15/6/2025
Του Ευάγγελου Αποστολάκη
Βουλευτή Επικρατείας, Πρ. Υπουργού Εθνικής Άμυνας
Επίτιμου Αρχηγού ΓΕΕΘΑ
Η σύγκρουση Ισραήλ – Ιράν που εκδηλώθηκε στις 13 και 14 Ιουνίου 2025 με επίθεση του Ισραήλ δεν είναι απλώς μια αναμέτρηση δύο παραδοσιακών αντιπάλων αλλά το ξήλωμα του κουβαριού της πιο ευαίσθητης γεωπολιτικής υπόθεσης του 21ου αιώνα. Η ευρείας κλίμακας ισραηλινή επιχείρηση έπληξε πυρηνικές εγκαταστάσεις, στρατιωτικά κέντρα, επιστήμονες και στελέχη της κορυφής του ιρανικού καθεστώτος ενώ το Ιράν απάντησε με καταιγισμό πυραύλων και drones. Ο κόσμος ξύπνησε σε μια νέα πραγματικότητα όπου ο πόλεμος δεν είναι πια απλά ένα ενδεχόμενο, ο πόλεμος πλέον είναι σε εξέλιξη.
Πολλοί αναλυτές έσπευσαν να χαρακτηρίσουν την ισραηλινή επιχείρηση ως πράξη προληπτικής άμυνας και ως μια ενέργεια να καθυστερήσει η τελική φάση του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος. Ωστόσο το εύρος των επιθέσεων, η επιλογή στόχων και κυρίως αυτός καθεαυτός ο χαρακτήρας του πλήγματος οδηγούν στη βαθύτερη υπόθεση: μήπως το Ισραήλ επιδιώκει πλέον την ανατροπή του θεοκρατικού καθεστώτος στο Ιράν; Μια υπόθεση ριψοκίνδυνη, αλλά όχι αβάσιμη.
Η στοχοποίηση υψηλόβαθμων στελεχών – μεταξύ αυτών ο αρχηγός των Φρουρών της Επανάστασης και ο αρχηγός του γενικού επιτελείου – και επιστημόνων που εμπλέκονται ενεργά με το πυρηνικό πρόγραμμα, δεν συνιστά απλώς στρατιωτικό πλήγμα. Πρόκειται για χαρακτηριστικό παράδειγμα decapitation strike: μια στρατηγική επίθεση που δεν επιδιώκει τη φυσική καταστροφή υποδομών, αλλά την αποδυνάμωση και τον αποσυντονισμό της ηγεσίας. Ο στόχος είναι η αποδιοργάνωση και η αποσταθεροποίηση του ιρανικού συστήματος ισχύος μέσω της εξουδετέρωσης προσώπων-κλειδιά, κάτι που δείχνει ότι το Ισραήλ δεν στοχεύει απλώς στους φυγοκεντρητές της Natanz, αλλά στην καρδιά της θεοκρατικής πυραμίδας.
Πρόκειται για στρατηγική μετάβαση: από την πολιτική της αποτροπής, σε μια πολιτικοστρατιωτική υπονόμευση με όρους καθεστωτικής πίεσης. Το Ισραήλ φαίνεται να έχει αποφασίσει ότι δεν μπορεί να συνυπάρξει επ’ αόριστον υπό την απειλή ενός πυρηνικού Ιράν. Και εφόσον η διπλωματία δεν απέδωσε, στρέφεται πλέον στην άσκηση πίεσης μέσω αποσταθεροποίησης.
Ωστόσο η κρίση ακουμπά και τα ζωτικά νεύρα της διεθνούς οικονομίας, με τα Στενά του Ορμούζ από τα οποία διέρχεται σχεδόν το 20% του παγκόσμιου πετρελαίου και την Ερυθρά Θάλασσα μέσω της οποίας κινείται ο μισός εμπορικός όγκος Ευρώπης–Ασίας να έχουν μετατραπεί σε στρατηγικούς μοχλούς πίεσης. Το Ιράν απειλεί με παρεμπόδιση της ναυσιπλοΐας στα Στενά του Ορμούζ, με τους συμμάχους του Χούθι να έχουν ήδη στοχοποιήσει πλοία και υποδομές στην Ερυθρά Θάλασσα. Η πολλαπλή πίεση σε αυτήν την κατεύθυνση προκαλεί παγκόσμια ανησυχία για γεωοικονομική αποσταθεροποίηση όπως άνοδο τιμών ενέργειας, εκτροπή θαλάσσιων δρομολογίων, αυξημένα ασφάλιστρα και νέες πιέσεις στις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες.
Οι περισσότερες αραβικές χώρες επιλέγουν μια στάση ήπιας αποστασιοποίησης με τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα να καλούν σε αποκλιμάκωση, αποφεύγοντας όμως κάθε σαφή καταδίκη του Ισραήλ ή του Ιράν. Η Αίγυπτος και η Ιορδανία τηρούν χαμηλό προφίλ, ανησυχώντας για το εσωτερικές τους ισορροπίες ενώ το Κατάρ και το Κουβέιτ περιορίζονται σε διπλωματικές δηλώσεις δίχως περαιτέρω εμπλοκή. Ο αραβικός κόσμος δεν έχει κοινή στάση και τούτη η σιωπή αποτυπώνει το μέγεθος της αβεβαιότητας, με την πλειοψηφία των χωρών να εξαρτώνται από τη στάση των ΗΠΑ.
Είναι όμως το Ιράν πραγματικά αποδυναμωμένο; Ναι, η ισχύς του φάνηκε τρωτή, όχι όμως ανύπαρκτη. Το καθεστώς αντέδρασε γρήγορα, διατήρησε τη διοικητική του συνοχή και ενεργοποίησε τις περιφερειακές του συμμαχίες με το πλήγμα να μοιάζει περισσότερο με ρωγμή στη βιτρίνα παρά με κατάρρευση του όλου οικοδομήματος. Η πραγματική δοκιμασία δεν είναι αυτό που συνέβη αλλά αυτό που θα ακολουθήσει: αν το Ιράν χάσει την αποτρεπτική του εικόνα, αν διαβρωθούν οι συμμαχίες του, αν η κοινωνία του πάψει να φοβάται, τότε θα μπορεί να μιλά κανείς για αποδόμηση ισχύος.
Το ζήτημα πια δεν είναι αν θα υπάρξει συνέχεια αλλά αν βρισκόμαστε μπροστά σε έναν νέο κύκλο ανατροπών στη Μέση Ανατολή και σε έναν διαρκή πόλεμο φθοράς, που θα συμπαρασύρει την περιοχή και θα διαταράξει τις ισορροπίες πέρα από αυτήν. Και σε αυτήν την τεταμένη εξίσωση, κανείς δεν μπορεί να παραμείνει θεατής, ούτε η Ευρώπη, ούτε η παγκόσμια κοινότητα και οπωσδήποτε ούτε και η Ελλάδα.
ΠΗΓΗ:https://www.militaire.gr/i-teleytaia-maska-tis-statherotitas-iran-israil-kai-i-anatropi-tis-isorropias-toy-tromoy/
