Başbuğ: «Ποιοι είστε εσείς…»

10 Ιούνιος 2018, 18:03

Του Niyazi Kızılyürek

ΤΑ ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΑΚΑ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ ΔΕΝ ΤΕΜΝΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΑ ΤΟΥΡΚΙΚΑ Ή ΥΠΑΡΧΕΙ Η ΓΕΝΙΚΗ ΕΝΤΥΠΩΣΗ ΠΩΣ ΔΕΝ ΤΕΜΝΟΝΤΑΙ

Είναι δεδομένο ότι μερικοί κύκλοι στην Τουρκία θεωρούν ότι η χώρα δεν χρειάζεται τους Τουρκοκύπριους.  Δεν είναι άλλοι από αυτούς που πιστεύουν ότι έχουν οικειοποιηθεί τα πάντα στον κυπριακό Βορρά και μοναδική τους προσδοκία είναι η κοινότητα να τεθεί σύσσωμη υπό τις διαταγές του «έθνους»

Οι θέσεις που εκφράστηκαν από τον πρώην Αρχηγό των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων İlker Basbuğ και υποδεικνύουν στους Τουρκοκύπριους ότι δεν έχουν λόγο στο θέμα των εγγυήσεων,  πρέπει να προσεγγιστούν με σοβαρότητα.   

Το να αναμένει κανείς παρόμοιες τοποθετήσεις από τους αξιωματούχους στην Άγκυρα, προκειμένου να αντιληφθεί ότι το υφιστάμενο καθεστώς στην Τουρκία σκέφτεται κατά παρόμοιο τρόπο με τον απόστρατο στρατηγό, είναι τουλάχιστον αφελές.

Αναγνωσμένες από ιστορική σκοπιά, οι εν λόγω θέσεις αποκαλύπτουν ξεκάθαρα μιαν αλλαγή παραδείγματος:  Η Τουρκία ήρθε στην Κύπρο μέσω των Τουρκοκυπρίων, ωστόσο, χωρίς να λαμβάνει υπόψη τη βούληση της κοινότητας ή, επίσης, λειτουργώντας σε αντίθεση με αυτή, παρουσιάζεται αποφασισμένη να διατηρήσει τα γεωπολιτικά της συμφέροντα στο νησί.

Κατά δεύτερον, αυτή η τοποθέτηση όχι μόνο απαξιώνει τη βούληση των Τουρκοκυπρίων, αλλά εμπεριέχει και μια έντονη δυσαρέσκεια έναντι της κοινότητας. Ακούγοντας τις δηλώσεις του απόστρατου αξιωματικού μάς έρχεται αυτόματα στο μυαλό το τουρκικό «Ποιοι είστε εσείς;».

Ο παλληκαρισμός τού «Ποιοι είστε εσείς;» της Τουρκίας έναντι των Τουρκοκυπρίων δεν είναι πρωτοφανής, αλλά εκφράζεται κατά καιρούς και ιδιαίτερα σε περιόδους κατά τις οποίες τα τουρκικά συμφέροντα συγκρούονται με τα συμφέροντα της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Για παράδειγμα, όταν οι Τουρκοκύπριοι αγκάλιασαν με θέρμη την ένταξη στην Ε.Ε., ο Mumtaz Soysal παρενέβη δυναμικά: «Ποιοι είστε εσείς που επιχειρείτε να γίνετε μέλος της Ε.Ε. προτού ενταχθεί η Τουρκία;».

Παρόμοιες θέσεις εκφράζονται κατά καιρούς και από την ισλαμιστική πτέρυγα.  Άλλωστε, δεν είναι ο Τούρκος Πρόεδρος Erdoğan αυτός ο οποίος φώναζε: «Έι, παραπαίδια… Ποιοι είστε εσείς… Ο στρατός εκεί είναι δικός μου, το έδαφος είναι δικό μου».   

Η Τουρκία, η οποία με τη Συνθήκη της Λωζάννης έχασε κάθε δικαίωμα και διεκδίκηση πάνω στην Κύπρο, δεν θα καθίστατο εγγυήτρια δύναμη με βαρύνοντα πολιτικό ρόλο στο νησί, αν οι Τουρκοκύπριοι δεν αντιδρούσαν στην Ένωση και δεν επέμεναν πεισματικά στην ενεργοποίηση του τουρκικού παράγοντα. Ωστόσο, είναι δεδομένο ότι μερικοί κύκλοι στην Τουρκία θεωρούν ότι η χώρα δεν χρειάζεται τους Τουρκοκύπριους. Δεν είναι άλλοι από αυτούς που πιστεύουν ότι έχουν οικειοποιηθεί τα πάντα στον κυπριακό Βορρά και μοναδική τους προσδοκία είναι η κοινότητα να τεθεί σύσσωμη υπό τις διαταγές του «έθνους».

Παραβίαση της Συνθήκης Εγγυήσεως

Οι πολιτικά απαράδεκτες θέσεις του Başbuğ είναι εσφαλμένες και από τεχνική άποψη.  Η Συνθήκη Εγγυήσεως είναι μια συμφωνία που συνυπέγραψαν οι τέσσερεις πλευρές και η οποία δεν παραχωρεί δικαιώματα, αλλά επιφορτίζει τους συμβαλλόμενους με την ευθύνη να παρέμβουν υπό συγκεκριμένες συνθήκες.

Στο κάτω μέρος της συμφωνίας της 16ης Αυγούστου του 1960 ανάμεσα στην Κυπριακή Δημοκρατία και τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις υπάρχουν οι υπογραφές των Μακαρίου και Küçük.  Μολονότι η συμφωνία δεν μπορεί να τροποποιηθεί ή να καταργηθεί χωρίς τη συγκατάθεση όλων των πλευρών, θα καταφέρει η Τουρκία από μόνη της να τη διατηρήσει σε ισχύ σε περίπτωση που Ελλάδα, ελληνοκυπριακή πλευρά, Μεγάλη Βρετανία και Τουρκοκύπριοι πουν «ας δώσουμε τέλος σε αυτή τη συμφωνία, είναι πλέον αχρείαστη»;                  

Η στρατηγική πολέμου κατά την εισβολή στο νησί το 1974 και οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν μετέπειτα δεν συνιστούν ξεκάθαρη παραβίαση της Συνθήκης Εγγυήσεως; Μήπως η Τουρκία εκπλήρωσε τις υποχρεώσεις της ως εγγυήτρια δύναμη, η οποία οφείλει να κινητοποιηθεί με μοναδική ευθύνη αυτήν της προστασίας της ανεξαρτησίας, της εδαφικής ακεραιότητας και της ασφάλειας του νησιού, καθώς και της αποκατάστασης της συνταγματικής τάξης σε περίπτωση που αυτή ανατραπεί;

Πέραν τούτου, η απομόνωση της τουρκοκυπριακής κοινότητας από τον υπόλοιπο κόσμο δεν οφείλεται στην παραβίαση της συμφωνίας και την ανακήρυξη της ΤΔΒΚ, κατ’ αντίθεση προς τους κανόνες του διεθνούς δικαίου;

Μπορεί η εμμονή στη διατήρηση της ισχύος αυτών των συμφωνιών να εξυπηρετεί τις γεωστρατηγικές φαντασιώσεις των θιασωτών της «Μεγάλης Τουρκίας», ωστόσο καταδικάζει τους Τουρκοκύπριους στην απομόνωση.

Τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων δεν είναι ζήτημα που απασχολεί τον İlker Başbuğ, ο οποίος αναφέρεται στην παρουσία τουρκικών στρατευμάτων ακόμα και στο ενδεχόμενο που η Τουρκία ενταχθεί στην Ε.Ε.  Στο βιβλίο του με τίτλο «Κύπρος: Το ξεχασμένο νησί», ο απόστρατος στρατηγός αναφέρει τα εξής: «Η Τουρκία και μετά την ένταξή της στην Ε.Ε. -αν μια μέρα αυτή πραγματοποιηθεί- οφείλει να διατηρεί στρατιωτικές δυνάμεις στην Κύπρο σε βαθμό που θα καθοριστεί. (…) 

Σε κάθε περίπτωση, δεν πρέπει να λησμονείται το γεγονός ότι τα τουρκικά στρατεύματα που θα συνεχίσουν να βρίσκονται στον Βορρά θα έχουν αποτρεπτικό ρόλο και θα είναι σε θέση να προλάβουν καταστάσεις με μέτρα ασφαλείας, όταν παρουσιαστεί η ανάγκη.  Ακόμα και μετά την ένταξή της στην Ε.Ε., η Τουρκία οφείλει να μην εγκαταλείψει αυτό το ζήτημα».

Πειθαναγκασμός με απειλές

Υποδεικνύοντας στον ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας «να γνωρίζει τα όριά του», ο Başbuğ εκφράζει οργή, αλλά και μια έμμεση απειλή.  

Δεν είναι η πρώτη φορά που τα παιδιά αυτής της χώρας βλέπουν τη «μάνα» τους να τα αντιμετωπίζει κατ’ αυτόν τον τρόπο. Φαίνεται ότι όσοι αρνούνται να τεθούν υπό το γενικό πρόσταγμα του «έθνους», πειθαναγκάζονται να το πράξουν με απειλές. Ας παραθέσουμε ένα ενδεικτικό παράδειγμα πέραν του θέματος της Συνθήκης Εγγυήσεως.

Ήταν το έτος 1971.  Η ελληνική χούντα δεν ήταν καθόλου ικανοποιημένη από τις επιλογές των Ελληνοκυπρίων. Τα παιδιά του Ελληνισμού βάδιζαν τον δικό τους δρόμο, έχοντας κόψει τον ομφάλιο λώρο με την Ελλάδα. Σε επιστολή του προς τον Μακάριο στις 20 Ιουλίου 1971, ο επικεφαλής της χούντας Γεώργιος Παπαδόπουλος σημείωνε ότι, αν η Κύπρος λάβει την απόφαση αποκοπής της από τον εθνικό κορμό του Ελληνισμού -καθώς έχει ένα τέτοιο δικαίωμα- πέρα από την ιστορική ευθύνη της Ελλάδας έναντι του Ελληνισμού, υπάρχουν δικαιώματα και υποχρεώσεις που απορρέουν από τις διεθνείς συμφωνίες και, κατά συνέπειαν, τίθεται ζήτημα εκπλήρωσης των διεθνών υποχρεώσεων της χώρας.

Με άλλα λόγια, όταν «μάνα» και «παιδί», που για χρόνια βάδιζαν χέρι-χέρι στην πορεία για την Ένωση, χώρισαν τους δρόμους τους, η «μάνα» ξέχασε την «ενότητα του γένους» και υπενθύμισε στους Ελληνοκύπριους τη «Συνθήκη Εγγυήσεως».

Εμπόδιο η Συνθήκη

Μια παρόμοια κατάσταση υφίσταται και σήμερα, έστω και σε διαφορετικό πλαίσιο, ανάμεσα σε Τουρκοκύπριους και Τουρκία. Τα τουρκοκυπριακά συμφέροντα δεν τέμνονται με τα τουρκικά ή υπάρχει η γενική εντύπωση πως δεν τέμνονται. Η πλειοψηφία των Τουρκοκυπρίων οραματίζεται να καταστεί εταίρος σε ένα ομοσπονδιακό κράτος-μέλος της Ε.Ε.  Σε αυτό το στάδιο, η Συνθήκη Εγγυήσεως ορθώνεται ως εμπόδιο στον δρόμο για την πραγματοποίηση αυτού του ιστορικού βήματος. Μια ψύχραιμη εκτίμηση μάς πείθει ότι μια τέτοια εξέλιξη εξυπηρετεί και τα τουρκικά συμφέροντα, ωστόσο «η βράση του αίματος» που ρέει στις φλέβες δεν επιτρέπει μια τέτοια ψύχραιμη αξιολόγηση.  

Το ομοσπονδιακό κυπριακό κράτος-μέλος της Ε.Ε. εξυπηρετεί την Τουρκία από πολλές απόψεις, ενώ η μόνιμη διαίρεση του νησιού λειτουργεί εις βάρος των τουρκικών συμφερόντων σε πολλούς τομείς.  Ιδιαίτερα στον γεωστρατηγικό… Η μόνιμη διαίρεση του νησιού συνεπάγεται τη στρατοπέδευση στρατιωτικών δυνάμεων της Ελλάδας, ίσως και άλλων κρατών. Συνεπάγεται, επίσης, την απουσία της Τουρκίας από τον ενεργειακό χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου. Η λίστα μπορεί να επεκταθεί και σε άλλους τομείς.

Η σφαιρική αντιμετώπιση των δεδομένων αποδεικνύεται πάντοτε πιο επωφελής από την πατριδοκαπηλική συνθηματολογία…

http://www.sigmalive.com/simerini/politics/513262/başbuğ-poioi-eiste-eseis