7/8/2022
γράφει ο Μάριος Δημητρίου
Ενώ περισσότεροι από 2 χιλιάδες αιτητές ασύλου 30 διαφορετικών εθνικοτήτων στοιβάζονται μέσα στο λιοπύρι του Αυγούστου στις προκατασκευασμένες μονάδες και στα αντίσκηνα του κέντρου πρώτης υποδοχής «Πουρνάρα» και πολλοί από αυτούς περιφέρονται έξω από αυτό, αναζητώντας σκιά κάτω από σκονισμένα δέντρα και σε καταστήματα, εργοστάσια και σπίτια στην περιοχή Κοκκινοτριμιθιάς, δυναμώνουν οι φωνές για άμεση μείωση του αριθμού τους, για το καλό των ίδιων, αλλά και των κατοίκων της περιοχής. Μας αναφέρθηκε ότι κάθε μέρα υπάρχουν περίπου 50 αφίξεις αλλοδαπών στο «Πουρνάρα».
Η Υπηρεσία Ασύλου του υπουργείου Εσωτερικών που είναι υπεύθυνη λειτουργίας του κέντρου, παραδέχεται απαντώντας σε ερωτήσεις του «Φ» ότι «είναι δύσκολες οι συνθήκες διαβίωσης και σε κάθε περίπτωση θα ήταν δύσκολες, αφού είναι ένα κέντρο με μάξιμουμ χωρητικότητα χιλίων ατόμων», τονίζοντας παράλληλα ότι «πλέον η διαδικασία εξέτασης του αιτήματος για άσυλο γίνεται από την Υπηρεσία Ασύλου με πολύ ταχύτερους ρυθμούς από ό,τι παλαιότερα». Δύο από τις μη κυβερνητικές οργανώσεις που διαθέτουν λειτουργούς μέσα στο «Πουρνάρα» (UNHCR και Cyprus Refugee Council), τονίζουν στην εφημερίδα μας ότι «θα πρέπει ν’ αποσυμφορηθεί άμεσα το «Πουρνάρα» γιατί ο υπερπληθυσμός και η μεγαλύτερη διάρκεια παραμονής στο κέντρο, αναπόφευκτα οδηγεί σε συνθήκες ανεπίτρεπτες και σαφώς κάτω από διεθνώς επιτρεπόμενα».
Διακινητές σε δράση
Από την πλευρά των κατοίκων Κοκκινοτριμιθιάς, ο κοινοτάρχης Χριστάκης Μελετιές επανέλαβε στον «Φ» τα αναφερόμενα σε πρόσφατη ανοικτή επιστολή οργανωμένων συνόλων της κοινότητας προς την Κυβέρνηση και τη Βουλή, που σχετίζονται με θέματα ασφάλειας και υγείας. «Παραμένει η τριτοκοσμική, ντροπιαστική και επικίνδυνη κατάσταση που δημιουργεί η λειτουργία του “Πουρνάρα”. Απαιτούμε –πρόσθεσε– το κέντρο προσωρινής φιλοξενίας να επανέλθει στην αρχική του μορφή και να φιλοξενεί τον αριθμό που προνοεί η κατασκευή του, δηλαδή 600 άτομα. Έχουμε δώσει στην κυβέρνηση πάρα πολλές ευκαιρίες και χρονικό περιθώριο για να διορθώσει πολλά. Το τελευταίο περιθώριο που δίνουμε για να διορθώσει την κατάσταση, είναι ο Σεπτέμβριος».
Τη διαμαρτυρία του εξέφρασε στον «Φ» και ο κοινοτάρχης της γειτονικής Δένειας, Χριστάκης Παναγιώτου αναφέροντας ότι «το τελευταίο διάστημα οι διακινητές για κάποιο λόγο οδηγούν τους παράτυπους μετανάστες από τα κατεχόμενα στη Δένεια, που βρίσκεται πολύ κοντά στο «Πουρνάρα». Το μεγάλο μου παράπονο – πρόσθεσε – είναι ότι ενώ η Δένεια είναι στην αρμοδιότητα των Ηνωμένων Εθνών αφού βρίσκεται στη Νεκρή Ζώνη, τα Ηνωμένα Έθνη δεν παρέχουν ασφάλεια στην κοινότητά μας. Αν την παρείχαν, δεν θα επέτρεπαν στους μετανάστες να περάσουν, οπότε πρέπει το υπουργείο Εσωτερικών να παρέμβει για να βρεθεί τρόπος προστασίας των κατοίκων της Δένειας που ζουν εντός Νεκρής Ζώνης».
Εισαγωγή και έλεγχος
Η Λώρα Ιακωβίδου διοικητική λειτουργός της Υπηρεσίας Ασύλου του υπουργείου Εσωτερικών απαντώντας σε ερωτήσεις μας, μας είπε ότι σήμερα φιλοξενούνται στο «Πουρνάρα» 2030 αιτητές ασύλου από τους οποίους 1598 είναι άντρες και οι 431 γυναίκες, ενώ 198 είναι ασυνόδευτοι ανήλικοι. Πρόσθεσε ότι «δίνεται προτεραιότητα εισαγωγής στο κέντρο σε ευάλωτα άτομα όπως ασθενείς, οικογένειες με παιδιά ή γυναίκες εγκύους. Οι έξι πρώτες χώρες καταγωγής των αφιχθέντων τον Ιούλιο 2022 είναι η Συρία, το Κονγκό, το Αφγανιστάν, η Νιγηρία, το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές. Τα άτομα αυτά, αρχικά καταγράφονται από το Τμήμα Αλλοδαπών και Μετανάστευσης της Αστυνομίας με βάση τα ταξιδιωτικά τους έγγραφα, μπαίνουν για 7 μέρες σε καραντίνα για COVID 19 και παραμένουν στο κέντρο για άλλες 7 μέρες αφού αιτηθούν άσυλο. Σε αυτό το διάστημα θα περάσουν μια συγκεκριμένη διαδικασία ελέγχου για θέματα ασφάλειας, δημόσιας υγείας και καταγραφής στοιχείων σε σχέση με το αίτημα ασύλου.
Η διαδικασία ξεκινά με λήψη δακτυλικών αποτυπωμάτων και με συνέντευξη (screening) από την Αστυνομία σε συνεργασία με τη Frontex και τη Europol, εφόσον το κέντρο λειτουργεί με συγκεκριμένες διαδικασίες (standard operating procedures) που συμφωνήθηκαν με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσον αφορά τα κέντρα πρώτης υποδοχής. Κάποια άτομα μπορεί να παραμείνουν στο κέντρο για μερικές μέρες πέραν των δύο εβδομάδων, γιατί η Αστυνομία μπορεί να θέλει να τους κάνει και δεύτερη διευκρινιστική συνέντευξη, ή γιατί υπάρχουν θέματα υγείας. (Αν υπάρχει μεταδοτική ασθένεια όπως φυματίωση, HIV, ηπατίτιδα ή σύφιλη, περιμένουμε έγκριση από το υπουργείο Υγείας για να τους αφήσουμε να φύγουν. Εκείνοι που εντοπίζονται με μια από τις προαναφερόμενες μεταδοτικές ασθένειες παραπέμπονται ανάλογα στο σανατόριο Κυπερούντας, σε ηπατικά κέντρα, ή στη Γρηγόρειο Κλινική). Το άτομο που περνά αυτή τη διαδικασία, φεύγει από το «Πουρνάρα» με μια επιστολή επιβεβαίωσης (confirmation letter) που καταδεικνύει ότι βρίσκεται νόμιμα στη Δημοκρατία ως αιτητής ασύλου και δικαιούται να διακινείται χωρίς πρόβλημα».
Απαντώντας σε ερώτηση που αφορά τις καταγγελίες κατοίκων χωριών της περιοχής για περιφερόμενους αλλοδαπούς στις κοινότητες τους, η κυρία Ιακωβίδου μας είπε ότι πρόκειται για άτομα που λόγω έλλειψης χώρου στο κυρίως κέντρο, περιμένουν στον χώρο αναμονής (waiting area) που διαμορφώθηκε δίπλα στο «Πουρνάρα», στα οποία προσφέρεται και φαγητό από την Υπηρεσία Ασύλου. Επίσης μπορεί να πρόκειται για άτομα που πήραν την επιστολή επιβεβαίωσης ως νόμιμοι αιτητές ασύλου και πιθανόν να κυκλοφορούν για κάποιες μέρες στην περιοχή επειδή δεν έγιναν αποδεκτά στον χώρο διαμονής που δήλωσαν στις Αρχές. Όμως δεν μπορεί να τους δεχτεί ούτε το «Πουρνάρα» γιατί δεν είναι κέντρο φιλοξενίας, αλλά πρώτης υποδοχής».
Το 2021 απορρίφθηκαν 13 χιλιάδες αιτήσεις ασύλου!
«Είναι βέβαια πολύ μεγάλος ο αριθμός των φιλοξενουμένων και οι αφίξεις στο «Πουρνάρα» είναι αυξημένες», μας είπε η Λώρα Ιακωβίδου. Πρόσθεσε ότι «μιλάμε για παράνομη είσοδο αλλοδαπών στη Δημοκρατία που πρέπει να περάσουν από το κέντρο πρώτης υποδοχής και αιτούνται άσυλο. Συγκεκριμένα, τον περασμένο Μάρτιο είχαμε 2.357 αφίξεις, τον Απρίλιο 1.866, τον Μάιο 1.472, τον Ιούνιο 1.449 και τον Ιούλιο 1.436. Οι περισσότεροι από τους αιτητές ασύλου προέρχονται από ασφαλείς τρίτες χώρες, δηλαδή δεν είναι πρόσφυγες και δεν διατρέχουν κίνδυνο στην πατρίδα τους και πλέον η διαδικασία εξέτασης του αιτήματος τους για άσυλο γίνεται από την Υπηρεσία Ασύλου με πολύ ταχύτερους ρυθμούς από ό,τι παλαιότερα. Άλλαξαν τα δεδομένα και αυτό φαίνεται από τα στοιχεία μας που αφορούν απορρίψεις αιτήματος ασύλου 2015 – 2021. Το 2021 απορρίφθηκαν από την Υπηρεσία Ασύλου 13 χιλιάδες αιτήσεις ασύλου σε σύγκριση με το 2020 που απορρίφθηκαν 1.730 και το 2019 που απορρίφθηκαν 2.053».
Σε σχέση με τους ασυνόδευτους ανήλικους η κυρία Ιακωβίδου ανέφερε ότι «έχει διαμορφωθεί στο κέντρο μια νέα Ασφαλής Ζώνη (Safe Zone) όπου θα διαμένουν ασυνόδευτοι ανήλικοι για τους οποίους η αρχική διαδικασία δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Θα διαμένουν επίσης ευάλωτα άτομα όπως οικογένειες ή μονήρεις γυναίκες με παιδιά ή έγκυοι γυναίκες». Πρόσθεσε ότι «αρκετοί ασυνόδευτοι ανήλικοι έχουν μεταφερθεί πρόσφατα σε δομές εκτός “Πουρνάρα” κι έτσι υπήρξε σημαντική αποσυμφόρηση του κέντρου».
Η υπομονή των κατοίκων έφτασε στα όριά της
«Η υπομονή των κατοίκων έχει φτάσει στα όριά της», μας είπε ο κοινοτάρχης Κοκκινοτριμιθιάς Χριστάκης Μελετιές. «Με νύχια και με δόντια –συνέχισε- προσπαθούμε να συγκρατήσουμε την αγανάκτηση και το θυμό όλων των κατοίκων! Η ασφάλεια, η υγεία μας και η οικογένεια μας, δεν είναι παιχνιδάκι κανενός αρμόδιου που πληρώνεται με ένα παχυλό μισθό από τους φορολογούμενους Κύπριους πολίτες, για ένα αξιοπρεπές, ασφαλές και φιλόξενο κράτος και αντ’ αυτού έχουμε αυτή τη τριτοκοσμική, ντροπιαστική και επικίνδυνη κατάσταση.
Ο κ. Μελετιές έκανε λόγο στον «Φ» για «μετανάστες που κυκλοφορούν ανεξέλεγκτοι εκτός του κέντρου φιλοξενίας, συνεχόμενα περιστατικά κλοπών πάσης φύσεως, τσακωμοί και περιστατικά βίας μεταξύ των μεταναστών, σεξουαλικές πράξεις επί πληρωμή, διακίνηση ναρκωτικών, καταγγελίες στον αστυνομικό σταθμό Κοκκινοτριμιθιάς χωρίς κανένα αποτέλεσμα, εφόσον υπάρχει ελλιπής αριθμός αστυνομικών βάρδιας». Όπως αναφέρεται και στην επιστολή της 7ης Ιουλίου 2022, οι κάτοικοι ζητούν μεταξύ άλλων όπως το «Πουρνάρα» «γίνει κλειστή δομή με φιλοξενία 600 ατόμων, αύξηση της αστυνόμευσης γύρω από το κέντρο, αλλά και εντός της κοινότητας και πραγματοποίηση συχνών υγειονομικών ελέγχων, ψεκασμών και ιατρικών εξετάσεων σε όλους ανεξαιρέτως και παροχή της ανάλογης θεραπείας σε όσους από αυτούς νοσούν». Ζητούν επίσης «υγειονομική επίσημη γραπτή αναφορά στο Κοινοτικό Συμβούλιο Κοκκινοτριμιθιάς για τις ασθένειες που εντοπίζονται εντός του κέντρου, καθαρισμό της περιοχής από απορρίμματα που προέρχονται από τους μετανάστες προς ενίσχυση του συνεργείου καθαριότητας της κοινότητας και ψεκασμό για έντομα και τρωκτικά, αποζημίωση των κατοίκων που έχουν πέσει θύματα κλοπής από τους διαμένοντες στο «Πουρνάρα» και αυστηρή ποινική δίωξη σε διακινητές και σε συμμετέχοντες σε παράνομες συνεργασίες με μετανάστες».
Για αξιοπρεπείς συνθήκες παραμονής
«Ως Κυπριακό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (Cyprus Refugee Council), έχουμε εγείρει διαχρονικά τα θέματα που παρουσιάζουν τα μεγάλα κέντρα υποδοχής τόσο για τους διαμένοντες, όσο και για τις γύρω κοινότητες και τα προβλήματα που προκύπτουν, πόσο μάλλον όταν το κέντρο λειτουργεί με αριθμούς πολύ ψηλότερους από ότι θα έπρεπε», υπογράμμισε στον «Φ» η διευθύντρια του οργανισμού Κορίνα Δρουσιώτου.
Πρόσθεσε ότι «τις πλείστες των απαιτήσεων των οργανωμένων συνόλων, τις έχουμε εγείρει και εμείς προς την Πολιτεία, δηλαδή σύντομη παραμονή στο κέντρο, γοργές διαδικασίες που θα μειώσουν το χρόνο παραμονής, βελτίωση συνθηκών. Επιπλέον όμως απαιτούνται και ενέργειες εκτός του κέντρου, έτσι ώστε να μη μεταθέτουμε τα προβλήματα σε άλλες περιοχές – για παράδειγμα δημιουργία ενός συστήματος υποδοχής που να διασφαλίζει αξιοπρεπείς συνθήκες παραμονής καθ’ όλη τη διάρκεια εξέτασης των αιτημάτων ασύλου, γοργές διαδικασίες ασύλου, αλλά και δράσεις ένταξης για τους πρόσφυγες που θα λάβουν προστασία στην Κύπρο». Ανέφερε επίσης ότι «έχουμε ένα λειτουργό μόνιμα στο «Πουρνάρα», μέλος της ομάδας αξιολόγησης ευαλωτότητας. Έχουμε πολύ καλή συνεργασία με την Υπηρεσία Ασύλου και άλλες αρμόδιες Αρχές και οργανισμούς στο κέντρο. Παρά ταύτα θεωρούμε ότι υπάρχουν σημαντικά κενά και προβλήματα τα οποία επικοινωνούμε στις Αρχές. Ο υπερπληθυσμός και η μεγαλύτερη διάρκεια παραμονής στο κέντρο αναπόφευκτα οδηγεί σε συνθήκες ανεπίτρεπτες και σαφώς κάτω από διεθνώς επιτρεπόμενα. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα επωφελούμενου του οργανισμού μας, που είχε μεταφερθεί από τα κρατητήρια της Μενόγειας στο «Πουρνάρα» και μας παρακαλούσε να επιστρέψει στα κρατητήρια. Υπάρχουν ανά καιρούς αναφορές για σεξουαλική βία ή παρενόχληση από διαμένοντες στο κέντρο στις περισσότερες περιπτώσεις γυναίκες ή άτομα ΛΟΑΤΙ».
Να αναζητηθούν ολιστικές λύσεις
«Ο υπερπληθυσμός στο κέντρο Πουρνάρα, σαφώς επηρεάζει τις συνθήκες διαβίωσης των αιτητών ασύλου» αναφέρθηκε στον «Φ» από την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες στην Κύπρο (UNHCR Cyprus). Προστίθεται ότι «το κέντρο δεν είναι κατάλληλο για μακροχρόνια διαμονή καθώς η υποδομή, όπως πρόσβαση σε ηλεκτρισμό και σε κατάλληλες συνθήκες υγιεινής, δεν είναι επαρκής. Θα πρέπει ν’ αναζητηθούν ολιστικές λύσεις που να διασφαλίζουν τις αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης των αιτητών ασύλου, όπου κι αν διαμένουν, καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας ασύλου, σύμφωνα με το διεθνές κι ευρωπαϊκό δίκαιο. Γι’ αυτό θα πρέπει ν’ αποσυμφορηθεί άμεσα το «Πουρνάρα» με τους αιτητές ασύλου να αποδεσμεύονται από το κέντρο μετά την εγγραφή τους και αφότου τους καταβληθεί η κρατική βοήθεια που προβλέπει η νομοθεσία (δικαίωμα εργασίας έχουν ένα μήνα μετά την υποβολή του αιτήματος ασύλου). Όλα τα ασυνόδευτα παιδιά θα πρέπει να μεταφερθούν από το «Πουρνάρα» σε πιο κατάλληλες και ανοιχτές εγκαταστάσεις, καθώς αυτό θα ήταν προς το καλύτερο συμφέρον τους. Όσον δε αφορά τα ασυνόδευτα παιδιά, θα πρέπει να δημιουργηθούν περισσότερες δομές για τη διαμονή τους, όπου θα προωθείται η ένταξή τους στην κοινωνία, μέσω προγραμμάτων στέγασης, εκπαίδευσης, επαγγελματικής κατάρτισης και πολιτιστικός προσανατολισμός, μεταξύ άλλων.
Η Ύπατη Αρμοστεία παρέχει τεχνικές συμβουλές για να διασφαλίσει ότι πληρούνται οι κατάλληλες συνθήκες υποδοχής, συμπεριλαμβανομένων συμβουλών για την αντιμετώπιση των κινδύνων εκμετάλλευσης για παιδιά και γυναίκες στον καταυλισμό. Για το σκοπό αυτό Αρμοστεία και ο κύριος εταίρος της ΜΚΟ, έχουν φυσική παρουσία στον καταυλισμό για να διεξάγουν αξιολογήσεις ευαλωτότητας, να ενημερώνουν τις αρχές για τις καθημερινές προκλήσεις και να βοηθούν στην εξεύρεση λύσεων για ζητήματα που ποικίλλουν από ιατρικές ανάγκες έως παροχή πληροφοριών στο άσυλο. Επίσης από τον Ιούλιο ξεκινήσαμε να υποστηρίζουμε την Υπηρεσία Ασύλου με την πρόσληψη συμβούλου η οποία διεξάγει μια πρώτη αξιολόγηση αναγκών, κατά την άφιξη των αιτητών ασύλου, όσον αφορά θέματα υγείας, περιστατικά εκμετάλλευσης, βίας κι έμφυλης βίας, διατροφής, ένδυσης. Από τον Νοέμβριο 2021 μέχρι τον Ιούνιο 2022 η Αρμοστεία απασχολούσε εμπειρογνώμονα διαχείρισης καταυλισμών προκειμένου να προτείνει λύσεις για τη βελτίωση της υποδομής και των ροών εργασίας για ταχύτερες και πιο αποτελεσματικές διαδικασίες ασύλου στον καταυλισμό. Η Ύπατη Αρμοστεία έχει δωρίσει κουβέρτες, πλαστικά σεντόνια, οικογενειακές σκηνές, οικιστικές μονάδες στέγασης, κρεβάτια κατασκήνωσης, παγκάκια, σκιερό χώρο για προστασία από τις καιρικές συνθήκες».
ΠΗΓΗ:https://www.philenews.com/koinonia/eidiseis/article/1527094/na-aposymforithei-amesa-to-poyrnara
