Η Τουρκία ως Δούρειος Ίππος του ΝΑΤΟ

11/1/2023

γράφει ο Μάριος Πούλλαδος

Τα διλήμματα της επόμενης Κυβέρνησης για τον γεωπολιτικό προσανατολισμό της ΚΔ

Η επομένη των προεδρικών εκλογών στην Κύπρο θα εγείρει κάποια σοβαρά διλήμματα για τη νέα Κυβέρνηση. Αυτά αφορούν κυρίως τον προσανατολισμό της εξωτερικής πολιτικής και γεωπολιτικής ασφάλειας που θα ακολουθήσει η Κυπριακή Δημοκρατία τα επόμενα χρόνια. Η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και την ευρύτερη Μέση Ανατολή κάθε άλλο παρά σταθερή μοιάζει και οι περιφερειακές στρατιωτικές συνεργασίες είναι θεμιτές αλλά όχι επαρκείς για να καλύψουν το κενό ασφάλειας στην περιοχή. Μέσα στην εβδομάδα που μας πέρασε γνωστοποιήθηκε η υπογραφή του πρώτου Προγράμματος Διμερούς Αμυντικής Συνεργασίας (ΠΔΑΣ) για το έτος 2023, μεταξύ της Εθνικής Φρουράς της Κύπρου και των Ενόπλων Δυνάμεων των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής (ΗΠΑ). Η υπογραφή γίνεται στον απόηχο της συμφωνίας αλληλοϋποστήριξης σε θέματα Διοικητικής Μέριμνας (Acquisition and Cross-Servicing Agreement – ACSA), που υπογράφτηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2022, της επικύρωσης της ένταξης της Κύπρου στο State Partnership Program, για το οποίο αναμένεται να υπογραφεί σχετική συμφωνία εντός του 2023 με την Πολιτεία New Jersey, καθώς και της πρόσφατης απόφασης για πλήρη άρση του εμπάργκο πώλησης όπλων προς την Κύπρο. Η μεγάλη εικόνα και το ερώτημα που αναπόφευκτα αναδύεται είναι κατά πόσον η Κυπριακή Δημοκρατία θα δρομολογήσει διαδικασίες ένταξης στο ΝΑΤΟ. Το επιχείρημα ότι η Τουρκία, ως βασικός πυλώνας της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, θα θέσει βέτο σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, είναι βάσιμο και ρεαλιστικό. Τι θα γίνει, όμως, σε περίπτωση που επανεκλεγεί ο Ερντογάν και οι σχέσεις Δύσης-Τουρκίας επιδεινωθούν σε βαθμό που αυτό θα προκαλέσει πρόβλημα στην ομαλή λειτουργία και αποστολή του ΝΑΤΟ;

Δήλωση «βόμβα» από Μπόλτον

Τη Δευτέρα, 2 Ιανουαρίου, ο Τζον Μπόλτον, πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του 45ου Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, εξέφρασε τη γνώμη ότι η ένταξη της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ θα πρέπει να τεθεί υπό αμφισβήτηση το 2023. Αυτό οφείλεται στη σαφή απροθυμία των τουρκικών Αρχών να τηρήσουν μια σκληρή αντιρωσική στάση για την εισβολή στην Ουκρανία, πρόσθεσε στο άρθρο του που δημοσιεύτηκε στην Daily Telegraph το βράδυ της Δευτέρας.

Ο Μπόλτον εξέφρασε μάλιστα την πεποίθηση ότι τους επόμενους μήνες «η ενότητα και η αποφασιστικότητα της Δύσης θα δοκιμαστούν πραγματικά στην πράξη. Η Φινλανδία και η Σουηδία έχουν λάβει την εκπληκτική απόφαση να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ, αλλά οι εμπορικοί και στρατιωτικοί εταίροι της Ρωσίας δεν την έχουν εγκαταλείψει ακόμη στην ώρα της ανάγκης. Δυστυχώς, αυτό περιλαμβάνει την Τουρκία, της οποίας η ένταξη στο ΝΑΤΟ θα πρέπει να αμφισβητηθεί το 2023, εάν ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν -πιθανότατα μέσω νοθείας – θα επανεκλεγεί στις εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για τον Ιούνιο», σημειώνει. 

«Πόσο θα ανεχόμαστε τον Ερντογάν;»

Tην Τετάρτη, 4 Ιανουαρίου, το περιοδικό Times δημοσίευσε άρθρο με τίτλο «Η Δύση πρέπει να σταματήσει να παίζει το επικίνδυνο παιχνίδι του Ερντογάν», σημειώνοντας πως οι Δυτικοί δεν έχουν ακόμη βρει ένα μέσο για να βάλουν πραγματικό φρένο στον Ερντογάν:

«Ίσως δεν θέλουν να τον σταματήσουν; Επιτρέπουν στη Δύση να υπονομεύεται ξανά και ξανά από τον Τούρκο Πρόεδρο. Δεν υπάρχει ούτε μια κίνηση όλα αυτά τα χρόνια, όπου οι ΗΠΑ, η ΕΕ ή το ΝΑΤΟ να απαντούν στις μπλόφες του Ερντογάν. Στο εσωτερικό, βοηθούν ακόμη και τον Ερντογάν».

Συνεχίζοντας το περιοδικό TIMES σημειώνει πως η διαφορά στις αξίες ΝΑΤΟ-Τουρκίας είναι έντονη. «Το ΝΑΤΟ αντιπροσωπεύει: Προώθηση δημοκρατικών αξιών, επιτρέποντας στα μέλη να διαβουλεύονται και να συνεργάζονται για την άμυνα και την επίλυση θεμάτων που σχετίζονται με την ασφάλεια και την πρόληψη των συγκρούσεων. Σε στρατιωτικό επίπεδο, το ΝΑΤΟ έχει δεσμευτεί για την ειρηνική επίλυση των διαφορών. Εάν αποτύχουν οι διπλωματικές προσπάθειες, έχει τη στρατιωτική δύναμη να αναλάβει επιχειρήσεις διαχείρισης κρίσεων. Αυτές είναι οι πιο θεμελιώδεις αξίες του ΝΑΤΟ και όμως αγνοούνται από τον αυταρχικό Ερντογάν. Εν μέσω της μεγαλύτερης ρωσικής κρίσης του ΝΑΤΟ, ο Ερντογάν συνέχισε να αναπτύσσει βαθύτερες σχέσεις με τον Πούτιν που αντίκεινται στα συμφέροντα του ΝΑΤΟ και ίσως ακόμη και να ενεργεί ως Δούρειος Ίππος στο ΝΑΤΟ. Για παράδειγμα, ο Ερντογάν έφτασε τόσο μακριά για να απαιτήσει την έκδοση πολιτικών αντιφρονούντων, οι οποίοι έπρεπε να διαφύγουν από τις σκληρότητές του στην Ευρώπη. Δεν αντέχει το γεγονός ότι κάποιοι κατάφεραν να του ξεφύγουν».

Το άρθρο καταλήγει, μεταξύ άλλων, σημειώνοντας πως «ένα μέλος του ΝΑΤΟ που βρίσκεται κοντά στην άβυσσο σε οποιαδήποτε αξιολόγηση των μετρήσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας, εμποδίζει δύο από τις πιο δημοκρατικές χώρες στον κόσμο να λάβουν την προστασία που τους αξίζει. Και αυτό, παρά το γεγονός ότι, ως μέλος του ΝΑΤΟ, θα πρέπει να είναι σαφές ότι η επέκταση του ΝΑΤΟ ώστε να συμπεριλάβει τη Φινλανδία και τη Σουηδία θα βάλει το ΝΑΤΟ σε ισχυρότερη θέση». 

Δημοσκόπηση στη Σουηδία

Στο ίδιο πλαίσιο αξίζει να σημειωθεί πως σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση της Ipsos, οι Σουηδοί πολίτες στηρίζουν την κυβέρνησή τους στο να μην προχωρήσει σε συμβιβασμούς βασικών αρχών δικαίου, ώστε να κερδίσει τη συναίνεση της Τουρκίας για είσοδο στο ΝΑΤΟ. Συγκεκριμένα, το 79% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι η Σουηδία θα πρέπει να συνεχίσει να τηρεί τους νόμους της, ακόμη και αν αυτό καθυστερήσει την ένταξή της στη Συμμαχία. Από την άλλη πλευρά, το 10% υποστήριξαν ότι η Σουηδία θα πρέπει να ενταχθεί το συντομότερο δυνατό, έστω και με παραχωρήσεις. Το Ανώτατο Δικαστήριο της Σουηδίας πρόσφατα απέρριψε αίτημα έκδοσης ατόμων προς την Τουρκία, που σχετίζεται με την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016.

ΝΑΤΟ-Ελλάδα-Κύπρος-Τουρκία

Σε σχετική του ανάλυση στις 3 Ιανουαρίου 2023, αναφορικά με τον ρόλο της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ, το Εθνικό Ινστιτούτο Δημόσιας Πολιτικής των ΗΠΑ τονίζει πως το πιο ανησυχητικό στοιχείο της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας είναι η επιθετική συμπεριφορά της απέναντι στους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ. «Πώς θα απαντούσε η Συμμαχία σε μιαν ακόμη ανοιχτή σύγκρουση Ελλάδας-Τουρκίας; Η Συνθήκη φαίνεται να μην έχει απαντήσεις εκτός από την αντίθεση σε όποιον ανοίξει πρώτος πυρ. Η επιδίωξη φιλικών λύσεων για τη διχοτόμηση της Κύπρου, τα δικαιώματα εκμετάλλευσης ενέργειας στο Αιγαίο και η μακροχρόνια αρνητική ελληνοτουρκική σχέση είναι ένα τρομακτικό έργο, αλλά το να επιτρέψουμε σε αυτά τα ζητήματα να συνεχίσουν να υποχωρούν σημαίνει ότι απειλείται η βιωσιμότητα της Συμμαχίας ως αποτελεσματικής δύναμης συλλογικής δράσης».

Καταλήγοντας, η ανάλυση αναφέρει πως, παρά την ανησυχητική συμπεριφορά της Τουρκίας, η υπόθεση παραμονής της στο ΝΑΤΟ είναι ισχυρή. Εντούτοις εξακολουθούν να υπάρχουν και άλλες επιλογές. «Μια πιο μακροπρόθεσμη λύση θα συνεπαγόταν την εφαρμογή ενός μηχανισμού αποβολής μελών που δεν συμμορφώνονται με τις αξίες και τα πρότυπα συμπεριφοράς της Συμμαχίας. Ωστόσο, η επίτευξη της συναίνεσης όλων των μελών του ΝΑΤΟ για τον σκοπό αυτό θα ήταν απίθανο να επιτευχθεί με ουσιαστικό τρόπο. Τα θετικά κίνητρα και τα τιμωρητικά διπλωματικά μέτρα εκτός της οργανωτικής δομής του ΝΑΤΟ μπορεί να είναι τα μόνα διαθέσιμα εργαλεία επί του παρόντος για να ενθαρρύνουν μιαν αλλαγή συμπεριφοράς στα ‘‘παράξενα’’ μέλη».

ΠΗΓΗ:https://simerini.sigmalive.com/article/2023/1/11/e-tourkia-os-doureios-ippos-tou-nato/

Τα σχόλια είναι απενεργοποιημένα.