Ο Γλαύκος Κληρίδης και η κρίση των S300

14/1/2022

γράφει ο  Ανδρέας Πιμπίσιης   

Είναι χρήσιμο να ανατρέχει κανείς σε βιβλία, ιδιαίτερα εκείνα που έχουν συγγραφεί από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές της πολιτικής ιστορίας του τόπου μας. Πολύ χρήσιμο όταν γίνεται επίκληση του ονόματος ενός πρώην Προέδρου, όπως καλή ώρα ακούμε συχνά-πυκνά να γίνεται με τον Γλαύκο Κληρίδη, ο οποίος παρεμπιπτόντως δεν άνοιξε ποτέ καμιά σχολή για να διδάξει το πώς μπορεί κάποιος να πολιτεύεται. 

Ένα από γεγονότα που σημάδεψε τη διακυβέρνηση Γλαύκου Κληρίδη (1993-2003) ήταν το θέμα των ρωσικών πυραύλων. Το θυμηθήκαμε όχι για να δώσουμε αφορμή για άσκηση κριτικής, αλλά για να καταδείξουμε πώς ο τότε ΠτΔ διαχειρίστηκε ένα τόσο σημαντικό και λεπτό ζήτημα για τον τόπο σε συνθήκες που δεν είναι πολύ διαφορετικές από τη σημερινή κατάσταση που βιώνει ο τόπος. Αξίζει τον κόπο να θυμηθούμε πως ο διεθνής παράγοντας αντιδρούσε στο θέμα των S300 και πως η Ελλάδα ενεργούσε εκείνη την περίοδο για το συγκεκριμένο ζήτημα. 

Ανατρέχοντας στο βιβλίο «Ντοκουμέντα μιας εποχής 1993-2003» ο Γλαύκος Κληρίδης, αφού καταγράφει ποια ήταν η κατάσταση στο νησί, όσον αφορά τη στρατιωτική πλευρά, και αφού αναφέρει (σελ. 152) το πώς αποφασίσθηκε η ενίσχυση της κυπριακής αεράμυνας, προχωρεί και αναφέρεται στις αντιδράσεις: 

«Όταν έγινε γνωστή η συμφωνία για την αγορά των S300, διάφορες ξένες κυβερνήσεις εξέφρασαν την αντίθεσή τους και υποστήριξαν ότι η Τουρκία θα αντιδρούσε δυναμικά αν οι πύραυλοι έφθαναν στην Κύπρο. Απαντώντας σ’ αυτό το επιχείρημα επεξήγησα στους εκπροσώπους αυτών των κυβερνήσεων τους λόγους που με είχαν υποχρεώσει να καταλήξω σ’ εκείνη την απόφαση». 

Ο Γλ. Κληρίδης παραθέτει (σελ. 153) τους πέντε βασικούς λόγους που παρουσίαζε ενώπιον των ξένων, οι οποίοι, όπως προσθέτει, συμφωνούσαν ή έδειχναν να συμφωνούν αλλά «στο τέλος επέμεναν στις θέσεις τους». Και προσθέτει: 

«Οι διάφοροι ξένοι μεσολαβητές που ενεργούσαν για να αποτραπεί η εγκατάσταση των S300 στην Κύπρο, πρόβαλλαν και το επιχείρημα ότι η εγκατάστασή τους θα συνιστούσε παραβίαση του ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας, το οποίο καλούσε τις δύο πλευρές να σταματήσουν να εξοπλίζονται. Η απάντησή μου ήταν ότι υπήρχαν και ψηφίσματα τα οποία καλούσαν την Τουρκία να αποσύρει τα στρατεύματά της από την Κύπρο και να σεβασθεί την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας». 

Προχωρά ο Γλ. Κληρίδης (σελ. 154) και γράφει: «Ο βασικός λόγος για τον οποίο η Τουρκία αντέδρασε τόσο για την εγκατάσταση των πυραύλων S300 όσο και για τη δημιουργία αεροπορικής βάσης στην Πάφο, […] ήταν ότι οι δύο αυτοί παράγοντες θα της αφαιρούσαν την απόλυτη υπεροχή που μέχρι τότε είχε όσον αφορά τον έλεγχο του εναέριου χώρου της Ανατολικής Μεσογείου». 

Στη συνέχεια καταγράφει τις πιέσεις που δεχόταν η Λευκωσία για το θέμα των ρωσικών πυραύλων από τις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά και την απειλή από πλευράς ΕΕ να παγώσει η ενταξιακή πορεία της Κύπρου. Και προχωρεί στην περιβόητη σύσκεψη των Αθηνών του Δεκεμβρίου 1998, όταν είχε ξεκαθαρίσει πως η Κύπρος μπορούσε να προχωρήσει σε ένταξη στην ΕΕ «νοουμένου ότι η δική μας πλευρά δεν θα έφερε την ευθύνη για τη μη επίτευξη λύσης». Οι δύο κυβερνήσεις είχαν συμφωνήσει σε μια συνάντηση αφού δέχονταν πιέσεις από παντού. Γράφει ο Γλ. Κληρίδης για τη συνάντηση των Αθηνών (σελ. 156-157): 

«Ο Πρωθυπουργός έδωσε τον λόγο σε μένα. Μίλησα για περίπου 30 λεπτά, επεξηγώντας τους λόγους για τους οποίους έπρεπε οι πύραυλοι να μεταφερθούν στην Κύπρο. […] Μετά τις λεπτομερείς επεξηγήσεις μου, μίλησε ο κ. Σημίτης, που παρέθεσε τους λόγους για τους οποίους η ελληνική κυβέρνηση ήταν αντίθετη στη μεταφορά των S300 στην Κύπρο. Στη συνέχεια πήρε το λόγο ο κ. Πάγκαλος, ο οποίος είπε ότι το υπουργείο του δεν είχε ενημερωθεί για την παραγγελία των πυραύλων και ότι πολλές φορές τόσο ο ίδιος όσο και οι διπλωμάτες του υπουργείου, σε συναντήσεις τους με ξένους διπλωμάτες έμεναν εκτεθειμένοι». 

Κλείνοντας το συγκριμένο κεφάλαιο ο Γλ. Κληρίδης έγραφε (σελ. 160-161): «Από μερικούς χαρακτηρίζεται λανθασμένη η απόφαση για την αγορά των S300, με το επιχείρημα ότι θα μπορούσε να προκαλέσει κρίση. Παραβλέπουν το γεγονός ότι με τους χειρισμούς που έγιναν, ενόσω εκκρεμούσε η υπόθεση για δύο χρόνια, δεν δημιουργήθηκε κρίση αλλά, απλώς θόρυβος. Σ’ αυτό το χρονικό διάστημα κατασκευάσθηκε η αεροπορική βάση «Α. Παπανδρέου» στην Πάφο. […] Επίσης περιορίσθηκε ο απόλυτος έλεγχος του εναέριου χώρου της Ανατολικής Μεσογείου, τον οποίο ασκούσε η τουρκική πολεμική αεροπορία σε μια περίοδο κατά την οποία η Τουρκία εκτόξευε απειλές κατά της ΚΔ, η δε διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού είχε διακοπεί και κανείς δεν μπορούσε να αποκλείσει τον κίνδυνο δράσης των τουρκικών στρατευμάτων στο νησί». 

Λαμβάνοντας υπόψη το συγκεκριμένο θέμα ο καθένας από εσάς μπορεί να κρίνει και να συγκρίνει στάσεις και συμπεριφορές πολιτικών στην Κύπρο με αφορμή τουρκικές αντιδράσεις και προκλητικές ενέργειες στην Ανατολική Μεσόγειο και στο νησί. Και αναλόγως να κρίνει εάν μπορεί να υπαχθούν ή όχι στην «κληριδική σχολή». 

bimbishis@phileleftheros.com

ΠΗΓΗ:https://www.philenews.com/f-me-apopsi/arthra-apo-f/article/1376657/o-gafkos-kliridis-kai-i-krisi-ton-s300