11/2/2024
γράφει ο Στέφανος Κωνσταντινίδης
Τα τελευταία χρόνια, η κρίση στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις δημιούργησε μια ευφορία στην Αθήνα ότι λίγο-πολύ η Ελλάδα ήταν η ευνοούμενη από αυτή και ότι θα αντικαθιστούσε την Τουρκία ως ο προνομιούχος εταίρος των Αμερικανών. Στους λίγους που αμφισβητούσαν αυτή τη θέση αποδιδόταν με πολλή ευκολία αντιαμερικανισμός. Κατά καιρούς βέβαια έρχονταν σήματα από την Ουάσινγκτον που έβαζαν φρένο στις ελληνικές αυταπάτες αλλά μόνο για πολύ λίγο χρόνο. Γενικά εκαλλιεργείτο αρκετά έντεχνα η άποψη ότι η Τουρκία δεν μετρούσε πια για τους Αμερικανούς και ότι η Ελλάδα είχε γίνει και θα παρέμενε ο προνομιούχος εταίρος της Ουάσιγκτον.
Οι τελευταίες, όμως, εξελίξεις προσγειώνουν και προκαλούν ερωτηματικά. Υπήρξε πρώτα η αποκάλυψη ότι οι ΗΠΑ χρησιμοποιούσαν την πώληση των F-35 στην Ελλάδα ως μέσο πίεσης στην Τουρκία αλλά ποτέ δεν ζητήθηκε από το Κογκρέσο η σχετική έγκριση για κάτι τέτοιο. Αντίθετα, μόλις η Τουρκία μέσω της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης ενέκρινε την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ απέστειλε επιστολή στο Κογκρέσο ζητώντας την έγκριση της πώλησης στην Τουρκία των F-16. Και μόνο αργότερα στάληκε η σχετική επιστολή για τα F-35 της Ελλάδας.
Και σαν να μην έφτανε αυτό, η αναπληρώτρια Αμερικανίδα ΥΠΕΞ, η γνωστή μας Βικτόρια Νούλαντ, δήλωσε αυτές τις μέρες από την Άγκυρα όπου βρισκόταν, πως οι ΗΠΑ θα καλωσόριζαν την επάνοδο της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35 αν βρισκόταν λύση με τους ρωσικούς πυραύλους S-400. Οι πύραυλοι αυτοί αγοράστηκαν από την Τουρκία αλλά παραμένουν ανενεργοί και δεν έχουν ενταχτεί στο αμυντικό της σύστημα. Η αγορά τους χρησιμοποιήθηκε αφενός για την σύσφιξη των ρωσοτουρκικών σχέσεων αλλά κυρίως για την άσκηση πίεσης στις ΗΠΑ. Φαίνεται ότι μάλλον τώρα υπάρχει ένα παζάρι γύρω από το σύστημα των S-400. Είναι πολύ πιθανόν ότι κάποια στιγμή η Τουρκία θα επιστρέψει στο πρόγραμμα των F-35 και ότι προς το παρόν αναζητείται η φόρμουλα εκείνη που θα το επιτρέψει. Για την Άγκυρα το σημαντικό είναι να επιστρέψει στο πρόγραμμα αυτό χωρίς να δημιουργήσει προβλήματα στις σχέσεις της με τη Μόσχα. Συζητείται για παράδειγμα η εξαγωγή των πυραύλων σε μια τρίτη χώρα.
Τόσο οι δηλώσεις της Νούλαντ όσο και ο τρόπος που ενήργησε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, κρατώντας ισορροπίες ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, δείχνουν ότι η Ελλάδα χρησιμοποιήθηκε σαν αντίβαρο στην Τουρκία, μετατράπηκε ολόκληρη η επικράτειά της σε αμερικανική στρατιωτική βάση για το σκοπό αυτό, χωρίς κανένα ουσιαστικό όφελος για τη χώρα και τώρα η Ουάσινγκτον χαϊδεύει ξανά την Τουρκία, την οποία δεν είναι διατεθειμένη να χάσει με κανένα τρόπο. Αυτή την Τουρκία που δεν εφαρμόζει τις κυρώσεις εναντίον της Μόσχας αλλά αναπτύσσοντας κερδοφόρες οικονομικές σχέσεις μαζί της, πουλώντας όμως ταυτόχρονα και όπλα στην Ουκρανία.
Η Άγκυρα πάντως δεν πρόκειται να εγκαταλείψει την πολιτική της να πατά σε δύο βάρκες. Αυτή η πολιτική έχει βαθιές ρίζες και πάει πίσω στον Κεμάλ που πατώντας ακριβώς σε δύο βάρκες ίδρυσε και δημιούργησε το τουρκικό εθνικό κράτος. Τότε η εγκατάλειψη της Ελλάδας από τη Δύση και η βοήθεια της Μόσχας, οδήγησαν στη Μικρασιατική Καταστροφή. «Προστάτιδα» της Ελλάδας ήταν τότε η Βρετανία που την εγκατέλειψε μόλις εξασφάλισε τα πετρέλαια της Μοσούλης, με τον Κεμάλ αποποιούμενο την ενσωμάτωση της περιοχής αυτής στο τουρκικό εθνικό κράτος. Αντίστοιχος είναι σήμερα και ο ρόλος της νέας μας «προστάτιδας» των ΗΠΑ που το μόνο που την ενδιαφέρει, όπως και τότε την Βρετανία, είναι τα δικά της συμφέροντα και όχι η δική μας αντιστόρητη τοποθέτηση στη «σωστή πλευρά της ιστορίας».
Εχω γράψει από αυτή τη στήλη κατ΄επανάληψη ότι ούτε οι Αμερικανοί και η Δύση θα εγκαταλείψουν ποτέ την Τουρκία, αλλά ούτε και η Τουρκία θα εγκαταλείψει ποτέ το ΝΑΤΟ και τη Δύση. Κρίσεις στις σχέσεις τους θα υπάρχουν ασφαλώς, όπως και εκβιασμοί εκατέρωθεν αλλά αυτό είναι μέρος του πολιτικού παιχνιδιού που μόνο στην Αθήνα και την Λευκωσία δεν αντιλαμβάνονται. Οι Αμερικανοί δεν θα διαπράξουν το ίδιο λάθος με το οποίο έχασαν το Ιράν.
Ο κυβερνητικός βουλευτής στην Αθήνα Άγγελος Συρίγος έγραψε πως «εάν η Τουρκία επιλέξει την επιστροφή, θα αντιμετωπιστεί ως ο άσωτος υιός στη γνωστή παραβολή. Διότι, πρωτίστως βρίσκονται τα αμερικανικά συμφέροντα, που εξυπηρετούνται απολύτως από την Τουρκία μέσα στο ΄μαντρί’ » ( Η Καθημερινή,06-02-2024).Τουτέστιν την περιμένουν με τον μόσχο τον σιτευτό! Και όπως γράφει ο Συρίγος δεν αντιλαμβανόμαστε ότι το πρώτιστο ενδιαφέρον των ΗΠΑ είναι τα συμφέροντα τους και έτσι αντιμετώπισαν και την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974, έτσι μας αντιμετωπίζουν και σήμερα
Παρόμοια έγραψε και ο εξ απορρήτων της οικογένειας Μητσοτάκη, ο Αλέξης Παπαχελάς, διευθυντής της φιλοκυβερνητικής εφημερίδας «Καθημερινή»: «Οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις περνούν και θα περνούν πάντοτε μέσα από την Αγκυρα. ΄Οσο και αν κάποιοι θέλουν να εξωραΐσουν την πραγματικότητα, αυτή είναι η αλήθεια. Τελευταίο παράδειγμα το πώς η Ουάσιγκτον καθυστερούσε την αποδοχή του ελληνικού αιτήματος για την αγορά των F-35 μέχρι την τελευταία στιγμή, γιατί ήθελε να γίνει μετά την ολοκλήρωση της συμφωνίας για τα F-16 με την Τουρκία». Και συνεχίζει: «Οι χειρισμοί της κυβέρνησης Μπάιντεν έναντι της Ελλάδος και της Τουρκίας δημιουργούν αμφιβολίες σε έμπειρους διπλωμάτες και αναλυτές. Για το αν ο «πιστός» σύμμαχος διατρέχει τον κίνδυνο να θεωρηθεί «αγκιστρωμένο ψάρι». Και για το ποια θα είναι η στάση της Ουάσιγκτον εάν Ελλάδα και Τουρκία βρεθούν ξανά στο οριακό σημείο στο οποίο βρέθηκαν στα Ιμια ή το 2020. Εύλογες αμφιβολίες» Και για όσους στη Λευκωσία , θα πρόσθετα, περιμένουν την σωτηρία από τους Αμερικανούς και το ΝΑΤΟ.
Υ.Γ. Είναι απορίας άξιο πως η ηγεσία του ΔΗΣΥ και κάποιοι στο μιντιακό σύστημα, επιμένουν ότι το κόμμα αυτό βρίσκεται στην αντιπολίτευση, όταν στη Βουλή, πέρα από κάποιους ρητορισμούς για την τιμή των όπλων, εγκρίνουν το προϋπολογισμό και τα κυβερνητικά νομοσχέδια, ενώ ταυτόχρονα συναγερμικοί συμμετέχουν και στην κυβέρνηση. Ο ΔΗΣΥ είχε δύο υποψήφιους στις τελευταίες προεδρικές εκλογές, τον «επίσημο» και τον «ανεπίσημο». Κέρδισε ο δεύτερος, είχε μεγαλύτερη στήριξη από το μεταπρατικό κατεστημένο και βέβαια την υπόγεια στήριξη του Αναστασιάδη. Τώρα σπαράσσεται η μεταπρατική κυπριακή αστική τάξη όπως αυτό εκφράζεται μέσα από τις πολιτικές φατρίες του ΔΗΣΥ. Κάποια στιγμή αυτοί θα τα βρουν γύρω από την εξουσία στο μοίρασμα της πίτας. Κι η πλέμπα θα τους χειροκροτεί!
*Πανεπιστημιακός, συγγραφέας, ποιητής- stephanos.constantinides@gmail.com
ΠΗΓΗ:https://www.philenews.com/apopsis/arthra-apo-f/article/1436853/i-amerikanotourkikes-schesis-ke-i-ellinikes-aftapates/