8/8/2023
του Αλέξανδρου Μπαρότσι
Οι ξένοι αναλυτές βλέπουν στον Νίγηρα που έχει πέσει στα χέρια πραξικοπηματιών για πέμπτη φορά στα τελευταία 63 χρόνια της ανεξαρτησίας του, μια «ωρολογιακή βόμβα».
Τυχόν έκρηξή της θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις από την μάχη κατά των τζιχαντιστών, την βαθύτερη εξάπλωση της Ρωσίας στην Αφρική και την αύξηση των μεταναστευτικών ροών στην Ευρώπη μέχρι μια άνοδο των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας στην Γαλλία.
Το ουράνιο
Η μαγική λέξη λέγεται ουράνιο. Η πρώην γαλλική αποικία αποτελεί έναν από τους βασικούς προμηθευτές της Electricite De France σε ουράνιο, απαραίτητο για τις 56 πυρηνικές της μονάδες που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια.
Και μπορεί το μερίδιο της αφρικανικής χώρας στην παγκόσμια παραγωγή ουρανίου να κινείται μεταξύ 4% και 6%, σύμφωνα με τον Οργανισμό Πυρηνικής Ενέργειας (NEA) του ΟΟΣΑ, εντούτοις οι εξαγωγές του προς την Γαλλία δεν είναι μικρές. Κατά την περίοδο 2005-2020, η χώρα κάλυψε το 18% των συνολικών γαλλικών εισαγωγών σε ουράνιο, με τις τάσεις μάλιστα να είναι αυξητικές.
Τι θα συμβεί αν η ανακοίνωση της χούντας πριν από μια εβδομάδα ότι αναστέλλει τις εξαγωγές ουρανίου στην Γαλλία έχει διάρκεια; Και εάν η αφρικανική χώρα βρει αλλού «πρόθυμους» πελάτες για τις ποσότητες που έστελνε στην EDF, διαταράσσοντας την εφοδιαστική αλυσίδα του γαλλικού κολοσσού; Είναι πιθανό να δούμε τις τιμές το χειμώνα να παίρνουν την ανιούσα και ένα ντόμινο αυξήσεων να κάνει ξανά την Ευρώπη να υποφέρει, όπως πέρυσι;
Όχι, το παραπάνω σενάριο βρίσκεται προς ώρας στην σφαίρα της φαντασίας. Σημάδια αύξησης των τιμών δεν υπάρχουν. Τουλάχιστον όχι άμεσα. Το δείχνει η αταραξία με την οποία αντιδρά από την έναρξη του πραξικοπήματος η γαλλική αγορά προθεσμιακών συμβολαίων στην ηλεκτρική ενέργεια. Οι τιμές στην Γαλλία παρέμειναν αμετάβλητές και σήμερα μάλιστα κινούνται στα 67,93 ευρώ / MWh, ελαφρώς χαμηλότερα από τα χθεσινά επίπεδα.
Ένας λόγος για την πολύ ψύχραιμη στάση της αγοράς είναι ότι η Γαλλία δεν εξαρτάται από καμία τοποθεσία, εταιρεία ή χώρα για να διασφαλίζει την ασφάλεια εφοδιασμού των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής. Η προμήθεια από ποικίλες πηγές αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της στρατηγικής της κρατικής Électricité de France (EDF), η οποία έχει σχεδιαστεί για να διασφαλίσει ότι είναι σε θέση να αντέξει μεγάλα σοκ.
Αν και τα ποσοστά που εισάγει από το Νίγηρα δεν είναι αμελητέα και κινούνται στο 15%, οι βασικοί προμηθευτές της EDF είναι το Καζακστάν (20%) και η Αυστραλία (19%). Επομένως θεωρητικά μπορεί να αναπληρώσει τις χαμένες ποσότητες αυξάνοντας τις εισαγωγές από αυτές τις χώρες.
Καθησυχαστική Κομισιόν και Euratom
Καθησυχαστική είναι και η Κομισιόν, πηγές της οποίας διαμηνύουν ότι τα ευρωπαϊκά αποθέματα ουρανίου επαρκούν για τρία χρόνια. Κι αυτό, καθώς ο Νίγηρας ευθύνονταν για το 25,38% των συνολικών εισαγωγών ουρανίου στην ΕΕ το 2022. Αποτέλεσε τον δεύτερο μεγαλύτερο προμηθευτή του μπλοκ, πίσω από το Καζακασταν (26,82%) με τρίτο τον Καναδά (21,99%).
Αλλά και η Euratom, (ο οργανισμός της ΕΕ για την πυρηνική ενέργεια), διαβεβαιώνει ότι δεν βλέπει άμεσο κίνδυνο για την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας στο ευρωπαϊκό μπλοκ. Οι πάντες διαβεβαιώνουν ότι μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα υπάρχουν αρκετά κοιτάσματα στην παγκόσμια αγορά για να καλύψουν τις ανάγκες της ΕΕ.
Πόσο θα κρατήσει η αναστολή εξαγωγών ουρανίου;
Το κλειδί επομένως βρίσκεται στην διάρκεια της αναστολής εξαγωγών ουρανίου από την πρώην γαλλική αποικία. Και στην στάση των αγορών σε ένα τέτοιο σενάριο, κατά πόσο δηλαδή μια παράταση του προβλήματος θα τις κάνει νευρικές, συμπεριφορά που δείχνουν αρκετά συχνά από την έναρξη της ουκρανικής κρίσης.
Τα ερωτήματα αφορούν πρώτα απ’ όλα την ίδια τη χούντα του Νίγηρα, η οποία θα πρέπει να αντικαταστήσει από αλλού τα έσοδα που εξασφαλίζουν οι εξαγωγές ουρανίου στην Γαλλία, διαφορετικά η χώρα θα υποστεί μια απότομη οικονομική βουτιά. Για να μην συμβεί αυτό θα πρέπει να βρει σύντομα «πρόθυμους» νέους αγοραστές για το ουράνιο που παράγει. Ή κάποιον «από μηχανής θεό» που θα παράσχει στην χούντα χρηματοδοτική στήριξη.
Και κάπου εδώ υπεισέρχεται ο ρωσικός παράγοντας. Οι ρωσικές σημαίες που κρατούσαν στα χέρια υποστηρικτές των πραξικοπηματιών που βγήκαν στους δρόμους της Νιαμέι αποδεικνύουν ότι οι προσπάθειες της Μόσχας να διεισδύσει στην χώρα έχουν αποδώσει καρπούς. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επισημάνει σχετικά ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις άμεσης εμπλοκής των μισθοφόρων της Wagner (με ισχυρή παρουσία σε γειτονικές χώρες) στην ανατροπή την περασμένη εβδομάδα του προέδρου Μπαζούμ, ωστόσο σημειώνουν ότι η κατάσταση παραμένει αρκετά ρευστή.
Το μοντέλο ανάπτυξης της Wagner στην πολλά υποσχόμενη σε ορυκτούς πόρους Αφρική είναι γνωστό, με τον ιδιωτικό στρατό του «στασιαστή» Πριγκόζιν να προσφέρει τις υπηρεσίες του μεταξύ άλλων στο Μάλι, την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και φυσικά στην Λιβύη. Δεν ήταν τυχαία η δήλωση του Πριγκόζιν που έσπευσε να πάρει από τους πρώτους θέση υπέρ των πραξικοπηματιών μιλώντας για τον αγώνα του δοκιμαζόμενου λαού του Νίγηρα κατά των αποικιοκρατών.
Στο σενάριο επομένως που η Ρωσία έχει «δει» στο πραξικόπημα του Νίγηρα μια νέα ευκαιρία αποσταθεροποίησης της δυτικής παρουσίας στην Αφρική και όχι μόνο, τότε δεν αποκλείεται η διακοπή των εξαγωγών ουρανίου από την αφρικανική χώρα προς την Γαλλία να μην είναι παροδική, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται.
Ας μην ξεχνάμε ότι ο Νίγηρας δεν είναι μόνο κέντρο εξόρυξης ουρανίου. Εχει πολλαπλή γεωπολιτική σημασία. Βρίσκεται στο κέντρο της διαδρομής σχεδιαζόμενων αγωγών για την τροφοδοσία της Ευρώπης με νιγηριανούς υδρογονάνθρακες, ενώ βεβαίως συνολικά η περιοχή αποτελεί θεμέλιο της γαλλικής ισχύος λόγω της νομισματικής πρόσδεσής της στην άλλοτε «μητρόπολη» μέσω του Φράγκου της Δυτικής Αφρικής.
ΠΗΓΗ:https://energymag.gr/news/energeia/pos-ena-praxikopima-stin-afriki-apeilei-na-spasei-tin-isorropia-ton-timon-stin-ilektriki-energeia/
