26 Φεβρουαρίου 2017
Ανταπόκριση: Παύλος Ξανθούλης, Βρυξέλλες
Άιντα και κύκλοι στην ΕE προωθούν φόρμουλα για ικανοποίηση της Άγκυρας
Βρυξέλλες: Φόρμουλα με στόχο την παραχώρηση ενός «ιδιότυπου καθεστώτος διευκολύνσεων» τόσο από το ομόσπονδο κυπριακό κράτος προς την Τουρκία, όσο και μέσω δράσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, λανσάρουν, σύμφωνα με πληροφορίες του «Φ», πρόσωπα που διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις, με τη σύμπραξη του Έσπεν Μπαρθ Άιντα και κύκλων στην ΕΕ, προκειμένου να ικανοποιήσουν «όσο το δυνατόν περισσότερο» το αίτημα της Άγκυρας για εφαρμογή των τεσσάρων θεμελιωδών ελευθεριών στην Κύπρο για 75 εκατομμύρια Τούρκους πολίτες.
Αν και οι προσπάθειες για λύση του Κυπριακού προβλήματος έχουν ουσιαστικά παγώσει, το ζήτημα των τεσσάρων ελευθεριών συντηρείται στην ατζέντα και, σύμφωνα με άριστα ενημερωμένη πηγή, αρμόδιοι κοινοτικοί κύκλοι «ξεσκονίζουν» το Σχέδιο Ανάν, το οποίο αναμένεται να αποτελέσει «πυξίδα» για την ικανοποίηση του αιτήματος της Άγκυρας σε σχέση με την ελεύθερη διακίνηση και εγκατάσταση Τούρκων πολιτών στην «ομόσπονδη Κύπρο», εάν και όταν επαναρχίσουν οι προσπάθειες για λύση του Κυπριακού. Σε ό,τι αφορά στην ελεύθερη διακίνηση αγαθών και υπηρεσιών «προκρίνεται» η αναβάθμιση της υφιστάμενης Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας.
Δεν είναι προφανώς τυχαίο ότι το τουρκικό αίτημα, που προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Λευκωσίας, έτυχε «στωικής υποδοχής» –αν μη τι άλλο– από τον Έσπεν Μπαρθ Άιντα, ο οποίος, όπως πληροφορούμαστε, υποστηρίζει στις επαφές του και με Ευρωπαίους επισήμους ότι η αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας αποτελεί τη συνταγή για τη διακίνηση αγαθών και υπηρεσιών και ότι η μόνη εκκρεμότητα που απομένει αφορά στην ελεύθερη διακίνηση και εγκατάσταση των Τούρκων πολιτών.
Το τελευταίο αυτό στοιχείο (που φροντίζει να υποβαθμίσει ο κ. Άιντα, παρά το γεγονός ότι θα οδηγήσει σε δημογραφική παραμόρφωση της Κύπρου) επιχειρείται να ρυθμιστεί μέσω της «ανάστασης» προνοιών του Σχεδίου Ανάν με επίκεντρο την Πράξη Προσαρμογής της Συνθήκης Προσχώρησης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ότι το Σχέδιο Ανάν έχει απορριφθεί από το 76% των Ελληνοκυπρίων, κύκλοι στην ΕΕ, που έχουν ανοικτό κανάλι επικοινωνίας με τον κ. Άιντα, θεωρούν τις εν λόγω πρόνοιες της Πράξης Προσαρμογής της Συνθήκης Προσχώρησης ως «σημείο αφετηρίας» των συζητήσεων για καθορισμό των παραμέτρων για ελεύθερη διακίνηση και εγκατάσταση των Τούρκων πολιτών στην «ομόσπονδη» Κύπρο, μετά από μια ενδεχόμενη λύση.
Ειδικότερα:
-Σχέδιο Ανάν: Αρμόδια πρόσωπα στην ΕΕ εξετάζουν τις πρόνοιες του Σχεδίου Ανάν σε σχέση με το αίτημα της Άγκυρας για εφαρμογή ελεύθερης διακίνησης και εγκατάστασης στην Κύπρο για 75 εκατομμύρια Τούρκους πολίτες. Βασικό σημείο αναφοράς αποτελεί το άρθρο 5 της Πράξης Προσαρμογής της Συνθήκης Προσχώρησης, με τίτλο «ισοδύναμα δικαιώματα για Έλληνες και Τούρκους πολίτες».
Σύμφωνα με το εν λόγω άρθρο «… η Κύπρος εξουσιοδοτείται να παράσχει στους Τούρκους πολίτες ισοδύναμη μεταχείριση αναφορικά με τα δικαιώματα εισόδου και παραμονής», προκειμένου να μην υπολείπονται των δικαιωμάτων των Ελλήνων, οι οποίοι ωστόσο απέκτησαν τα δικαιώματα αυτά εξαιτίας της ιδιότητάς τους ως Ευρωπαίοι πολίτες.
Επιπλέον, το άρθρο 5 ορίζει ότι «οι όροι εφαρμογής για τα δικαιώματα εισόδου και παραμονής των Τούρκων πολιτών, συμβατοί με τις προαναφερόμενες αρχές και τη συμμετοχή της Κύπρου στη Συνθήκη Σένγκεν, θα τύχουν διαπραγμάτευσης μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας εντός έξι μηνών». Με άλλα λόγια, έξι μήνες μετά τη λύση του Κυπριακού, η Άγκυρα και η ΕΕ θα καθορίσουν, ερήμην του ομοσπόνδου κράτους, τα δικαιώματα διακίνησης και παραμονής για 75 εκατομμύρια Τούρκους πολίτες στην Κύπρο, κάτι που δεν φαίνεται «να χαλάει» τον Έσπεν Μπαρθ Άιντα.
Σημειώνεται ότι στο μικροσκόπιο τεχνοκρατών της ΕΕ βρίσκεται και η πρόνοια της Πράξης Προσαρμογής του Σχεδίου Ανάν για περιορισμό των δικαιωμάτων παραμονής για Έλληνες και Τούρκους πολίτες (άρθρο 3), ώστε να μην υπερβαίνουν το 5% του πληθυσμού των αντίστοιχων συνιστώντων κρατιδίων για περίοδο 19 ετών, ή μέχρι την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ (οποιοδήποτε εκ των δύο συμβεί νωρίτερα). Ωστόσο, η πρόνοια αυτή είχε υποβληθεί πριν την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ και δεν θα έπρεπε καν να αποτελεί αντικείμενο συζητήσεων σήμερα, δεκατρία χρόνια μετά την προσχώρηση της νήσου στην ΕΕ. Πόσω μάλλον αφού στοχεύει στον περιορισμό νομίμων δικαιωμάτων των Ελλήνων, αφαιρώντας τους ουσιαστικά την ιδιότητα του Ευρωπαίου πολίτη, στην Κύπρο.
-Τελωνειακή Ένωση: Μέσω της αναβάθμισης τής εν λόγω σχέσης Ευρωπαϊκής Ένωσης-Τουρκίας επιδιώκεται να ρυθμιστεί το αίτημα της Άγκυρας για ελεύθερη διακίνηση αγαθών και υπηρεσιών στην Κύπρο μετά από μια ενδεχόμενη λύση. Προϋπόθεση για την υλοποίηση της προσπάθειας αυτής αποτελεί η συναίνεση της Λευκωσίας, η οποία δικαίως προβάλλει ενστάσεις, καθώς η Άγκυρα δεν εφαρμόζει την Τελωνειακή Ένωση έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας στη βασική της μορφή, όπως δηλαδή υφίσταται τώρα, επιβάλλοντας εμπάργκο διά της διατήρησης κλειστών των λιμανιών της.
Η «λεπτομέρεια» αυτή δεν εμποδίζει πάντως την Τουρκία να επιδιώκει την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης και την Κομισιόν, δυστυχώς, να συμπράττει προς αυτή την κατεύθυνση, μέσω και στενών συνεργατών του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, οι οποίοι, όπως πληροφορούμαστε, «είχαν χέρι» στην υποβολή της πρότασης για αναθεώρηση της Τελωνειακής Ένωσης, «κατά παραγγελία» της Άγκυρας. Σημειώνεται ότι ενδεχόμενη αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας αναμένεται να διπλασιάσει τον ετήσιο όγκο των εμπορικών συναλλαγών των «δύο», ο οποίος υπολογίζεται σε 140 δισεκατομμύρια ευρώ, και συνεπώς να αποτελέσει ισχυρή οικονομική ένεση για την Άγκυρα.
Σε πρακτικό επίπεδο, ενδεχόμενη αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης της Τουρκίας θα δημιουργήσει τη δυνατότητα στην υποψήφια χώρα –με βάση την πρόταση της Κομισιόν– να εμπορεύεται όχι μόνο βιομηχανικά προϊόντα και μεταποιημένα γεωργικά προϊόντα, αλλά όλα τα γεωργικά προϊόντα, καθώς και να παράσχει υπηρεσίες στην ΕΕ, κάτι που στην περίπτωση της Κύπρου θα οδηγήσει μοιραία σε οικονομικό έλεγχο της νήσου.
Η Λευκωσία μαδά τη μαργαρίτα
Η Λευκωσία δηλώνει ότι δεν συζητά θέμα χορήγησης στην Τουρκία καθεστώτος τεσσάρων ελευθεριών, μετά από μια ενδεχόμενη λύση του Κυπριακού, αλλά την ίδια ώρα προκαλεί ερωτηματικά, αφού δηλώνει έτοιμη να συζητήσει κάποιες «μικρές εξαιρέσεις και μεταβατικές περιόδους» προς όφελος της Άγκυρας, αφήνοντας σαφώς να εννοηθεί ότι είναι έτοιμη να διαπραγματευθεί και επί του προκειμένου, σε μια μάλιστα περίοδο που όλα έχουν παγώσει στο Κυπριακό.
Ενδεικτικές της στάσης της ε/κ πλευράς είναι οι δηλώσεις του διαπραγματευτή Ανδρέα Μαυρογιάννη, ο οποίος, αναφερόμενος στην οικονομική σχέση και εξάρτηση της τ/κ κοινότητας από την Τουρκία, δήλωσε στο «Mega» ότι «δεν μπορούμε να καταργήσουμε ως διά μαγείας» τη σχέση αυτή, «οπότε θεωρούμε ότι δεν είναι εντελώς άτοπο να βρούμε κάποιους τρόπους να διατηρήσουμε κάποια ειδική μεταχείριση για την Τουρκία». Προχωρώντας ένα βήμα παρακάτω, ο κ. Μαυρογιάννης έκανε λόγο για «μικρές εξαιρέσεις ή μεταβατικές περιόδους για κάποια προϊόντα από την Τουρκία… τέτοια πράγματα, κάτι πολύ μικρό», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε.
Απέρριψε μεν κάθε σκέψη για περιορισμό των δικαιωμάτων των Ελλήνων στην Κύπρο, αλλά σημείωσε ότι «αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να πετύχουμε, αν θέλετε, για κάποια πράγματα, κάποια μεταχείριση για τους Τούρκους υπηκόους, η οποία να είναι ισοδύναμη ή να έχει ισοδύναμο αποτέλεσμα. Δηλαδή», όπως εξήγησε ο κ. Μαυρογιάννης, «εάν 1.000 Ελλαδίτες, μέσα σε έναν χρόνο, έχουν ασκήσει το δικαίωμα της ελεύθερης διακίνησης εργαζομένων και έχουν έρθει στην Κύπρο και έχουν εξεύρει εργασία στην Κύπρο, με βάση το 4 προς 1, θα μπορούσαμε να δώσουμε 250 προσωρινές άδειας εργασίας» σε Τούρκους πολίτες.
Οι εξαιρέσεις που έχει σκεφτεί η ε/κ πλευρά δεν περιορίζονται όμως στην εγκατάσταση Τούρκων πολιτών στην Κύπρο, αλλά εκτείνονται και στα τουρκικά προϊόντα, όπως σημείωσε ο Ελληνοκύπριος διαπραγματευτής. Ανέφερε ως παράδειγμα ότι «ας πούμε ότι σήμερα εισάγονται στα κατεχόμενα 50 τόνοι κρέατος από την Τουρκία, θα μπορούσαμε να κάνουμε μια μεταβατική περίοδο στην Πράξη Προσαρμογής της Κύπρου στην ΕΕ και να μπορούν να φέρνουν τους 50 τόνους», νοουμένου ότι τηρούνται οι φυτοϋγειονομικές προδιαγραφές. Με άλλα λόγια, ο Ελληνοκύπριος διαπραγματευτής σκιαγράφησε ένα σύστημα διμερών παραχωρήσεων προς την Τουρκία, τόσο στα ζητήματα διακίνησης και εγκατάστασης Τούρκων πολιτών, όσο και στα ζητήματα διακίνησης τουρκικών αγαθών στην κυπριακή αγορά, καθιστώντας σαφές ότι η ε/κ πλευρά είναι διατεθειμένη να κάνει κινήσεις προκειμένου να ικανοποιήσει εν μέρει, αν μη τι άλλο, το τουρκικό αίτημα.
Οι τοποθετήσεις του κ. Μαυρογιάννη, σε συνδυασμό με την πρόσφατη παρουσία του στις Βρυξέλλες και τη συζήτηση του αιτήματος, που έχει υποβάλει η Άγκυρα, με τη Νομική Υπηρεσία της Κομισιόν (σ.σ. που βρίσκεται σε δεδηλωμένη αποστολή προκειμένου να τετραγωνίσει τον κύκλο για να λύσει το Κυπριακό), δεν μπορούν παρά να προκαλούν εύλογα ερωτήματα για την ακριβή προσέγγιση της Λευκωσίας επί του ζητήματος των τεσσάρων ελευθεριών.
Η Κομισιόν δεν απάντησε στον Πρόεδρο Αναστασιάδη
Έναν σχεδόν μήνα μετά την επιστολή που απηύθυνε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης στον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ (30 Ιανουαρίου) για τις τέσσερις ελευθερίες, η Κομισιόν δεν έχει ακόμη απαντήσει προς τη Λευκωσία, κάτι που εκ των πραγμάτων συντηρεί και αποθρασύνει την Άγκυρα, που επιδιώκει, μεταξύ άλλων, ελεύθερη διακίνηση και εγκατάσταση για 75 εκατομμύρια Τούρκους στην «ομόσπονδη Κύπρο». Η στάση της Κομισιόν είναι επιεικώς απαράδεκτη και προφανώς δεν είναι άσχετη με την προσπάθεια κάποιων κοινοτικών κύκλων να εξεύρουν εναλλακτικούς τρόπους προκειμένου να ικανοποιήσουν «όσο το δυνατόν περισσότερο» το τουρκικό αίτημα.
Αντίθετα, στην περίπτωση της Βρετανίας, η οποία αξιώνει διατήρηση των τεσσάρων ελευθεριών για τους πολίτες της μετά από την επικείμενη αποχώρηση της χώρας από την Ε.Ε., η Κομισιόν είναι κάθετη και απορρίπτει κατηγορηματικά τις αξιώσεις του Λονδίνου.
Φάουλ όμως δεν κάνουν μόνο οι Βρυξέλλες, αλλά και η ίδια η Λευκωσία, καθώς ο Πρόεδρος Αναστασιάδης απέστειλε επιστολή προς τον Πρόεδρο της Κομισιόν χωρίς να έχει διασφαλίσει εκ των προτέρων (είτε ο ίδιος, είτε οι στενοί του συνεργάτες) ότι η απάντηση θα ήταν προς όφελος των συμφερόντων των Λευκωσίας, κάτι που στη διπλωματία θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ, πριν την υποβολή επίσημων ερωτημάτων ή την αποστολή επιστολών.
ΠΗΓΗ:http://www.philenews.com/el-gr/eidiseis-politiki/39/353361/xeskonizoun-to-schedio-anan-gia-tis-tesseris-eleftheries
