Στο περασμένο σημείωμα είδαμε πώς οι Τουρκοκύπριοι ηγέτες Φαζίλ Κουτσιούκ και Ραούφ Ντενκτάς ζητούσαν με υπόμνημά τους από την Άγκυρα, στις 14 Σεπτεμβρίου 1963, να τους βοηθήσει να επιβάλουν τη διχοτόμηση-επανάκτηση της Κύπρου, ακόμη και διά των όπλων, πώς η ΤΜΤ προετοίμαζε στρατιωτικά το έδαφος για την επίτευξη του στόχου αυτού, πώς άρχισαν οι ένοπλες συγκρούσεις την 21η Δεκεμβρίου 1963, πώς η νεοσύστατη Κυβέρνηση Μακαρίου ζήτησε βρετανική στρατιωτική επέμβαση για την κατάπαυση του πυρός και πώς ο Βρετανός στρατηγός Γιανγκ διαμέλισε τη Λευκωσία με μια «Πράσινη Γραμμή».

Οι συγκρούσεις, που άρχισαν με την τουρκική ανταρσία στις 21 Δεκεμβρίου, κατέπαυσαν σε δυο-τρεις μέρες. Συνεχίστηκαν μόνο στη Λευκωσία. Στη Λεμεσό, ο τότε Έπαρχος Χριστόδουλος Βενιαμίν δεν επέτρεψε στους Βρετανούς στρατιώτες, που πήγαν ως ειρηνευτές και για την εμπέδωση του νόμου και της τάξης, να χωρίσουν την πόλη στα δύο και τελικά οι δυνάμεις τους κράτους, φιλοκυβερνητικές εθελοντικές ομάδες της οργάνωσης Ακρίτας, των Λόχων Βάσου Λυσσαρίδη και αγωνιστών της ΕΟΚΑ, επέβαλαν την τάξη, οπότε οι Βρετανοί κάθισαν στα βραστά τους.

Το ίδιο, δυστυχώς, δεν συνέβη και στη Λευκωσία, όπου ο στρατηγός Γιανγκ και οι στρατιώτες του έδειξαν από την αρχή τη μεροληπτική, φιλοτουρκική στάση τους και κάλυπταν φανερά την απαράδεκτη συμπεριφορά τους απέναντι στις κυβερνητικές δυνάμεις, που μάχονταν αβοήθητες εναντίον των ένοπλων Τούρκων στασιαστών, οι οποίοι σήκωσαν τα όπλα για τη διάλυση του νεοσύστατου κυπριακού κράτους. Του οποίου η χώρα τους, Βρετανία, ήταν μια από τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις. Χαρακτηριστική της φιλοτουρκικής βρετανικής στάσης ήταν και η ακόλουθη οδηγία του τότε Πρωθυπουργού της χώρας, Σερ Άλεκ Ντάγκλας Χουμ, που βρισκόταν τότε στην Κύπρο και ζούσε από κοντά τα γεγονότα: «Δεν έχουμε πρόθεση να χρησιμοποιήσουμε τις δυνάμεις μας, έστω και αν οι Τούρκοι εισβάλουν, και δεν νομίζω ότι με το να μπλοφάρουμε, θα μας βοηθήσει».

Και ενώ οι συγκρούσεις συνεχίζονταν στη Λευκωσία και οι στασιαστές με τη βοήθεια της ΤΟΥΡΔΥΚ ενίσχυαν τις θέσεις τους, στο Λονδίνο ξεκίνησαν στις 3 Ιανουαρίου 1964, στο Φόρεϊν Όφις (Υπουργείο Εξωτερικών), σχέδιο διάλυσης και ανασύστασης της Κυπριακής Δημοκρατίας, που οι ίδιοι ίδρυσαν. Ετοίμαζαν, πάντοτε σε συνεννόηση με τους Τούρκους, δύο συστατικά κράτη με δική τους κυβέρνηση και δικαιοδοσία το καθένα, που θ’ αποτελέσουν μέλη ενός μεγαλύτερου κυρίαρχου κράτους, όπως συμβαίνει με την Αγγλία, τη Σκωτία, την Ιρλανδία και την Ουαλία, που συναποτελούν το Ηνωμένο Βασίλειο. Και τι σύμπτωση(!), στις 16 Ιανουαρίου, σε συνάντηση στο Λονδίνο για το Κυπριακό, ο Ντενκτάς απαίτησε δύο κράτη, ένα ελληνικό κι ένα τουρκικό.

Στο μεταξύ, ενώ ο Γιανγκ με εκπροσώπους των δύο πλευρών προσπαθούσαν να καθορίσουν τις θέσεις που θα έπαιρνε η καθεμιά, όταν θα επιτυγχάνετο η πλήρης κατάπαυση του πυρός στη Λευκωσία, οι Τούρκοι συνέχιζαν να προωθούν τις θέσεις τους, σε αντίθεση με τους Έλληνες, που είχαν σεβαστεί ήδη την προσωρινή κατάπαυση του πυρός. Μπροστά σ’ αυτήν την απαράδεχτη κατάσταση ακούστηκε μια αξιοπρεπής φωνή, που κατάγγελλε τον στρατηγό Γιανγκ, ο οποίος ενεργούσε εναντίον του κυπριακού κράτους.

Όπως αποκάλυψε πρόσφατα η εκλεκτή ερευνήτρια – δημοσιογράφος, Φανούλα Αργυρού, στην εφημερίδα «Σημερινή, ο τότε αρχηγός του Κυπριακού Στρατού, αείμνηστος Μενέλαος Παντελίδης, έγραψε στον «ειρηνοποιό» Γιανγκ, την ακόλουθη καταπελτική επιστολή, στις 7 Φεβρουαρίου1964:

«Αγαπητέ Στρατηγέ,

»Νιώθω υποχρεωμένος να εκφράσω την έκπληξή μου για τη συμπεριφορά των στρατιωτών σας προς το ελληνικό στοιχείο στην Κύπρο, που τελικά αποτελεί την πλήρη επιβεβαίωση ότι η βρετανική αντιμετώπιση στην Κύπρο είναι εχθρική προς τους Έλληνες σε εμφανή αντίθεση με τη συμπεριφορά της προς τους Τούρκους, η οποία είναι φιλική, ευνοϊκή και μεροληπτική.

»Επομένως, και ως εκ τούτου, οι Έλληνες δεν έχουν πλέον εμπιστοσύνη στον βρετανικό στρατό να περιπολεί για να κρατήσει την ειρήνη.

»Τραγικό παράδειγμα είναι και το ακόλουθο συμβάν:

»Ο Υπολοχαγός Κώστας Βύρωνος (τραγική ειρωνεία, φέρει το ίδιο όνομα με τον μεγάλο Άγγλο φιλέλληνα Λόρδο Βύρωνα), επιστρέφοντας χθες το απόγευμα, 6 Φεβρουρίου 1964, στη Λεμεσό, χάλασε το αυτοκίνητό του λίγο μετά τη Σκαρίνου (ελληνικό χωριό). Ο ίδιος και ο κουνιάδος του βοηθήθηκαν από Βρετανούς στρατιώτες για να τους μεταφέρουν στον Αστυνομικό Σταθμό της Σκαρίνου. Οι Βρετανοί στρατιώτες, όμως, χωρίς να σταματήσουν στον ελληνικό Αστυνομικό Σταθμό της Σκαρίνου, προχώρησαν προς τον τουρκικό Αστυνομικό Σταθμό της Κοφίνου… Οπόταν αμφότεροι αναγκάστηκαν να πηδήξουν από το αυτοκίνητο, με αποτέλεσμα να τραυματιστούν σοβαρά και να μεταφερθούν στο νοσοκομείο Δεκέλειας.

»Σήμερα ενημερώνομαι ότι ο Κώστας Βύρωνος είναι σε σοβαρή κατάσταση στο νοσοκομείο Δεκέλειας…

»Με διακατέχει βαθιά λύπη γι’ αυτό το συμβάν, καθώς σκέφτομαι με αγανάκτηση τη συμπεριφορά των Βρετανών εναντίον των Ελλήνων, που είναι απαράδεκτη, άδικη και ακατανόητη…».

Στη συνέχεια της επιστολής του προς τον Γιανγκ, ο Στρατηγός Παντελίδης κάνει μάθημα ηθικής και για τη δική του πολεμική δράση στον Πρώτο και Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, δίπλα στους συμμάχους, όταν οι Τούρκοι σκότωναν Βρετανούς στην Καλλίπολη και άλλα πεδία των μαχών. Τονίζει και υπενθυμίζει ο Αρχηγός του Κυπριακό Στρατού στον φιλότουρκο στρατηγό Γιανγκ: «Κατά τους δύο πολέμους οι Έλληνες πολέμησαν δίπλα στους Βρετανούς και εγώ προσωπικά. Πολέμησα στο Μακεδονικό Μέτωπο τον Σεπτέμβριο του 1918… και στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο εναντίον των Ιταλών και των Γερμανών στη Βόρεια Ήπειρο.

»Δεν νομίζω η Ιστορία να κατέγραψε συμμετοχή των Τούρκων σε αυτούς τους δύο πολέμους… Ξέρουμε όμως ότι χιλιάδες Βρετανών πολεμιστών σκοτώθηκαν από τους Τούρκους στην Καλλίπολη! Γι’ αυτούς τους λόγους είναι που διερωτώμαι για τα αισθήματα των Βρετανών στρατιωτών έναντι των Ελλήνων της Κύπρου και δεν βρίσκω δικαιολογία. Τον καιρό του αγώνος της ΕΟΚΑ, τότε ήταν φυσικό. Οι Έλληνες ήταν πάντα με τους Βρετανούς, επομένως γιατί η δηλητηριασμένη αλλαγή; Πιστεύω είναι ανάγκη σοβαρής προσπάθειας για αλλαγή μεθόδων.

Με εκτίμηση,

Μ. Παντελίδης»

ΠΗΓΗ:https://simerini.sigmalive.com/article/2025/12/28/dolios-strategos-giangk-kai-prasine-gramme/