10 Ιούνιος 2018, 18:05
Της Μαρίνας Χατζηκώστα
ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΑΝΑΤΡΟΠΕΣ ΚΑΙ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ
Βιάστηκαν να μιλήσουν για τουρκικό και αμερικανικό πισωγύρισμα οι επικριτές της μίας ή της άλλης χώρας, ωστόσο τα δεδομένα δεν είναι τόσο απλά όσο εκ πρώτης όψεως, ενδεχομένως, να φαίνονται. Σε πολιτικό επίπεδο, η Ουάσιγκτον επιδίδεται σε «φιλοτουρκική» διπλωματία. Σε νομοθετικό επίπεδο, όμως, επισπεύδεται η διαδικασία για την υιοθέτηση νομοθεσίας από τη Γερουσία, ώστε να «παγώσει» μέχρι νεωτέρας η παράδοση αμυντικού εξοπλισμού στην Τουρκία. Το κείμενο που προωθείται στο Κογκρέσο έχει έκταση 1.140 σελίδες και, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει και την άρση του εμπάργκο για πώληση αμυντικού εξοπλισμού στην Κύπρο. Οι εξελίξεις δεν είναι άσχετες με την πρόθεση του Ντόναλντ Τραμπ να επισκεφθεί για μερικές ώρες την Κρήτη.
Άρωμα ενέργειας έχουν οι σοβαρές πολιτικές και γεωπολιτικές εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Όσο κι αν σπεύδουν κάποιοι να υποστηρίξουν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες επιστρέφουν στην αγκαλιά και τη σιγουριά(;), ή έστω ανοίγουν ξανά τη δική τους αγκαλιά στην Τουρκία, τα δεδομένα που παραμένουν άγνωστα και εκτυλίσσονται πίσω από κλειστές πόρτες διπλωματών, είναι πολύ πιο «βρόμικα» και δείχνουν περισσότερο προς μια άλλη, λιγότερο προφανή κατάληξη.
Η προ μερικών ημερών παρέμβαση του Υφυπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Γουές Μίτσελ, ο οποίος είναι αρμόδιος για την ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, καταδεικνύει, επί της ουσίας, τις αλλαγές που επέρχονται στην αμερικανική εξωτερική πολιτική. Ο Μίτσελ, ο οποίος είχε επισκεφτεί πρόσφατα την Κύπρο αλλά και την Τουρκία και διαμόρφωσε ίδια γνώμη για την κατάσταση που επικρατεί, ήταν ιδιαίτερα σκληρός με την Άγκυρα, προϊδεάζοντας την περιοχή για την είσοδο σε μια νέα περίοδο ψυχρού πολέμου μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας.
Ο μύθος της αναβολής των S-400
Η Τουρκία ουδέποτε δήλωσε δημόσια πως σκοπεύει να κάνει πίσω από τη συμφωνία με τη Ρωσία, για την αγορά των αμυντικών συστημάτων S-400. Οι πληροφορίες που δόθηκαν στη δημοσιότητα, και έκαναν τον γύρο του κόσμου, διαψεύστηκαν 24 ώρες μετά, από τον ίδιο τον Υπουργό Άμυνας της Τουρκίας, ο οποίος στον απόηχο της επίσκεψης Τσαβούσογλου βρέθηκε επίσης στην Ουάσιγκτον και είχε συνάντηση με τον Αμερικανό ομόλογό του. Από εκεί ο Νουρετίν Τσανικλί επιβεβαίωσε για άλλη μια φορά ότι «οι S-400 θα εγκατασταθούν στην Τουρκία και αυτό το θέμα δεν επιδέχεται συζήτηση».
Τρεις ημέρες πριν ο Υφυπουργός Μίτσελ είχε προειδοποιήσει πως η τουρκική πλευρά θα πρέπει να περιμένει πως σε περίπτωση που προχωρήσει στην αγορά σύγχρονων ρωσικών οπλικών συστημάτων, θα επηρεάσει τη συμμετοχή της στα προγράμματα στρατιωτικής και βιομηχανικής συνεργασίας με τις ΗΠΑ. Στο μεσοδιάστημα των τριών ημερών, τα τουρκικά Μέσα Ενημέρωσης, με αφορμή την επίσκεψη Τσαβούσογλου στην Ουάσιγκτον και τη συμφωνία για οδικό χάρτη στην πόλη Μανμπίτζ, «έπαιξαν το παιχνίδι της προπαγάνδας» και περισσότερο για εσωτερική κατανάλωση, επιχείρησαν να δείξουν ότι κατάφεραν να σώσουν τις διπλωματικές σχέσεις με τις ΗΠΑ.
Επίσπευση διαδικασιών για επιβολή εμπάργκο
Στο διπλωματικό πεδίο η αμερικανική κυβέρνηση έτεινε, πράγματι, χείρα φιλίας στην Τουρκία, με μόνο σκοπό να κερδίσει χρόνο για να προωθήσει τα ζητήματα που την ενδιαφέρουν. Στην πραγματικότητα το σώμα που θα αποφασίσει αν θα παραδοθούν τελικά, ή όχι, τα F-35 στην Άγκυρα, στις 21 Ιουνίου, σύμφωνα με την ημερομηνία της επίμαχης συμφωνίας, είναι το Κογκρέσο. Η διαδικασία για επιβολή εμπάργκο έχει πάρει τον δρόμο της, μαζί και το πράσινο φως της Βουλής. Η Γερουσία τώρα, νωρίτερα απ’ ό,τι είχε προγραμματιστεί, θα εξετάσει το ζήτημα, μεταξύ 11 και 15 Ιουνίου, προκειμένου να προλάβουν το χρονοδιάγραμμα.
Οι πληροφορίες συγκλίνουν πως το σώμα θα επιμείνει στην επιβολή εμπάργκο, αφού αυτό απορρέει από την έκθεση της Επιτροπής Ενόπλων Δυνάμεων. Η έκθεση, στην οποία βασίζεται το νομοσχέδιο, έχει έκταση 1140 σελίδων και καταγράφει τους λόγους που η Τουρκία δεν πρέπει να έχει, πλέον, πρόσβαση σε αμερικανικά αμυντικά και οπλικά συστήματα, αλλά και τους λόγους που θα πρέπει να ανάψει το πράσινο φως για άρση αντίστοιχου εμπάργκο εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Η Τουρκία έχει λάβει επίσημη πρόσκληση για την παραλαβή των δύο πρώτων αεροσκαφών από την κατασκευάστρια εταιρεία «Lockheed Martin» στις 21 Ιουνίου σε ειδική τελετή στο Τέξας και μόνο με την υιοθέτηση του νόμου από το αρμόδιο σώμα των βουλευτών και των Γερουσιαστών, το Πεντάγωνο μπορεί να μπλοκάρει τη διαδικασία, χωρίς να παραβιάσει τους όρους της συμφωνίας. Το παιχνίδι, με λίγα λόγια, δεν γυρίζει ξανά υπέρ της Τουρκίας, μπαίνει απλώς σε διαφορετική φάση, πριν αποκαλύψει τη νέα διάσταση πραγμάτων.
Η επόμενη μέρα
Αν περάσει το επίμαχο νομοσχέδιο, το Πεντάγωνο υποχρεώνεται να σταματήσει τη διαδικασία μεταφοράς μέχρι να μπορέσει να παραδώσει μια έκθεση στο Κογκρέσο σχετικά με βασικά ζητήματα της τουρκικής συμπεριφοράς, ιδιαίτερα τις στρατιωτικές του διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία και τη συνεχιζόμενη κράτηση του Αμερικανού πάστορα Andrew Brunson.
Συνολικά, στο έγγραφο της Επιτροπής, στο οποίο στηρίζεται το νομοσχέδιο, γίνονται 16 αναφορές για την «κακή συμπεριφορά» της Τουρκίας, στις οποίες περιλαμβάνονται η τουρκική εισβολή στην Κύπρο, οι παραβιάσεις στο Αιγαίο, αλλά και οι απειλές για την κυπριακή ΑΟΖ, καθώς επίσης οι τουρκικές επιχειρήσεις σε Συρία και Ιράκ. Πρέπει να σημειωθεί ότι η Τουρκία έγινε μέλος του προγράμματος «Joint Strike Fighter» το 2002 και, στο πλαίσιο αυτού, έχει παραγγείλει τουλάχιστον 100 μαχητικά F-35, ωστόσο η στροφή της στη Ρωσία για αγορά S-400, όταν Γερμανία και ΗΠΑ αρνήθηκαν να της παραδώσουν Patriots, δεν δικαιολογείται, όσο κι αν προσπαθεί.
Σύμφωνα με τους όρους του προγράμματος «Joint Strike Fighter», εάν «αγοράσει το σύστημα αεροπορικής άμυνας S-400 από τη ρωσική Ομοσπονδία», θα αποτελεί παραβίαση της Πράξης για την Αντιμετώπιση της ρωσικής επιρροής στην Ευρώπη και την Ευρασία που πέρασε το Κογκρέσο το 2017. Μάλιστα, παράλληλα, το Κογκρέσο απαιτεί όπως, σε τέτοια περίπτωση, ο Τραμπ εφαρμόσει κυρώσεις σε «κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο» που ασχολείται με αυτήν τη συμφωνία.
Το νομοσχέδιο θεωρεί τη συμφωνία για τους S-400 «απειλή για την ασφάλεια της συμμαχίας του ΝΑΤΟ» και καλεί τον Υπουργό Άμυνας Τζέιμς Μάτις να υποβάλει «σχέδιο για την απομάκρυνση της κυβέρνησης της Δημοκρατίας της Τουρκίας από τη συμμετοχή στο πρόγραμμα F-35».
ΠΗΓΗ:http://www.sigmalive.com/simerini/world/513316/paramenoun-sta-xarakomata-tourkia-kai-hpa
