εφαρμογή του Συμπληρωματικού Πρωτοκόλλου (σ.σ. άνοιγμα τουρκικών λιμένων προς την Κυπριακή Δημοκρατία).
Στο Κυπριακό, το προσχέδιο Συμπερασμάτων αναφέρει ότι «η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει πλήρως δεσμευμένη σε μια συνολική λύση του κυπριακού προβλήματος». Επαναλαμβάνει ότι «παραμένει κρίσιμο όπως η Τουρκία δεσμευθεί και συμβάλει σε μια τέτοια διευθέτηση, περιλαμβανομένων των εξωτερικών πτυχών της (σ.σ. θέματα ασφάλειας), εντός του πλαισίου του ΟΗΕ, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Σ.Α. και σύμφωνα με τις αρχές επί των οποίων εδράζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση και με το κοινοτικό κεκτημένο».
ΠΗΓΗ:http://www.philenews.com/eidiseis/politiki/article/723021/machi-ga-metra-i-kypros-aspida-made-in-uk-yper-toyrkias